Ο Diesel τα πρώτα του πειράματα με την μηχανή που πήρε και το όνομα του,τα έκανε με αμμωνία.Τέλος πάντων.Δεν μας πολυνοιάζει και τόσο.Αυτά είναι τεχνικές λεπτομέρειες των προηγούμενων 150 (περίπου,για να μην πάμε στην αρχαιότητα) χρόνων.Οπότε τώρα γνωρίζουμε γενικά τι ήταν τα σοφεράκια και πόσο φίνα περνούσαν(Νταλγκάς).
Τι σημαίνει η λέξη θεριακλής?Προέρχεται από την λέξη Tiryaki.
Επίσης,τι ήταν ο σαράφης?
Η λέξη (όπως πολύ σωστά φαντάστηκες) ετυμολογείται από το περσικό (και τούρκικο) tiryak που είναι το όπιο. Η θεριακή αρχικά στα Ελληνικά σήμαινε όπιο αλλά με τον καιρό ατόνησε η χρήση της λέξης και κατέληξε να έχει την σημασία που έχει σήμερα ( = αντίδοτο). Στα τούρκικα tiryaki είναι ο εξαρτημένος από ουσίες και (προφανώς) αυτό σημαίνει και ο θεριακλής.
Όσο για το σαράφης και πάλι προέρχεται από το τούρκικο sarraf. Είναι ο ανταλλακτής νομισμάτων, ξένου σε εγχώριο ή αντιστρόφως, με αμοιβή του τη διαφορά (τα γνωστά μας spread) μεταξύ της τιμής αγοράς και της τιμής πώλησης του νομίσματος (η γνωστή προμήθεια). Το επάγγελμα αυτό ουσιαστικά πλέον έχει εξαληφθεί καθώς το τραπεζικό συστήμα είναι πια υπεύθυνο για να περατώνει πλέον τέτοιου είδους συναλλαγές. Παλιότερα όλο το επάγγελμα αυτό ήταν γνωστό και ως αργυραμοιβός ή κολλυβιστής (από τον κόλλυβο που ήταν στην αρχαιότητα το μικρής αξίας νόμισμα, το κέρμα (καθώς και ο κόκκος των δημητριακών) - εξού και τα κόλλυβα στις κηδείες).
Πάντως κοντά στο Αϊβαλί που πήγα πριν 2 βδομάδες,ήταν ένας χρυσοχόος που έκανε την δουλειά του σαράφη,όπως αναφέρεις φίλε alko101.Τώρα στην Ελλάδα αν υπάρχουν σαράφηδες δεν ξέρω.Θα υπάρχουν λογικά.
Σε εποχές που ούτε εγώ πρόλαβα, υπήρχε σειρά ολόκληρη από σαράφηδες στην οδό Αθηνάς, ο καθένας με τον μπάγκο του. Άλλωστε, από αυτή τη λέξη ονομάσηκε Bank και το ίδρυμα, που στα Ελληνικά αποδόθηκε με τον όρο Τράπεζα. Ουσιαστικά ο σαράφης έκανε τη δουλειά του τραπεζίτη, σε προσωπικό βέβαια επίπεδο. Και σήμερα έχουν απομείνει στην οδό Αθηνάς, κοντά στην Ομόνοια, κάποιοι αργυραμοιβοί, με τους πάγκους τους, που εμπορεύονται κοσμήματα, νομίσματα και πολύτιμα μέταλλα. Για να υπάρχουν ακόμα, θα έχουν και τους πελάτες τους… Η λέξη αργυραμοιβός ετυμολογείται από την αρχαία σημασία της λέξης, που σήμαινε αντάλλαγμα.
“Δόξα το θεό” είναι “masallah”
Δεν ξέρω αν έχει αναφερθεί αλλά επειδή το άκουσα στο χαζοκούτι και δεν το γνώριζα θα το πω:
Της Ζέας το λιμάνι.Η Ζέα ή ζειά (Triticum dicoccum ή Emmer wheat στα αγγλικά) είναι ένα από τα αρχαιότερα δημητριακά που είναι γνωστά στον άνθρωπο. Δείγματά του έχουν βρεθεί σε ανασκαφές προϊστορικών οικισμών σε όλο τον ελλαδικό χώρο με παλαιότερο αυτό της Μικράς Ασίας που χρονολογείται 12.000 χρόνια π.χ. Ήταν ένα από τα πρώτα δημητριακά που “εξημέρωσε” ο άνθρωπος και βασικό καλλιεργήσιμο είδος της πρώιμης γεωργίας της Εύφορης Ημισελήνου (Fertile Crescent), δηλαδή της Παλαιστίνης, της Συρίας, του Ευφράτη και του Τίγρη ως τον Περσικό κόλπο. Δείγματα της εκμετάλλευσης του που χρονολογούνται 10.000 χρόνια πριν, έχουν βρεθεί και στην Βόρεια Αφρική.
“Ζειά” είναι πράγματι ένα είδος σιτηρού, κτηνοτροφή αρχικά, ίσως το “ασπροσίτι”.
Δεν μπορούμε όμως να είμαστε σίγουροι ότι από αυτό το είδος πήρε το όνομά της η περιοχή της Ζέας.
Ούτε με πείθει η άλλη άποψη που υποστηρίζεται : Ζέα = Εκάτη = Άρτεμις, άρα λόγω ιερού της Αρτέμιδος στην ευρύτερη περιοχή, να οφείλει την ονομασία της η Ζέα.
Μόνο εικασίες μπορεί να γίνουν - έχω την εντύπωση - για το πού οφείλει την ονομασία της η περιοχή αυτή.
Μια άλλη λέξη που λείπει από το γλωσσάρι, είναι το “κουρμπέτι” =η σκληρή, η δύσκολη, γεμάτη βάσανα ζωή, ο αγώνας για τη βιοπάλη.
“Ζούνε στο κουρμπέτι”, όπως λέει και ο Μάρκος στο “Όλοι οι ρεμπέτες του ντουνιά”, σημαίνει ότι έχουν ψηθεί στη βιοπάλη, έχουν μεγάλη πείρα από τις δυσκολίες της ζωής.
Από το τούρκικο [και προγενέστερο αυτού αραβικό] gurbet = ξενιτειά.
Βρε παιδια τι ήταν οι Κατελάνοι ;
Αναφέρθηκε ότι στην αρχαιότητα,στην περιοχή που είναι σήμερα της Ζέας το λιμάνι,φορτώνονταν στα πλοία το συγκεκριμένο δημητριακό και μέσω του εμπορίου έφτανε σε μακρινές για την εποχή περιοχές.Δεν είμαι σίγουρος αν αληθεύει.Όποιος γνωρίζει περισσότερα ας συνεισφέρει στην συζήτηση.
Απάντηση σε ΜΑΓΚΑ!
Κατελάνοι είναι οι Καταλανοί,οι κάτοικοι δηλαδή της Καταλωνίας.(Μπαρτσελόνα…)
Μας"επισκέφτηκαν" κι αυτοί τον μεσαίωνα ,πριν από τους Τούρκους αν θυμάμαι καλά.
Κάτι μου λέει ότι οι Κατελάνοι (που βεβαίως, κατά τα άλλα, είναι οι Καταλανοί) είναι δύο ή περισσότερα αδέρφια νταήδες με αυτό το επίθετο, που έδρασαν ίσως στη δεκαετία του ΄50 ή στο μεσοπόλεμο. Δεν θυμάμαι καλά.
Ο Αλεξίου στο βιβλίο του “Ο ξακουστός Τσιτσάνης” αναφέρει:
Χαρακτηριστικό είναι το επεισόδιο που έγινε ένα βράδυ του 1949, στο μαγαζί του «Τζίμη του Χοντρού», όπου έπαιζαν ο Τσιτσάνης με τη Σωτηρία Μπέλλου.
Στο μαγαζί, βρίσκονται οι διαβόητοι Χίτες αδελφοί, Κατελαναίοι.
Επιδείχνοντας τα όπλα τους, θορυβούν και ειρωνεύονται τη Σωτηρία Μπέλλου, την ώρα που τραγουδά.
Εκείνη αντιδρά. Της φωνάζουν «Πες, μωρή παλιοκομμούνι το τραγούδι “Του αϊτού ο γιος”».
Αντ’ αυτού η πρώην αντάρτισσα του ΕΛΑΣ, απαντά δεν το ξέρω και αρχίζει να λέει το τραγούδι του Τσιτσάνη, γραμμένο το 1947, «Κάποια μάνα αναστενάζει» (και στη στροφή που το τραγούδι λέει «ο λεβέντης να γυρίσει απ’ τη μαύρη ξενιτιά» το παραφράζει «ο λεβέντης να γυρίσει απ’ τη μαύρη Ικαριά»).
Ακολούθησε πανδαιμόνιο.
Εκείνη δεν το έβαζε κάτω. Οι Χίτες την έβρισαν ελεεινά, τη χτύπησαν, της κουρέλιασαν τα ρούχα και αιμόφυρτη την πέταξαν στο πάτωμα της τουαλέτας. Η Μπέλλου έφυγε αιμόφυρτη.
Η Μπέλλου έλεγε αργότερα με παράπονο πως δεν βρέθηκε ένας άντρας που να τιμά τα παντελόνια που φορούσε, για να τους σταματήσει…
Σωστά. Ήταν Μανιάτες, ο φόβος και ο τρόμος του Πειραία και όχι μόνον.
Τους μνημονεύει και ο Γενίτσαρης που πρέπει να είχε “τραβήγματα” μαζί τους, αν θυμάμαι καλά.
Μιλάμε για “πιστολέρο”…
Νομίζω είχαν και μαγαζιά της νύχτας.
Είναι πολλές οι ιστορίες των Κατελάνων, οι οποίοι φέρονταν με σκαιότατο και υποτιμητικό τρόπο προς τους λαϊκούς καλλιτέχνες. Οι πιο ζόρικοι από τους ρεμπέτες, όπως η Μπέλλου, ο Μπαγιαντέρας, ο Γενίτσαρης αντιδρούσαν. Ο τελευταίος μάλιστα απεσύρθη από τα πάλκα της εποχής, αφού μαχαίρωσε έναν εκ των Κατελάνων, που τον απείλησε με όπλο πάνω στο πάλκο. Ο αρχηγός της οικογενείας, ο περιβόητος Νίκος Κατελάνος είναι αυτός, που επανειλημμένως θα τρομοκρατήσει τον Καζαντζίδη και θα τον υποχρεώσει μάλιστα μια φορά κατά τρόπο εξευτελιστικό τρόπο να επαναλάβει μια παραγγελία του. Το περιστατικό αυτό, εάν δεν απατώμαι, παραλλαγμένο βέβαια, αναφέρεται και στα Παιδιά της πιάτσας Νίκου Τσιφόρου.
Ο Νίκος Κατελάνος την ίδια περίοδο θα τραυματιστεί βαρύτατα από έναν άλλο νονό της νύχτας, τον Ντίνο Μαργαρίτη στο κέντρο Μαντουβάλα, όπου τραγουδούσε ο Καζαντζίδης.
Άλλη μια λέξη για το γλωσσάρι, από το “Χασάπη” του Μάρκου.
“…αστράφτουν τα μαχαίρια σου
λάμπει και το μασάτι…”
[u]μασάτι,[/u] λέξη που απαντά ιδιαίτερα στη βόρεια Ελλάδα :
- το στρόγγυλο ατσάλινο ακονιστήρι των χασάπηδων,
- μακρύ σκληρό σίδερο για να ακονίζουν τις κόρδες οι βυρσοδέψες.
[από την τούρκικη λέξη masat].
Τι ακριβώς σημαίνει η λέξη “κουζούμ”; Ακούγεται στο κομμάτι “Αμάν Κατερίνα μου” του Π. Τούντα καθώς και σε διάφορα άλλα κομμάτια, ρεμπέτικα και μη. Έμμεση αναφορά στη λέξη έχει γίνει εδώ (#721), χωρίς όμως να δοθεί ερμηνεία. Δεν γνωρίζω τούρκικα (υποθέτω φυσικά πως είναι τούρκικης προέλευσης) ωστόσο με μια πρόχειρη αναζήτηση στο διαδίκτυο οι πιο πιθανές σημασίες της λέξης φαίνεται να είναι “μάτια μου” ή “κορίτσι μου”…
Αρνάκι μου. Δηλαδή κορίτσι μου, μάτια μου κλπ. Kuzu είναι το αρνί (στα Τούρκικα βεβαίως) και το m χρησιμοποιείται ως κτητικό. Μάλλον δάνειο από τα Ελληνικά, αφού προστίθεται σε πάρα πολλές λέξεις, εφέντημ (= κύριέ μου), γιαβρίμ (=μωρό μου) κλπ.
Νίκο δεν είμαι σίγουρος αν πρόκειται για δάνειο από τα ελληνικά. Το -m βρίσκεται και στη κλήση των ρημάτων στο πρώτο πρόσωπο, φαίνεται σαν κάτι πολύ βασικό και δομικό στην τούρκικη γλώσσα. Οπως το -n ειναι για το δευτερο ενικό και το uz για το πρωτο πληθυντικό.
gidiyorum: πηγαινω gidiyorsun (πηγαίνεις) gidiyoruz (πηγαίνουμε)
gelirim ερχομαι
gelecegim: θα έρθω
κλπ.
Ε, δεν ρωτάς λοιπόν, βρε Διονύση;!! Είναι ενδιαφέρον.