Το «ιερό δισκοπότηρο» των συλλεκτών,
των οργανοποιών και των μπουζουξήδων.
Ένα μπουζούκι του Ζοζέφ Τερζιβασιάν,
κατασκευασμένο στα τέλη της δεκαετίας
του ’50, σε σχετικά άριστη κατάσταση, με
τη φιγούρα που έκανε γνωστή ο Βασίλης
Τσιτσάνης, από το 1958 και μετά.
Ο Τσιτσάνης δεν είχε την
αποκλειστικότητα της φιγούρας φυσικά,
για την ακρίβεια και ο Μάρκος είχε ένα
όργανο με την ίδια, καθώς και αρκετοί
άλλοι. Παρόλα αυτά, το συγκεκριμένο
μπουζούκι είναι ένα από τα τρία γνωστά
σωζόμενα.
Η κλίμακά του είναι 70 εκ. Το σκάφος του
είναι από βαμμένη καρυδιά.
Η κατάστασή του πριν την αναπαλαίωση
ήταν ξ εξής:
Το μπράτσο είχε ιδανικές κλίσεις, και
μπορώ να βεβαιώσω ότι η ταστιέρα του
δεν έχει τριφτεί ή πειραχτεί από τη μέρα
που βγήκε από το εργαστήρι του Ζοζέφ.
Παρομοίως τα τάστα δεν πρέπει να έχουν
αλλαχτεί και είχαν μηδαμινή φθορά. Οι
κλίσεις του καπακιού ήταν επίσης
ανέγγιχτες από το χρόνο! Η μόνη φθορά
στο καπάκι είναι μια ρωγμή λόγω
συρρίκνωσης του ξύλου παράλληλα με
την ένωση στο κέντρο του καπακιού. Η
ρωγμή έγινε ακριβώς στο σημείο που
τελειώνει η εσωτερική ενίσχυση της
ένωσης του καπακιού. Η μόνη σωστή
επισκευή περιλαμβάνει την προσθήκη
σφήνας μέσα στη ρωγμή, πράγμα που σε
κάποιο χρόνο στο παρελθόν είχε γίνει, αν
και λόγω της δύσκολης φύσης της
ρωγμής ίσως το αποτέλεσμα δεν ήταν
τόσο «καθαρό», ήταν πάντως στατικά
άρτιο. Φαίνεται ότι ίσως τότε που έγινε η
επισκευή της ρωγμής έγινε και εφαρμογή
κάποιου βερνικιού με κίτρινο χρώμα,
ευτυχώς μόνο στο καπάκι. Αρχικά
έμοιαζε με γομαλάκα αλλά όταν άρχισα να
το αφαιρώ φάνηκε ότι ήταν κάτι άλλο.
Δεν έχω εμπειρία με τα φυσικά βερνίκια
λαδιού που χρησιμοποιούνται στα βιολιά,
αλλά υποψιάζομαι ότι περι αυτού
επρόκειτο. Επίσης, όπως φαίνεται από
τη διχρωμία στο πίσω μέρος του
καπακιού, κάποια στιγμή του είχαν
προσθέσει προστατευτικό κάλυμμα για
τον βραχίονα, που στη συνέχεια
αφαιρέθηκε, αφού είχε προκαλέσει τη
διχρωμία στο καπάκι λόγω σκίασης.
Η Αναπαλαίωση λοιπόν αφορούσε την
αφαίρεση όλου του βερνικιού στο καπάκι
ώστε να φανεί το σωστό χρώμα του
ξύλου αλλά και η αντίθεση των λευκών
φιλέτων, της φιγούρας και των
οστράκων. Έγινε εκ νέου γομαλάκα στο
καπάκι, ενώ στο σκάφος στερεώθηκαν
ρωγμές μεταξύ των ντουγών, και ρωγμών
στην κολλάντζα, και φρεσκαρίστηκε η
γομαλάκα.
Επίσης έγινε αντικατάσταση των
κοκάλων των δυο καβαλάρηδων. Ενώ
ήταν τα αυθεντικά κόκαλα, από τη μία στο
μεγάλο καβαλάρη είχε τριφτεί
υπερβολικά και είχαν ξαναχαραχτεί οι
αυλακώσεις των χορδών με άσχημο και
μη λειτουργικό τρόπο, ενώ στον μικρό
καβαλάρη είχαν γίνει πολλαπλές
αυλακιές με αποτέλεσμα να λείπουν
κομμάτια.
Οι επεμβάσεις αυτές μπορεί να ήταν εν
πολλοίς αισθητικές ώστε να
αποκαταστήσουν το όργανο στην αρχική
του μορφή, ή και μικρής σημασίας όπως η
αντικατάσταση των γεφυρών, αλλά
πραγματικά ανέδειξαν το όργανο τόσο
εμφανισιακά όσο και ηχητικά, καθώς
έγινε σωστή ρύθμιση του ύψους των
χορδών.
Απολαύστε το!
