Ιστοσελίδα για τη σεφαρδίτικη μουσική

Γεια σας,

Μόλις εγκαινιάστηκε μια πολύ ωραία ιστοσελίδα για τη σεφαρδίτικη (ισπανοεβραϊκή) λαϊκή μουσική, που βασική ήταν ένα μέρος της ανατολίτικης μουσικής της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Παρέχει πάμπολλες πληροφορίες για τις πρώιμες δισκογραφικές εταιρίες στην Τουρκία και τα Βαλκάνια, που έχουν ενδιαφέρουν και για το ρεμπέτικο, μια και ηχογραφούσαν και Έλληνες τραγουδιστές και μουσικοί σε αυτές. Υπάρχουν και πολλά δείγματα από δίσκους για download. Γενικά είναι μια πολύ καλή ερευνητική δουλειά, ίσως παράδειγμα “προς μίμησην” για όσους ασχολούνται με π.χ. τα σμυρνέικα. Η συζήτηση για το πως έγινε η “αναβίωση” αυτής της μουσικής παράδοσης μπορεί επίσης να έχει ενδιαφέρον για τους ρεμπετόφιλους.

http://www.sephardicmusic.org/

Εύα

1 «Μου αρέσει»

"Η συζήτηση για το πως έγινε η “αναβίωση” αυτής της μουσικής παράδοσης "

Έυα, που ακριβώς βρίσκεται αυτή η σήζήτηση, ξεφύλλισα λίγο αλλά δεν την είδα. Ευχαριστώ!

Άκουσα και κάποια κομμάτια και πιστεύω ότι είναι σωστή η γνώμη που λέει ότι οι άνθρωποι που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία για πολλά πολλά χρόνια είχαν το ίδιο μουσικό γούστο.

Μάρθα, εδώ είναι, με μια ενδιαφέρουσα επισκόπηση για το πως αλλάζει και “αλλιώνεται” μια παράδοση με τις νέες προσεγγίσεις (performing styles):

http://www.sephardicmusic.org/second_halfc_survey.htm

Ακόμα τώρα μπορείς να ακούσεις “αυθεντική” ανατολίτικη μουσική, ειδικά από τραγουδιστές που είναι και hazzanim (ψάλτες). Βέβαια, αυτά τα τραγούδια είναι μάλλον πιο κοντά στα βορειοαφρικανικά (Μαρόκο κ.τ.λ):

Εύα

Μαρθα, αν ψαξεις το παρακατω καναλι στο youtube, θα δεις πολλα κοινα τραγουδια Ελληνων και Τουρκων:

http://www.youtube.com/user/romeikos2

Ευα

Άκουσα και κάποια κομμάτια και πιστεύω ότι είναι σωστή η γνώμη που λέει ότι οι άνθρωποι που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία για πολλά πολλά χρόνια είχαν το ίδιο μουσικό γούστο.[/QUOTE]

Πολύ ενδιαφέρουσα η ιστοσελίδα, Εύα! Την μαρκάρισα αμέσως. Φυσικά, για όσα αφορούν στη δισκογραφία, οι βασικές πηγές τους περιλαμβάνουν και τον Hugo Stroetbaum από την Ολλανδία. Ο Ούχο έσκασε ξαφνικά μύτη στην Ύδρα εφέτος, μετά από πολυετή απουσία. Όποιος (δηλαδή όλοι σας) δεν άκουσε την πενιά του, αλλά και το εξεζητημένο του ρεπερτόριο , απλά έχασε…

Είναι ο ξακουστός Ούχο που αναφωνεί ο Ιορδάνης σε ορισμένα τραγούδια;

Βεβαιότατα!..

Γεια σας πάλι,

Στην παραπάνω ιστοσελίδα Βρήκα μια ωραία παραπομπή που τονίζει τη συμβουλή των Ελλήνων και άλλων μειονοτήτων στην Οθωμανική μουσικη:

http://www.turkishmusicportal.org/article.php?id=13&lang2=en

As is clear from the abovementioned groups, Ottoman citizens of Greek, Armenian and Jewish origin had an indisputably important place in the music scene. Turkish musicians tended not to play in the commercial milieu, preferring to participate in musical gatherings and fasıls between themselves, or to remain in the area of religious and Sufi music.

…πληροφορίες για τους αμανέδες, για τους οποίους έγινε ζωηρή συζήτηση κάποτε:

As concerns traditional genres, they were less-recorded than other types and thus we do not have sufficient material to get a good idea of them. These records contain examples of the “mani”, “semai” and “destan,” genre of folk literature and music, the realm of tulumbacı (fırefıghter) cafes and coffeehouses. The mani-singing tradition in particular were typical of the tulumbacı cafes and their clientele.

Known to have originated in Salonica, the mani was not strictly the realm of Turkish tulumbacıs; we know that Greek tulumbacı teams in Arnavutkoy ,Tatavla (moder-day Kurtulus) and Cengelkoy also sang mani and destan. During the same period we also see the widespread use of the the Anatolian folk version of mani. There are countless examples of the manıs sung in aşık meetings, separately in male and female gatherings, and antiphonally in village celebrations. Strongly influencing Anatolian Greek music over time, the “mani” became “amane” and “mane,” and came to comprise one of the main branches of Rebetiko music. With a strong interest and affinity for entertainment and music, Greek musicians held an important place in the musical life of Istanbul and Anatolia, especially in the area of “entertainment music.”

Dance music genres such as kasap havası, sirto and cifteteli (hasapiko, syrto and tsiftetelli) were especially popular with and performed by Greek musicians. In the early 1900s, and especially in Izmir, the Estudiantina groups were very much in demand. Due to the Levantine nature of Izmir, these groups created a genre reminiscent of Italian music, accompanied by instruments such as mandolin and guitar. The Favorite and Odeon companies included many Estudiantina groups among their first recordings. At the same time these groups also played the “zeybek” and “amane” music of the region. It was perfectly natural that Armenian, Greek and Roma musicians participated in the early period 78s, because in large cities and especially in Istanbul, it was performers from these groups that directed the course of music. It is well known that the Armenian, Greek and Jewish minorities formed the “cornerstone” of Ottoman music. In addition to these minorities, who produced many musical masterpieces, the Roma are known for their “popular” musical practice. However among these were some very important musicians as well.

Εύα

Και αυτή η ιστοσελίδα πολύ ενδιαφέρουσα, Εύα. Χάρηκα που ο συγγραφέας υιοθετεί και αυτός την άποψη ότι ο μανές / αμανές προέρχεται από τα τουρκικά mani (χωρίς τελίτσα το γιώτα). Για τη βεβαιότητά του ότι τόπος γέννησης ήταν η Σαλονίκη, θα προσπαθήσω να έρθω σε επαφή μαζί του.

Νίκο, με πρόλαβες, αλλά εγώ ήθελα να πω κάτι διαφορετικό στο θέμα αυτό.

Κατά τη γνώμη μου ο συγγραφέας κάνει λάθος, και παρακάτω άναφέρει …
“Arap Mehmet made records of oyun havası, köçek havası and taksim as well as accompanying artists like Gülistan in pieces including şarkı, semai, mani and gazel”.

Αυτό που οι Έλληνες ονομάζουν αμανές είναι γκάζελ.

Το τουρκικό μάνι είναι κάτι άλλο? είναι απλοί στίχοι σε απλά τραγούδια που τραγουδούσαν και σαν διαγωνισμό, αυτό μάλλον μπερντεύει ο συγγραφέας.

şarkı, semai, mani and gazel".

όπως βλέπεις εδώ κάνει την σωστή διαφορά!

Η απόδοση των γερμανικών διαλυτικών στα ελληνικά δημιουργεί προβλήματα: oyun havasi, ??? havasi, … artists like ??? in pieces…

O Kurt Reinhard αναφέρεται συχνά στα mani, αναφέροντάς τα ως τετράστιχα, επτασύλλαβα στιχουργήματα που τραγουδιούνται πάνω σε δύο εναλασσόμενες μουσικές φράσεις και λέγονται και ως πατινάδα του γάμου, αλλού αναφέρει ότι αυτοσχεδιάζονται, ακριβώς όπως οι δικές μας μαντινάδες ή ρίμες των νησιών, με ατάκες και εναλλαγή μεταξύ δύο «αντιμαχομένων» στιχουργών. Έχοντας τα παραπάνω υπόψη μου, στην εργασία μου περί αμανέ είχα σημειώσει:

«: “mani” (ο τόνος στη λήγουσα) ονομάζουν οι Τούρκοι ένα είδος δημοφιλούς τετράστιχου που συχνά χρησιμοποιείται σε αυτοσχεδιασμούς στίχων αλλά και γενικότερα στη λαϊκή μουσική. Θα μπορούσε λοιπόν να υποστηριχτεί ότι είναι πιθανό οι ελληνόφωνοι πληθυσμοί να παρέλαβαν την ονομασία αυτή, τρέποντας το -ί σε -έ, αφού “μανέδες” ονομάζονται γενικότερα και τα δίστιχα ή τετράστιχα, όπως αναφέραμε ήδη».

Η παράθεση όλων των ειδών μαζί, sarki, semai, mani και ghazel κάνει το πράγμα βεβαίως σαφέστερο.

Υπάρχει και ένα είδος δημοτικής (folk) μουσικής που μοιάζει λίγο με τον αμανέ και το γκαζέλ ως προς την εκτέλεση. Λέγεται uzun hava και τραγουδιέται ακόμα, από τον Ibrahim Tatlises και άλλους λαϊκούς τραγουδιστές. Υπάρχουν πάμπολλα βίντεο στο youtube, παρέθεσα μερικά παρακάτω:

http://www.turkishmusicportal.org/page.php?id=58

Εύα

Βέβαια Εύα, και ο Kurt Reinhard αυτούς τους uzun hava είχε στο μυαλό του όταν πρωτοαναφερόταν στα mani. Δεν είναι όμως Gazel ή αμανέδες οι uzun hava (= μακρόσυρτος σκοπός), και ας τους μοιάζουν.

Kurt Reinhard ήταν ο πρώτος και πολύ καλός μουσικολόγος για την τουρκική μουσική. Η δουλεία του ήταν θεμιλιώση. Το γκάζελ (αρχικά ψηλή ποίηση) ή ο αμανές (ποίηση από το λαό) είναι ένα ορισμένο καλλητεχνικο μουσικό είδος. Το μπέρντεμα mani (επίσης ποίηση από το λαό) και αμανές σε άρθρα για το ρεμπέτικο το είδα εκατον φορές, γιατί πάντα ο ένας αντιγράφει από τον άλλον.