Η γυναίκα μου και η κόρη μου πήγαν σήμερα στην Αίγινα. Ξέροντας πόσο εκτιμώ το καλό αιγινίτικο φυστίκι (είχαμε και οικοπεδάκι 0,7 στρεμμάτων με φυστικιές, που τις φρόντιζε κάποιος ντόπιος (Στρόμπλος, έχει από δεκαετίες πεθάνει), μου έφεραν ένα πακετάκι που αγόρασαν, ζητώντας να είναι το καλύτερο. Είδα, πριν ακόμα το ανοίξω, ότι αιγινίτικο σίγουρα δεν είναι. Στη συσκευασία γράφει «Γνήσιο φυστίκι» και πράγματι, είναι φυστίκι κελυφωτό, και το μόνο σχετικά με τον τόπο παραγωγής που αναφέρεται είναι «Παρασκευάζεται για την «Κυψέλη» (η «μάρκα του») χωρίς αναφορά στον τόπο παραγωγής. Να σημειωθεί ότι «Κυψέλη» είναι το όνομα ενός χωριού στην ενδοχώρα της Αίγινας, που βεβαίως παράγει φυστίκια. Το φυστίκι είναι τρίτης ποιότητας, ούτε καν Μεγάρων είναι. Αν δεν είναι Τουρκίας (που μάλλον δεν είναι), μάλλον είναι Κίνας.
Πάντως, το φυστίκι το έφερε στην Ελλάδα κάποιος Πετρόπουλος, που είδε το έδαφος της Αίγινας και είχε δίκιο, ευδοκίμησε εκεί το φυστίκι και γρήγορα “έδιωξε” τα αμπέλια, που ήταν μέχρι τότε η βασική καλλιέργεια της Αίγινας. Το είχε φέρει απ’ το Γκαζή Αντέπ της Τουρκίας, βεβαίως.
Το Γκαζί Αντέπ είναι αποδεδειγμένα η πατρίδα του φυστικιού Αιγίνης, για το Χαλέπι δεν έχω ακούσει απολύτως τίποτα. Κάθε σχετική πληροφορία που μπορεί να ανεβαστεί και να διαφωτίσει, ευπρόσδεκτη.
Ο Παναγιώτης Γεννάδειος αναφέρει πως αυτός που έδωσε την πρώτη ώθηση στην καλλιέργεια του δέντρου ήταν ο εισαγωγέας της βιομηχανίας σοκολάτας στην Ελλάδα Δ.Παυλίδης, ο οποίος από το 1860 εγκατέστησε φυτεία φιστικιάς στο κτήμα του στο Ψυχικό. Ακολούθησε ο Ορφανίδης, διευθυντής του Δημόσιου Δενδροκομείου στον Βοτανικό, κυρίως από το 1869. Ο Γεννάδιος διαδεχόμενος τον Ορφανίδη στη διεύθυνση του Δημόσιου Δενδροκομείου έδωσε μεγαλύτερη ώθηση στη διάδοση του συγκεκριμένου φυτού Όσον αφορά την Αίγινα δεν είναι γνωστό πότε εισήχθη στο νησί. Υπάρχουν μόνο προφορικές μαρτυρίες πως εισήχθησαν δέντρα από την Περσία και τη Συρία.
Όπως τα λέει ο Νικόλας είναι, τουλάχιστον στην Αίγινα.Σημερα στην Αίγινα,το περισσότερο φυστίκι είναι παρασκευής, και όχι καλλιέργειας.Ο παππουλης μου ο μικρασιάττης ,όταν πήρε το οικόπεδο στην Νίκαια,τα πρώτα δένδρα που έβαλε -λογω κουλτούρας - ήταν τρεις φυστικιές.Δύο θυληκές, και μία αρσενικιά.Ως γνωστό οι φυστικές είναι από τα δένδρα που δεν αυτό γονιμοποιούνται, αλλά θέλουν τον φύστικό τους.Οι δικές μας οι φυστικές, είναι απόγονοι δένδρων του Γκαζιαντέπ ,(πατρίδα του μπακλαβά με γέμιση φυστίκι), στα σύνορα με την Συρία.Τα Περσικά φυστίκια,αν και πολύ νόστιμα, έχουν μια διαφορά ως προς το σχήμα του καρπού.Και φυσικά ενσωματώθηκαν γρήγορα στην διατροφή μας, και στην παράδοση μας.
Στην ελληνική Βίκη μπορεί να μην είναι γνωστό. Στους ντόπιους, στους οποίους ανήκαν οι πρόγονοι της μάνας μου, είναι και παραείναι, και έχει περάσει και στις νεώτερες γενιές όπως η δική μου.
Θα μου ήταν πολύ δύσκολο να πιστέψω ότι σήμερα πια δεν βγάζουν καλά φυστίκια στην Αίγινα. Απλά η τιμή τους θα είναι τέτοια, που κανένας επισκέπτης δεν θα τα αγόραζε.
Κοιτάξτε, στη Σαντορίνη, γνωστή για τη φάβα της, είχα γνωρίσει έναν παραδοσιακό μικροαγρότη παλαιάς κοπής (αν και νέας ηλικίας), που με κέρασε ένα σακκούλι φάβα ντόπια δικιά του, και μου είπε: όπου διαφημίζουν φάβα Σαντορίνης μην πιστεύεις λέξη. Ακόμη κι αν ολόκληρο το νησί μέχρι την τελευταία πέτρα φυτευόταν με φάβα, και πάλι δε θα 'βγαζε τόση ποσότητα όσο όλες οι φάβες που φέρονται ως Σαντορίνης.
Άρα, κάτι ανάλογο φαντάζομαι και για τς φιστίκια στην Αίγινα: πόσα πια φιστίκια να βγάλει ολόκηρο το νησί; Κάποιοι θα βγάζουν και τα αληθινά καλά ντόπια, αλλά πόσα να είναι αυτά;
Στην Αίγινα, και ειδικά για το φυστίκι, το θέμα είναι ακριβώς, η ποιότητα, όχι η ποσότητα. Η ποσότητα είναι αυτή που είναι, και ανάλογα διαμορφώνεται και η τιμή, με τεράστιες διαφορές από χρονιά σε χρονιά ανάλογα με τις εκάστοτε παραγόμενες ποσότητες. Αλλά την ποιότητα του ντόπιου φυστικιού δεν την βρίσκεις πουθενά αλλού, αυτό είναι που πληρώνεται ακριβά. Από ΄κεί και πέρα, το μόνο που μπορούν να κάνουν και κάνουν είναι, να σου πουλάνε ξένο φυστίκι μέσα στην ίδια την Αίγινα, αφήνοντάς σε να νομίσεις ότι αγοράζεις αιγενίτικο φυστίκι. Ψέμματα πάντως δεν σου λένε, είπαμε, “Γνήσιο Φυστίκι” γράφει το πακέτο, όχι “Γνήσιο Φυστίκι Αιγίνης”.
Μα και της Σαντορίνης η φάβα είναι όντως ανώτερη. (Στην αρχή αμφέβαλλα: όσο ανώτερη και να είναι, τι διάβολο, πάντα φάβα είναι, δεν είναι χαβιάρι. Κι όμως! Του γνωστού μου, η εγγυημένη, η μόνη όντως φάβα Σαντορίνης που δοκίμασα, είχε διαφορά!)
Ανώτερη αλλά λίγη. Ανεπαρκής ακόμη και για τις ανάγκες του νησιού (που έχει τρελό πληθυσμό, μαζί με τους τουρίστες), πόσο μάλλον για να εξάγουν κιόλας.
Δεν ξέρω αν πωλείται συσκευασμένη φάβα που να γράφει «Σαντορίνης» ως ευθύ και απροκάλυπτο ψέμα. Όταν όμως τη σερβίρουν μαγειρεμένη σε εστιατόρια;;
Ψιλοέχω την εντύπωση ότι έχει κάπως ξεχαστεί η “φάβα Σαντορίνης”… Και πάντως, επειδή από μικρό παιδάκι τα πρόσεχα αυτά, ποτέ δεν θυμάμαι σακκί σε μπακάλικο να γράφει “φάβα Σαντορίνης”, η φάβα Σαντορίνης διεκινήτο σε σακκουλάκια οκαδιάρικα / μισοκαδιάρικα που δίνονταν πεσκέσι, δεν διεκινήτο εμπορικά.
Πάντως σε ταβέρνα σε νησί των Κυκλάδων θυμάμαι σερβίρανε φάβα Σχοινούσας.Το έγραφε κανονικά ο κατάλογος.Για να το έγραφε δεν νομίζω να ήταν ψέμα.Έτσι και αλλιώς δίπλα ήταν η Σχοινούσα.Θα μπορούσαν να έγραφαν φάβα Σαντορίνης και να μην ήταν αλήθεια.Η φάβα της Σχοινούσας προέρχεται από ένα είδος αρακά ενώ της Σαντορίνης από λαθούρι.
Α, άρα μήπως έχουν πατεντάρει με κάποιο τρόπο ότι «φάβα Σαντορίνης» μπορεί να γράφει σε κάθε φάβα τύπου Σαντορίνης, δηλαδή από λαθούρι;
Τη φάβα Σχοινούσας την έχω δει και σ’ ένα μαγαζί στη γειτονιά μου στην Αθήνα, χύμα. Δεν ήξερα τι ιδιαίτερο έχει και την προβάλλαν έτσι. Και δε νομίζω να είναι τόσο περιζήτητη ώστε να βγαίνουν και μαϊμούδες (ή την έχει κάνει της μόδας κανένας Γαστρονόμος ή τηλεμάγειρας;)
Φυσικά, το ιδιαίτερο με τα περισσότερα προϊόντα της Σαντορίνης, συμπεριλαμβανομένων των περίφημων κρασιών, είναι η ιδιαίτερη σύσταση του ηφαιστειακού εδάφους. Δεν είναι όλη η Σαντορίνη ηφαιστειακή, περίπου η μισή είναι, αλλά σ’ αυτή τη μισή νομίζω ότι βγαίνουν όσα προϊόντα θεωρούνται ξεχωριστά.
Το φιστίκι Αιγίνης είναι ΠΟΠ από τα μέσα της δεκαετίας του 1990.
Γιατί κανείς να μην απευθύνεται στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Φιστικοπαραγωγών Αίγινας και να έχει το κεφάλι του ήσυχο;
Έλα μου ντε! Σωστή η παρατήρηση και η “συμβουλή”!
Πάντως στο εξωτερικό όταν πουλάνε φέτα υπάρχουν δύο τύποι. Η συσκευασία αναγράφει είτε: FETA CHEESE ή FETA STYLE CHEESE! Και στα γιαούρτια.
Φυσικά υπάρχει και η γνήσια φέτα OLYMPOS και το γνήσιο γιαούρτι ΦΑΓΕ
