Ρεμπέτικη φρασεολογία και άγνωστες λέξεις

Το γνωστό πετρόκτιστο πρώην εργοστάσιο του Πουλόπουλου στα Πετράλωνα (γέφυρα Ηλεκτρικού) έχει ακόμα, νομίζω, στην πρόσοψή του μία εικαστική σύνθεση με ένα λαγό “πιλοφορούντα” που ο αέρας του πέρνει τον πίλον. Το σήμα κατατεθέν του εργοστασίου ήταν “Πιλ – Πουλ” (Πιλοποιία Πουλοπούλου). Ο Πουλόπουλος δεν νομίζω να εξαφανίστηκε ποτέ.

Σωστά κυρ Νίκο…“Πιλ πουλ” και οχι οπως λανθασμένα το θυμόμουν ως “poulos puls”…
Παντως το ότι ελεγε για κατάστημα στην 3ης Σεπτεμβρίου είναι σίγουρο…αλλά κατα πόσο είναι και αλήθεια…;;;;

Η γέφυρα είναι γνωστή και ως γέφυρα Πουλόπουλου στους ντόπιους.

Και γιατί δε μας το λές

Της θάλασσας βαστώ κακιά, του βαποριού αμάχη,
που πήρε την αγάπη μου και μ’ άφησε μονάχη

Μήπως γνωρίζει κανένας τι θέλει να πεί ο Κασταρός με τη λέξη “αμάχη”;

αμάχη= αίσθημα έχθρας και μίσους, εμπάθεια.

Το < α> μπαίνει ως πρόθεμα [α+ μάχη] μερικές φορές, για να επιτείνει την έννοια.

Μάχη. Απλά. Το α- είναι ευφωνικό, συνηθίζεται σε πολλές διαλέκτους κυρίως νότιες.

Ελένη, Νίκο ευχαριστώ! Μου ήτανε τελείως ξένη σαν έκφραση.

Περι του “πούλου”:

Βρήκα καποια πράματα στο net περι του “πούλου”

Αντιγραφω απο http://sarantakos.wordpress.com/2010/11/13/markosypoyrgos/
"Τότε πρέπει να γράφτηκε και η πρώτη στροφή του τραγουδιού, λίγο μετά τον θάνατο του Δεμερτζή: την πούλεψε κι ο Δεμερτζής που θαʼφερνε το τέλος.
Διάλειμμα λεξικογραφικό. Την πούλεψε σημαίνει “έφυγε”. Βρισκόμαστε σε μια εποχή που όλος ο κόσμος φοράει καπέλο, και η πιο γνωστή μάρκα καπέλων είναι ο Πουλόπουλος (που το εργοστάσιό του σώζεται στα Πετράλωνα. Πιλοποιείον Πουλοπούλου, και στις διαφημίσεις Πιλ-Πουλ. Όποιος έφευγε από μια παρέα, ιδίως δε όποιος έφευγε βιαστικά, έπαιρνε το καπέλο του από την καπελιέρα και “γινόταν Πουλόπουλος”. Στην αρχή η φράση “γίνομαι Πουλόπουλος” σημαίνει απλώς φεύγω, αλλά επίσης παίρνει και τις σημασίες “φεύγω βιαστικά, το σκάω” και “δραπετεύω”.
Γίνομαι Πουλόπουλος και σε συντομία: Γίνομαι Πούλος, και σε συνδυασμό με το πουλί που πέταξε έχουμε το ρήμα “την πουλεύω”. Υποστηρίζω ότι κακώς ο Μπαμπινιώτης και το slang.gr ετυμολογούν το “την πουλεύω” από την υβριστική φράση “(πάρε) τον πούλο!” (ή “τον μπούλο”), που είναι πολύ, μα πολύ νεότερη. Είμαι βέβαιος ότι έχει συμβεί το αντίθετο, δηλαδή η αποπεμπτική φράση “τον πούλο” προέκυψε από το “πουλεύω”. Βέβαια, η πονηρή σημασία της λ. πουλί/πούλος υπάρχει και το 1930, καμιά αμφιβολία γιʼ αυτό, και πάντοτε γίνονταν και διάφορα σχετικά λογοπαίγνια (π.χ. η σατιρική Παπαρούνα του Πολ Νορ είχε και τον εικονικό συνεργάτη Πούλο Πουλόπουλο) -αλλά η φράση “έγινε Πουλόπουλος” και “έγινε Πούλος” σήμαινε σίγουρα “φεύγω, το σκάω” και από εκεί βγήκε το “την πούλεψε”.
Και επίσης:
http://www.slang.gr/lemma/show/egine_poulopoulos_9599

Να παραθέσω και μία άλλη …“μετάφραση” για την ιστορία.Δεν ξέρω αν έχει σχέση απλά το αναφέρω. “Πουλ” στα γύφτικα σημαίνει πισινός.

Πούλη, στα καλιαρντά λένε τον πισινό και το βρήκα ψάχνοντας,
αλλά μια και αυτή η διάλεκτος είναι άσχετη με την ρεμπέτικη,
δεν θεώρησα σκόπιμο να το αναφέρω …
Επίσης διάβασα, πως κάποιες λέξεις κλειδιά τις πήραν από τα “ρομανί”
(πιο γνωστά ως τσιγγάνικα), οπότε και συμφωνούμε με τον Δημήτρη …

Και στα αγγλικά, πουλ σημαίνει σπρώχνω. Αλλά με το θέμα μας δεν σχετίζεται (ούτε και) αυτό.

Τραμπούκος
Μια ιστορία λέει πως ένα δήμαρχος στην Αθήνα είχε την ιδέα να προσφέρει μαζί με τον καφέ, στους ανθρώπους που τον “συνόδευαν” στην προεκλογική του εκστρατεία, και πούρα, με την ονομασία Trabuccos, που έρχονταν απο την Κούβα. Απο την ονομασία λοιπόν του πούρου πήραν κι αυτοί τούτο τον χαρακτηρισμό.

Υ.Γ προσπάθησα να βρω αν υπάρχει στο φόρουμ με αναζήτηση η λέξη, αλλά η 142 σελίδες απ το γλωσσάρι δεν ψάχνονται εύκολα.

Έχει ξανασυζητηθεί η λέξη, π.χ. εδώ.
Δεν την έχουμε βάλει στο γλωσσάρι, επειδή δεν συναντάται σε τραγούδι.

Τραμπούκος: πρόσωπο που επί πληρωμή δημιουργεί επεισόδια ή βιαιοπραγεί σε βάρος πολιτικών αντιπάλων.
Κατʼ επέκταση, αυτός που χρησιμοποιεί βία προκειμένου να επιβληθεί σε μια ομάδα ανθρώπων.
Από το ισπανικό «trabuco», μάρκα κοντόχοντρων πούρων
[ενδεχομένως, χρώσταγε την ονομασία του στην ομοιότητά του με καταπέλτη όλμο, εξάλλου, «Trabuco» στα ισπανικά, είναι το τουφέκι]
που ορισμένοι πολιτικοί συνήθιζαν να δίνουν ως αμοιβή στους πιο ζωηρούς και «δραστήριους» οπαδούς τους, ως αντάλλαγμα των «υπηρεσιών» τους, ή και τα πρόσφεραν στα πολιτικά σαλόνια σε όσους πουλούσαν την ψήφο τους.
Η αξιοποίηση των τραμπούκων γνωστή στη χώρα μας, την αναφέρουν εκτός από τους ιστορικούς και λογοτέχνες, π.χ. Παπαδιαμάντης, Σουρής.
Πάντως, και στην Ιταλία αρνητική σημασία έχει η λέξη αυτή, σημαίνει αυτόν που εξαπατά παριστάνοντας τον ανάπηρο για να επιβιώσει, τον απατεώνα κ.λπ.

Να κάνω κι εγώ μια ερώτηση που θέλω.Τι ειναι η ρουμπαλιά?Γνωρίζουμε δύο τραγούδια τουλάχιστον με αυτή την λέξη.

Μια (μάλλον) πρώτη καταγραφή προέρχεται από την περιοχή της Αν. Ρωμυλίας - Β. Θράκης.
Είναι το τραγούδι “Μια γαρουφαλιά μου’ στείλαν”, όπου αναφέρεται η λέξη “ρουμπαλιά”.

Το πιο πιθανό είναι να πρόκειται για παρεκφορά του ονόματος Γαρυφαλιά (ή Γαρουφαλιά) και ίσως έτσι ο ανώνυμος στιχοπλόκος να πέτυχε και το λεκτικό παιχνίδισμα στο στίχο (γαρουφαλιά - ρουμπαλιά).

Επίσης (πολλές απορίες σήμερα).Τι είναι το ντουραλί? Αυτή την λέξη την βρήκα σε ένα τραγούδι με αυτό το όνομα.Είναι στο CD από τους “Ιδιόμελο”.Επίσης μέσα σε αυτό το τραγούδι λέει: για λίγα τι…λα και δωσ’μου ένα φιλί.Μπορείτε να καταλάβετε τι λέει? Όποιος έχει το CD και το ακούσει,παρακαλώ να με βοηθήσει.Το CD πάρα πολύ ωραίο.

Χωρίς συμφραζόμενα, κανείς δεν μπορεί να σε βοηθήσει. Χρειάζεται ολόκληρο το κείμενο του τραγουδιού (δεν θα είναι και σαράντα στίχοι, αν είναι από σιντί). Ειδικά για το δεύτερο, ίσως χρειαστεί και ηχητικό δείγμα.

"Φετος ειχε Πελοποννησο, για πολυ Μωριά μιλάμε.Κατεβήκαμε,ανεβήκαμε χωριά, λαγκάδια, παραλίες, αρχαία, νέα όλα τα είδαμε.

Αφήσαμε το καλό για το τέλος. Λακωνία,αγαπημένος νομός,καθαρά χωριά,ωραίες παραλίες, ωραίο φαγητό και πάνω απο ολα ωραίοι άνθρωποι.

Αυτη τη φορά πήγαμε στο κάμπο της Λακωνίας στους ατελείωτους πορτοκαλεώνες δίπλα στο ποταμό Ευρώτα, στα Ελοχώρια.

Κολυμπήσαμε στα Τηγάνια,πήγαμε παραμονή της Παναγίας στη Μεταμόρφωση να φάμε καταπληκτικά τοπικά φαγητά - γκόγκιζες, τσαίτια, γουρουνοπούλα - , ανήμερα της γιορτής της Παναγίας ο Γ. άναψε κερί στο μοναστήρι της Ελωνας,περπατήσαμε κάτω απο τις τεράστιες πορτοκαλιές στου κυρ-Πότη αλλα πάνω απο ολα γελάσαμε, γελάσαμε πολύ, μιλήσαμε με τη Ρούλα και την Ειρήνη για ωραίες συνταγές και περάσαμε καλά με φίλους καλούς απο πάντα.

Τι πιο ωραίο να είσαι με φίλους στο Ντουραλί και να περνάς καλά ??? Αντε και του χρόνου να μαστε καλά".

Λογικά πρέπει να είναι τοποθεσία στην Λακωνία, με εκκλησία της Παναγίας,
όπου γίνεται κάθε χρόνο πανηγύρι (στις 15 Αυγούστου).
Τα πιο πάνω τα βρήκα σε ιστοσελίδα στο νετ με φωτογραφίες και πάνω από την
τελευταία πρόταση, όπου αναφέρεται με κεφαλαία η λέξη “Ντουραλί”, υπάρχει
φωτογραφία της στολισμένης πανηγυρικά εκκλησίας …

“Ντουραλί” είναι η τούρκικη ονομασία του χωριού Έλος της Λακωνίας, όπως λέει και η Πελαγία, ανατολικά του Γυθείου.

Δεν ξέρω αν μπορεί να βοηθήσει, αλλά “ντουράλ” στη γλώσσα των τσιγγάνων σημαίνει “αγνάντι”, “από μακριά”.

Μήπως υπήρχε περιοχή με την ονομασία αυτή, “Ντουραλί”, κοντά στο Νεοχώρι Κων/πολης, που έδωσε το όνομα και στο τραγούδι;

Νίκο, τι λέει το τουρκικό λεξικό για τη λέξη αυτή;

Οι στίχοι του τραγουδιού:

Όλη την Πόλη γύρισα και όλη την Βενετιά
μα σαν τα δικά σου κάλη δεν τα’χει άλλη καμιά

Τα χείλη της βαμένα,στο μάγουλο ελιά
Αχ,κι ανάμεσα στο στήθος έχ’μια πορτοκαλιά

Εχθές αργά την είδα,πήγαινε στον γιατρό
Αχ!ξακόσιαδυο φουράλια(?) φορούσε στο λαιμό

Τρακόσια δυο φλουράκια και ένα ντουραλί
Αχ!Για λίγα τιμισούλα(?) και δώσμου ένα φιλί