"Σταύρος Παντελίδης, ένας Σμυρνιός..."

Από τις εκδόσεις “Τρόπος ζωής” κυκλοφόρησε το βιβλίο του Βασίλη Πετρόχειλου " Σταύρος Παντελίδης (1891 - 1956), ένας Σμυρνιός συνθέτης του ρεμπέτικου ".
Εκτός από τα βιογραφικά στοιχεία περιέχει αναφορές στα γραμμοφωνημένα τραγούδια του, στους στίχους, στη μουσική γραφή του… και υπάρχει παράρτημα με παρτιτούρες γνωστών τραγουδιών του.

Ελένη.

και σιντί!

Λοιπόν, εγώ το βρήκα ως δώρο με το περιοδικό “Παράδοση & Τέχνη” τεύχος Ιαν-Φεβρ 2006 στην τιμή των 5 ευρώ μαζί με το περιοδικό, αλλά χωρίς CD! Το βιβλίο είναι μια σχεδόν συγκινητική προσπάθεια του εγγονού (Πετρόχειλος) να διασώσει και να προβάλει το έργο του παππού του (Παντελίδης). Θα ήταν μια πραγματικά άρτια δουλειά αν (α) περιελάμβανε αριθμούς καταλόγου/μήτρας στην δισκογραφία και (β) σε μερικά σημεία η προσπάθεια αυτή δεν οδηγιόταν σε χτυπητές υπερβολές (π.χ. υπονοούμενα για πατρότητα γνωστών τραγουδιών).

Και εγώ με τον ίδιο τρόπο το βρήκα, γι΄αυτό δεν ήξερα τίποτε για cd…

Όσον αφορά στην πατρότητα των τραγουδιών, το τοπίο είναι αρκετά θολό και όλοι σχεδόν έχουν “αμαρτήσει”…

Ελένη.

Αντίθετα εγώ νομίζω ότι τα “υπονοούμενα για πατρότητα γνωστών τραγουδιών” μπορεί να είναι κάπως “στενόχωρα”, από την άλλη όμως μια προσεκτική διασταύρωσή τους (όταν υπάρχει η δυνατότητα) βοηθάει στη συνολικότερη κατανόηση της λαϊκής δημιουργίας και βέβαια και στην αποκατάσταση της αλήθειας, όσον αφορά την αξία των δημιουργών. Αλλιώς είναι πιθανό η Ιστορία να καταγράψει ως δημιουργό της μουσικής των “Λεμονάδικων” τον (π.χ.) Λεονάρδο Μπουρνέλη.
Ακόμα κι όταν μια πληροφορία δεν διασταυρώνεται σε μια δεδομένη στιγμή, μένει παρακαταθήκη για μελλοντική χρήση. Π.χ.

  1. Διαβάσαμε σε παλιά έκδοση ότι το “Αϊβαλιώτικο” που έπαιξε ο Μητσάκης είναι παλιά παραδοσιακή μελωδία. Καμιά άλλη αναφορά πέραν του τίτλου του κομματιού, που πράγματι προσδίδει κάτι το παραδοσιακό. Μερικά χρόνια αργότερα βγαίνει στην επιφάνεια μέσω των cd τα παλιά 78άρια και βρίσκουμε το “Αϊβαλιώτικο” σε εκτέλεση του 1919, με βιολί από τον Μακρυγιάννη (αν θυμάμαι καλά). Δεν υπάρχει πλέον καμιά αμφιβολία ότι πρόκειται περί παραδοσιακού.
  2. Βγαίνει ο Μάρκος και λέει στην αυτοβιογραφία του ότι έφτιαξε το “Στο Φάληρο που πλένεσαι” βασιζόμενος σε παραδοσιακό Συριανό ζεϊμπέκικο. Μένει αυτή η πληροφορία και περιμένουμε στο μέλλον να …αποκαλυφθεί το εν λόγω ζεϊμπέκικο.
  3. “Μεσ’ στον τεκέ της Μαριγώς”, ωραίο ζεϊμπέκικο, συνθέτης του οποίου αναφέρεται ο Σπύρος Περιστέρης. Ελα όμως που μετά από χρόνια θα βρούμε την ίδια μουσική, ατόφια, σε σόλο του Χαλικιά! Καμιά εικοσαριά τέτοιες …συμπτώσεις ενισχύουν την άποψη ότι “κάτι τρέχει” στο ζήτημα της δημιουργία του Περιστέρη και γενικότερα των μαέστρων της δισκογραφίας.

ΥΓ. Μη επιβεβαιωμένες πληροφορίες μου αναφέρουν ότι γνωστός “ρεμπετολόγος” έχει αναλάβει να ανάγει το Μίνωα Μάτσα σε μέγα δημιουργό, κατόπιν παραγγελίας του Μάτσα Τζούνιορ.

“Μη επιβεβαιωμένες πληροφορίες μου αναφέρουν ότι γνωστός “ρεμπετολόγος” έχει αναλάβει να ανάγει το Μίνωα Μάτσα σε μέγα δημιουργό, κατόπιν παραγγελίας του Μάτσα Τζούνιορ.”

Απόλυτα επιβεβαιωμένες και διασταυρωμένες είναι οι πληροφορίες σου, Άρη, άλλωστε ο ίδιος ο Παναγιώτης Κουνάδης το ανακοίνωσε επισήμως στη Μπίλιω!

Τώρα φυσικά, μη μου πεις πως διαγράφω το έργο ενός ρεμπετολόγου με κριτήριο την ηθική του στάση στην κοινωνία. Όπως και με τον Πετρόπουλο, αναγνωρίζω την εργασιομανία του την εκδοσιοφιλία του, αλλά δε θα πάψω ν’ αμφισβητώ όσα συμπεράσματα βγάζει χωρίς αποδείξεις. Πρόσφατα μου είπε ο Διονυσόπουλος, πως τα τραγούδια που φέρονται πως ανήκουν στον Μπέζο, δείχνουν τα μηχανήματα πως ανήκουν σε δύο διαφορετικούς ανθρώπους!!!

Καλές λοιπόν οι έρευνες και οι ανακοινώσεις, καλύτερη όμως η προσοχή και επιφυλακτικότητα από μέρους μας ίσαμε να βρεθούν τα τεκμήρια.

Οντως ο Κουναδης στο Β’ τομο του “Εις αναμνησιν…” πλεκει το εγκωμιο του στιχουργου Μινωα Ματσα, χωρις ψηγμα αμφιβολιας “τεκμηριωνοντας” οτι ολα αυτα τα τραγουδια που φερουν το ονομα του ανηκουν σε αυτον και “κατωχυρώνοντάς” τα στον υπευθυνο της Odeon (τω καιρω εκεινω δεν ηταν ιδιοκτητης).
Με την πεννα του Κουναδη λοιπον ειναι καταγραμμενο πλεον απο ενα εγκριτο συγγραφεα το “εργο” του Μινωα Ματσα, τοσο στο ρεμπετικο οσο και στο ελαφρο, με μια παραγωγικοτητα που ξεπερνα ολους στην κυριολεξια τους προπολεμικους δημιουργους !!
Η ολη μεθοδευση ξενιζει και δημιουργει ερωτηματικα μια και προερχεται απο ενα γνώστη του ρεμπετικου απο τον οποιο εχουμε μαθει -κι αυτη ειναι η αληθεια- πολλα, παρ’ολο που κι αυτος εχει κανει χοντρα λαθη που ο ιδιος αργοτερα διορθωσε, προς τιμην του !
Εμεις οι δυσπιστοι Θωμαδες δεν εχουμε παρα να αντιπαραβαλουμε τα χειρογραφα ενος τετοιου μεγαλου στιχουργου -οπως καταδεικνυεται- με τα χειρογραφα της επαγγελματικης του ενασχολησης και
σαν αλλοι γραφολογοι να συγκρινουμε τους γραφικους χαρακτηρες (δεν κανω πλακα απλα χιουμοριζω για να μη φαω καμμια μυνηση απο το πανισχυρο δισκογραφικο και οχι μονο ““λομπυ””).
Στο φιναλε αν ειναι δικα του χαλαλι του ρε παιδι μου …
Η αληθεια κατα τη γνωμη μου ειναι οτι δυο τινα συνεβαιναν : ο καθε ασημος και ταλαντουχος στιχουργος που εδινε ενα στιχο σε γνωστο του συνθετη αυτος τον γουσταρε αλλα αφραγκος ων τον παρεπεμπε στον Μ.Μ. ο οποιος τον αγοραζε και τον καταχωρουσε σα δικο του ή ο εχων αναγκη στιχουργος πηγαινε απ’ευθειας στον Μ.Μ. -που ελυνε και εδενε στην εταιρεια- και πουλουσε με καποιο αντιτιμο το στιχο του. Μιλαμε για εποχες φτωχειας, πεινας και εξαθλιωσης οπου που καιρος για διεκδικηση δικαιωματων και σουπα μουπες …
Θα πουνε καποιοι : καλα δε σκεφτηκε ο ΑΓΟΡΑΖΩΝ, την ξεφτιλα αν ανακαλυπτονταν οτι δεν ειναι δικος του ο στιχος ; Προφανως το αντιτιμο δεν θα ηταν μικρο κι ετσι ο πραγματικος δημιουργος δε μιλουσε και δευτερον θα ειχε μεγαλη αναγκη να πουλησει το στιχο.
Υστερα η τυχη τους ηταν να γινουν επικαιρα σουξε με καποια συγκεκριμενη ωφελη, που να σκεφτουν οτι 70 χρονια μετα και βαλε θα εριζουν μουσικολογοι, ρεμπετολογοι, συγγραφεις και φορουμιστες για το ποιο εγραψε ποιος …
Βεβαια μπορει ολα αυτα να ειναι φαντασιες και οσοι στιχουργοι αναφερονται στους δισκους και στα κιταπια να ειναι οντως αυτοι και ολες οι αλλες γνωμες και θεσεις να ειναι απλα κακοβουλες …
Ερχεται ομως η μπαγαποντια των παραδοσιακων καλλιτεχνων που τα περναγαν οοολα στο ονομα τους να μας πεισει οτι <font color=“ff0000”>ΜΠΑΓΑΠΟΝΤΙΕΣ ΣΤΙΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΓΙΝΟΝΤΑΝ !!</font>
Και οχι για πλακα, για πολλα εκατομυρια.
Τα νησιωτικα του Παριου πουλησαν κοντα ενα εκατ. που πηγαν τα δικαιωματα ;;

Καλη τους χωνεψη λοιπον …

Στα “Νησιώτικα” του Πάριου δεν πρέπει να πληρώθηκαν δικαιώματα, για τον απλό λόγο ότι δεν υπάρχουν.
Εκτός και αν κανένας επιτήδειος τα έχει βάλει στο όνομά του (ή σε ψευδώνυμό του) και εισπράττει τα πακέτα. Με την αδιαφάνεια που υπάρχει, τόσο στην καταχώρηση όσο και στον καμερισμό, άντε να βγάλεις άκρη…

Μια και η όλη συζήτηση ξεκίνησε για αυτό το βιβλίο λοιπόν, αντιγράφω από την πρόσκληση που έφτασε στα χέρια μου:

Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Αργυρούπολης σας προσκαλεί την Δευτέρα 8 Μαϊου και ώρα 8:30 στην παρουσίαση του βιβλίου
“Σταύρος Παντελίδης
1891-1956
Ένας σμυρνιός συνθέτης του ρεμπέτικου”

*Ομιλητές
Φώτης Βασίλογλου, εκπαιδευτικός, ερευνητής
Γιάννης Καλαντζής, συλλέκτης δίσκων, μουσικός παραγωγός

*Σύντομη παρουσίαση του βιβλίου με προβολή χειρογράφων,παρουσίαση ηχητικών στοιχείων και δίσκων του συνθέτη από τον συγγραφέα, ερευνητή και καθηγητή μουσικής Βασίλη Πετρόχειλο.

*Μουσική ομάδα θα παρουσιάσει και θα τραγουδήσει ρεμπέτικα και σμυρνέκια τραγούδια του συνθέτη.

*Με τραγούδια του συνθέτη θα χορέψουν οι Δ.Νοικοκύρης, ΧΚαραστεφανής, Γρ. Πιπίνης, μέλη του συλλόγου Μεσοτοπιτών Λέσβου “Η Αναγέννηση”

Δημοτική Βιβλιοθήκη Αργυρούπολης
Ρεθύμνης και Δωδεκανήσσου 37
(στην πίσω μεριά του δημαρχείου Αργυρούπολης)

Όσον αφορά στο βιβλίο:

Έχει πολλά βιογραφικά στοιχεία, που φωτίζουν πλήρως την προσωπικότητα του Παντελίδη.
Αίσθηση ιδιαίτερη προκαλούν οι μουσικές του γνώσεις, η ποικιλία των ρυθμών που χρησιμοποιεί και η ευκολία που είχε να μεταφέρει σε χαρτί παραδοσιακούς ρυθμούς.
Όμως, ο συγγραφέας αποδίδει στον Παντελίδη τραγούδια όπως: “Το πλουσιόπαιδο”, “Ντάγκα ντουν το καμπανάκι”, “Συννεφιασμένη Κυριακή”, “ʼσε με, άσε με”, “Τρελλέ τσιγγάνε”, με μόνο επιχείρημα τη μονογραφή του Παντελίδη πάνω στις αντίστοιχες παρτιτούρες και κάποια σημειώματα, όπως “τιμή 1000”.
Επίσης αφήνει υπόνοιες και για άλλα, όπως “Βάλε με στην αγκαλιά σου”, “Ντελμπεντέρισσα”, “Στο Βοτανικό”, “Είπα να σβήσω τα παλιά” κ.λ.π., με μόνα αποδεικτικά στοιχεία - όμως -το γραφικό χαρακτήρα του Παντελίδη.

Περιμένουμε ό,τι καινούριο προκύψει από την παρουσίαση του βιβλίου ή από τις δικές μας απόψεις.

Ελένη.

Ειναι φανερο οτι αυτος πρπει να συνεγραψε τις παρτιτουρες και τιποτε αλλο.
Λογικο δεν θα ηταν οσο ζουσε να τα αμφισβητουσε ;;

Δεν είχα βάλει κάποιο ποστ εδώ, κατά την έκδοση του βιβλίου, για αρκετούς λόγους…
Βλέποντας όμως τα σχόλιά σας, ας παραθέσω αυτό που έστειλα στο rebetiko.sealabs.net/ σε κάποιους που βρήκαν ενδιαφέρον το βιβλίο :

Στο βιβλίο “Σταύρος Παντελίδης (1891-1956) - Ένας Σμυρνιός συνθέτης του ρεμπέτικου”, του Βασίλη Πετρόχειλου (συγγενή του Παντελίδη), περιέχονται βιογραφικά στοιχεία, σχόλια και μαρτυρίες από άλλους δημιουργούς και ερευνητές, παρτιτούρες με σημειώσεις του συνθέτη, ντοκουμέντα αλληλογραφίας με εταιρίες δίσκων, ιδιωτικά συμφωνητικά μεταξύ δημιουργών, καθώς και λίστα με τα 123 ηχογραφημένα τραγούδια του (σε αλφαβητική σειρά με χρονολογία και ερμηνευτή, μα δίχως κωδικούς κυκλοφορίας). — Αν και αναφέρει ο συγγραφέας στο τέλος, πως το σύνολο των τραγουδιών είναι 423.

Επικεντρώνεται στην αναφορά-“έρευνα” περί πιθανής πατρότητας -με μόνο στοιχείο το γραφικό χαρακτήρα τού Παντελίδη πάνω σε παρτιτούρες- για αρκετά πολύ γνωστά τραγούδια (Τρελλός τσιγγάνος, Ασε με-άσε με, Συννεφιασμένη Κυριακή, Νταγκα-ντου το καμπανάκι, Το πλουσιόπαιδο, Σταλαγματιά, Μια γυναίκα-δυο άντρες, Βαλίτσες, Ομορφη θεσσαλονίκη, Παπατζήδες, Ο φιγουρατζής… κλπ!!!)

Ίσως το ενδιαφέρον για κάποιον μουσικό, είναι το κεφάλαιο με τις μουσικές γνώσεις του συνθέτη και την ευκολία να γράφει και να εναλλάσσει τους μουσικούς δρόμους (με παραδείγματα πάνω σε πεντάγραμμο).

Το βιβλίο είναι 272 σελίδων (με μεγάλα γράμματα), πρόχειρης εκτυπωτικής εργασίας -κρίμα, “καίγονται” τα φωτογραφικά ντοκουμέντα. Γενικά, “οικονομικής” έκδοσης, αλλά με αξία 28,22 ευρώ.

Δεν κάνω κάνα άλλο σχόλιο…

ΥΓ: Καλά, ο συγγενής, αν και μουσικός, δεν γνωρίζει πως οι σπουδαιότεροι συνθέτες μας δεν ήξεραν νότες;;;; (μην πω και γράμματα…). Δεν ξέρει πως την περίοδο της άνθησης του “κλασικού ρεμπέτικου” πολλοί Σμυρνιοί μουσικοί μπήκαν λίγο στο περιθώριο και έβγαζαν χρήματα πρωτογράφοντας ή/και μεταγράφοντας για την εταιρία, το εργοστάσιο, το στούντιο, τη λογοκρισία παρτιτούρες; Πως ήταν οι περισσότεροι Σμυρνιοί, αν όχι όλοι, σπουδασμένοι και είχαν πάντα ισχυρό λόγο στις εταιρίες;

Μπορεί κάποιος να μας δώσει την ακριβή διεύθυνση του χώρου όπου θα γίνει τη Δευτέρα η παραπάνω εκδήλωση?

ΥΓ: Σύμφωνα με πληροφορίες, στο μουσικό σχήμα που θα συμμετέχει στην εκδήλωση θα τραγουδήσει ο Γ. Νιάρχος, τις ικανότητες του οποίου έχω εκθειάσει σε άλλη συζήτηση…

Την παράθεσε ήδη ο Παπαγεωργίου, την αντιγράφω και εδώ:
“Δημοτική Βιβλιοθήκη Αργυρούπολης
Ρεθύμνης και Δωδεκανήσσου 37
(στην πίσω μεριά του δημαρχείου Αργυρούπολης).”

Το Δημαρχείο είναι στην Λεωφόρο Κύπρου, κεντρικό δρόμο της Αργυρούπολης, που αρχίζει από την Βουλιαγμένης, περίπου 400 μέτρα από τα φανάρια της Βουλιαγμένης, δεξιά.

Η ίδια, μάλλον, εκδήλωση, είχε γίνει πριν ένα μήνα και στον Δήμο Βύρωνα, αλλά…διέλαθεν, λόγω μικρής δημοσιότητας.
Ευχαριστούμε τον Παπαγεωργίου που δημοσιοποίησε το θέμα.

Αγαπητέ adiam, σε αυτό το φόρουμ όλες οι εκδηλώσεις που αφορούν στα μουσικά και πολιτιστικά δρώμενα είναι πάντα καλοδεχούμενες και μάλιστα υπάρχει και ειδικό “δωμάτιο” ( {http://www.rembetiko.gr/forum/messages/53/53.html} ).
Αν ασχολείσαι με τα πολιτιστικά τού Δήμου σας -ή κάτι σχετικό- ευπρόσδεκτες οι ανακοινώσεις σας-δελτία σας.

ΥΓ1: Όσοι δεν έχουν ακούσει τον Γιάννη Νιάρχο, ας σπεύσουν! Είναι εξαιρετικός!
ΥΓ2: Θανάση μου, μόνο αριθμό λεωφορείου δε σου δώσανε !!! Αχχχ… πάλι τρεχάτο είναι αυτό το παιδί…

Ελεήστε τον τρεχάτο τον αόμματο…

Για όσους θέλουν ακόμα να αποκτήσουν το εν λόγω βιβίλο, ενημερώνω πως βρήκα μια στίβα απο δαφτα στο παζάρι βιβλίου στην Κλαθμώνος. Το βιβλίο ειναι σφραγισμένο με ναυλον και περιέχει και το CD. To αγόρασα πριν λίγο στην εξεφτελιστική τιμη των 6 Ευρώ (πιο φθηνό και απο ενα ποτο δηλαδη). Πιστεύω πως αξίζει τον κόπο να κατεβει κάποιος μεχρι την Κλαθμώνος. Αυταα…

xlarge_20210630091626_stayros_pantelidis_1891_1956_enas_smyrnios_synthetis_tou_rempetikou

https://www.skroutz.gr/s/142218/Σταύρος-Παντελίδης-1891-1956-ένας-Σμυρνιός-συνθέτης-του-ρεμπέτικου.html

https://rebetiko.sealabs.net/mediawiki/index.php/Σταύρος_Παντελίδης

1 «Μου αρέσει»

το εχω. πολυ ωραιο βιβλιο. αφανης ηρωας και αυτος στην εποχη του.