Ο σάλος που προκλήθηκε από το περιστατικό λογοκρισίας για το “Κεμάλ” του Μ.Χατζιδάκι δεν πτόησε τον διευθυντή γυμνασίου στον Πύργο, που μετά από προτροπή γονέα, απαγόρευσε στην καθηγήτρια μουσικής και την σχολική χορωδία να τραγουδήσουν στη γιορτή για την 28η Οκτωβρίου ένα από τα ρεμπέτικα της Κατοχής του Μπαγιαντέρα. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, ο γονιός, διαμαρτυρήθηκε στο διευθυντή γιατί δεν ήθελε να ακουστεί στη σχολική γιορτή τραγούδι που μιλάει για τον Άρη Βελουχιώτη και τους αντάρτες. Πρόκειται για το ρεμπέτικο τραγούδι «Να 'ναι γλυκό το βόλι» του σπουδαίου ρεμπέτη Μπαγιαντέρα.
Σύμφωνα με το blog των εργαζομένων της ΕΡΤ, ertopen.com, μετά τη διαμαρτυρία του γονέα, ο διευθυντής ενημέρωσε τον Σύλλογο Διδασκόντων, αλλά η καθηγήτρια μουσικής δεν δέχθηκε να «κόψει» το συγκεκριμένο ρεμπέτικο του '42 από την γιορτή, ξεκαθαρίζοντας ότι μαζί με τα παιδιά «ή θα τα πούμε όλα τα τραγούδια ή κανένα». Τελικά στη σχολική γιορτή δεν ερμηνεύτηκε κανένα τραγούδι και ακούστηκε μόνο ο εθνικός ύμνος. Ωστόσο, το «απαγορευμένο» ρεμπέτικο τελικά τραγουδήθηκε στην αντιφασιστική συναυλία που διοργάνωσαν η ΕΛΜΕ Ηλείας (που κατήγγειλε το περιστατικό λογοκρισίας) και ο Σύλλογος Δασκάλων-Νηπιαγωγών Πύργου στην κεντρική πλατεία. Αξιοσημείωτο είναι πως ερμηνεύτηκε και από τη χορωδία άλλου Γυμνασίου του Πύργου στη γιορτή του σχολείου τους. Στην αντιφασιστική συναυλία έγινε αναφορά και στο ιστορικό του ρεμπέτικου «Να 'ναι γλυκό το βόλι», μέρος της ιστορίας του Μπαγιαντέρα, του τυφλού ραψωδού της αντίστασης, που με το μπουζούκι και το αδούλωτο πνεύμα του, θέλησε να δώσει θάρρος στους αγωνιστές και να υμνήσει την ελευθερία, πολυτιμότερη και από το φως των ματιών του, όπως ο ίδιος έλεγε. Ο Μπαγιαντέρας δεν δίσταζε στη διάρκεια της Κατοχής και παρά τον φόβο των Γερμανών να τραγουδά τα αντιστασιακά του τραγούδια.
Οι στίχοι του «Να 'ναι γλυκό το βόλι» έχουν ως εξής:
«Φόρεσ’ αντάρτη τ’ άρματα ζώσε και το σπαθί σου
και σύρε για τον πόλεμο κι η λευτεριά μαζί σου.
Τράβα και θέλω νικητής παιδί μου να γυρίσεις
για τη γλυκιά τη λευτεριά το αίμα σου να χύσεις.
Πολέμησε αντάρτη μου πως πολεμάνε όλοι
και με τον Άρη αρχηγό να 'ναι γλυκό το βόλι».
πηγή: Newsroom ΔΟΛ
Εδώ το εν λόγω κομμάτι από τους “δικούς μας” Άλκη Μαύρο, Στέφανο Μαγουλά και Πάνο Διαμάντη:
Δυστυχώς έχουμε πάρα πολύ χρόνο να διανύσουμε ακόμα, μέχρι να μπορέσουμε (ως κοινωνία) να ανεχόμαστε, τουλάχιστον, τις διαφορετικές απόψεις. (ο σεβασμός θα έρθει αργότερα)
Μου δημιουργείται η εντύπωση, αν τα πράγματα εξελίχτηκαν όπως ακριβώς παρουσιάζονται από την ΕΡΤ, ότι η δασκάλα της μουσικής βρέθηκε τραγικά μόνη, κατά την “ενημέρωση” του κυρίου διευθυντού. Θα περίμενα, η πλειοψηφία (αν όχι σύσσωμος ο σύλλογος) των καθηγητών να πατήσει πόδι και να πει “εμείς θα το τραγουδήσουμε, και ας διαμαρτυρηθεί αυτός που δεν του άρεσε ο Άρης”.
Πάντως, η “αναγόρευση” του Μπαγιαντέρα σε “Τυφλό ραψωδό της Αντίστασης” παραείναι, κάπως. Όλοι έγραψαν τραγούδια για τον πόλεμο στην Αλβανία, την Κατοχή και την Αντίσταση, όχι μόνο αυτός και όχι μόνο οι “ρεμπέτες”. Και ναι, όταν ήταν αρχηγός ο Άρης, ο Μπαγιαντέρας είχε τυφλωθεί, όχι όμως όταν έγραφε τους Κενταύρους.
Συμφωνώ κύριε Νίκο μαζί σας. Πώς όμως να φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο; Με τί εργαλεία θα ξεδιαλύνουμε τις σκούρες ζώνες του παρελθόντος και θα ξεριζώσουμε το μίσος του εμφυλίου μέσα απο ψυχές ανθρώπων που μπορεί και να μην τον γνώρισαν καν (όπως πολύ πιθανόν οι γονείς των παιδιών του συγκεκριμένου σχολείου); Είναι λυπηρό που ακόμη και σήμερα η μαύρη εκείνη περίοδος “κατατρέχει” τους νεοέλληνες…Και είναι ακόμη πιο λυπηρό που αδυνατούμε να αντιληφθούμε πως ένα τεράστιο μέρος αυτών που περνάμε σήμερα ως λαός έχουν την γενεσιουργό αιτία ακριβώς σε εκείνη τη μαύρη περίοδο. Κάναμε δυστυχώς το πάν ώστε η μετεμφυλιακή περίοδος να φτάσει μέχρι τις ημέρες μας. Προσωπικά λυπάμαι που ανήκω σε μια γενιά Ελλήνων που αγνοεί το παρελθόν, παρερμηνεύει το παρόν και υποθηκεύει - μοιραία - το μέλλον της.
Ξέρετε, η προσωπική μου αίσθηση είναι ότι όχι απλώς έχουμε μεγάλη απόσταση από αυτό το ιδεώδες, αλλά ότι η απόσταση όλο και μεγαλώνει. Μπορεί στα προηγούμενα χρόνια, στις προηγούμενες δεκαετίες, να σημειώσαμε κάποια πρόοδο, αλλά τώρα που μιλάμε τρέχουμε όπισθεν ολοταχώς.
Ζούμε σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από μεγάλη ένταση και μεγάλη σύγχυση. Επίσης, σε μια εποχή που έχουμε φάει στη μάπα την περίφημη θεωρία των δύο άκρων. Άμα την ενστερνισθείς, το να δεις την προβολή της στα γεγονότα του εμφυλίου γίνεται σχεδόν αυτόματα. Πόσο εύκολο όμως είναι να μην τη λάβεις καν υπόψη σου, να ζεις σαν να μην την έχεις ακούσει;
Στο σχολειό μου είμαι υπεύθυνος για τις εθνικές εορτές. Όπως φαντάζεστε, έχω πολλούς ανθρώπους στους κύκλους μου με τους οποίους θα συζητηθεί το τι έγινε στο ένα ή το άλλο σχολείο. Ανέφερε λοιπόν κάποιος ότι στο Χ σχολείο κάποιος από το σύλλογο έκρινε ότι η γιορτή που πάει να γίνει ήταν «πολύ αριστερή». Ε λοιπόν, δεν ξέρω αν πρόκειται για γνήσιο φαινόμενο ή κατευθυνόμενο, αλλά μου φαίνεται ότι στο αν θα κάνεις μια γιορτή «πολύ αριστερή» ή «όχι πολύ αριστερή» είναι πλέον αδύνατο να μην πάρεις θέση: ή θα είναι ή δε θα είναι, tertium non datur. Οπότε, είτε πάρεις τη μία πλευρά είτε την άλλη, είναι δεδομένο ότι κάποιους θα ενοχλήσεις.
Το να μην πάρεις καμία θέση, και να μείνεις απλώς στα πεπαλαιωμένα ρεφρέν τύπου «μα πόσο σπουδαίοι είμαστε πια εμείς οι Έλληνες», είναι κι αυτό μια θέση. Κι αυτό θα ενοχλήσει. (Εμένα π.χ.).
Το ότι στο συγκεκριμένο περιστατικό στον Πύργο κάποιος όχι απλώς ενοχλήθηκε αλλά μπήκε στη μέση να επιβάλει το δικό του είναι θλιβερό μεν, αλλά δεν είναι παρά η κορφή του παγόβουνου. Τρέφω την ισχυρότατη πεπoίθηση ότι χιλιάδες γονείς και δασκάλοι σε χιλιάδες άλλα σχολεία της χώρας θα ενοχλήθηκαν από κάτι, άλλο αν δεν κάναν σαματά. Και αυτό δεν είναι δείγμα υγιούς κοινωνίας…
Ντροπή. Και κάποιοι νομίζουν πως ζούμε σε μια φιλελεύθερη κοινωνια με σεβασμό στις διαφορετικές απόψεις. Πολλοί μπορεί να διαφωνουν με τα πολιτικά φρονήματα του Αρη Βελουχιώτη αλλά ο αγώνας του για μια ελεύθερη Ελλάδα πρέπει να αναγνωρίζεται από τους πάντες. Εμείς στο σχολείο παίξαμε τους Κενταύρους που έχουν αντάρτικο περιεχόμενο. Η αίθουσα ήταν μια τρύπα κι έτσι δεν υπήρχαν γονείς. Ευτυχώς. Χαχαχα. Η κλεισούρα (κερομύτης) και το όνειρο του μπενιτο (περιστέρης) που ήσαν τα άλλα που παίξαμε, ανήκουν στα λεγόμενα ΚΑΛΑ.
Δυστυχώς, υπάρχει και χειρότερη εκδοχή από αυτή που ήδη αναφέρθηκε.
Οι ίδιοι οι μαθητές κινούμενοι από ιστορική άγνοια και ποτισμένοι από μίσος να αντιδρούν στο άκουσμα ανάλογων τραγουδιών, οπότε ο/η υπεύθυνος της γιορτής να αναγκάζεται να αφαιρέσει ολόκληρο αυτό το κομμάτι και να αρκείται στο τυπικό μόνο μέρος που περιλαμβάνει μια ομιλία διανθισμένη μόνο με πεζά και ποιητικά κείμενα…
Ο Μπαγιαντέρας πέθανε πάμφτωχος, ξεχασμένος απο όλους. Πού ήταν οι “σύντροφοι” θαυμαστές του Άρη; Τι έκαναν για τον “τυφλό ραψωδό”; Τίποτα… Αντίθετα, η αριστερά είχε απαγορεύσει στα μέλη της να ακούνε ρεμπέτικα τραγούδια γιατί ήταν η μουσική των λούμπεν του περιθωρίου και δεν ευνοούσαν την επανάσταση. Αυτά αναφέρει ο Χρόνης Μίσσιος στα βιβλία του, στα οποία υπάρχει έκδηλο παράπονο: “…και πώς να κάνεις κέφι με τα Παλικάρια απο την Λεβαδειά; εγώ ήθελα Τσιτσάνη, Βαμβακάρη, όλα τα απαγορευμένα μ’ αρέζανε…” Όπως και να 'χει, μια σχολική γιορτή πρέπει να έχει καθορισμένα πλαίσια. Ο ρόλος του υπεύθυνου καθηγητή δεν είναι να οργανώσει μια γιορτή όπως εκείνος την αντιλαμβάνεται, αλλά μια γιορτή όπως θα πρέπει να την αντιλαμβάνονται οι μαθητές. Γιατί οι μαθητές πρέπει να κρατηθούν μακριά απο κόμματα και πολιτικές αντιπαραθέσεις. Η ουσία της 28ης Οκτωβρίου είναι η Εθνική Ομοψυχία και το να μονοιάσουν όλοι οι Έλληνες απέναντι σε έναν εχθρό: προσωπικά βρίσκω την ομόνοια μεταξύ Ελλήνων ουτοπία και αυταπάτη΄ δεν θα τολμούσα όμως ποτέ να το αναφέρω μπροστά στους μαθητές μου. Μπορεί επίσης να έχω την χειρότερη άποψη περί Βελουχιώτη ή ΕΑΜ κλπ αλλά ποτέ αυτό δεν θα φτάσει στα αυτιά των μαθητών γιατί δεν τους αφορά η άποψη του καθηγητή τους. Τέλος, πιστεύω πως μπορούν οι μαθητές να μάθουν Ιστορία στο μάθημά τους αλλά η γιορτή είναι μια άλλη υπόθεση.
Το στήσιμο μιας σχολικής εκδήλωσης που θα προβάλλει την ουσία της αντίστοιχης γιορτής δεν είναι εύκολο πράγμα. Όποιος δεν μπορεί να μείνει αυστηρά ουδέτερος τότε μπορεί να δώσει σε κάποιον άλλο την ευθύνη.
άλκη, απαραίτητη διευκρίνηση (που νομίζω συμφωνούμε) ότι δεν ήταν απλά γερμανοί ή τούρκοι ή ο,τιδήποτε. ήτανε ναζί, έλληνες και ξένοι.
στέλιο, δεν υπάρχει ουδετερότητα στο σχολείο (και στην ιστορία γενικότερα). αυτή απλά ενισχύει την γραμμή που επιβάλλει το υπουργείο. δύσκολη υπόθεση…
φιλιά πάντα
νίκος
Οι “σύντροφοι” μάλλον ήταν οι μισοί εκεί που ήταν ο Άρης, κι οι άλλοι μισοί εκεί που ήταν ο Μίσιος. Κι άλλοι τόσοι τρέχανε για την επιβίωση αντιμέτωποι με πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων που τους ζητούσαν οι εκτελεστές του Άρη κι οι δεσμοφύλακες του Μίσιου, με το χωροφύλακα πίσω από κάθε τους βήμα κλπ κλπ.
Στέλιο τα έγραψα αυτά, γιατί από το 45, ή από το 50 αν θες, ως το 74 μεσολάβησαν 25 τέτοια χρόνια που καθόρισαν ζωές πολύ περισσότερο από τα 10-11 χρόνια 74-85. Δεν κρύβω πως δεν κάθισα να βρω πότε πέθανε ο Μπαγιαντέρας όταν έγραψα βιαστικά ό,τι έγραψα, όπως δεν επεκτάθηκα στο προηγούμενο ποστ και σε άλλα θέματα: ούτε ο Μπαγιαντέρας, ούτε ο Άρης, ούτε ο Μίσιος, ούτε χιλιάδες άλλοι έδωσαν τον εαυτό τους εκείνα τα χρόνια για υλική ανταμοιβή. Η πίκρα του καθενός για την πορεία των πραγμάτων και της προσωπικής του ζωής είναι σεβαστή, αλλά προσωπικά δεν έχω ακούσει άνθρωπο που έδωσε τον εαυτό του στον αγώνα κι έμεινε πιστός στην επιλογή του να εκφράζεται με τον τρόπο αυτό (“που ήταν οι σύντροφοι όταν πεινούσα” κλπ). Αντίθετα έχω ακούσει ξανά το ίδιο επιχείρημα από ανθρώπους που από την αρχή ή στην πορεία είχαν βρεθεί στην άλλη πολιτική πλευρά, παίροντας έτσι θέση “συνηγόρου” χωρίς να τους το έχει ζητήσει αυτός τον οποίο “υπερασπίζονται”. Σε κάθε περίπτωση δεν ήταν οι “σύντροφοι θαυμαστές του Άρη” αυτοί που θα έπρεπε να κόβουν συντάξεις και να φροντίζουν για την επιβίωση των ηλικωμένων μουσικών, αλλά το επίσημο κράτος που είχε και έχει όμως άλλες ασχολίες και προτεραιότητες. Πόσο μάλλον που ο Μπαγιαντέρας είχε χάσει και την όρασή του κι αντί να έχει ένα αξιοπρεπές προνοιακό επίδομα μόνο και μόνο γι’ αυτό το λόγο, αναγκαζόταν να γυρνά στο δρόμο με το μπουζούκι του από όσο ξέρω. Κατά τα άλλα, ο Άρης είναι εμβληματική μορφή της Εθνικής Αντίστασης και τίποτα δεν μπορεί ούτε να τον “κόψει” ούτε και να τον απομιμηθεί. Αυτά, και χωρίς προσωπική εμπάθεια.
να με συμπαθάς, δεν είπα κάτι διαφορετικό ούτε καταλαβαίνω γιατί αρπάζεσαι, αν αρπάζεσαι. μια (όντως αυτονόητη) συμπλήρωση έκανα. απλά σήμερα τα αυτονόητα δεν είναι πια τέτοια…
EDIT: όποιος έχει τη μύγα να τη φέρει αμέσως πίσω!
Άρη συμφωνώ απόλυτα με όλα όσα λές (εκτός απο αυτά περί Βελουχιώτη). Κανείς δεν έκανε ό,τι έκανε για υλική ανταμοιβή, τα κίνητρά τους ήταν αλτρουϊστικά και μόνο. Αυτοί έκαναν το καθήκον τους αλλά εγώ, σαν παρατηρητής, απορώ γιατί η αριστερά δεν αντιμετώπισε τον Μπαγιαντέρα όπως του άξιζε ενώ αντίθετα οι επαναστάτες του Πολυτεχνείου ανταμοίφθησαν πλουσιοπάροχα, γλεντώντας και χορεύοντας τραγούδια του Μπαγιαντέρα. Σε καμμία περίπτωση δεν θα απαιτούσα να κόψει το Κόμμα σύνταξη στον Μπαγιαντέρα, αλλά οπωσδήποτε δεν θα έπρεπε να τον αφήσει να πεθάνει μόνος και έρημος. Σε αυτούς τους ανθρώπους, μια επίσκεψη απο εφήβους για ένα ευχαριστώ λειτουργεί σαν ελιξήριο μακροζωιας. Το ίδιο αναφέρει ο Τσιτσάνης για τον Καπετάν-Ζέπο, που πέθανε στον δρόμο πάμφτωχος, δίπλα απο μια ταβέρνα που τραγουδούσε και χόρευε το τραγούδι που γράφτηκε γι’ αυτόν.
Νίκο, δεν υπάρχει ουδετερότητα στο σχολείο αλλά θα πρέπει να υπάρχει μια ανακωχή τουλάχιστον στις Εθνικές εορτές. Για δύο (2) μέρες του χρόνου θα ήταν όμορφο να υπάρχει ομόνοια. Δύσκολη υπόθεση αλλά κρύβει ασύγκριτα ωφέλη: η ικανοποιηση στα μάτια των μαθητών είναι αρκετή για να ξεχάσουμε τις δυσκολίες… τουλάχιστον αυτή είναι η γνώμη μου.
Αλκιβιάδη, δυστυχώς όλα στις μέρες μας είναι έτοιμα για αποκαθήλωση. Για κάποιους, ο Βελουχιώτης δεν πολεμούσε τους ναζί: απλώς πολέμησε για την επιβολή του σοσιαλισμού. Θα σου αναφέρω κάτι για να καταλάβεις την άποψή μου. Οι παλαιοί αριστεροί, στην φυλακή ή στην εξορία κλπ αρνούνταν να φωνάξουν “ζήτω η Ελλάδα” ή “ζήτω το Έθνος” αλλά και κάποιες άλλες χαζομάρες όπως “ζήτω ο στρατός” και πάει λέγοντας. Χτυπήθηκαν γι’ αυτό, πέθαναν γι’ αυτό και τους τιμούμε γι’ αυτό. Δεν σημαίνει όμως πως η φράση “Ζήτω η Ελλάδα” ήταν κακή ή φασιστική ή βάρβαρη. Όπως λοιπόν κάποτε που το “Ζήτω το Έθνος” ήταν μοναρχοφασιστικό επιφώνημα, έτσι και σήμερα το να λες τον Βελουχιώτη έμβλημα της Εθνικής αντίστασης είναι πολιτικολογία. Αλλίμονο αλλίμονο αλλίμονο αν η Εθνική Αντίσταση έχει σαν βιτρίνα τον Βελουχιώτη ή τον Ζέρβα ή τον Ψαρρό. Η βιτρίνα θα πρέπει να είναι η ομοψυχία που έδειξαν οι Έλληνες στον κοινό εχθρό και αυτό θα πρέπει να τιμούν τα παιδιά στις γιορτές. Τα περί Βελουχιώτη, Ζέρβα και άλλων είναι θέματα Ιστορίας και προσωπικής άποψης του καθενός.
Τα παιδιά θα πρέπει να γιορτάζουν την ομοψυχία και όχι την πόλωση. Θα πρέπει να αντιληφθούν πως ό,τι κάναμε το κάναμε μονοιασμένοι. Για ό,τι άλλο κάναμε όταν ξεμονοιάσαμε, θα το μάθουν στα μαθήματά τους μέσω της Ιστορίας ή απο την οικογένειά τους μέσω της αφήγησης. Τα παιδιά θα μάθουν τα πάντα, έννοια σας. Η γιορτή όμως θα πρέπει να παραμείνει γιορτή.
Aυτά τα τρία αντάρτικα σώματα δεν ήταν εκείνα που αντιστάθηκαν στη κατοχή; Θα παραποιήσουμε την ιστορία και θα μιλάμε γενικά και αφηρημένα περί "ομοψυχίας; Ομοψυχία δεν θα υπάρχει ποτέ όσο θα εξακολουθεί να παραποιείται η ιστορία έστω και δια της “σιωπής” την οποία προσωπικά την θεωρώ άκρως αντιδραστική!
Ο Άρης αναγνωρίστηκε από το σύνολο του ελληνικού λαού (ΤΟΤΕ και ΤΩΡΑ) και αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Σήμερα τον αναγνωρΊζουν οι πάντες εκτός αυτών που εκπροσωπούνται από Βορίδη ,Άδωνι και Μιχαλολιάκο.
υγ. μπορώ και εγώ να πολιτικολογήσω απαντώντας σ’ αυτά που λες αλλά δεν επιθυμώ η συζήτηση να πάρει κομματική ή πολιτική τροπή…ήδη έκανα ένα μικρό φάουλ.