Πρώτα σας ζητώ συγνώμη και κατανόηση για τις πολλές ερωτήσεις μου! Αλλά γιατί θέλω να καταλάβω τους στίχους πολύ σωστά, πρέπει να είμαι έτσι, και αν δεν μου αρέσει να σας πιέσω τόσο.
Στο τραγούδι αυτό ο Λεμπέσης τραγουδάει …“και γίνε και ασπροφυλλοφόρα”. Μπορώ να βρώ με φαντασία μια μετάφραση, αλλά ένας γνωστός μου μου είπε, ότι έχει ακούσει ότι στην πρώτη ηχογράφηση λέγεται μια άλλη λέξη, που δυστυχώς δεν τη θυμάται καλά. Μου είπε ότ πρέπει να είναι κάτι σχετικό με το πλοίο. Ξέρετε εσείς την τότε λέξη?
Ποιός έχει τραγουδήσει αυτό το τραγούδι και πότε?
Σας ευχαριστώ πολύ.
το τραγούδι είναι παραδοσιακό.
Μια από τις πιο παλιές ηχογραφησης είναι με την Μαρίκα Παπαγκίκα (Ende der 20er Jahre )
και αρχίζει με (εάν θυμάμαι καλά )
Πάλι στακοψε η μαμά σου μπαγιαντέρα τα μαλία σου κτλπ.
( θα κοιτάξω αργότερα στο σπίτι εάν σε ενδιαφέρουν όλοι οι στοίχοι…)
μπαγιαντέρα = short women hair cut, in german " Bubikopf "
Μια άλλη εκτέλεση
Αϊδινίτικο
ʼιντε τα μαλλιά σου τα πλεγμένα
ʼιντε τα μαλλιά σου τα πλεγμένα
ʼιντε τα μαλλιά σου τα πλεγμένα
τρέλαναν πολλούς και μένα
ʼιντε τα μαλλιά σου ρίχτα πίσω
να σε ιδώ, να σ αγαπήσω
ʼιντε τα μαλλιά σου που ανεμίζουν
την καρδούλα μου ραΐζουν
ʼιντε τα μαλλιά σου κι η ελιά σου
ʼιντε μ έφεραν στη γειτονιά σου
ʼιντε μαυρομάτα μου, κυρά μου
έλα γιάνε την καρδιά μου
Die Lieder haben NICHT die gleiche Spielweise, jedoch eine sehr gleichen Text…
h ektelesi tou M. Karapiperh ( sta Tourkika = mauro piperi !) 8eorite na einai mia apo tis protes hxografhshs me Bouzouki…stin USA.
Oso gia tous stoixous sto kommati me tin Papagkika:
Aufnahme: Febrouarios 1928, New York
Oox, pali sta kopse h mama sou,
mbagiantera ta mallia sou.
Oox, ta mallia sou ta kommena,
trellanan pollous kai mena.
Oox, ta mallia sou ki H elia sou
me feran stin geitonia sou.
Oox, mbagiantera mou kura mou,
ala giane thn kardia mou.
Simiosi: apo to CD Rembetika Historic Urban Folk Songs from Greece "Ta kommena ta mallia sou " einai mia ektelesi apo to pio palio kommati “Psarades” me ton G. Vidali
Πάλι ένα καλό παράδειγμα ενός “Ποτπουρρι” γωνστών στίχων στα παλιά τραγούδια.
Εδώ ψάχνουμε τι σημαίνει
“αιντε, ρίχε τα μαλλιά σου πλώρα
και γίνε και ασπροφυλλοφόρα”
(ή μήπως κάτι άλλο και διαφορετικό του Καραπιπέρη, που ακουστικά είναι δύσκολο να το ακούς?).
Υπάρχει η λέξη “ασπροφυλλοφόρα” και τι σημαίνει ή είναι κάποια ποιητική δημιουργία?
Πάλι ευχαριστώ
τα κομένα τα μαλιά ή (πάλι τα 'κοψε η μαμά σου) έχει ηχογραφηθεί και από τον γιώργο βιδάλη 1927, και από τη βιργινία μαγγίδου. Όσο για τη λέξη που αναφέρεις δε μπορώ να ξεκαθαρίσω τη λέει ο καραπιπέρης.
Εδώ και χρόνια έχω την ίδια απορία. Πολλοί τραγουδάνε ή καταλαβαίνουν “ασπροφυλλοφόρα” άλλοι “αντροφυλλοφόρα”. Αποτέλεσμα ίσως ποιητικής αδείας και ποιητικής αγνοίας.
Το πιό πιθανό πάντως να είναι ολόκληρη πρόταση και όχι μιά λέξη.
Μιά πρόταση από 3 λέξεις με επίθετο, ουσιαστικό και το “φόρα” με την έννοια “φόρεσε” σαν ρήμα.
Μιά πρόταση με δύο ουσιαστικά.“Αχ και ρίξε τα μαλλιά σου πλώρα και … γιά … φόρα”
Αυτό καταλαβαίνω ακούγοντας την εκτέλεση Καραπιπέρη.
Το κομμάτι το έχω σε τέσσερις ηχογραφήσεις: Καραπιπέρης, Βιδάλης, Μελκόν και Μαγκίδου. Από αυτές, μόνο εκείνη του Καραπιπέρη έχει τους στίχους «ρίξε τα μαλλιά σου πίσω / ρίξε τα μαλλιά σου πλώρα». Προφανώς, αυτήν θα είχε υπόψη ο Λεμπέσης όταν έκανε τη δική του ηχογράφηση, που όμως δεν την έχω.
Εγώ ακούω (Καραπιπέρης) «Ρίξε τα μαλλιά σου πλώρα, και λίμνη κιʼ αντρο φύλλο φόρα.». Φυσικά, νόημα και πάλι δεν βγαίνει. Βέβαια, «τα μαλλιά σου πλώρα» υπονοεί «εμπρός», κόμμωση με τα μαλλιά να μισοσκεπάζουν το πρόσωπο. Το δεύτερο ημιστίχιο ίσως να εντάσσεται σε παρομοιώσεις κοινές σε δημοτικά τραγούδια: «Βάζει τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι (α)στήθι» ή «της τριανταφυλλιάς τα φύλλα θα τα κάνω φορεσιά».
Πάντως αγαπητέ Κώστα (Παραδοξολόγε) το πρόβλημα είναι όχι ποιητικής αδείας ή αγνοίας παρά μεταχρονολογημένης απορίας. Αν αυτά τα συζητούσαμε πενήντα χρόνια πριν, θα βρίσκαμε ίσως ευκολότερα άκρη…
Συζητήσεις για λέξεις ή στίχους κ. ά. που δεν καταλαβαίνουμε, από παλαιές ηχογραφήσεις, έχουν γίνει πάρα πολλές και εδώ, και (περισσότερες) σε άλλο φόρουμ. Είναι φυσικό, ιδίως όταν κανείς θέλει να τραγουδήσει δημόσια, έστω και στην παρέα του, ένα τέτοιο τραγούδι, να ξέρει κατά το δυνατόν τι λέει. Είναι κανείς που να έχει την εκτέλεση με τον Λεμπέση, ή να ρωτήσει τον ίδιον, να δούμε πως «έλυσε» εκείνος το ακανθώδες πρόβλημα;
Get this widget|Track details|eSnips Social DNA
Το “Αϊδίνικο” που ηχογράφησε ο Σαμιώτης μπουζουξής, Μανώλης Καραπιπέρης στην Αμερική το 1928 είναι ένα παραδοσιακό ζεϊμπέκικο της Μικρας Ασίας. Είναι ένα απο τα πρώτα 4 τραγούδια που γράφτηκαν αποκλειστικά με μπουζούκι, μετα την ηχογράφηση του Goerlitz στα 1917 με τον Καλαμάρα και τον Παπαδιαμάντη. Μέχρι τώρα το δεύτερο δίστιχο παρέμενε ανεξήγητο το τι λέει … Προσωπικα είχα ακούσει τις εκδοχές :
(α’ στίχος) Αντε ρίξε τα μαλλιά σου πλώρα
δεν είναι για ντροπη προχώρα
γίνε αντρο φυλλοφόρα
γίνε ασπρο φυλλοφόρα
και ο καθένας έβαζε ότι ήθελε και ότι άκουγε …
Χθες σε σχετική ατέρμονη συζήτηση σε ρεμπέτικο φόρουμ ο ερευνητής (πλέον) Σταύρος Κουρούσης απεκάλυψε στο Πανελλήνιο ότι ο στίχος λέει : Αντε ρίξε τα μαλλιά σου πλώρα Ελληνικιά τορπιλοφόρα
και όντως έτσι πρέπει νάναι !! Προσωπικα μόνο να συμπληρώσω ότι μάλλον έχει κάνει αναγραμματισμό ο Καρ. και λέει : τροπιλοφόρα αντι τορπιλοφόρα
Δεν πείθομαι. Με συγχωρείτε που το τραβάω λίγο αλλα για κάποιο λόγο, το υπόλοιπο τραγούδι δεν έχει λόγια ύφους ανάλογου του στοίχου Ελληνικιά τροπιλοφόρα(για όνομα), ίσα ίσα που είναι αρκετά σοβαρό και ρομαντικο…Δεν ειμαι rembetologist (σαν ειδικότητα γιατρού ακουγεται) αλλα παραθέτω άλλη υποθετική εξήγηση.
Πρωτον ο Καραπιπέρης διακομωδησε τον στοίχο, δεν ξέρω γιατί.
Δευτερον…Μια απο τις παλαιές ονομασίες απο το Αϊδινίου είναι Ανθέα (αν θυμάμαι καλά απο το σχολείο…πρέπει να το τσεκάρω)
Μπορεί λοιπόν (λέμε τώρα…μπορεί) είτε στην Αμερική είτε οπουδήποτε αλλού κάποιος να πε σε αυτή τη ευλογημένη κοπέλα οτι είναι όσο όμορφη όσο το Αϊδίνι ανθισμένο η κάτι τέτοιο (με μια καλή δόση αυτοσχεδιασμού και ποιητικής αδείας)
Ανθέα φυλλοφόρα
(το οποίο μας γυρνάει στην ποιό βοτανολογική εξήγηση που προτιμώ για κάποιο λόγο)
ε; πείτε κάτι…θα απογοητευτώ πολύ αν η μόνη εκδοχή είναι αυτή του πολεμικού ναυτικού…τόσο ωραίο τραγούδι.
1: Αλέξανδρε, μάλλον δεν το ξέρεις: Στο «φόρτε» των Βαλκανικών πολέμων, στις 18 Οκτ. 1912, ένα ελληνικό τορπιλοβόλο με κυβερνήτη τον Ν.Βότση έσπασε τον τουρκικό αποκλεισμό και βύθισε μέσα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το τουρκικό πολεμικό «Φετίχ Μπουλέν». Η επιτυχία αυτή του ελληνικού ναυτικού έγινε σχεδόν σύμβολο σε ολόκληρο τον Ελληνισμό και για πολλά χρόνια. Στην Αμερική μάλιστα, χτυπήθηκε (1916 ή 1917) και δίσκος της κ. Κούλας με τίτλο «το Μάρς του Βότση».
2:
Η τορπίλλη ήταν νεολογισμός και για γραμματιζούμενους, ακόμα και το 1929. Όταν η μυλωνού ακουμπάει με τα (μαύρα, ελλείψει μυλωνά) οπίσθιά της στις πασπαλισμένες με (άσπρο) αλεύρι επιφάνειες του μύλου, το αποτύπωμα δεν προκύπτει ιδιαίτερα καλλιγραφικό.
Βεβαίως, “ελληνικιά τορπιλοφόρα” [ή “τροπιλοφόρα”, ίσως από σαρδάμ της στιγμής]
λέει ο στίχος και επηρεάστηκε από την ανέλπιστη επιτυχία του Νικ. Βότση να βυθίσει μέσα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το τουρκικό πολεμικό “Φετίχ-Ι-Μπουλέντ”, όπως λέει και ο Νίκος.
Στο περιοδικό “Μετρονόμος” τεύχος Μάρτη 2003 υπάρχει μια αναφορά του Μ. Δραγούμη στο τραγούδι
“Μαρς Βότσης”, στην ιστορία του.
Οι στίχοι του:
"Τιμή στην οικογένεια, που έκανε το Βότση
τον άξιο το λεβέντη μας, γενναίο πατριώτη.
Που μπήκε στο ενδέκατο, μικρό τροπιλοβόλο
και το Φετίχ Μπουλέν χτυπά, και το βυθίζει όλο.
Οι Τούρκοι όταν άκουσαν, τέτοια βοή μεγάλη
ύστερα πʼ ανεθάρρησαν, τους ήρθε παραζάλη.
Και το πρωί σηκώνουνται, τρέχουνε και ρωτούνε
πού είναι το Φετίχ Μπουλέν, ζητούνε για να δούνε.
Μα εις μάτην ερευνούν, εις μάτην το ζητούνε.
Τρέχουνε και στο Καραμπουρνού, και τον Πασά ρωτούνε
«Τζάνουμʼ εμείς προσέχαμε, απʼ τη μεγάλη ντάπια
Ένα δελφίνι είδαμε, με δυο μεγάλα μάτια.»
Ήταν δελφίνι αφύσικο, και στην κοιλιά του ο Βότσης,
ο άξιος ο λεβέντης μας, γενναίος πατριώτης.
Που ʼβγαλε την απόφαση, ήρθε στη Σαλονίκη
και άρχισε ο στόλος μας, την πρώτη του τη νίκη.
Ζήτω του Βότση μας παιδιά, νέο θαλασσοπούλι,
ζήτω εις τον Κανάρη μας, και νέο Μιαούλη".
Ευχαριστώ για τα στοιχεία, ομολογώ οτι δεν γνώριζα την συγκεκριμένη ιστορία αλλα και πάλι, δεν είναι εθνικό εμβατήριο να βάλει μέσα και τα κανόνια του ναβαρώνε.Μου φαίνεται απλά εκτός θέματος και ύφους, και στο κάτω κάτω ακόμα και αν αποφάσισε ο ίδιος ο Καραπιπέρης να κάνει μια μικρή ανακύκλωση επηρρεασμένος απο τα ιστορικά γεγονότα, πάλι δεν ξέρουμε πόσο παλιό είναι το τραγούδι και πως έφτασε στα χέρια του( και αν υπήρχαν καν τορπίλες οταν γράφτηκε).Αλλα προφανώς αερολογώ. Η εξήγηση που δίνετε έχει νόημα.