Ταμπουρομπούζουκο του Γιοβάν Τσαούς (οργανοποιός Λαζαρίδης)

Ίσως πρόκειται για το Βουρδούριο, τουρκικά Burdur ή Πολυδώριο.

1 «Μου αρέσει»

εδω μεσα ειναι σίγουρα.

https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/deltiokms/article/download/2553/2318&ved=2ahUKEwj_y6H9nZT2AhV_RPEDHYG9CmUQFnoECAQQAQ&usg=AOvVaw2Oxa3fOa_TMNMDA2dqMByI

επίσης η εγγονή του μας λεει πως ο πατέρας της, που τραγουδουσε, ηταν μελος στο Τριο Ακροπόλ (δεν γνωριζω περισσότερα), εξερε και την κατασκευη οργάνων.
Ανθιμε δουλειά σου τωρα.
“Τριο Ακροπόλ”

1 «Μου αρέσει»

Όσο διαγώνια μπόρεσαα να το διατρέξω, τίποτα. Ούτε Βουδάριο βρήκα, ούτε Βουρδούριο, ούτε Μπουρντούρ, ούτε Πολυδώριο. Αλλά είναι τίγκα στα εντελώς παράξενα ονόματα έτσι κι αλλώς, όχι μόνο όσα είναι τούρκικα αλλά και τα ελληνικά, ώστε τα δικά μου μηδενικά ευρήματα δε σημαίνουν τίποτε το βέβαιο - μπορεί κάλλιστα να μου διέφυγε.

Κρίμα κιόλας, γιατί φαίνεται καταπληκτικό κείμενο. Θα άξιζε τον κόπο να το διαβάσει κανείς έτσι από μόνο του. Αλλά εφόσον εδώ απλώς ψάχνουμε έναν ψύλλο στ’ άχυρα, αυτό είναι το μάξιμουμ προσοχής, προσπάθειας και χρόνου που μπορώ να διαθέσω…

Μέλπω Μερλιέ, όχι παίξε - γέλασε!

Αλλά πράγματι, χωρίς ευρετήριο και χάρτη, η δουλειά δεν γίνεται…

Να ρωτήσω λίγο σε κάποιο σημείο που γράφει για το όργανο του Γιοβάν Τσαούς λέει ότι το όργανο είχε 37 φωνές.Τί εννοεί?

Μάλλον παίζονται στο όργανο 37 συνολικά διαφορετικοί φθόγγοι.

1 «Μου αρέσει»

Φαίνεται γόνιμη η πιθανολόγηση της Ελένης.

Βουλδούριον (Μπουλδούρ) υπάρχει. Ανήκε στο βιλαέτι Ικονίου και ήταν έδρα του σαντζακίου Βουρδουρίου. Είναι «πολίχνη ωραιοτάτη» μαθαίνουμε από τον Π. Κοντογιάννη (Γεωγραφία της Μικράς Ασίας, Αθήνα 1921: σελ. 165). Το βλέπουμε καταγεγραμμένο και ως «Βουρδούρι» στους εξαιρετικούς χάρτες στο τέλος του βιβλίου.

http://medusa.libver.gr/jspui/handle/123456789/6849

Οπότε, από το αναφερόμενο “Βουδάριο” έως το “Βουλδούριο” μικρός ο δρόμος… :wink:

Και μια ακόμα ένδειξη ότι «Βουδάριο»= «Βουρδούριο»:

Αναφέρει ο Λαζαρίδης:

«Στο χωριό μου, κοντά στην εκκλησία της Μεταμορφώσεως, ήταν κάποιος τότες κι έφιαχνε όργανα.»

Πράγματι, στο «Βουρδούριο» υπήρχε εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος:

Συμπερασματικά, νομίζω πως μετά από τα ευρήματά μας θα μπορούσε να μπει μια υποσημείωση στη λέξη “Βουδάριο” στην αυτοβιογραφική διήγηση του Λαζαρίδη.

3 «Μου αρέσει»

Συμφωνώ βέβαια με Ελένη και Άνθιμο. Δεν λύθηκε όμως άλλη απορία, που απασχολεί εμένα: Λέει ο Λαζαρίδης: Στο σχολείο που πήγαινα από μικρό παιδάκι, απαγορευόταν να μαθαίνουμε Ελληνικά, μόνο Τούρκικα. Οι δάσκαλοί μας ήταν Έλληνες και αφού μας έκαναν 2 ώρες Τούρκικα, μας κάνανε περισσότερες ώρες Ελληνικά. Κρυφά μαθαίναμε Ελληνικά. Στο σπίτι μας βέβαια μιλάγαμε Ελληνικά, αλλά έξω όταν βγαίναμε μιλάγαμε Τούρκικα.

Απ’ ό,τι ξέρω, μόνο στη Σινασσό μίλαγαν Ελληνικά. Όλες οι υπόλοιπες χριστιανικές κοινότητες της Καππαδοκίας ήταν τουρκόφωνοι. Όμως, αρχές πια 20ού αιώνα, όλοι οι Χριστιανοί είχαν αποκτήσει πλέον ελληνική συνείδηση και πολλοί άνοιγαν σχολεία στα χωριά τους, με Έλληνες δασκάλους απ’ την Ελλάδα. Οι γονείς όμως δεν ήξεραν Ελληνικά, ούτε και όταν έφτασαν στην Ελλάδα ως ανταλλαγέντες πλέον. Πώς λοιπόν «στο σπίτι βέβαια μιλάγαμε Ελληνικά»;

το Bürdür ειναι πολυ μακρυά (οπως βλεπω τον χάρτη 573km) απο την Καισάρεια. εκει πήγε με τον Χατζα για εργαλεία, οπως αφηγείται.
μηπως ηταν κάποιο προάστιο της Καισάρειας?

Πριν τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, ζούσαν στην πόλη και τα γύρω προάστιά της περίπου 60.000 κάτοικοι εκ των οποίων 10.000 Έλληνες Καππαδόκες Ορθόδοξοι που χρησιμοποιούσαν την Καραμανλήδεια γραφή (τουρκικές λέξεις με ελληνικούς χαρακτήρες).

1 «Μου αρέσει»

Σίγουρα «μόνο»; Δεν έχω καθόλου καθαρή εικόνα της (ανθρωπο)γεωγραφίας της Καππαδοκίας, αλλά πίστευα ότι μεταξύ των ορθόδοξων κοινοτήτων οι ελληνόφωνες ήταν πολλές, απλώς υπήρχαν και τουρκόφωνες.

Άλλωστε τα λέει αυτά το περίφημο ωραίο και δύσκολο κείμενο της Μέλπως Μερλιέ.

E, τί ακριβώς λέει, λοιπόν, γιατί ακόμα δεν το διάβασα: και τουρκόφωνες, ή τουρκόφωνες με ελάχιστες εξαιρέσεις; Εγώ για το δεύτερο έχω διαβάσει, νομίζω στον πρόλογο βιβλίου παραγγελμένου σε Σινασίτη (Ν. …Σ. Ρίζος) από το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.

Υπάρχει αυτό, αν και βέβαια δε μας λέει ποιοι είναι οι μη ελληνόφωνοι οικισμοί.

Υπάρχει επίσης αυτό, που είναι αναλυτικότερο, και απ’ όπου αντιγράφω:

Τρεις υπήρξαν οι ελληνόφωνες αυτές γλωσσικές νησίδες στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας: η ομάδα των ελληνόφωνων χωριών της Καππαδοκίας (ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται τα χωριά Ανακού, Αραβανί, Αξός, Αραβισός, Γούρδονος, Μιστί, Μαλακοπή, Ποτάμια κ.ά.), η ομάδα του χωριού Φάρασα και άλλων έξι χωριών της ίδιας κοιλάδας, και επίσης το χωριό Σίλλη της Λυκαονίας (ΒΔ από το Ικόνιο).

Όμως ούτε εδώ μάς λέει για τα τουρκόφωνα. Ούτε και στο κείμενο από ένα ερευνητικό πρόγραμμα του Παν/μίου Πατρών, που τα δίνει ελαφρώς διαφορετικά:

Η Καππαδοκική διάλεκτος είναι μικρασιατική διαλεκτική όμάδα που αποτελείται από ποικιλίες τις οποίες μιλούσαν μέλη του Rum Millet (Κοινότητα των Ρωμιών) στην κεντρική Μικρά Ασία. Οι ποικιλίες της, γεωγραφικά, χωρίζονται στις ακόλουθες: α) Σίλλη, β) Φάρασα, γ) Κεντρική Καππαδοκία, δ) Βόρεια Καππαδοκία (τα χωριά Σύλατα, Ανακού, Φλογητά, Μαλακοπή, Σινασός, Ποταμιά, Δελμεσός) και ε) Νότια Καππαδοκία (Αραβανί, Γκουρντανος, Φερτάκαινα, Ουλαγάτς, Σεμέντερε). Οι Καππαδόκες ομιλητές ήταν δίγλωσσοι στην Καππαδοκική και στην Τουρκική

Πιστεύω ότι δύσκολα θα βρεθεί πηγή που να δίνει εξίσου λεπτομερώς και της μιας γλώσσας τις κοιτίδες και της άλλης, εκτός, ακριβώς, από το κείμενο της Μερλιέ. Κάποιος λοιπόν θα πρέπει να το διαβάσει.

Και κάτι ακόμα.
Γνωρίζουμε το μικρό όνομα του πατέρα του Λαζαρίδη;

Επίσης, έχει εξακριβωθεί ποιο από τα δυο [Λαζ. / Πεσμ.] είναι το κύριο επώνυμό τους;
Ως γνωστόν, οι περισσότεροι πρόσφυγες ερχόμενοι στην Ελλάδα άλλαζαν όσα επώνυμα έληγαν σε –ογλου ή με καταλήξεις που να μην θυμίζουν Τουρκία [-ης, -ίδης, -όπουλος κ.λπ.] ή εντελώς.

Και κάτι που βρήκα, στο παρακάτω λινκ που βάζω, σελ. 686, αναφέρεται κάτοικος Βουρδουρίου Πισιδίας, με το όνομα Πεσματζόγλου Αναστάσιος του Λαζάρου.

Κάποιος απόγονος της οικογένειας θα μπορούσε να μας πει λεπτομέρειες.

Η αλήθεια Ελένη μου, είναι ότι δεν τα άλλαξαν τα επώνυμα μόνοι τους, αλλά υπήρξε πίεση από το Ελληνικό κράτος κατά την καταγραφή. Ο παππούς μου Νικόλαος Τζανόγλου, καταγράφηκε ως Νικόλαος Τζανίδης, - “τούρκος είσαι;τι ογλού”- έκανε και 2 παιδιά με αυτό το όνομα, και μετά έκανε δικαστήριο και επανέφερε το σωστό επώνυμο και έκανε άλλα δύο παιδιά με άλλο φυσικά επώνυμο από τα πρώτα.

3 «Μου αρέσει»

Τελικά το Burdur βρέθηκε, όχι στο κείμενο της Μερλιέ (που το διαβάζω ακόμα) αλλά με αναζήτηση Bürdür στους χάρτες γκούγκλ.

Η Μερλιέ είδα να επιμένει αρκετά στο πόσο άγνωστη και αχαρτογράφητη ήταν αυτή η περιοχή. Αφετέρου, ακόμη και τα όρια της Καππαδοκίας πρέπει να ήταν ζήτημα κάπως ρευστό - πάντως δεν ταυτίζονται με της αρχαίας Καππαδοκίας. Οπότε, το Μπουρντούρ της Πισιδίας μπορεί να μη θεωρούνταν απ’ όλους Καππαδοκία και γι΄αυτό να μην το βρίσκαμε. Πάντως αυτό λογικά πρέπει να είναι. Μπράβο Ελένη + υπόλοιποι!

ναι αλλα η Καισάρεια, ειναι πολυ μακρυά!
και μας λεει οτι πηγαν στη αγορά (σκεπαστή) της Καισαρειας για τα εργαλεία.
ισως δεν πηγαν σρη Σμύρνη και δεν θυμόταν.

Λογικά, αφού ήταν στην Καισάρεια εξορία.

λογικο ακούγεται. θα πρεπεξ να ψαξουμε κατι και για τον Γερμανό Hanz?

Σχετικά με το ερώτημα του Νίκου:

Οι Βακαλόπουλος – Κεσόπουλος – Μουτσόπουλος στο «Αλησμόνητες πατρίδες – Η φωτοδότρα Μ. Ασία» αναφέρουν συγκεκριμένα στοιχεία για την παιδεία στην περιοχή:

-Το Προκόπι είχε 600 μαθητές και 12 δασκάλους, σε σχολεία [ακόμα και νηπιαγωγεία] που λειτουργούσαν με την επίβλεψη του Φαναρίου και της Μητρόπολης Καισάρειας, μέχρι το 1923 /1924.

  • Η ίδια η Καισάρεια είχε την περίφημη Ροδοκανάκειο Σχολή στην οποία μέχρι και Τούρκοι [πληρώνοντας δίδακτρα] φοιτούσαν.
    -Η Μουταλάσκη / Ταλάς με 5.000 Έλληνες, φημιζόταν για το υψηλό επίπεδο των ελληνικών σχολείων της.
  • Τα Φλαβιανά / Ζιντζίντερνε είχαν 2 αστικές σχολές για αγόρια και για κορίτσια, ακόμα και νηπιαγωγείο.
  • Το Ικόνιο είχε 94 ελληνικά σχολεία όπου φοίτησαν συνολικά 10.471 μαθητές και δίδαξαν 252 δάσκαλοι.
  • Η Ανακού /Kaymakli είχε ελληνόφωνους κατοίκους και σχολεία, επίσης.
  • Το Βουρδούρι είχε 5.000 Έλληνες.

Με τόσα ελληνικά σχολεία που αναφέρονται, θεωρώ ότι οι ελληνόφωνοι πληθυσμοί ήταν αρκετοί , αν όχι πολλοί.

Προσθέτω και αυτό:
«…Κατά τό 1924 [με την αναγκαστική φυγή των Ελλήνων] από τους 74 ελληνικούς οικισμούς (πόλεις, κωμοπόλεις, χωριά) οί 47 ήσαν τουρκόφωνοι, και μόνον οι 27 ήσαν ελληνόφωνοι. Αναλυτικά η σύσταση του πληθυσμοΰ όλων των ελληνικών καππαδοκικών οικισμών κατά το 1924, ήταν η εξής: Σε 13 χωριά, κατοικούν μόνον Έλληνες ελληνόφωνοι, και σε 12 μόνον "Ελληνες τουρκόφωνοι…»

Πηγή: https://www.oeaw.ac.at/fileadmin/kommissionen/vanishinglanguages/Collections/Greek_varieties/Cappadocian_Greek/Bibliography_pdfs/Anastasiadis_1976_-_I_syntaxi_sto_farasiotiko.pdf

[Υπάρχει πληθώρα στοιχείων για το γλωσσικό ιδίωμα της περιοχής, για όποιον ενδιαφέρεται].

2 «Μου αρέσει»