Αυτό τώρα το πρόσεξα. Σαμπάχ με αλλαγή σε σαμπάχ ξανά, από την πέμπτη; Εντελώς περίεργο φαντάζει. Υπάρχει κανένα παράδειγμα σε τραγούδι ή ταξίμι, έστω κι από τον ίδιο που το είπε (Τζινέλλης είναι εδώ ή Λεμπέσης;), ή ακόμη καλύτερα από κάποιον παλιότερο;
1 «Μου αρέσει»
Ωστόσο και παρά την άγνοια ακόμη και φιλολόγων, η λ. κάτι σημαίνει για τον Λεμπέση, και, σημαντικότερον, για τον Καλφόπουλο, άνθρωπο της κλασικής εποχής. Anyways, και ασχέτως μεανίων, θα ήταν χρήσιμο να κωδικοποιηθεί στη θεωρία και το ζήτημα του συνδυασμου των δρόμων, ποιοι συνδυασμοί δηλαδή συνηθίζονται και ποιοι όχι. Επίσης, και τα δύο είναι αόριστοι, οριστική και προστακτική.
Ούτε εγώ το πολυπιστεύω αλλα δείχνει να είναι κάτι που συζητιέται
Μακαμίστικα δε στέκει
1 «Μου αρέσει»
Δεν στέκει ή δεν συνηθίζεται;
Μάλιστα. Είναι πολύ σαφής ως προς τη σημασία του όρου: από έναν δρόμο σε άλλον [ή και στον ίδιο - δεν το είπε αλλά το έκανε] από άλλο τόνο με άλλες νότες, για λίγο, και πάλι πίσω.
Αλλά αυτό που παίζει δε μου κάθεται στ’ αφτί. Ιδίως από τον κύριο δρόμο στο μεάνι, είναι σαν να τελείωσε και ν’ αρχίζει καινούργιο ταξίμι. Στην επιστροφή ακούγεται πιο ομαλό.
Σίγουρα δε στέκει. Η 5η δεν είναι καν δεσπόζων φθόγγος στο μακάμ σαμπά, δεν είναι βάση 5χόρδου ή 4χόρδου, είναι απλώς μια διαβατική νότα.
1 «Μου αρέσει»
τι χαλιέσαι. η διαφήμιση έγινε.
καλως υποψιάστηκα οτι εχει να κανει με “σημερινές σχολές”
γιαυτό δεν είχαμε ακούσει κατι απο τους παλιούς. γιατι μονον δυο δρόμους?
οσους μπορεί ο παίχτης και αντέχει να’κούσει ο ακροατής.
Σίγουρα δύσκολο να υπάρξουν στεγανά αλλα πιστευω πρόκειται για παρεξήγηση:
Το Σαμπά όντως δεν επταφωνεί (δηλαδή δεν έχει οκτάβα) ορισμένες φορές. Και όντως η 5τη μπορεί να γίνει προσωρινά δεσποζοντας αλλα μάλλον με χρώμα χουσείνι.
Αυτό που έχουμε είναι ένα ζιργκουλελί χιτζάζ απο την 3τη βαθμίδα
2 «Μου αρέσει»
Ή απλά “πετάξαμε το πυροτέχνημα, κάτσε να φτιάξουμε κάτι μπας και το στηρίξουμε εκ των υστέρων”…
Edit: Άντεξα να δω το βίντεο μετά την εισαγωγή που βγάζει το σαμπάχ σαν εφτάφθογγη κλίμακα (καμία σχέση με το ρεπερτόριο δηλαδή). Μετά αναπτύσσει το φα (ζιργκιουλελί) χιτζάζ στην εύλογη παραλλαγή του ως πειραιώτικο, με σι αναίρεση. Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει και που εξηγείται πολύ εύκολα με την τροπικότητα και τα 4/5χορδα. Αν όμως δεν το έχεις κατανοήσει αυτό, το παρεξηγείς ως σαμπάχ πάνω στο σαμπάχ και μετά μπλέκεις (εντυπωσιάζοντας) και τους ακροατές σου.
Και φυσικά καμία σχέση με Meyan, που όπως είπα παρατηρούμε και σε κάποιες ελληνόφωνες συνθέσεις. Βάζω ένα παράδειγμα αντιγραφής του Τούντα από οθωμανική σύνθεση. Το meyan ξεκινάει στο 1.40 περίπου:
1 «Μου αρέσει»
Απορία, μιας και το φερε η κουβέντα: χιτζάζ και μινόρε από την ίδια βάση συνηθίζεται ή αποτελεί νεωτερισμό;
Χιτζαζ από την πέμπτη βαθμίδα του αρμονικού μινόρε, πολύ συνηθισμένο. Από την ίδια βάση δεν θα το έλεγα. Σε ποιο τραγούδι το είδες;
δεν ειναι νεωτερισμός. ο Τσιτσανης το κατείχε άριστα.
ΡΕ χιτζαζ και ΣΟΛ μινόρε.
Όταν λέω “νεωτερισμός” εννοώ τον Τσιτσάνη. Της γερακίνας γιος από την ίδια βάση.
1 «Μου αρέσει»
Ξεκάθαρα νεωτερισμός, μιλάμε για ένα τραγούδι που είναι του 1975 και σε στίχους του Βίρβου -από τα σχετικά “έντεχνα” του Τσιτσάνη. Χωρίς καθόλου να μειώνει την αξία του βεβαίως.
Υπάρχει άλλο παράδειγμα;
1 «Μου αρέσει»
Δεν μου έρχεται κάποιο.
1 «Μου αρέσει»
Αναμενόμενο, σωστά;
Βέβαια αν κάποιος ήθελε να βρει έναν τρόπο να περάσει σταδιακά από το ένα στο άλλο (μέσω διαφόρων τροπικών συγγενειών) πιθανότατα θα μπορούσε, αν κάποιος βρει ένα τέτοιο παράδειγμα από την δισκογραφία γραμμοφώνου ας μας ενημερώσει.
1 «Μου αρέσει»
Θυμάστε ποιο είχαμε βρει του Μάρκου να κάνει καρτζιγιάρ από την ίδια βάση με κάτι άλλο που δε θα αναμενόταν;
Μην ήταν η Ρίξε τσιγκάνα;
1 «Μου αρέσει»
Εντάξει, εκεί είναι εισαγωγή με φωνή που υπάρχει σαφής διαχωρισμός. Και σε άλλα έχει ματζόρε με μινόρε, γιατί έτσι. Πχ τώρα την καλοκαιριά, μ’ έκανες και χώρισα, κλπ.
Εντελώς διαφορετική είναι η λογική στην Δραπετσώνα του Τούντα, που εναλλάσσει συνεχώς ραστ με νικριζ - προβλεπόμενο λόγω κοινής βάσης. Στην κανονική εκτέλεση, και γενικά σε ασυγκεραστες, ακούμε την αλλαγή διάθεσης που ήθελε ο συνθέτης με σχετικά μαλακές μεταβάσεις. Όταν παίζεται με μπουζούκι όμως και γενικά χωρίς τα μικροδιαστήματα, ακούγεται σαν να παίζουν πινγκ πονγκ οι νότες με απότομες και σκληρές αλλαγές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μαλακού και σκληρού ακούσματος…
Σε άλλες ηχογραφήσεις όμως, όχι. Παράδειγμα: https://www.youtube.com/watch?v=4Luxw7Lfqls
Η μπότα στο 1.01, όπου πραγματοποιείται η μετατροπία, είναι σαφέστατη: “Έεε, προσοχήηη! Εδώ έχουμε μετατροπία!”.
1 «Μου αρέσει»
Αυτό που κάνει ο ΘΤ με το σαμπάχ από πρώτη και πέμπτη, επιτρέπεται-δεν επιτρέπεται, οθωμανιστί θα το λέγαμε şed; όπου “σεντ” το παίξιμο μιας δομής κλίμακας σε άλλη βάση, όπου βέβαια μπορεί να δημιουργηθεί με βάση τους φθόγγους της γενικής κλίμακας. Επίσης, οι Βούλγαρης-Βανταράκης κάνουν τη Μόρτισσα Σμυρνιά σεντ από νεβά, επειδή κινείται από κάτω. Επ’ ευκαιρία, θα μας χρησίμευε η έννοια του σεντ στη βασική θεωρία, ή απλώς τέτοια φαινόμενα να επιτρέπονται στη λογική της χαλαρότητας στο δικό μας ρεπερτόριο, σε σχέση με τα μακάμ στο οθωμανικό; νομίζω εξαρτάται από τη συχνότητα τέτοιων φαινομένων, άρα είναι ένα ερώτημα για γνώστες του ρεπερτορίου.
1 «Μου αρέσει»