Σκοποί μεταξύ Ρόδου - Κάρπαθου - Χάλκης - Κάσου

Παραδοσιακή Μουσική
, , ,
1

Κάποιοι σκοποί στα δωδεκάνησα υπάρχουν σε διάφορα νησιά, και θα θελα να κανω καποιες αντιστοιχιες.

1)Ο Παραπονετικός Αρχαγγέλου- Έρημος Νότιας Ρόδου - Του Χατζηγιανναρα Χάλκης-Της Ξενιτιάς Ασκληπειό Ρόδου
2)Πεύκος ή Δυοσμαρακι Αρχαγγέλου(στο πευκο τον καλυβωτο) - Πενταγιώτισσα ή Αλιμνιώτικος Χάλκης - (παιζεται και στην Όλυμπο αλλα δε γνωριζω πως το λενε εκει)
3)Χαλκήτικος-στη Κάσο Αρμαθιώτικος
4)Της Αριάδενας Χάλκης-Παλαιός Χαλκήτικος Κάσου*
5)Διαγκούσικος Κάσου - Γιαγκούσης Χάλκης
5)Ζιμπούλι Καρπάθου-Οθείτικος Κάσου-Κυρα μου παναγια Καρπάθου-Κασιωτοπούλα Ρόδου
6)Καμαρωμένη Κάσου-Πάθος Καρπάθου-Τα βάσανα Ρόδου(ο baud bovy τον χαρακτηριζει Ρεθυμιώτισσα Κάσου)
7)Λυβισιανός Κάσου-Λυβισιανός Ρόδου
8)Καλαδερφίστικος Χάλκης-Καλαδερφίστικος Ρόδου
9)Βοσκίστικος Κάσου-Βοσκίστικος Καρπάθου-Κώττικος Ρόδου-Κασιώτικος Καλύμνου
10)Μπαρμπουνάκι Κάσου-Καρπάθου(δεν ξερω όνομα)-Δυο μου μάτια Ρόδου-(παίζεται και στη Κω)
11)Αλέντι Κάσου-Κασιώτικος Χάλκης(απο μια πολυ κακη ηχογράφηση του Βικέντζου Χρυσοβέργη, που τραγουδεί το αλέντι αλλά το μαντολίνο είναι εκτός-δεν παίζεται πια στη χάλκη)
12)Παλιός Συρματικός καρπάθου-Αη μου γιώργη της Χαδιές Κάσου
13)Το Μαρούλι(ρόδος και πάνω)-Το μωρό μου Καρπάθου και Κάσου
14)Στα μάρμαρα του Γαλατά Καρπάθου-Σαράντα μέρες μελετώ Ρόδου
15)Βλάχα χάλκης-Βλάχα Ρόδου

*είδα δυο σκοπούς στη κάσο με το όνομα παλαιος χαλκητικος, ο αρμαθιώτικος και αυτός.

Υπάρχει ένα θεματάκι γιατί συνήθως οι σκοποί ονομάζονται από το τσάκισμα τους, και ετσι βρισκουμε διαφορετικούς σκοπούς με την ίδια ονομασία.

  1. Στη Τήλο το ονομάζουν Φίλοι και Αρκαντάσηδες και ανήκει στα Σεβνταλίδικα τραγούδια που ανοίγουν το γλέντι
1 «Μου αρέσει»
2

Εσύ πού κρύβγουσου τόσον καιρό;

Στην Όλυμπο πιθανόν να μην έχει κανένα όνομα. Στην Κάτω Κάρπαθο Διοσμαράκι. Στην Κάλυμνο του Καζωνιού.

Νομίζω ότι «χαρκήτικο» στην Κάσο λένε αυτόν που λένε χαρκήτικο και στα άλλα νησιά (δηλαδή τον Αρμαθιώτικο, δεύτερη ονομασία), και «παλιό χαρκήτικο» έναν άλλο, που αυτή τη στιγμή δεν έχω την ετοιμότητα να πω αν ταυτίζεται με του Χατζηγιανναρά της Χάρκης. Πάντως λες τον πρώτο στίχο μονορούφι και μετά τσάκισμα.

Και στην Κάρπαθο (την κάτω) παίζει η ονομασία Οθείτικος.

Όχι. Η Καμαρωμένη της Κάσου λέγεται και στην Κάρπαθο, νομίζω με το όνομα Δυο μου μάτια δυο, αλλά δεν είναι το ίδιο με το Πάθος. Στην Κάρπαθο το παίζουν από Λα και είναι ψηλός σκοπός, ενώ στην Κάσο από τη μεσαία και είναι χαμηλός, με αποτέλεσμα να θυμίζει (απατηλά) το Πάθος. Το Πάθος της Καρπάθου είναι όντως τα Βάσανα της Ρόδου, και προέρχεται από το Πάθος της Κάσου παρόλο που δε μοιάζουν πάρα πολύ.

Λιβισιανός ή Άγιος Κωνσταντίνος κ. Καρπάθου, σκοπός του Βουνού Καστελλορίζου. Στο Καστελλόριζο τον παίζουν σαμπάχ!! (Υποθέτω ότι έτσι θα τον έπαιζαν και στο Λιβίσι.)

Και τα Μάρμαρα και το Σαράντα μέρες, όπως επίσης και το Μια κόρη από την Αμοργό και μερικά πιο σπάνια τραγούδια, είναι καρπάθικα, στον ίδιο ακριβώς σκοπό. Στη Ρόδο, Τήλο κλπ. είναι μάλλον πρόσφατα σουξέ, πιθανώς από τον Κλαδάκη.

3

Ο σκοπος του χατζηγιανναρα ειναι ιδιος με τον παραπονετικο, ο σκοπος της αριαδενας μοιαζει με ενα κασιωτικο που το χαρακτηρισαν παλαιο χαλκητικο. Στη κασο εχουν τον νεο χαλκητικο η του εμμανουηλ, αρμαθιωτικο η χαλκητικο και.παλαιο χαλκητικο, ετσι τα βρηκα. Παντως το σκοπο με αυτον τον ταιριαξα ακουστικα. Επισης το σαραντα μερες μελετω υπαρχει στις καταγραφες του baud bovy στη ροδο καθως και ενας σκοπος συρματικο αρκετα αλλοιωμενος που δε διασωζεται πια, καρπαθικες επιρροες. Το παθος κασου ειναι ενας εντελως διαφορετικός σκοπος απο το παθος Καρπάθου γιαυτο και εβγαλα πορισμα οτι ειναι ιδιος με τη καμαρωμενη, καθως μοιαζουν παρα πολυ. Τωρα σε πια χορδη το παιζουν δεν παιζει ρολο, στη λυρα οταν παιζουμε μελωδια στο ισο λεμε οτι παιζουμε μεσα , πχ αλεντι, μεσα αλεντι. Με την ιδια λογικη το μπαρμπουνακι της κασου ειναι ιδιος σκοπος με τα δυο μου ματια της ροδου, δε μπορεις.να πεις οτι ειναι διαφορετικός επειδη οι κασιωτες το παιζουν στη μι ενω εμεις στη λα.

— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 04:04 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 03:52 —

Και κατι ακομα, ο γονατιστος της ολυμπου Ηκαμες με κορη δέντρο -πιο γνωστο σαν Δε σου το πα σκυλας κόρη, εχει παρομοια μελωδια με το δωδεκα χρονω κοριτσι της Ρόδου, οχι ιδια αλλα.αρκετα ομοια. Μπορειτε.να το ακουσετε στο δισκο των απολλωνων ρόδου.

4

Έχεις δίκιο Νίκο. Έλεγα “καμαρωμένη” και εννοούσα “μπαρμπουνάκι”! Λοιπόν, το Μπαρμπουνάκι της Κάσου, που παίζεται χαμηλά, μοιάζει συμπτωματικά με το Πάθος της Καρπάθου (που παίζεται χαμηλά) αλλά ταυτίζεται μ’ ένα της Καρπάθου που αν δεν απατώμαι το λένε Δυο μου μάτια δυο (που παίζεται ψηλά). Η Καμαρωμένη της Κάσου λεγόταν παλιά και στην Κάρπαθο αλλά είναι μισοξεχασμένος τώρα (τουλάχιστον στα κάτω χωριά - στην Όλυμπο δεν ξέρω ούτε αν τον έλεγαν ούτε αν τον λένε τώρα), και δε γνωρίζω όνομα.

Ο Εμμανουήλ της Κάσου είναι ο Χαλεπιανός μανές της Κρήτης = Σαν πας στα ξένα Μ. Ασίας, που τραγουδιέται επίσης στην Τουρκία, Συρία, αλλά και σε άλλα ελληνικά μέρη (Στη Σίφνο λ.χ. είναι 7σημο, δε θυμάμαι το όνομα). Αυτός είναι ο “Νέος χαρκήτικος” της Κάσου; Δε γνώριζα αυτό το όνομα.

Επίσης ο σκοπός της νύχτας κάτω Καρπάθου = του Κωσταντή του Κσταντάρου Ολύμπου = Καληνυχτιά Κάσου είναι το Καράβι Καραβάκι της Καλύμνου = Πολίτισσα του …Βαμβακάρη!

Έχει πολύ ενδιαφέρον κι ένας σκοπός της Ολύμπου, μάλλον χωρίς όνομα, που είναι ουσιαστικά ο Ζερβός της Κάσου στο πιο γρήγορο, αλλά τώρα πώς να εξηγήσω ποιον εννοώ…

Σχόλιο εν μέρει συντονιστικό, εν μέρει απλού μέλους:

Νίκο, το θέμα που άνοιξες το βρίσκω συναρπαστικό, αλλά αμφιβάλλω σφόδρα αν έστω και ένας εκτός από μας τους δύο καταλαβαίνει ή ενδιαφέρεται για το τι λέμε, αφού αναφέρουμε όλο ονόματα σκοπών χωρίς τους ίδιους τους σκοπούς. Για να έχει κάπως πιο γενικό ενδιαφέρον, να βάζουμε τουλάχιστον κάνα λινκ ν’ ακούγεται ο σκοπός;

5

δυο μου ματια καρπαθου

δυο μου ματια ροδου

Σωστα χαλεπιανος μανες, δε το θυμομουν . Σωστα ανεφερες και την καληνυχτια. Τα δυο μου ματια καρπαθου ειναι ιδια με τα δυο μου ματια ροδου εκτος απο τι γυρισμα, το καρπαθικο ειναι ιδιο με το κασιωτικο ενω το ροδιτικο ιδιο μετο κωτικο. Επισης αυτος ο σκοπος ειναι πολυ γνωστος οποτε και στη συμη και στη χαλκη και τη τηλο κλπ κλ π μπορει να τον συναντησεις. Δεν ειναι καποιος τοπικος σκοπος.σχετικα με τα λινκ θελω να αναρτησω αλλα ειμαι απο κινητο και καθε φορα που παω να γραψω μου τα σβηνει ολα.

Δυο μου ματια απο Μεσα.

σχετικά με τα λινκ, μισοσυμφωνω διοτι ενω θελω τη διαδοση της μουσικης μας υπαρχουν και αυτοι οι κωλοσυλλογοι που νομιζουν οτι επειδη βάζουν μπωνιατικες φορεσιες, γινονται μπωνιατες… αυτο που θελω να πω είναι οτι εχω ενα καναλι στο youtube με ροδιτικους σκοπους και χορους απο δισκους και προσωπικες ηχογραφησεις, αλλα πολυ φοβαμαι οτι θα γινει κατι παρομοιο με τους Ολυμπιτες. Επισης, εχεις δικιο οποιος δεν ξερει δε θα καταλαβαινει αλλα οποιος ψαξει, θα τα βρει :slight_smile:

6

Υπαρχει και ενας σκοπος σε ρυθμο επτασημο στη ροδο (καλαματιανό) , γνωστο σαν “Μια φουρτουνιασμενη μερα” και υπαρχει ο ιδιος στη καρπαθο. Το τραγουδι ειναι απο την πολη, ο σκοπος ομως υπαρχει μονο σε αυτα τα δυο νησια.

7

Δεν υπάρχει Σιφνέικη εκδοχή του χαλεπιανού μανέ. Μάλλον θυμάσαι παλιότερες συζητήσεις που είχε αναφερθεί η εκδοχή Μήλου-Κιμώλου με τίτλο “Ο μύλος θέλει μυλωνά”. Αυτήν την ηχογράφησε το Σιφνέικο συγκρότημα των Ξανθάκηδων τη δεκαετία του 70 και την περιέλαβε και ο Οικονομίδης στο CD “Πέρασμα στην Κίμωλο” πριν μερικά χρόνια.
Και (ξανα)βάζω το μακαρίτη Σάββα Περσελή.

8

επίσης αλλο ενα καλαματιανο που στη ρόδο το λέμε της Θεονίτσας παίζεταικαι στη κάρπαθο.
Κάτω στη Ρόδο ρόδου-Κάτω στο κάμπο Καρπάθου

Το σαράντα μερες μελετώ υπάρχει από πολυ παλιά στη Ρόδο(baud-bovy) καθώς και τελευταία είμαι δύσπιστος ως προς το τι εφερε η οχι ο κλαδάκης καθώς καθε τι που μου ελεγαν οτι το εφερε ο Κλαδάκης ένα ένα αποδεικνύεται ότι υπήρχε. Τώρα αλα ρούτζα δεν μπορώ να ξέρω, καθώς σε κάποια χωριά της ρόδου πήγαν καλύμνιοι, π.χ επίθετο Μπαϊράμης, Απόλλωνα Ρόδου όπου μου έδειξαν και μια τσαμπούνα (5+3) καλύμνικη, και μου είπαν οτι ο παππούς που την είχε ήταν καλύμνιος. Αρα αφού ήρθαν εδώ και έφεραν μουσικα οργανα μαζι, πολυ πιθανόν να μην το έφερε ο Κλαδάκης, αλλα σε κάποιο πανηγύρι να παίξασι καλυμνιοι και προφανως άρεσε στους ροδίτες και έμεινε(Το “αλα ρούτζα” που λεμε στη Ρόδο, είναι τα πεισματικά μας στο σκόπο του Παναγιώτη της Καλύμνου, και όχι στο αυθεντικό Αλα Ρούτζα).Στο δίσκο των Απολλώνων της Ρόδου, υπάρχει και το Καλύμνικο μοιρολόι. Μαζί ήρθε και ο Ίσσος χορός-Καλύμνικος. Επίσης, το “Περά στους πέρα κάμπους” στη Ρόδο είναι Ζερβόδεξιος- στη Κάρπαθο Ζερβός(η μελωδία δεν μοιάζει, άλλα όλοι οι Ζερβοί της Δωδεκανήσου είναι φτιαγμένοι στο ίδιο μουσικα “μοτίβο” ας πουμε.)

9

OK, πάω πάσο. Λογικό.

Υπάρχει ένας σκοπός καλαματιανός των 12νήσων, πιθανώς κώτικος ή λέργικος, που έγινε πανελλήνια γνωστός ως “Τη θάλασσα τη γαλανή”. Πριν την ιστορική ηχογράφηση που παγίωσε συγκεκριμένες μαντινάδες σε σταθερή σειρά, θα ήταν κι αυτό απλός σκοπός για ελεύθερη εναλλαγή μαντινάδων, και έτσι ακούγεται σ’ αυτή τη ροδίτικη ηχογράφηση με τον Σάββα Φλεβάρη.

Λοιπόν, ποιο είναι το ενδιαφέρον μ’ αυτό το σκοπό: αν αλλάξουμε τον 7σημο ρυθμό σε 2σημο, έχουμε αυτό το κρητικό (χανιώτικο;) συρτό. Μπορεί να είναι σύμπτωση, μπορεί και να είναι όντως ο ίδιος σκοπός (εφόσον βέβαια κρατήσουμε μόνο το τραγουδιστικό μέρος και τις οργανικές επαναλήψεις, χωρίς την «εισαγωγή» του καλαματιανού που έτσι κι αλλιώς δεν είναι δική του, είναι κοινή σε πλήθος καλαματιανά πανελληνίως). Η υπόθεση είναι ενδιαφέρουσα, γιατί γενικά αμφιβάλλω αν έχω ακούσει έστω κι ένα κρητικό σκοπό του συρτού που να ξαναβρίσκεται και σ’ άλλο τόπο.

Γιάννη, καλή η προσθήκη αλλά δεν είναι αυτό που θυμόμουν. Μιας και δεν έχω εδώ τους δίσκους μου, δεν υπάρχει στο γνωστό σιντί της Σίφνου (το κεραμιδί) ένα μακρύ κομμάτι γύρω στα 6 λεπτά που ανάμεσα σε πολλά άλλα θέματα περνάει κι από αυτό του χαλεπιανού;

Δεν πολυκατάλαβα τι εννοείς αλλά, εν πάση περιπτώσει, εκτός από τις φολκλόρ αναπαραστάσεις υπάρχουν και ηχογραφήσεις που αντικειμενικά μπορούν να θεωρηθούν πολύ δόκιμες. Για τα καρπάθικα λ.χ. είναι πολύ καλό το κανάλι του John Halkias, το μόνο (απ’ όσο ξέρω) όπου μπορείς να βρεις σκοπούς που και να είναι σε προϋπάρχουσες ηχογραφήσεις κι όχι φτιαγμένες επι τούτο, και να είναι μεμονωμένοι ώστε να μπορούν να αποτελέσουν σημείο αναφοράς / αντιπαραβολής (στις πραγματικές εκτελέσεις έχουμε πάντα αλληλουχία πολλών σκοπών και σχεδόν ποτέ δεν αναφέρεται το όνομά τους).

10

ξερω για το καναλι του John, με τον ξαδερφο του παιζουμε μαζι καποιες φορες καρπαθικα, σποα βασικα. Ο Σαββας Φλεβάρης ήταν από τους τελευταίους μεγάλους βιολιστές, την εποχή που πολλοι δωδεκανησιοι ηρθαν στη Ρόδο, το ρεπερτόριο έγινε τεράστιο. Οποτε οταν μιλαω για ροδιτικα μιλαω για παλια, πολυ παλια. Αν δεις στο κανάλι μου, nikos orestis, έχω ηχογραφησεις με το Σαββα, αλλα συγκεκριμενα πραγματα. Επισης, εχω καποια χαλκητικα που δεν εχει κανενας και δεν τα εχω ανεβασει ολα. Βλεποντας τους καρπαθιους και το καναλι του συγχωρεμένου Νικου Παυλίδη πήρα τη πρωτοβουλια να κάνω κατι αναλογο για τη Ρόδο.

11

Σε ένα από τα βίντεο που έχεις στο κανάλι σου έχεις και ροδίτικη εκτέλεση του “Το μωρό μου”.
Εδώ το λέει και η Καραμπεσίνη από την Κω. Με την ίδια μελωδία υπάρχει και η προπολεμική ηχογράφηση του Φουσταλιέρη με τίτλο “παραπονιάρης”. Απ’ ό,τι καταλαβαίνω πρόκειται για σκοπό στον οποίο λέγονται αυτόνομα στιχάκια στα 12νησα και τον τίτλο τον παίρνει από το τσάκισμα.

Είναι άσχετο με την παρούσα συζήτηση και ας μην επεκταθούμε εδώ αλλά για να είμαι ειλικρινής δεν πάει το (θολωμένο μου) μυαλό σε κάποιο CD με αυτά τα χαρακτηριστικά. Τη μόνη εκτέλεση που ξέρω είναι αυτή με τους Ξανθάκηδες και αυτήν παίζουν τα σιφνέκα βιολιά από τα μέσα της δεκαετίας του 70 που κυκλοφόρησε σε κασέτες.

12

Ναι το μωρο μου το λενε στη βορεια ροδο, ηρθε στη Ροδο δεν ειναι ροδιτικο, αλλα εμεις λεμε μαντιναδες σε αυτο το ακοπο. Τωρα δεν ξερω τη καταγωγη του για να σας πω για τα αλλα νησια.

13

Οι ίδιοι οι Καρπάθιοι θεωρούν ότι ο δικός τους σκοπός προέρχεται από τον κασιώτικο. Οι Καρπάθιοι δε θα δέχονταν καθόλου εύκολα την αμφισβήτηση κάποιου πράγματος που να το θεωρούν δικό τους, άρα για να λένε αυτό που κανονικά δε θα λέγανε ποτέ, κάποιος λόγος θα υπάρχει.

Η ένσταση σ’ αυτό το σκεπτικό είναι: «ναι, μα είναι διαφορετικοί σκοποί»!! Εδώ έχω μια σκέψη που ίσως βοηθήσει να γεφυρώσουμε αυτές τις δύο αντιφατικές απόψεις.

Οι περισσότεροι σκοποί που τους βρίσκουμε σε πολλά νησιά είναι σχετικά εύκολα απομνημονεύσιμοι. Οι δύσκολοι σκοποί, αυτοί που στον εξωτερικό (εκτός νησιού) ακροατή ακούγονται χαώδεις χωρίς αρχή και τέλος, σπάνια ταξιδεύουν: το Αλέντι της Κάσου, ο Συρματικός της Καρπάθου, έκαναν ένα πέρασμα από τη Χάλκ ο πρώτος και από τη Ρόδο ο δεύτερος αλλά δε ρίζωσαν. Δύσκολος σκοπός που να βρίσκεται σε δύο νησιά είναι ο Καλαερφίστικος (Χάλκη και Ρόδο), αλλά υπάρχει στις περιοχές της Ρόδου που η Χάλκη είναι σχεδόν προέκτασή τους, οπότε στο χάρτη είναι μεν δυο νησιά αλλά στην πράξη δεν είναι δύο ανεξάρτητες κοινότητες και κουλτούρες.

Κατά τα άλλα, διαδεδομένο είναι το Γιάλλα, είναι η Ντούρνα (Το κάστρο της Αστροπαλιάς), είναι το Μαρούλλι - Μωρό μου, είναι ο Λιβισιανός, είναι διάφοροι σκοποί που σχεδόν ο καθένας, μόλις ακούσει για πρώτη φορά στη ζωή του ένα στίχο, μπορεί να τον επαναλάβει χωρίς να μπουρδουκλώσει τη μελωδία.

Το κασιώτικο Πάθος ανήκει στους δύσκολους σκοπούς. Όσο και το Αλέντι, περισσότερο από το Πισωμέρι, πολύ περισσότερο από τον Ζερβό, απείρως περισσότερο από τα Μπλου Μαρέν και τον Αφούση που τα τραγουδάει εύκολα ο καθένας. Παρά ταύτα, τους παλιούς* Καρπάθιους τους γοήτευσε και το «ζήλεψαν». Θεωρώ ότι στο πρώτο μισό του σκοπού (που και για τα δύο νησιά είναι χαμηλό, με πολλή κίνηση στη μέσα χορδή αλλά τελική κατάληξη όχι στα χαμηλά) κάναν μια προσαρμογή του κασιώτικου σκοπού στην καρπάθικη ρυθμική - μελωδική αντίληψη, και το δεύτερο μισό, που ίσως τους ξεπερνούσε, το αντικατέστησαν μ’ ένα καινούργιο που κατεβαίνει όλες τις χαμηλές νότες και κλείνει στο Ρε, ενώ το κασιώτικο κινείται όλο στις νότες των δύο κύριων (ψηλών) χορδών.

Συμφωνώ ότι το τελικό αποτέλεσμα δε μοιάζει και πολύ με το αρχικό κασιώτικο πάθος, απλώς θεωρώ ότι δε θα μπορούσε και να έμοιαζε περισσότερο, και το στηρίζω αυτό στο ότι κανένας τόσο περίπλοκος σκοπός δεν έχει μεταλαμπαδευτεί με πιστότητα και επιτυχία σε άλλη παράδοση εκτός από τη μητρική του.

*Λέω τους παλιούς Καρπάθιους, γιατί οι σύγχρονοι, ίσως και με τη βοήθεια των ηχογραφήσεων, έχουν πλήρως αφομοιώσει το κανονικό κασιώτικο Πάθος, όπως και το Αλέντι και τον χαρκήτικο Σκοπό της νύχτας και άλλους δύσκολους σκοπούς, και τους παίζουν πιστά. Σαν ξένα τραγούδια όμως. Για διασκέδαση, όχι για γλέντι. Ενώ τους καρπαθοποιημένους σκοπούς που προέρχονται από άλλα νησιά τους έχουν λειτουργικά ενταγμένους στο γλέντι και τις διαδικασίες του.

14

Σίγουρα εχεις δικιο δε προσπαθω ούτε εγω ουτε κανεις να επιβαλλει το “σωστο” η το “λαθος”. Καρπαθικος ειναι ο σκοπος αυτοι εχουν τα δικαιωματα πανω στη μουσικη τουα
ς. Εξαλλου αυτοι οι σκοποι ειναι βυζαντινης καταγωγης(ευλογηταρια της μ παρασκευής).
Ο καλαερφιστικος τωρα ειναι χαλκητικος στη καταγωγη, για το σκοπο της αυγης δε ξερω σιγουρα(τη νυχτα πύργος γινομαι χαλκης-ω παναγια μου σκιαδενη ροδου) διοτι τραγουδιουνται και στα δυο νησια πολυ έντονα.
Προσωπικα θα καταχωρουσα τους σκοπους ανα περιοχή και οχι νησι χωριο, για προφανης λογους (εκτος απο εξαιρετικα τοπικους σκοπους-εθιμα)

15

Οι σκοποί που είναι κοινοί μεταξύ Καρπάθου και Κάσου είναι ως επί το πλείστον κασιώτικοι. Υπάρχει το καρπαθοποιημένο Πάθος, το καρπαθοποιημένο Πισωμέρι, ο Βοσκίστικος (που ειδικά αυτός είναι μεγάλης διάδοσης - Ρόδο, Κάλυμνο, Κω, άρα δεν είναι υποχρεωτικό να είναι κασιώτικος), εκείνος ο άλλος σκοπός που έλεγα πιο πάνω που απηχεί τον κασιώτικο Ζερβό, ο Λιβισιανός (που κι αυτός είναι ευρύτερης διάδοσης) κλπ…

Ανάμεσα σε τόσο γειτονικά νησιά, που μάλιστα μόνο μεταξύ τους γειτονεύουν, απομονωμένα κατά τα άλλα στη γωνία του χάρτη, είναι εύλογο να υπάρχουν αλληλεπιδράσεις. Πέρα όμως από αυτό το γενικώς και αορίστως εύλογο, υπάρχει και μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία για το πώς, ειδικότερα, γίνονταν τα μουσικά δάνεια:

Στην Κάρπαθο το μεγαλύτερο πανηγύρι του χρόνου ήταν κατά παράδοση της Παναγιάς της Βρυσιανής στο Μεσοχώρι. Ακόμα και σήμερα είναι το μόνο όπου συρρέουν προσκυνητές από όλα τα χωριά εξίσου, παρόλο που το Μεσοχώρι δεν είναι κοντά σε κανένα χωριό εκτός από το Σπόα. Εκτός από τα 12 χωριά της Καρπάθου, παλιότερα η ακτινοβολία του εκτεινόταν εξίσου και στην Κάσο.

Το Μεσοχώρι συνδέθηκε με αμαξιτό δρόμο με τα κάτω χωριά αρκετά αργά, δεκαετία '70 θαρρώ. Μέχρι τότε, μόνο με τα πόδια ή με τα ζώα από το μονοπάτι, ή με βάρκα μέχρι το επίνειό του τον Λευκό και μετά πάλι μονοπάτι μέχρι το χωριό, που είναι ορεινό. Επομένως ήταν τόσο μεγάλη ιστορία να πας από την Κάσο στο Μεσοχώρι, ώστε δεν άξιζε τον κόπο να κάτσεις μια-δυο μέρες και να φύγεις. Έτσι οι Κασιώτες προσκυνητές (αλλά εξίσου και αρκετοί Καρπάθιοι από μακρινά χωριά) έρχονταν μέρες πριν, και κάθονταν μέρες μετά. Οι Μεσοχωρίτες συναγωνίζονταν ποιος θα τους πρωτοφιλοξενήσει, σε βαθμό ώστε το σπίτι που τυχόν δεν είχε μουσαφιραίους να χαρακτηρίζεται με την άκρως υποτιμητική λέξη «ανηόρευτο» (ανη(γ)όρευτος = αυτός που δεν τον αποζητά κανείς).

Τόσες μέρες ή και βδομάδες λοιπόν εκεί, χωρίς δουλειές, τι έκαναν αυτοί οι άνθρωποι; Γλεντούσαν. Εκτός από τον κεντρικό χορό τη μέρα του πανηγυριού, τα μικρά περιφερειακά γλεντάκια πριν, κατά και μετά ήταν δεκάδες. Εκεί λοιπόν γινόταν το μεγάλο μουσικό αλισβερίσι και μάθαιναν οι μεν τα των δε. Στα γλέντια αυτά, κάθε ένας που παίρνει το λόγο να πει μια μαντινάδα διαλέγει σε τι σκοπό θα την πει. Αν λοιπόν ανοίξει το στόμα του ο Κασιώτης, πρέπει ο Καρπάθιος λυράρης να βγάλει, έστω και κουτσά στραβά, το σκοπό που τραγουδάει ο άλλος. Κι έτσι τον μάθαινε. Όσο τραγουδάει ένας, οι υπόλοιποι επαναλαμβάνουν, οπότε το μαθαίνουν κι εκείνοι.

Αυτό το ωραίο έθιμο άρχισε να ατονεί από τότε που το Μεσοχώρι συνδέθηκε με το οδικό δίκτυο του νησιού. Το πανηγύρι εξακολουθεί να μαζεύει κόσμο από παντού γύρω γύρω, αλλά μόνο για τις κυρίως μέρες του πανηγυριού, χωρίς πολλά προεόρτια και μεθεόρτια.

16

Επισης, πολλοι σκοποι με καταγωγη απο την Αρχαγγελο και αλλα χωρια της Ρόδου διαδοθηκαν στο νησι, από το πανηγυρι της Παναγιάς Τσαμπίκας στην Αρχαγγελο. Στο πανηγυρι της Παναγιάς Σκιαδενής, ολα τα χωρια της Νότιας Ρόδου και της Χάλκης γλεντιζανε γιαυτο και ειναι κοινοι οι σκοποι. Η βορειοδυτική ρόδος συνήθως πηγαινε στο Πανορμίτη στη Σύμη, αλλα δεν έχουμε τοσο κοινους σκοπους, καπως αλλιως τα ταιριαζανε.

17

Ίσως επειδή στον Πανορμίτη μαζεύονταν από όλο το Αιγαίο, οπότε το συμιακό στοιχείο δεν ξεχώριζε ιδιαίτερα…

18

Στείλε με μάνα για νερό Καλύμνου - Σκοπός του Ρήγα Καρπάθου- Καταχανίστικος Κάσου

19

Έχουμε εδώ μια ομάδα σκοπών που δεν έχω καταφέρει να τους ξεχωρίσω μεταξύ τους. Σκοποί χιτζάζ που στο δεύτερο μέρος τους κάνουν μια πολύ χαρακτηριστική στάση στη νότα 3 βαθμίδες κάτω από την τονική (Φα# αν παίζουμε από Λα), δηλαδή ένα πέρασμα χουζάμ στα χαμηλά. Μπροστά σ’ αυτό το βασικό κοινό στοιχείο, τις διαφορές τους τις χάνω ανάμεσα στις διαφορές μεταξύ εκτελέσεων και μεταξύ νησιών:

Καταχανίστικος Κάσου προφανώς = Καταχανίστικος Καρπάθου ή του Ρήγα
Χοχλακούλια Κάσου προφανώς = Χοχλακούλια Καρπάθου (δε βρίσκω λινκ)

Μέχρι εδώ είναι εύκολο, χάρη στις ονομασίες. Μετά όμως;
Σκοπός της αυγής της Κω (Καρδάμαινα;) = ποιο από τα δύο; ή τρίτο;
Στείλε με μάνα Καλύμνου = ποιο από τα παραπάνω;

Υπάρχει και τουλάχιστον ένας χαρκήτικος σκοπός που παίρνει μέρος σ’ αυτό το μπέρδεμα. Δεν τον θυμάμαι με τ’ όνομα, τώρα τα πρωτομαθαίνω τα χαρκήτικα. Θα επανέλθω.

20

Ο σκοπός της Αυγής της Κω είναι αυτός https://www.youtube.com/watch?v=yEUe0Is2jnA. ο οποιος είναι ο κασιώτικος καταχανίστικος. Ετσι το παίζουν οι χαλκήτες, σε αυτη την ηχογράφηση με κρητική λύρα.
Τα χοχλακούλια δεν τα έχω ακούσει σε κανένα άλλο νησι.
Ο καταχανίστικος όμως ταυτόχρονα μοιάζει με το καλύμνικο Στείλε με μάνα στο νερό, αλλά το μετέτρεψαν σε συρτό 2/4. λόγω αυτού δεν ακούγεται τόσο η ομοιότητα, αλλα στη δομή του έχει αυτό το χαρακτηριστικό γύρισμα που αναφέρεις. Στη Κω, επειδή είναι καθιστικό ακούγεται ξεκάθαρα ο καταχανίστικος.

— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 20:42 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 20:35 —

Επίσης μια προσθήκη,σχετικά με τη Χάλκη εδώ https://www.youtube.com/watch?v=QzRqYAVHr4U θα ακουσεις το σκοπο της αυγής και εδώ https://www.youtube.com/watch?v=N-xA6KtS6Zw το σκοπό της αυγής στα χωριά της Ρόδου απέναντι απο τη Χάλκη.
Εφοσον τώρα μαθαίνεις τα χαλκήτικα, οι λυράρηδες που θα ψάξεις είναι Κωνσταντίνος Ζαμπετούλας και Βασίλης Σφυρίου. εχω στο κανάλι μου δυο πράγματα αλλά επίσης ψάξε στο όνομα Ηλίας Αναστασιάδης,αν και Ολυμπίτης, είναι ο κύριος οργανοπαίχτης της Χάλκης στο πανηγύρι του Αη Γιάννη του Αλάργα. Μη πας κατευθειαν στα μαντολίνα, θα σε ζορισουν πολυ. Επίσης υπάρχει ο δίσκος στη Χάλκη και στην Αλιμιά, και ενώ έχω τα μισά τραγούδια από το δίσκο, δεν τον βρίσκω να τον αγοράσω.