Ε τι να πει κανείς!
Ο Κώστας (@neapoliotis) μπορεί να μας πει περισσότερα γι’ αυτό το βίντεο αφού είναι και από το προσωπικό του αρχείο! (σύμφωνα με την περιγραφή που έχει βάλει στο Youtube)
Τρομερός.
Δεν είναι μόνο που έχει το χρώμα (και βέβαια το χρώμα δε βγαίνει έτσι γενικώς από «το βίωμα» ή «από την ψυχή», βγαίνει από το όργανο και τον τρόπο που το χρησιμοποιείς - αλλιώς κάθε γνήσιος λαϊκός τύπος με ψυχή, που υπάρχουν τόσοι, θα ήταν Βραχνάς ή Βαμβακάρης).
Ετούτος είναι και δεξιοτέχνης. Παρατηρώ κάτι λεπτομερειούλες: σχεδόν όλες του οι νότες είναι καρφωτές και ίσες σε διάρκεια, σαν ένα μονότονο γάζωμα. Αλλά έχει και μία κάθε τόσο, κυρίως στο ψηλό μέρος της εισαγωγής, που δεν είναι καρφωτή, είναι στολισμένη μ’ ένα ελάχιστο σκέρτσο (δεν προλαβαίνω καν να καταλάβω τι: τρίλια; γλίστρημα;) που κάνει τη διαφορά. Σχεδόν κρυφές νοτούλες, καθόλου δεν μπαίνει στον κόπο να τις αναδείξει, να μας πει «πρόσεξε τώρα τι θα κάνω»: όποιος αρέσκεται να ακούει αναλυτικά θα τις προσέξει, οι άλλοι απλώς θα απολαύσουν έναν ήχο που κυλάει γάργαρα χωρίς τελικά να είναι αυτό το μονότονο γάζωμα που λέγαμε.
Απορία: γιατί τον λέγανε Μουστάκια; Αφού δεν έχει μουστάκι (ούτε σε πιο παλιές φτγρ που τον έχω δει νεότερο είχε).
Μοναδικό παίξιμο. Με το προσωπικό του ύφος κι όλας μιας και σε κάμποσα κομμάτια παρεκκλίνει λίγο της βασικής μελωδίας χωρίς να ξεφύγει όμως.
Δείτε τον τρόπο που παίζει το Θερμαστή όπως και τον Αλανιάρη (διαφορετικά στο τρίλεπτο και αλλιώς στο μάζεμα εκείνο στο 50λεπτο βίντεο.) Κατ’ εμέ σε αυτά τα 2 κρατάει πάνω κάτω το ίδιο ‘‘στυλ’’. Στα μάτια σου τα αράπικα βλέπουμε τα 3 γρήγορα γεμίσματα τα οποία συνοδεύονται από τα 3 πιο αργά για την ολοκλήρωση του μέτρου. Στο χθες το βράδυ στο σκοτάδι το κάνει ασήκωτο -όπως του αρμόζει- με τον τρόπο που παίζει ενώ ακόμα και σε (πολύ) απλές μελωδίες, όπως Ατσιγγάνα, τις φτιάχνει να ακούγονται ‘‘πολυφωνικά’’.
Τέλος, πιστεύω ότι ο τρόπος που παίζει το δικό του κομμάτι, τον παπά, βλέπουμε όλα αυτά συγκεντωμένα, όλη την εμπειρία που είχε μαζέψει να βγαίνει στο όργανο. Σε κάποια σημεία γεμάτες μονάχα στα πατήματα του ζειμπέκικου, παρακάτω το ‘‘φορτώνει’’ με τα 3 γρήγορα+3 αργά και μετέπειτα εκεί που ανεβαίνει στην οκτάβα έχουμε συνεχόμενα γεμίσματα αρχικά και για τελείωμα της φράσης τα τριάρια.
Αν οι ηχογραφήσεις του '30 είναι το μάθημα κορμού, το στυλ του Βραχνά είναι μάθημα ειδικότητας τελευταίου έτους και τελικής διαμόρφωσης ύφους (όσων θέλουν) για μένα!
Αλήθεια εκτός από αυτά τα τραγούδια που έχουν ανέβει, ξέρουμε ποια ακόμη έπαιζε;
Νομίζω πως είναι τράβηγμα της χορδής προς τα κάτω (pull-off)
Πρόσφατα διάβαζα ένα άρθρο του Πάνου Σαββόπουλου και έλεγε ότι ο Μαρίνος Βογιατζής (λογικά εννοεί το Μιμίκο το Μπογιατζή) είχε το παρατσούκλι ‘‘Μουστάκιας’’.
Πιθανώς, λόγω του παιξίματος του Βραχνά που ήταν σαν τους παλιούς ίσως και σαν άτομο σε κάποιους τομείς ( ;; ) να του το κόλλησαν έτσι και να έμεινε το Μουστάκιας. Το ύφος στα χρόνια του Βραχνά ήταν προ πολλού ξεχασμένο, το να ακους ένα νέο παιδί να παίζει έτσι, στο μυαλό των τότε 60-70ρηδων έρχονταν μνήμες από εποχές Ζυμαρίτη, Καμπανάου, Σκούρτη κτλ. Εξάλλου ο Μιμίκος αναφέρεται από όλους τους παλιούς (αυτούς που θεωρούμε σήμερα παλιούς εννοώ, Μάρκο κτλ), ότι τους επηρέασε κτλ.
Δεν θα μου έκανε εντύπωση, στα χρόνια εκείνα και ειδικά στις αρχές του Βραχνά, που ήταν εν ζωή οι παλαιοί, να πέρασε κάπως έτσι το παρατσούκλι. Σήμερα, το όνομα του Βραχνά μας παραπέμπει σε ένα συγκεκριμένο τρόπο παιξίματος, πριν 50-60-70 χρόνια που ήταν ακόμα πιο νωπές οι μνήμες πιθανότατα ο ανάλογος παραλληλισμός να γινόταν με το Μιμίκο το Μπογιατζή (και εφόσον ισχύει το παρατσούκλι του).
Όσο για την πληροφορία σχετικά με το παρατσούκλι του Μπογιατζή δεν το είχα ξαναδιαβάσει κάπου αλλού, στην αυτοβιογραφία του Μάρκου και κάποια ακόμη βιβλία που έχω δεν το αναφέρει κάποιος. Ίσως να υπάρχει στο βιβλίο του Σταύρου, το οποίο όμως δεν έχω για να το τσεκάρω.
Ίσως και να μην έχει σχέση με το Μιμίκο, απλά όταν είδα το ‘‘Μουστάκιας’’ σκέφτηκα αυτό το νήμα και είπα να το αναφέρω.
Καμία σχέση ο Μιμίκος Μπογιατζής με τον Μαρίνο Βογιατζή ( Μουστάκια)
Πρόκειται δηλαδή για δύο διαφορετικά πρόσωπα;
Οκ, άρα άκυρος ο συνειρμός. Για τον 2ο δεν έχω βρει πουθενά και νόμισα ότι έγινε όπως συνέβαινε και με άλλα ονόματα παλιά που συναντώνται σε περισσότερες από 1 μορφές
2-3 φωτογραφίες του Μαρίνου εδώ:
https://slpress.gr/politismos/t-magkas-vgike-gia-sirgiani/
Τώρα δεν ξέρω πώς θα ακουστεί η ερώτηση, αλλά…
Παιδιά, ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι; Τον μεν Μαρίνο Βογιατζή τον Μουστάκια, με τον σκύλο του, τον έχω δει σε κάποιες φωτογραφίες (μια-δυο είναι οι ίδιες όπως στο λινκ του Άνθιμου #9), αλλά δεν ξέρω τι υπάρχει που θα έπρεπε να ξέρω γι’ αυτόν εκτός από τη χαρακτηριστική του φυσιογνωμία, τον δε Μιμίκο τον μπογιατζή δε θυμάμαι αν τον έχω ξανακούσει.
Τον Μιμίκο τον αναφέρει ο Μάρκος στην αυτοβιογραφία του, και δίνει πληροφορίες ο Σταύρος Κουρούσης στην “Κλίκα”:
https://www.klika.gr/index.php/arthrografia/arthra/206-oi-sxoles-tou-bouzoukioy-kata-tin-propolemiki-periodo.html
Η δεύτερη σχολή ήταν η Πειραιώτικη. Ο Πειραιάς, μεταξύ 1905-1940, μετατράπηκε σε ένα γκέτο παρανομίας, με δράσεις και τρόπο ζωής που αποτέλεσαν τη συνέχεια της εποχής των κουτσαβάκηδων, της οποίας και ρεπερτοριακά αποτελεί τη συνέχεια. Οι πρώτοι Πειραιώτες μπουζουξήδες υπήρξαν συνήθως πρώην κατάδικοι που είχαν μάθει το όργανο στη φυλακή και το ρεπερτόριό τους αποτελείτο από παλιά αδέσποτα παραδοσιακά και αυτοσχέδια ζεϊμπέκικα τραγούδια της φυλακής και ταξίμια. Σημαντικότατος υπήρξε ο Μιμίκος Μπογιατζής, από τους παλιότερους μπουζουξήδες του Πειραιά, ο πιο μνημονευμένος, αλλά και δάσκαλος των περισσοτέρων, μετά από αυτόν. Γεννημένος στα μέσα του 1870, Συριανός στην καταγωγή, απεβίωσε λίγα χρόνια πριν την Κατοχή. Ευκατάστατος αμαξάς στο τελωνείο Πειραιώς, ο Μπογιατζής, είχε ιδιωτικό τεκέ στην περιοχή της Καλλίπολης, στις αρχές του 20ου αιώνα. Έμαθε μπουζούκι στις φυλακές του Παλαμηδίου, στα τέλη του 19ου αιώνα, μετά την καταδίκη του για τον τραυματισμό του νεαρού ενωμοτάρχη και μετέπειτα ονομαστού διοικητή της ασφάλειας, Ιωάννη Γαλιγάλη. Ο Ζουριδάκης μάς αναφέρει πως ο Μπογιατζής αρεσκόταν να παίζει σε ένα ντουζένι, το Συριανό, ενώ ο Μάρκος Βαμβακάρης τον μνημονεύει ως έναν από τους δασκάλους του.
- Ο τεκές του Μιμίκου του Μπογιατζή
Αφηγείται ο Γιάννης Πολυκανδριώτης:
Αλλά ο πιο παλιός (μπουζουξής) απ’ όλους ήταν εδώ πάνω, στου Σαββούρα, ο Μιμίκος ο Μπογιατζής. Τεκέ είχε κι αυτός, εδώ στο Σαβό, που λένε….
Τώρα τα ειδα παιδιά .Συγνώμη.
Είχα κατεύει καλοκαίρι για διακοπές Ελλάδα,και περνώντας απο το πατρικό μου πήγα μια βόλτα απο την αυλή του Μουστάκια.Τον πέτυχα την στιγμή που συναρμολογούσε κάτι γραμμόφωνα.Το μπουζούκι που βαστάει ειναι το πρώτο που ειχαμε πάρει κάποτε μαζί απο τον Αρμένη στον Περαία.Μου εβαλε κιόλας χέρι, που το εντυσα με την φιγούρα και χάλασε τον ηχο.Τον παρακάλεσα να παίξει μερικά κομμάτια για να τον εχω να τον βλέπω στην ξενιτειά που ζώ.Επαιξε τα αγαπημένα του.
Οσο για το παρατσούκλι Μουστάκιας,πραγματικά του το ειχαν δώσει απο πολυ παλιά που ειχε μουστάκι. Κι ετσι εμεινε και τον ηξεραν ο κόσμος και οι φίλοι του,…