Επανεκτελέσεις Νίκου Βραχνά

Θα προσπαθήσω να εξηγήσω την δική μου προσέγγιση όταν παίζω Κατσαρό.
Σε κάποια προσπαθώ να τετραγωνίσω τον ρυθμό, να τον φέρω στο μέτρο. Σε κάποια άλλα αφήνομαι στην (λανθασμένη) διαίσθηση του Κατσαρού αλλά και την δικιά μου που προσπαθεί επί τόπου να “διορθώσει” το κομμάτι χωρίς πάντα να το πετυχαίνει. Παίζω την μελωδία όπως την θυμάμαι, μπορεί και με καμιά σχετική πάρτα που έχω ακούσει από άλλο μουρμούρικο, λέω όσα δίστιχα θυμάμαι από διάφορες εκτελέσεις, με μονές διπλές εισαγωγές αναλόγως τα κέφια και αν θυμάμαι το επόμενο δίστιχο. Για παράδειγμα, δεν ξέρω αν έχω παίξει τον “Ντόκτορ” δυο φορές ίδιο, αν και μετά από τόσα χρόνια έχει διαμορφωθεί μια “δικιά μου” εκδοχή.
Θα ήταν εύκολο να το μετρήσω και να το παίξω μετρημένα και τυποποιημένα, αλλά μου αρέσει αυτή η έκπληξη που δεν ξέρω ούτε εμένα πού θα με βγάλει. Κι ας με κρίνουν μετά από 100 χρόνια ότι δεν ξέρω το 9άρι :grin:.

4 «Μου αρέσει»

Αυτή η άποψη του Περικλή με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο σχετικά με τον Κατσαρό. Για μένα ο Κατσαρός είναι ένα “απομεινάρι”, των τροβαδούρων. Ο τρόπος που παίζει τα κομμάτια για μένα είναι περισσότερο “αφηγηματικός” παρά μουσικός.
(Βέβαια αυτό είναι απλά μια υπόθεση.)
Επίσης άλλη μια υπόθεση.
Ίσως η επιτυχία που είχε, να είχε να κάνει ακριβώς με αυτό. Ότι στον κόσμο αυτής της εποχής αυτός ο τρόπος τραγουδιού - αφήγησης, να ήταν οικείος - γνώριμος.

3 «Μου αρέσει»

παντως απο τη δεκαετια του 20’ ο κατσαρος πηγαινε για δουλεια και με αλλους μουσικους και μαλιστα με καλους μουσικους, που σημαινει οτι μπορουσε να παιξει τους ρυθμους σωστα. αυτο το βλεπουμε και απο την δεκαετια του 40’ που βγαζει και καποιους δισκους με σολιστικο οργανο. νομιζω οτι θα πρεπει να ακουσετε τις συνεντευξεις του στο ψηφιακο αρχειο του κουναδη, και ισως μετα να λυθουν καποιες αποριες σχετικα αυτον τον ιδιαιτερο καλλιτεχνη. σιγουρα το ποιος ηταν σαν μουσικος φαινεται απο τα ακκορντα που εβαζε, δεν το συζηταμε, αλλα σαν παιχτης δεν μπορεις να πεις οτι δεν επαιζε. μα και γι’αυτο το λογο εκανε ονομα, για το στυλ που ειχε. γι’αυτο και τον ζητουσαν και μονο του να παει, για να τον ακουν οπως ειναι στον δισκο. νομιζω οτι εφοσον δεν ηταν καλος σαν μουσικος, δεν θα ειχε και καλη αισθηση του ρυθμου. οποτε δυο πραγματα μπορει να συνεβαιναν. η οτι οταν επαιζε με αλλους ειχε μια βαση οπου τον κρατουσε στον ρυθμο, ειτε σολιστικη, ειτε ρυθμικη, ενω οταν ηταν μονος του δεν ειχε καμια βαση, και αισθηση, οποτε ξεφευγε, η παιζοντας με τα χρονια με αλλους επαγγελματιες για τις αναγκες τις δουλειας, εμαθε επιτελους πως ειναι οι ρυθμοι σωστα και μπορουσε να τους συνοδευσει. εδω βλεπεις τραγουδιστες που δεν ειναι καν οργανοπαιχτες ουτε εχουν καμια γνωση μουσικης, και εχουν ομως πολυ σωστα την αισθηση του ρυθμου. αυτο ισως μας το πουνε και οι δισκοι του, αν τους παρουμε με τη χρονολογικη σειρα και δουμε καποια εξελιξη ως προς το ρυθμο. παντως νομιζω οτι την ωρα του τραγουδιου δεν βγαινει απο το ρυθμο, αλλα μονο οταν ειναι οι ανταποκρισεις, η εκει που μπαινει η κλεινει την εισαγωγη. το σιγουρο παντως ειναι οτι και ο βραχνας και ο κατσαρος επαιζαν με ψυχη, δεν κοροιδευαν.

3 «Μου αρέσει»

Για μισό λεπτό. Ποια είναι η σωστή αρμονία; Εννοούμε ότι δεν έπαιζε τις συγχορδίες που θα έβαζε κανείς σήμεερα; Μα αυτό είναι μια λογική αρμονίας που ακριβώς τότε, στα χρόνια του Κατσαρού, προσπαθούσε να βρει τον δρόμο της. Παλιότερα δεν υπήρχε παρά η μη-αρμονική λογική των ισοκρατημάτων και των συνηχήσεων που προκύπτουν από τα τρίχορδα ντουζένια.

Με δεδομένο ότι τότε δεν υπήρχε ούτε «σωστό» ούτε «στάνταρ», αλλά απλώς διάφορες αρμονικές αναζητήσεις, μια χαρά παίζει ο Κατσαρός. Εκτός αν ακόμη και γι’ αυτά τα δεδομένα κάνει λάθη, δηλαδή λάθη που θα χτύπαγαν στο αφτί οποιουδήποτε όπως ένα φάλτσο. Δε θυμάμαι να τον έχω ακούσει να κάνει τέτοιου τύπου λάθη.

Νομίζω αναφέρεται σε ακκόρντα όπως αυτά που βάζει στην εκτελεσοδιασκευή του “βρε μάγκα το μαχαίρι σου”.

Σε πιο τραγούδι είναι που παίζει συνέχεια ανοιχτές χορδές σι και σολ ενώ το κομμάτι δεν είναι σε ΜΙ- ή ΣΟΛ+;

Το βρήκα

2 «Μου αρέσει»

Τι ακριβώς κάνει; Με σκέτο αφτί δεν μπορώ να καταλάβω. Στην αρχή ακούγεται παράξενο, καθ’ οδόν είτε το αλλάζει είτε το συνηθίζω… Πάντως δε νομίζω να ακούω καραμπινάτη παραφωνία, και σίγουρα δεν την είχα ακούσει πριν γίνει η παρούσα συζήτηση - τώρα με τους ψύλλους στ’ αφτιά δεν είμαι και πολύ βεβαιος τι ακούω!

Εν πάση περιπτώσει, αν πρόκειται όντως για αναμφισβήτητο λάθος, οκέι, δεκτό. Μόνο να μου το εξηγήσει κάποιος!

Στο καντίνι παίζει ρε νικρίζ (σωστά;) : λαααα, σοooολ#, φα μι, ρε, μι , φα, ρεεεεε, με τα ανάλογα μπάσα, λα ή ρε.

Στις άλλες ενδιάμεσες χορδές, ενώ διαρκούν οι νότες του νικρίζ, παίζει άρπισμα σολ ματζόρε: σι σολ ρε, σι σολ ρε.

1 «Μου αρέσει»

Ναι βάζει κατι blue notes. Εντελώς αρχή είναι καθαρό.
Έχει χαμηλό ρε κούρδισμα και παίζει σα Νικριζ απο ρε και τσιμπαει σι-σολ-ρε ανοιχτες οποτε ακους
Σολ# μελωδία και σολ φυσικό στην αρμονία.

Εμένα γιατί μ’αρέσει;:slightly_smiling_face:

1 «Μου αρέσει»

διοτι κανει σας 4 με 6η. ειναι τζαζ ακκορντα αυτα, απο τις μπιγκ μπαντ της εποχης… μην μπερδευεστε με τους ανατολιτικους δρομους… εδω ειμαστε στην αμερικη τωρα, ισχυουν αλλα κολπα. :wink: κατσαρος σταιλ! :heart:

2 «Μου αρέσει»

Συνειδητά, λες, ή τυχαία;

Τον έχεις τσακώσει (εσύ ή άλλος) να κάνει άλλες τέτοιες τζαζιές, που να δείχνουν ότι δεν έτυχε αλλά πέτυχε;

Κι εμένα μ’ αρέσει, αλλά δε σημαίνει τίποτα. Μ’ αρέσει γενικά ο Κατσαρός, οπότε μ’ αρέσει κι αυτό. Όμως δεν ξέρω και δεν καταλαβαίνω τι είναι. Πλέον δεν υποστηρίζω τίποτε, απλώς παρακολουθώ με ενδιαφέρον. Μία άποψη, αρκετά πειστική, λέει ότι είναι απλώς λάθος (λάθος χρήση του κουρδισματος αν καταλαβαίνω καλά). Μια άλλη, του Μιχάλη, λέει ότι πιθανώς να είναι τζαζίστικη επιρροή, αλλά δεν έχω τα δεδομένα να κρίνω ή έστω να καταλάβω τι εννοεί.

Θα είχε ενδιαφέρον αν προέκυπτε ότι ο Κατσαρός έχει αληθινές τζαζ επιρροές, αλλά, όσο και να ζούσε δεκαετίες στην Αμερική, ντάξει μου φαίνεται κάπως δύσκολο…

1 «Μου αρέσει»

Νομίζω την προπολεμική εποχή οι τζαζίστες και ειδικά της κιθάρας δεν έκαναν έτσι κόλπα με ξεκάρφωτες ανοιχτές χορδές εκτός τόνου, μιλούμε για Eddie Lang, Django Reinhardt κλπ. Σε πιο μεγάλη ορχήστρα το πολύ η κιθάρα να στολίσει με απαντήσεις όπως εδώ

Του Κατσαρού ή είναι μία σκόπιμη σας 4 με 6η, όπως λέει ο Μιχάλης, ή ξεκάρφωτες ανοιχτές εκτός τόνου.

Το εφέ που δημιουργείται πάντως είναι αρμονικό αλλα και μελωδικό/ρυθμικό. Αυτο το Σι-Σολ-Ρε δημιουργεί την αίσθηση ostinato που συνεχως γκρουβαρει οσο οι αρμονίες γύρω του αλλάζουν

1 «Μου αρέσει»

Εγώ πάντως ακούω αυτό που έγραψα στην παρτιτούρα, και δε μου θυμίζει καθόλου τζαζ, ειδικά προπολεμική τζαζ, πιο κοντά σε κάτι μοντέρνους συνθέτες σαν τον Villa-Lobos είναι, που χρησιμοποιούν κιθαριστικό λεξιλόγιο χωρίς να κολλούν στην κλασική τονικότητα. Βαριέμαι τώρα να το γράψω κανονικά με τρεις φωνές.


Αλλά αυτό που ίσως να κάνει σκόπιμα ο Κατσαρός είναι αυτό που συζητούσαμε για το Γρύλλη στη τσαμπούνα και που το ακούμε και στο λαούτο σε παλιές ηχογραφήσεις: Παίζουν ένα φαινομενικά παράφωνο ισοκράτη στη διάρκεια μιας μουσικής φράσης, για να «προσγειωθούν» στον «σωστό» ισοκράτη στο τέλος.

Η κιθάρα όμως δεν είναι τσαμπούνα, ούτε λαούτο, το κούρδισμα της είναι φτιαγμένο για κανονικές φουλ συγχορδίες, και επιπλέον ο Κατσαρός δεν παίζει απλά ισοκράτη σε μια η δυο χορδές αλλά κιθαριστικότατα αρπίσματα. Οπότε το αποτέλεσμα είναι πιο κοντά στον Villa-Lobos :slight_smile:

Ενδιαφέρουσα μου φάνηκε και αυτή η μεταπτυχιακή εργασία του Δημ. Κωστόπουλου, «Ο Γιώργος Κατσαρός και η λαϊκή κιθάρα : Μια ιστορική - μουσικολογική προσέγγιση» (2017), όπου και περιέχονται μουσικολογικές αναλύσεις έξι τραγουδιών.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/1452906#contents

Μήπως να γίνει μετακίνηση των μηνυμάτων σχετικά με Κατσαρό κτλ σε αντίστοιχο νήμα; Κάπου προς τη μέση άρχισε να ξεφεύγει η κουβέντα από το Βραχνά…

1 «Μου αρέσει»

Πολύ απλά δεν του ταίριαξε το κούρδισμα με την τονικότητα, δεν νομίζω ότι ο Κατσαρός είχε ιδέα από τζαζ και αρμονίες.
Όπως ο Μπάτης έτυχε να παίξει τον Θερμαστή στο πειραιωτικο (ρε-σιb-σιb) στο οποίο δεν ταιριάζει, και στο γκραν φινάλε (γκραν όνομα και πράγμα) του ξέφυγε ένα ανοιχτό καντινι ρε εκτός δρόμου.

Τώρα δε μου το ανοίγει αλλά από την τελευταία φορά που το είδα, θυμάμαι ότι αναπαράγει την ιστορία για το Σεγκόβια που θαύμασε τον Κατσαρό, και υποθέτει ότι ο Σοφοκλής Παπάς είναι που πήρε το Σεγκόβια στο κέντρο που έπαιζε ο Κατσαρός. Μου φαίνονται εικασίες όλα αυτά γιατί ο Σοφοκλής Παπάς έδρασε κυρίως στην Ουάσιγκτων, όπου σαν δάσκαλος μαντολίνου και κιθάρας είχε πελάτισσες τις γυναίκες των πρεσβευτών. Απ’ότι ξέρω δεν είχε πολλή επαφή με το κύκλωμα των ελληνοαμερικάνων μουσικών κυρίως της Νέας Υόρκης και αλλού, στο οποίο δρούσε ο Κατσαρός, ο ένας έλληνας φίλος του από τα παλιά ήταν δικηγόρος.

Όσο για το Σεγκόβια, έχουμε πολλές μαρτυρίες ότι εκτιμούσε μόνο τους κιθαρίστες που ήταν μέσα στα πολύ στενά πλαίσια των ιδεών του για την κιθάρα, την τεχνική και το ρεπερτόριο της. Μου φαίνεται απίθανο να του άρεσε ο Κατσαρός, έχουμε συγκεκριμένες μαρτυρίες για την επαφή των δυο;

3 «Μου αρέσει»