ston parakato dialogo apo to tragoudi tou Ioanni Halikia “o kseftilis” uparxoun merikes idiomorfes ekfraseis kai lekseis pou duskoleuomai na tis katalabo. Exo balei erotimatika ekei pou to bathutero noima mou diafeugei. Isos kapoioi apo esas na mboroun na dialeukanoun tin upothesi. Kathe voithia dektei.
Ε, καλώς τόνε το Παντελή.
Βρε που ν η κιθάρα σου ρε ;
Η κιθάρα ;
Ναι, η κιθάρα
Την έβαλα αδελφούλη μου στο πανεπιστήμιο του γιουσουρούμ (???) για να σωφρονιστεί λιγάκι.
Και τώρα τι θα βαράμε ρε ;
Τώρα θα βαράμε το κεφάλι μας στον τοίχο.
Που σου ρε ξεφτύλη.
Εμένα λες ξεφτύλη ;
Ναι εσένα ρε.
Ε, θα φάμε τις μουστάκες μας απόψε. (???)
Και γιατί να μη φάμε καλύτερα (???) αυτούς τους δυο με το μπουζούκι και την κιθάρα ;
Γιατί αυτοί θα μας φάνε με τις γλύκες τους ρε κοροΐδο. (???)
Ο Χαλκιάς και… κάποιος άλλος που δεν ξέρω το όνομα, σ’ αυτόν τον διάλλογο ΚΑΝΟΥΝ ΣΑΦΩΣ ΠΛΑΚΑ. Η διάθεση είναι περιπαικτική και γι αυτό ο “καβγάς” ξεθυμαίνει σε ελάχιστα δευτερόλεπτα.
Το “θα φάμε τα μουστάκια μας” το λένε οι φιμουστακαλήδες ο ένας στον άλλον περισσότερο για να παινέψουν τα μουστάκια τους. Το “θα φαμε τα γιλέκα μας” είναι μια χαζομάρα, σαν συνέχεια του χαβαλέ που κάνουν.
Τέλος πάντων. Οταν πρωτοάκουσα αυτό το διαλογο είχα μείνει άφωνος από την ΠΡΟΦΟΡΑ των ελληνικών. Πριν 30 χρόνια σέρβιρα καφέδες στο καφενείο του παππού μου και έχω αναμνήσεις από τέτοιες ομιλίες. Τα λεβεντο-γερόντια μιλάγαν έτσι και νόμιζα πως το κάνουν για πλάκα. Οπως ήμουνα παιδί, καθόμασταν σε μιαν άκρη με άλλους πιτσιρικάδες να τους ακούμε και να γελάμε.
Ο Παντελής (δε θυμάμαι το επίθετο, είναι καταγραμμένο) είναι ο κιθαρίστας του Χαλκιά.
Ο Κώστας έχει δίκιο, ο διάλογος είναι περιπαικτικός, και γι αυτό ελαφρώς σουρεάλα. Έχει δε μεγάλη σχέση με τους περιπαικτικούς διαλόγους της επιθεώρησης. Την “κιθάρα” την “τιμωρεί”, ίσως γιατί δεν τούφερε το μεροκάματο κι αναγκάστηκε να καταφύγει στον τοκογλύφο ενεχυροδανιστή. Αν και η πολλή λογική μας απομακρύνει από την πλάκα. Το “Θα φάμε τα γιλέκα μας” έχει επίσης μιάν έμμεση σχέση με το “τρώγεται με τα ρούχα του”, που σημαίνει βρίσκεται σε ψυχική αναταραχή και αγωνία.
Τέλος, Κώστα, διάνα τα περί ΠΡΟΦΟΡΑΣ. Είναι Κυπραίϊκα, ή Ροδίτικα.
Ένας Σοφοκλής Μικελίδης έπαιζε κιθάρα με τον Χαλκιά σε κάποιους δίσκους. Τώρα, αν είχε ο Χαλκιάς συγκεκριμένο κιθαρίστα να συνεργάζεται, δεν το γνωρίζω.
Φέρρη, το περί ομιλίας που μου έχει εντυπωθεί είναι κυρίως τα τραβήγματα των φωνηέντων και το αρχίνισμα της πρότασης έτσι που, όταν ο ομιλών επιθυμεί να την τονίσει με ένα βροντερό “ΕΕΕΕΕΕΕ” και ΜΠΑΠ-πέφτει η πρόταση σκαστή σα γροθιά στο τραπέζι. Δεν ξέρω αν το πιάνεις. Λοιπόν, έτσι μιλάγαν παλιά.
Διαβάζοντας το Μακρυγιάννη καταλαβαίνεις ΠΟΛΛΑ, όχι μόνο για το ρεμπέτικο, αλλά και για την παλιά ομιλία, το λεξιλόγιο και την τεχνική της πλοκής των προτάσεων έτσι που να αποδίδονται νοήματα και δραματικές εντάσεις πολύ πέραν των λέξεων. Ετσι έκανε και ο Ελύτης και έγραψε τα πεζά μέρη του Αξιον Εστί. Ηχητικά, η ομιλία εκφρόταν περίπου όπως και στον παραπάνω διάλογο.
Πολύ ενδιαφέρουσα η παρατήρηση του αγαπητού Τσουκαλά.
…Για όποιον έχει όρεξη να συνδέσει Μακρυγιάννη και πρώιμο ρεμπέτικο, ας επισκεφθεί το καταπληκτικό http://www.makriyannis.gr
Υπάρχει και μια πρωτόλεια γλωσσολογική έρευνα που έχει ενδιαφέρον και δεν θα την βρεις στην έντυπη έκδοση.
Απ’ ό,τι άκουσα μια φορά στο ράδιο (και διασταυρώνεται, με κάποια επιφύλαξη, στο ΛΚΝΕ), ο Γιουσουρούμ ήταν Εβραίος έμπορος (παλαιοβιβλιοπώλης) που είχε μαγαζί στο Μοναστηράκι, και το όνομά του σταδιακά πήρε τη σημασία «παλιατζήδικα στο Μοναστηράκι» και, περαιτέρω, «περιοχή με παλιατζήδικα οπουδήποτε».