Λίγη υπομονή, παρακαλώ, μέχρι να τα ξεκαθαρίσω και εγώ
Σχετικά με το #64, μάλλον ο Τ. Θεοδωράκης έχει δίκιο. Το λαούτο που φαίνεται στη φωτογραφία, είναι πράγματι αρκετά παλιό αλλά δεν είναι Σταθόπουλου αλλά ΒΕΝΙΟΥ (με κάθε επιφύλαξη*). Πάντως, ο εν λόγω λαουτιέρης έχει όντως στην κατοχή του λαούτο Σταθόπουλου, με ετικέττα σχετική με Σικάγο.
*Τις πληροφορίες αυτές τις μεταφέρω μέσω τρίτων.
Μπουζουκι Σταθόπουλου του 1919
Το οτι εχει τσαμπουκά στο 2ο τάστο αντί του 3ου,ειναι γνώρισμα των μπουζουκιών της εποχής ή απλά τυχαίο;
Από την εισήγησή μου στο Συνέδριο της Σπάρτης για τους Σταθόπουλους, παραθέτω το σχετικό απόσπασμα :
Διαφορετικές θέσεις «οδηγών» ταστιέρας.
Από ότι φαίνεται και από άλλα όργανα εκείνης τις εποχής, οι θέσεις των «οδηγών», των μικρών δεικτών από όστρακο της ταστιέρας, δεν ήταν ίδιες με τις σημερινές.
Σε ένα σημερινό όργανο, αυτοί οι «οδηγοί» θα έμπαιναν στο 3ο, 5ο, 7ο, 10ο και 12ο διάστημα, στην πρώτη οκτάβα. Ο Σταθόπουλος αντίθετα, τους τοποθετούσε στο 2ο, 5ο, 7ο, 9ο και 12ο διάστημα, υπήρχε δηλαδή μετατόπιση του πρώτου και του πέμπτου κατά μια θέση χαμηλότερα.
Στο όργανο όμως που βλέπουμε,ο τέταρτος κατά σειράν οδηγός δεν βρίσκεται σε χαμηλότερη θέση. Δεν μπορώ να πω με σιγουριά αν ο Σταθόπουλος τον είχε βάλει αρχικά σε αυτή τη θέση, ή τοποθετήθηκε εκεί με την αλλαγή της ταστιέρας που μάλλον έχει γίνει.
Νίκο τα έχουμε πεί δια ζώσης και δια μακρών, αλλά σκέφτομαι ότι σε μια αλλαγή ταστιέρας θα άλλαζε ο οργανοποιός όλους τους «ανορθόδοξα» τοποθετημένους τσαμπουκάδες. Αφού λοιπόν υπάρχει τσαμπουκάς στο δεύτερο τάστο, μάλλον δεν έχουμε αλλαγή ταστιέρας.
βλέποντας το βίντεο με τον σταθόπουλο (επαμεινώνδα λογικά) του 1919, απόρησα που αναφέρει πως είναι δυσκολόπαιχτο όργανο. από τις φωτογραφίες στο σάιτ του επισκευαστή βέβαια φαίνεται ένα εξαιρετικά ταλαιπωρημένο όργανο, οπότε μπορεί να μην ήταν δυνατή η αποκατάσταση του στην αρχική μορφή…
Μάλλον δυσκολεύει τον σύγχρονο καλλιτέχνη που ζητάει “ταχύτητες” και έχει διαφορετική φιλοσοφία, το σχετικά φαρδύ μπράτσο του οργάνου.
κι εγώ κάτι τέτοιο φαντάστηκα, σε συνδυασμό με τους τσαμπουκάδες που είναι σε περίεργα σημεία -γιατί στα άλλα απλώς είναι μετατοπισμένοι δύο τάστα μπροστά. και αφού έφτιαχνε μαλακά όργανα η οικογένεια, ίσως η σκληράδα να οφειλόταν στην φθορά του οργάνου.
γενικά κάθε όργανο είναι για την εποχή του και σε βάζει στο δικό του παίξιμο.
Νίκο στο δικό σου Σταθόπουλο έχει αλλάξει η διάταξη των τσαμπουκάδων; Πως ήταν αρχικά και πως είναι στη σημερινή τους διάταξη;
ΥΓ
Κάνω μια μικρή (στατιστική κατ αρχήν) μελέτη πάνω στις υπάρχουσες διατάξεις, τόσο στα παλαιά μπουζούκια, στις κιθάρες όσο και σε άλλα όργανα. Θα ενημερώσω το φόρουμ για το αποτέλεσμα.
Ναι, η ταστιέρα είναι καινούργια. Οι τσαμπουκάδες είναι τώρα στις θέσεις 3, 5, 7, 10, 12 (διπλός), 15, 17, 19, 22 και 24. Οι διαφορές με την αρχική ταστιέρα: Θέση 2 αντί 3, θέση 14 αντί 15, στη θέση 12 ήταν μονός τσαμπουκάς (όπως και όλοι οι άλλοι), θέσεις 22 και 24 δεν είχαν τσαμπουκάδες.
Είδα αυτό
…και θυμήθηκα ότι κάποτε είχε γίνει κουβέντα για τους «ανορθόδοξα» κατανεμημένους τσαμπουκάδες. Ελπίζω να είναι αυτή, αν και μπορεί αλλού να έχει συζητηθεί εκτενέστερα το θέμα.
Βλέπω λοιπόν τσαμπουκάδες στις θέσεις 2, 5, 7, 9 και 12, και μετά επανάληψη. Σήμερα συνηθίζονται έτσι όπως έγραψε ο Νίκος (3, 5, 7, 10, 12), ενώ του ίδιου του Νίκου ο Σταθ είχε αρχικά 2, 5, 7, 10, 12.
Τον τσαμπουκά στη θέση 9 αντί 10 δεν μπορώ να τον καταλάβω. Οι υπόλοιπες θέσεις όμως, δε φαίνονται λογικές για καραντουζένι;
2> το τάστο όπου βρίσκεις την τονική στη μεσαία
5> το τάστο όπου στην μπουργάνα βρίσκεις την ανοιχτή πρώτη, και στην πρώτη βρίσκεις την ανοιχτή δεύτερη (με διαφορές στις οκτάβες βέβαια…)
7> το τάστο όπου στην πρώτη βρίσκεις την οκτάβα της τονικής
9> ? (Ενώ στο 10 θα έβρισκες, στην πρώτη χορδή, την οκτάβα της ανοιχτής δεύτερης)
12> το προφανές
2 «Μου αρέσει»
πολύ σπάνια και μοναδικής αξίας φώτο
Ελληνικό καφενείο στο Salt Lake City 1915-1920
το μπουζούκι "φωνάζει " Σταθόπουλος.!!!
πηγη Utah Department of Heritage and Arts
4 «Μου αρέσει»
Για μένα, μοναδικής αξίας δεν είναι το μπουζούκι αλλα η συνύπαρξη λύρας με μπουζούκι!
6 «Μου αρέσει»
ετσι γεννήθηκε το Αστικό Λαϊκό Τραγούδι.
ο καθένας πήγαινε με τα όργανα που έφερε μαζί του απο την ιδιαίτερη πατρίδα του.
5 «Μου αρέσει»
το καναν και στην κρητη αυτο. συνοδευε την λυρα.
2 «Μου αρέσει»
Δεν είμαι βέβαιος.Νομίζω οτι πρόκειται για μεταπολεμικό νεοτερισμό
Το 15 είχε μπουζούκια η Κρήτη; δεν είμαι βέβαιος
1 «Μου αρέσει»
Ότι η λυρα έχει f αντί για μάτια, και δοξάρι βιολιού, κανενός δεν του έκανε εντύπωση;
Η παλιά συνοδεία της λύρα στην Κρήτη ήταν: τίποτα / τα γερακοκούδουνά της / νταούλι (δηλαδή τουμπάκι). Τα έγχορδα, μπουζούκι, μαντολίνο, μπουλγαρί, πρέπει να ήταν μια αναζήτηση της περιόδου 30-50 που τελικά καταστάλαξε στο λαούτο.
Ο λυράρης της φωτογραφίας δεν είχε την πολυτέλεια να πει στον μπουζουξή «βρες λαούτο και τότε έλα» ή «φύγε, έχω γερακοκούδουνα, δεν βλέπεις;». Με ό,τι είχαν και με όποιον έβρισκαν, έπαιζαν, έτσι απλά.
Άσε που, πολύ σωστά, εκείνη την εποχή μπορεί να μην είχε ακόμα έρθει το λαούτο στην Κρήτη. Αλλά είναι σίγουρο ότι δεν παίχτηκε, σ’ αυτή τη μάζωξη, μόνο κρητική μουσική.
Προφανώς κάπως έτσι θα έγινε. Πάντως εγώ και πάλι το θεωρώ αξιοσημείωτο, γιατί οι τοπικές παραδόσεις γενικά είναι πολύ αυστηρές στο τι ταιριάζει με τι. Συχνά μπορεί να υπάρχουν δύο είδη ζυγιάς σ’ έναν τόπο, π.χ. βιολί-λαούτο και τσαμπούνα-τουμπάκι, ή ζουρνάς-νταούλι και μπάντα χάλκινων, και να ακολουθούν παράλληλες πορείες που δε συναντιούνται ποτέ, επειδή σύσσωμη η τοπική κοινή γνώμη συμφωνεί ότι άλλοι συνδυασμοί εκτός από τους δεδομένους «δεν ταιριάζουν»!
Μην κοιτάμε τι έγινε με το δισκογραφικό ρεμπέτικο: το ρεμπέτικο ήταν ένα νέο είδος, δισκογραφικά έχουμε προλάβει το μεγαλύτερο, πιστεύω, μέρος της περιόδου των αναζητήσεών του μέχρι να χαράξει δρόμο, και επιπλέον έλαβε και μια εμπορική διάσταση όπου η καινοτομία και ο πειραματισμός είναι όχι απλώς θεμιτά στοιχεία αλλά απαραίτητα. Χώρια που επηρεαζόταν πολύ κι από τους Σμυρνιούς, που ήταν άλλου είδους μουσικοί, ανοιχτοί, ευρυμαθείς, φιλοπερίεργοι, τολμηροί.
Στην ξενιτιά όμως, στον Νέο Κόσμο, κι ο πιο συντηρητικός ορεσίβιος βοσκός αναθεωρεί τις αξίες της παράδοσης και της καινοτομίας.
Σύμφωνοι, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση, αν ήταν να τηρηθεί αυτή η αυστηρότητα, δεν θα ακουγόταν ούτε μία νότα. Φαντάζομαι ότι οι χοντρικά 20 θαμώνες που βλέπουμε, προέρχονται από το λιγότερο 10 διαφορετικές τοπικές κοινωνίες. Το παραδέχεσαι κι εσύ με την τελευταία σου φράση.