Ένας Έλληνας ντερβίσης

Γεια σας,

Κάποτε είχαμε συζητήσει για τους ντερβίσηδες και τις σχέσεις τους με τον ελλαδικό χώρο. Βρήκα ένα ενδιαφέρον άρθρο για έναν ψάλτη ντερβίση:

http://users.uoa.gr/~nektar/arts/music/petros_peloponnhsios.htm

Ο αρθρογράφος έχει επίσης συνθέσει μια μελέτη για τους Φαναριώτες και τη μουσική επιρροή τους στις παραδουνάβιες ηγεμονίες. Το βιβλίο είναι πανάκριβο, αλλά ο ίδιος έχει εκδώσει και πιο προσιτές μελέτες στα ελληνικά:

http://www.amazon.co.uk/Ottoman-Minority-Musics-18th-century-Phanariots/dp/3838303601

http://www.perizitito.gr/authors.php?authorid=37161

Εύα

Το άρθρο είναι σχετικά παλιό. Τα περί του πρωτοψάλτη Πέτρου Πελοποννησίου είναι σήμερα γνωστά, το δε επεισόδιο με την κλοπή τραγουδιού έχει δημοσιευτεί στο βιβλίο “Ρωμιοί συνθέτες της Πόλης” των Τσιαμούλη / Ερευνίδη, ένα χρόνο νωρίτερα. Γνωστές είναι επίσης οι εγκάρδιες σχέσεις Μεβλεβήδων / Χριστιανών.

Ο Γιάννης Πλεμμένος είναι έγκριτος μελετητής με σημαντικό έργο.

Ο Γιάννης Πλεμμένος έχει γράψει και άλλο ένα βιβλίο με τίτλο: “Καλλιτεχνικώς προοδεύομεν…, Η διείσδυση της ευρωπαϊκής μουσικής στην ελληνική επαρχία” από τις εκδόσεις “Έλυτρον”.
Μια μελέτη βασισμένη σε απαοσπάσματα από τον Τύπο της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Μεσσηνίας.

Επίσης το “Συζητώντας για την ελληνική μουσική”, για περισσότερες πληροφορίες, [b][u]εδώ.[/b][/u]

Έχει γράψει επίσης “Το μουσικό πορτραίτο του Νεοελληνικού διαφωτισμού” το οποίο έχω διαβάσει. Είναι ενδιαφέρον εκλαϊκευτικό βιβλίο για το θέμα αλλά πολλές φορές μου φαίνεται ότι ο συγγραφέας βιάζεται να βγάλει συμπεράσματα και να ερμηνεύσει τους στίχους τραγουδιών σαν αυτοβιογραφικούς.

Την ίδια βιασύνη συναντώ και σε άλλα στοιχεία της δουλιάς του όπου λίγη περισσότερη μελέτη της ιστορίας ίσως να προλάβαινε αυθαίρετα συμπεράσματα. Π.χ όταν αναφέρεται στην προσπάθεια του κύπριου Ιερώνυμου τραγουδιστή να βελτιώσει τη σημειογραφία της εκκλησιαστικής μουσικής γράφει παραθέτοντας φράσεις του Ιερώνυμου : Τα “κατά την μουσικήν εμπίπτοντα άτοπα” προέρχονται “μήτοιγε δια την των πρότερον μεν αυτήν αμέλειαν συστήσαντων (και γαρ αυτοί μεν και ταύτην καλώς συστησάμενοι μεθοδικώς συνετάξαντο)” αλλά “δια την των καθ’ ημάς τε και προ μικρού του καθ’ημάς τίνων χρόνου, άλλων άλλως γε χρησάμενων αυτή”.

Και ερμηνεύει: Οι καθ’ημάς χρόνοι αντιπροσωπεύουν για τον Ιερώνυμο ένα αιώνα Τουρκοκρατίας από την άλωση της Κωσταντινούπολης μέχρι τη συγγραφή της διατριβής του (1551-1558) κατά τη διάρκεια του οποίου η πρόοδος τόσο της μουσικής όσο και των άλλων επιστημών ανεστάλει.

Ο Ιερώνυμος όμως μεγάλωσε στην Κύπρο η οποία δεν ήταν ακόμα τουρκοκρατούμενη αλλά αποικία της Βενετίας από το 1489 και ανεξάρτητο ρηγάτο με ρηγάδες Γάλλους σταυροφόρους πριν από το 1489, και από την Κύπρο πήγε κατευθείαν στην Ιταλία για σπουδές. Η μόνη συνέπεια που μπορεί να είχε η άλωση για την ορθόδοξη εκκλησιαστική μουσική στην Κύπρο είναι η βελτίωση της, καθώς πολλοί κωσταντινουπολίτες καλόγεροι βρήκαν καταφύγιο στην Κύπρο (ο Μαχαιράς στο χρονικό του τους συνδέει με το μοναστήρι του Αγ. Γεωργίου των Μαγκάνων) με τη βοήθεια της ρήγαινας Ελένης Παλαιολογίνας. Φαντάζομαι ότι παρόμοιες συνέπειες είχε η άλωση για την Κρήτη, Επτάνησα κλπ.

Μας λεεί δυο φορές ότι ο Ιερώνυμος αφιέρωσε τη διατριβή του σε κάποιο καρδινάλιο αλλά δεν τον ονομάζει (γιατί; το όνομα θα ήταν σημαντικό στοιχείο για όποιον ερευνά τον Ιερώνυμο). Ο Ιερώνυμος αφιερώνει άλλο έργο του στον πάπα τον οποίο τιμά ως “ορθως δογματίζοντα”, πράγμα που κάνει τον Πλεμμένο να τον υποψιάζεται σαν πράχτορα παπικής προπαγάνδας. Αλλά για έναν ορθόδοξο της φραγκοκρατίας το να τιμήσει τον πάπα ως ορθώς δογματίζοντα είναι ένας έξυπνος τρόπος να ικανοποιήσει και τον πάπα και τις ορθόδοξες πεποιθήσεις του (γιατί ορθώς δογματίζων σημαίνει μη αιρετικός αλλά όχι απαραίτητα μη σχισματικός). Ο Μαχαιράς π.χ στο χρονικό του αναφέρεται στον πάπα πάντα σαν αγιώτατο, αλλά εκφράζεται εναντίον ενός ορθόδοξου που προσχώρησε στην λατινική εκκλησία. Υπάρχει βέβαια και η περίπτωση του Νεόφυτου Ροδινού 100 χρόνια αργότερα (μετά την κατάληψη της Κύπρου από τους Οθωμανούς) ο οποίος σπούδασε στην Ιταλία και όντως ήταν πράχτορας παπικής προπαγάνδας.

http://pandemos.panteion.gr/getfile.php?uri=http://localhost:8080/fedora/objects/iid:3825/datastreams/PDF1/content&mimetype=application%2Fpdf&filename=11PMS_POL_EPI_IST_KanellouAi

και

447cf4c8-d7a3-4f5c-947c-c955beb90f2c

1 «Μου αρέσει»