Ρεμπέτικη φρασεολογία και άγνωστες λέξεις

[nikos_politis (Νίκος Πολίτης)]

Δεν βρήκα άκρη: Λήμματα dural, düral, durali ή dürali γιόκ (=δεν υπάρχουν). Στα λήμματα dur και dür σε παραπέμπει στο dir. Από το λήμμα dir σε παραπέμπει στο olmak = είμαι, έχω, γίνομαι και πλειάδα ολόκληρη συναφών εκφράσεων. Υπάρχει και λήμμα dır (χωρίς τελίτσα) απ’ όπου σε παραπέμπει στο dir. Αυτά τα ολίγα.

Στο μεταξύ είδα και τους στίχους. Δεν με φώτισαν και αυτοί, ούτε για τα ντουραλιά (είδος νομίσματος;) ούτε για τη λέξη που δεν βγαίνει καθαρά. Τα φουράλια μπορεί και να είναι φουλάρια (foulard = μαντήλι λαιμού, στα γαλλικά). Πάντως, το τραγούδι κάνει μπαμ ότι είναι νεώτερο και ακατέργαστο γλωσσικά. Η αναφορά της Κων/λης δεν σημαίνει ότι το τραγούδι προέρχεται από εκεί, οι δύο πόλεις αναφέρονται ως κατ’ εξοχήν πλούσια μέρη που έχουν τα πάντα, άρα και τα ωραιότερα κορίτσια.

[pelagia (koukidou)]

Με το “ντουραλί” Απόστολε, παίζει να εννοεί και καμιά “ντούμπλα”
που έμπαινε ανάμεσα (στο κέντρο) απ`τα φλουριά και στόλιζε
το μπούστο της κυράς που τα φόραγε, τα λεγόμενα και γιορντάνια …

Τελικά είμαι της άποψης, να βρεις κάπου τυπωμένα τα ακριβή λόγια του τραγουδιού
και έχοντας τα, να ανατρέξεις σε ντοπιολαλιές της εποχής εκείνης, γιατί μιλάνε
για μια άλλη εποχή, με άλλες ενδυμασίες κλπ.

[Gilles (Απόστολος Δημάκης)]

Τελικά στο τελευταίο στοιχάκι κατάλαβα τι λέει: για λύγα την μισούλα(δηλαδή μεσούλα,την μέση σου).Αλλά ντουραλί δεν βρήκα ακόμα.Ίσως μετα το Σαββατοκύριακο να ξέρω,οπότε και θα σας ενημερώσω.
Και επίσης δεν λέει γιατρό αλλά λέει γιαλό.Εδώ έκανα λάθος απροσεξίας.Συγνώμη.

[Gilles (Απόστολος Δημάκης)]

http://kanellatou.gr/el/moysiko-arxeio/lyrics/item/545-lydia-poios-itan-o-proksenitis.html

Μερίκές λέξεις από αυτό το πολύ ωραίο παραδοσιακό τραγούδι που δεν γνωρίζουμε.Όποιος ξέρει ας βοηθήσει παρακαλώ.
1)αϊτός
2)σουρτάνα
3)Τσεσμελιά
4)πούλουδα

Ελπίζω οι στίχοι να είναι οι σωστοί και χωρίς ορθογραφικά λάθη.Πάνω-κάτω ξέρουμε τι σημαίνει η καθε λέξη αλλά αν μπορούμε να βρούμε λεπτομερώς τι σημαίνουν.

[nikos_politis (Νίκος Πολίτης)]

Αϊ(ε, η)τός: αρπακτικό πουλί, συχνά ταυτιζόμενο με τον άνδρα.
Σουρ(λ)τάνα: η σύζυγος του σουλτάνου, συχνά ταυτιζόμενη με όμορφη και αρχοντική κοπέλλα.
Τσεσμελιά: η καταγόμενη από τον Τσεσμέ της Μικρασίας
Πούλουδο: είδος λουλουδιού

Τώρα που το ξανασκέφτηκα: πούλουδο είναι το λουλούδι, γενικώς και όχι ειδικώς.

[elenh (Ελένη)]

“Πούλουδο”, το "λουλούδι ", όπως λέει και ο Νίκος.

Απαντά κυρίως στη μικρασιάτικη ντοπιολαλιά και σε μέρη όπου μετέπειτα εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τη Μ. Ασία.
Τη λέξη αυτή την συναντάμε επίσης - πιο σπάνια, βέβαια - και στην κυρίως Ελλάδα, π.χ. στους “Ελεύθερους Πολιορκημένους” του Σολωμού.

[nikos_politis (Νίκος Πολίτης)]

Και μην ξεχνάμε και την Πουλουδιά, κατά κόσμον Πηνελόπη Δέλτα!

[elenh (Ελένη)]

@Νίκος Πολίτης

Και μην ξεχνάμε και την Πουλουδιά, κατά κόσμον Πηνελόπη Δέλτα!

Η οποία δανείστηκε στον “Τρελαντώνη” το όνομα αυτό, “Πουλουδιά”, που ήταν της γιαγιάς της, Πουλουδιάς Λουλούδη - Χωρέμη, Χιώτισσας στην καταγωγή.

Υ.Γ. Gilles, σόρρυ για το εκτός θέματος…

[Gilles (Απόστολος Δημάκης)]

//youtu.be/0EiZqA79EsA

Τριαντάφυλλο μου γιουργκιουλί(?)

Αν μπορείτε να μου βρείτε και τους στίχους από αυτό το τραγούδι,θα τους δεχόμουνα ευχαρίστως,γιατί κάποια σημεία δεν τα βγάζω.

[elenh (Ελένη)]

Υπέροχο τραγούδι της ξενιτειάς, απαντά με αρκετές παραλλαγές.

Οι στίχοι:

[i]Δε σε θαρρούσα, θάλασσα, τριαντάφυλλό μου γκιουργκιουλί,
νερό να κατεβάσεις (δις)
μα συ κατέβασες νερό, τριαντάφυλλό μου γκιουργκιουλί,
μια θάλασσα γεμάτη (δις).

Κατέβασες και μια μηλιά, τριαντάφυλλό μου γκιουργκιουλί,
τα μήλα φορτωμένη (δις)
και κάτω από τη ρίζα της, τριαντάφυλλό μου γκιουργκιουλί,
κληματαριά σπαρμένη (δις)
κάνει σταφύλι ροζακί, τριαντάφυλλό μου γκιουργκιουλί,
και το κρασί μοσχάτο (δις)

Πίνουν το οι άντρες και μεθούν, τριαντάφυλλό μου γκιουργκιουλί,
μάνες παιδιά δεν κάνουν (δις)
ας το ʽπινες, μάνα μʼ και εσύ, τριαντάφυλλό μου γκιουργκιουλί,
να μη μʼ είχες κάνʼ και μένα (δις)
που μʼ έκανες και μʼ έδωσες, τριαντάφυλλό μου γκιουργκιουλί,
πολύ μακριά στα ξένα (δις).

Ξένοι πλένουν τα ρούχα μου, τριαντάφυλλό μου γκιουργκιουλί,
ξένοι τα σαπουνίζουν (δις)
τα πλένουν μια, τα πλένουν δυο, τριαντάφυλλό μου γκιουργκιουλί,
τρίτη βαρυγνωμούνε (δις)
κι από τις πέντε κι ύστερα, τριαντάφυλλό μου γκιουργκιουλί,
τα ρίχνουν στα σοκάκια (δις).

Πάρε ξένε τα ρούχα σου, τριαντάφυλλό μου γκιουργκιουλί,
πάρε το δρόμο που ήρθες (δις)
δεν είμαι γω η μάνα σου, τριαντάφυλλό μου γκιουργκιουλί,
ούτε καμιά αδελφή σου (δις)
ούτε καμιά ξαδέλφη σου, τριαντάφυλλό μου γκιουργκουλί,
τα ρούχα σου να πλένω (δις).

Αν είχα μάνα κι αδελφή, τριαντάφυλλό μου γκιουργκιουλί,
δεν τα ʽ φερνα σε σένα (δις).
[/i]

“γκιουργκιουλί”, έχω την εντύπωση πως σημαίνει “πολύχρωμο”. Θα το κοιτάξω καλύτερα.

[colectorgram]

εκτος αν ειναι διπλο (για εμφαση) το …γκιουλ (ομορφο)…

[nikos_forlan]

Στο παραδοσιακό τραγούδι: Η τράτα μας η κουρελού, λέγονται οι στίχοι "Γιαλέλιμ, γιαλέλιμ, γιαλέλιμ, γιασαλά
γιαλέλιμ, γιαλέλιμ ", το άκουσα κατά τύχη χτες το βράδυ μαζί με δυο Μαροκινούς. Σταθήκανε σε αυτό το σημείο και μου εξήγησαν οτι η φράση αυτή είναι συνδετική ανάμεσα στα τραγούδια όπως εμείς λέμε το αμάν αμάν. Τι μπορεί να σημαίνουν σαν λέξεις αυτολεξεί δεν ξέρω.

[nikosn (Νίκος Νικολάου)]

@colectorgram

εκτος αν ειναι διπλο (για εμφαση) το …γκιουλ (ομορφο)…

Γκιούλ ίσον τριαντάφυλλο, πως λέμε γκιούλ μπαξές ροδώνας, γκιουλιστάν παράδεισος από τριαντάφυλλα.Ακόμα και σήμερα,χρησιμοποιούμε την έκφραση γκιουργκιουλούδικο στην οικογένειά μου,για να περιγράψουμε το κάτι το πολύ φανταχτερό,και ροζ.

[nikos_politis (Νίκος Πολίτης)]

Και gur (αλλά με διαλυτικά που δεν έχω αυτή τη στιγμή) σημαίνει πυκνός, δασύς. Άρα, ίσως πυκνό, φουντωτό τριαντάφυλλο. Φυσικά, όμορφος είναι γκιουζέλ.

[Gilles (Απόστολος Δημάκης)]

Δεν ξέρω να έχει υποθεί στο φόρουμ.

Οι οδηγοί των πρώτων αυτοκινήτων ατμού ονομάστηκαν «σοφέρ», δηλαδή «θερμαστές», γιατί ζέσταιναν το νερό της μηχανής πριν ξεκινήσουν!

Πηγή: http://www.sansimera.gr/

[nikos_politis (Νίκος Πολίτης)]

Όχι. Η λέξη chauffeur σημαίνει πράγματι θερμαστής, αλλά αυτοκίνητα ατμού δεν υπήρξαν*. Υπήρξαν όμως ατμομηχανές τρένων, στις οποίες ο θερμαστής αρχικά ήταν και ο μοναδικός επιβαίνων. Αργότερα, όταν ο σιδηρόδρομος έγινε πλέον μέσον συγκοινωνίας, προστέθηκε οδηγός αλλά έμεινε η ονομασία.

*θα υπάρξουν μάλλον στο μέλλον…

[nikosn (Νίκος Νικολάου)]

Νικόλα μου τα περίφημα “γκαζοζέ” αυτοκίνητα που έκαιγαν κωκ, δεν δούλευαν με ατμό; ή έχω λάθος εντύπωση;

[grhgorhs (Γρηγόρης)]

Υπήρξαν κάτι πρώϊμα στρατιωτικά αυτοκίνητα. Βλέπε εδώ

[Gilles (Απόστολος Δημάκης)]

Αποκλείεται να μην υπήρξαν αυτοκίνητα με ατμομηχανή!Ίσως να μην ήταν μαζικής παραγωγής!

[nikos_politis (Νίκος Πολίτης)]

Φυσικά και υπήρξαν “αυτοκίνητα” με ατμομηχανή: οι πρώτες, πειραματικές, αυτοκινούμενες ατμομηχανές είχαν ρόδες. Πολύ σύντομα όμως άρχισαν να κυλούν σε (νομίζω ξύλινες, αρχικά, και μετά) σιδερένιες τροχιές. Όμως δεν αποκλήθηκαν Automobile, που στα ελληνικά μεταφράστηκε αυτοκίνητο. Το πρώτο αυτοκίνητο φτιάχτηκε με μηχανή που εφηύρε ο Diesel, νομίζω, και η γυναίκα του με ένα φλυτζάνι του καφέ έρριχνε λίγο λίγο το καύσιμο που μάλλον θα ήταν πετρέλαιο. Τα αυτοκίνητα “γκαζοζέν” τώρα, μπορεί να έκαιγαν κώκ αλλά και ξύλα, για τον καπνό που έβγαζαν και που είναι μίγμα αερίων συγγενικό με το αέριο που παράγει η βενζίνη όταν αναφλέγεται απότομα (εκρήγνυται) στο χώρο του εμβόλου. Τα αέρια αυτά διοχετεύονταν στο χώρο πάνω από το έμβολο και με το μπουζί, φαντάζομαι, εκρήγνυνταν και το αυτοκίνητο κινούνταν. Έχει κανείς παρατηρήσει, σε ωραίες στιγμές που απολαμβάνουμε τζάκι να καίει, που κάποια ξύλα, συνήθως μικρά σε διάμετρο, κλαδιά κλπ. αρχίζουν όταν ζεσταθούν αρκετά, να βγάζουν στο σόκορο μία μπλέ φλογίτσα που θυμίζει υγραέριο και έχει ακόμα και τον ανάλογο θόρυβο; Για αυτά τα αέρια μιλάμε.