Εργασία μαθητών λυκείου για το ρεμπέτικο

http://3lyk-patras.ach.sch.gr/projects/b-pr-5-ekthesi.pdf (ο σύνδεσμος δεν λειτουργεί πια)

b-pr-5-ekthesi.pdf (1,9 MB)

Για μαθητικο επιπεδο, τη βρηκα αρκετα καλη.
Βασικα μονο και μονο που εγινε μια τετοια εργασια, στα πλαισια του σχολειου, ειναι κατι αξιεπαινο.

Με ένα πρώτο ξεφύλλισμα φαίνεται αρκετά συγκροτημένη δουλειά, που όμως βγάζει στη φόρα τις ελλείψεις που έχει η μέχρι σήμερα έρευνα, καθώς και την αδυναμία των ερευνητών να συμφωνήσουν μεταξύ τους. Ένα χτυπητό παράδειγμα:

Κεφάλαιο “Τι είναι Ρεμπέτικο – Προέλευση”: Στο βασικό συμπέρασμα, που προτάσσεται του κειμένου, η κατακλείδα είναι “Το ρεμπέτικο μεταφέρθηκε στην κυρίως Ελλάδα με την καταστροφή της Σμύρνης”. Αγνοείται δηλαδή ο κλάδος του αστικού λαϊκού τραγουδιού που γεννήθηκε και έγινε δημοφιλέστατο στα λαϊκά στρώματα των ελληνικών πόλεων με τα ονόματα κουτσαβάκικο και άλλα, από τα μέσα του 19ου αιώνα, κάτι που όμως αναφέρεται στο κυρίως κείμενο που έπεται. Παρακάτω, στο κυρίως κείμενο, παρουσιάζεται η δημιουργία ήδη από τα μέσα του 19ου, στις αστικές ελληνόφωνες περιοχές με κέντρο το Αιγαίο, ενός είδους λαϊκού τραγουδιού που “σήμερα αποκαλούμε ρεμπέτικο”, που διαδίδεται ραγδαία στη Μικρά Ασία, στους μετανάστες της Αμερικής και τελικά, μετά το 1922, στην κυρίως Ελλάδα. Δεν γίνεται δηλαδή διαχωρισμός ανάμεσα στο “Σμυρναίικο” τραγούδι της ελληνικής δισκογραφίας του 1922 και μετά, και το “Πειραιώτικο”, έτσι όπως το παρουσίασε η Τετράς η ξακουστή του Πειραιώς στη δισκογραφία και το πάλκο, με την “μεγάλη ανατροπή” του 1932 που πυροδοτήθηκε από τον πρώτο δίσκο του Χαλικιά. Η “σακούλα” του Πετρόπουλου, όπου τσουβαλιάζονται όλα με τον τίτλο “ρεμπέτικο” επικράτησε και πάλι.

Διαβάζοντας το σκέφτηκε το εξής, αν και δεν είναι μέσα στο θέμα. Η βιβλιογραφία -καινούργια μελέτη- για το λαϊκό τραγούδι τα τελευταία χρόνια είναι πολύ μικρή. Η μέχρι τώρα πηγές πολλών που θέλουν να μελετήσουνε αυτή την μουσική είναι 10-20-30 χρόνων.
Μέσα στο φόρουμ σε μια κοινότητα εκατοντάδων - χιλιάδων μελών έχουν γραφτεί κείμενα που τα ζήλευαν όλοι οι δήθεν μελετητές. Τι μπορούμε να κάνουμε γι αυτό; Κι έχουμε κάθε λόγω για να μας ενδιαφέρει να κάνουμε κάτι αφού η βιβλιογραφία πλέον δεν μας καλύπτει, την θεωρούμε ξεπερασμένη.

Δεν το είδα ακόμη αλλά, Νίκο, μην παραείσαι αυστηρός.

Πρώτον, και μόνο που το βασικό ερώτημα είναι «Τι είναι ρεμπέτικο» και όχι π.χ. «τη ηνε ρεπμετηκο» δείχνει μια πνευματική συγκρότηση άνω του μέσου όρου.

Δεύτερον, στο σχολείο μαθαίνει κανείς κάποια βασικά χοντρά πράγματα, τύπου «καλοί Έλληνες - κακοί Τούρκοι» (φέρνω ένα παράδειγμα άσχετο από την εργασία αλλά σχετικό με την πιο κλασική σχολική ύλη). Όσο μεγαλώνει, το μυαλό του ασκείται να κάνει λεπτότερες διακρίσεις. Εκτός αν στερείται αυτές τις βασικές πρωταρχικές πληροφορίες, οπότε χωρίς δεδομένα τι να ασκήσει…

Όλα τα φωτισμένα πνεύματα που απέδειξαν ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο άσπρα-μαύρα, στα 10 και στα 15 τους είχαν διδαχτεί «καλοί Έλληνες - κακοί Τούρκοι» (και στα 6 τους «Λόλα να ένα μήλο»).

— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 13:20 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 13:19 —

Εννοώ Νίκο Πολίτη, όχι Φορλαν.

Κάνουμε ήδη ό τι μπορούμε, Νικόλα. Πήγαινε στην Κλίκα, παιδί του φόρουμ είναι.

Περικλή, προς τους (δημιουργούς της βιβλιογραφίας) μελετητές απευθύνεται η αυστηρότητά μου, όχι προς τους μαθητές. Η δουλειά τους, αν και δεν την διάβασα διεξοδικά ακόμα, φαίνεται όχι πάνω απ το μέσον όρο (αααχχχχ… πολύ παραστατικά τον παριστάνεις, τρομάρα μας…) αλλά απλά πολύ καλή. Και δείχνει ότι ακριβώς, τα παιδιά αυτά, δυό - τρία μόλις χρόνια μετά τους “καλούς - κακούς”, κάτι απίστευτα σημαντικό έμαθαν ήδη!

Άλλη μια Ερευνητική εργασία ( περιόδου 2013-14) για το ρεμπέτικο, από τη Β΄ Λυκείου της Ιωνιδείου του Πειραιά, αυτή τη φορά:

lyk-peir-ionid.att.sch.gr/projects2013-14/a_tetr/b_lyk/5rebetiko.pdf (ο σύνδεσμος δεν λειτουργεί πια)

5rebetiko.pdf (2,4 MB)

Φιλότιμη προσπάθεια από τα παιδιά, αλλά νομίζω χρειάζεται σε αυτές τις περιπτώσεις «επίβλεψη» από κάποιον καθηγητή που να έχει μια καλή ιδέα από ρεμπέτικο και εποπτεία της σχετικής βιβλιογραφίας, ώστε να προλαβαίνει κάποια πράγματα που δεν στέκουν.

Δεν διάβασα διεξοδικά το κείμενο ώστε να δώ αν γράφτηκαν πράγματα που δεν στέκουν, αλλά αυτό που λές, Παρασάνταλε, θα έπρεπε να είναι αυτονόητο και όχι μόνο για ειδικές περιπτώσεις. Φυσικά, αν δεν υπάρξει πρόνοια για κάποια επαρκή εποπτεία, οι τελευταίοι που θα πρέπει να κατηγορηθούν είναι τα ίδια τα παιδιά. Σε γενικές γραμμές πάντως, συγκροτημένη μου φάνηκε η εργασία.

Στο ξεφύλλισμα, κάπως μου φάνηκε ότι στο ίδιο αρχείο έχουν ενσωματωθεί δύο κείμενα. Μήπως πρόκειται για προγενέστερη και τελική (Πρότζεκτ 5) έκδοση;

μαλλον για την παρουσίαση με power point μου φαίνεται.

Και όμως, μπόρεσα εύκολα να τις ξαναβρώ! Τις προσέθεσα στα αρχικά μηνύματα:

2 «Μου αρέσει»

Κρίμα που δυστυχώς, και οι δύο μαθητικές εργασίες που υπήρξαν έναυσμα για τη δημιουργία αυτής της συζήτησης, χάθηκαν. Όμως παρ’ όλ’ αυτά θα ήθελα να σχολιάσω κάτι:

Στο #4 ο Περικλής παρατηρεί:

Γνωρίζοντας την επαγγελματική ιδιότητα του Περικλή (εκπαιδευτικός στη σχολική εκπαίδευση) έχει ο ίδιος, φαντάζομαι, σε μεγαλύτερο βαθμό από εμένα αναπτύξει μίαν ευαισθησία στην προσέγγιση της δουλειάς των μαθητών ενός σχολείου, κάτι φυσικά απαραίτητο για να γίνει σωστά η δουλειά τους και να προσλάβουν τα παιδιά όσο περισσότερα στοιχεία γίνεται από την εμπειρία μιας έρευνας ακαδημαϊκού ύφους, χωρίς βέβαια απ’ την άλλη μεριά, να απογοητευτούν από μία ίσως υπερβολικής αυστηρότητας αξιολόγηση της δουλειάς τους.

Να τονίσω όμως τα παρακάτω: Στην εισαγωγική μου παράγραφο ανέφερα ότι πρόκειται για αρκετά συγκροτημένη δουλειά. Όμως, συνεχίζοντας παρατηρώ ότι οι ερευνητές του ρεμπέτικου (στις δουλειές των οποίων βεβαίως βασίστηκαν οι μαθητές) αδυνατούν μέχρι σήμερα (2013) και κατά την προσωπική μου φυσικά άποψη «να συμφωνήσουν μεταξύ τους». Το (αναμενόμενο) αποτέλεσμα παραθέτω στην τελευταία παράγραφο της ανάρτησής μου.

Γίνεται λοιπόν σαφές, νομίζω, ότι η αυστηρότητά μου δεν αφορά τη δουλειά των παιδιών, αλλά την προβληματικότητα των πηγών. Και βεβαίως και δεν μπορούμε να απαιτήσουμε από μαθητές σχολείου να υπερβούν αυτά τα προβλήματα και να προχωρήσουν από μόνοι τους σε καινούργια συμπεράσματα, κάτι που μόνο καταξιωμένους ερευνητές θα απαιτούσαμε…

Εις επίτασιν, να και η σχετική διευκρίνιση, στο #5, λίγο παρακάτω:

1 «Μου αρέσει»