Μου εχουν κανει πολυ εντυπωση τα λογια σε αυτο το τραγουδι(Κωστας Σκαρβελης, στιχοι/μουσικη- Γιωργος Καβουρας, πρωτη εκτελεση)
Μην κλαις, μη χύνεις δάκρυα, μη σπάζεις και χτυπιέσαι,
μανούλα μου δε φταίω 'γω και μη με καταριέσαι,
μανούλα μου δε φταίω 'γω και μη με καταριέσαι.
Η αδελφή μου ήθελε, για να με ξεφτιλίσει,
γι’ αυτό γλυκιά μανούλα μου δεν έπρεπε να ζήσει,
γι’ αυτό γλυκιά μανούλα μου δεν έπρεπε να ζήσει.
Ήταν κακούργα κι άτιμη, ψεύτρα και μας γελούσε,
και μεσ’ στο σπίτι έφερνε, κάποιονα και μιλούσε.
Όταν την είδα μάνα μου, μαράθηκα σαν φύλλο,
αγκαλιασμένη ήτανε μ’ ένα δικό μου φίλο.
Την βάρεσα μεσ’ στην καρδιά, κακιά ήταν η ώρα,
και τώρα κλαίω μάνα μου κι εγώ σε ξένη χώρα.
Ο αδελφος σκοτωσε την αδελφη του και τωρα ειναι στα ξενα.
Ο λογος, το οτι η αδερφη του επηγε με τον φιλο του
Κατ’ αυτον τον τροπο αυτος θεωρουσε οτι τον ξεφτιλιζε και μαραθηκε σαν φυλλο.
Δεν ειναι λιγο περιεργος ο δεσμος αδελφης αδελφου?
Καταλαβαινω φυσικα οτι ηθελε να προστατευσει την τιμη της,οπως συνεβαινε παλια αλλα μου κανουν εντυπωση τα λογια που χρησιμοποιει ο Σκαρβελης οτι ο αδελφος μαραθηκε σαν φυλλο που ηταν αγκαλιασμενη με ενα δικο του φιλο??
Εγώ καταλαβαίνω οτι μαράθηκε σαν φύλλο γιατι ήταν διπλη η απογοήτευση να βλέπει την αδελφή του να ατιμάζεται με άνθρωπο που τον θεωρούσε φίλο, άρα οχι ικανό να κάνει τέτοιο πράγμα…άρα έχασε ένα φίλο, έχασε την αδελφή του, έγινε φονιάς …κλπ
ναι εχεις δικιο.αλλου πηγε το μυαλο μου εμενα.
ειναι καποια αδελφια που εχουν περιεργους δεσμους και ποσο μαλλον τοτε που τα πραγματα ηταν και πολυ δυσκολα…ναι ειναι απο τους πιο μαυρους που εχω ακουσει.
Δεν νομίζω ότι το κείμενο μάς επιτρέπει να “πάμε” προς τα κει. Τα πράγματα μού φαίνονται απλούστερα:
1)Τον έφερνε μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, 2) η τιμή του αδελφού, 3) την έπιασε με φίλο του (δεν λέει καν ότι ήταν ο κολλητός του, ήταν απλώς ένας από τους φίλους του)
Αιμομιξία οχι, δεν μου το έβγαλε, για τον λόγο οτι την εποχή εκείνη όπως το γράφει ο alk, τα πράγματα ήταν λίγο διαφορετικά. Και η θέση της γυναίκας, ο ρόλος της, τα δικαιώματά της…που όπως φαίνεται απο το τραγούδι δεν είχε. Περιγράφεται μια γυναίκα που περιφρουρείται στενά, έως ότου να βρεθεί καλός γαμπρός να την πάρει κι όχι ο φίλος.
Και εγώ δεν βλέπω αιμομικτικούς υπαινιγμούς, αν και συχνά τους περιμένουμε. Για μένα, ο στίχος πατάει απευθείας στα ήθη της εποχής, για να μας θυμίσει ότι παρά τον απίστευτο φιλελευθερισμό της αστικής τάξης στη δεκαετία ΄30, που συχνά περνάει και στους περιθωριακούς (βλέπε τον τουπέ της Διαμάντως που, κανονικά, θα έπρεπε να φοβάται μαχαίρωμα αλλά ταπεινώνει τον από την ίδια διωγμένο πρώην εραστή της με πρωτόγνωρη, για την εποχή, αυτοπεποίθηση και θάρρος), η κοινωνία δεν είναι καθόλου εύκολο να απαρνηθεί τον από αιώνες, χιλιετηρίδες διαμορφωμένο συντηρητισμό της.
Βεβαίως είναι πολλαπλό το ερέθισμα: Εμ χαριεντίζεσαι με κάποιον, αστεφάνωτη ούσα. Εμ αυτός ο κάποιος είναι και φίλος μου, εμ όλα αυτά συμβαίνουν στο ίδιο μου το σπίτι. Βρίσκω την παρομοίωση “μαράθηκα σαν φύλλο” άστοχη, μάλλον ο Σκαρβέλης παρασύρθηκε απ’ την ανάγκη να ομοιοκαταληκτήσει, γιατί όταν σου συμβαίνουν όλα αυτά με μιάς, με αποτέλεσμα να δράσεις εν θερμώ, σου έχει ανέβει το αίμα στο κεφάλι. Η εικόνα σου είναι τελείως διαφορετική από εκείνην ενός μαραμένου φύλλου. Όταν η αδερφή σου είναι (κατ’ εσέ ή μάλλον, κατά την κοινωνία) κακούργα, άτιμη και ψεύτρα και μάλιστα, το συνειδητοποιείς ξαφνικά και προβοκατόρικα, δεν μαραίνεσαι. Ανάβεις. Και πυροβολείς.
Ο αδελφός, εδώ, δεν βλέπω να συνδέεται με κανένα “δεσμό” με την αδελφή του. Απλά, εφαρμόζει “κατά πώς αρμόζει” τον κώδικα τιμής που ίσχυε τότε (αλλά και σήμερα, και σήμερα…). Δεσμός, και δη εν δυνάμει αιμοφιλικός, υπάρχει στην παραλογή του Νεκρού αδελφού, εκεί ναι. Βέβαια, ενώ σε δυτικοευρωπαϊκές παραλλαγές της ιστορίας, ο κρυφός ερωτισμός φανερώνεται πάνω στο άλογο που καβαλούν και οι δύο (νεκρός αδελφός και ζωντανή αδελφή), στην ελληνική “βερσιόν” ο αδελφός με το άλογο χάνεται από μπροστά της μόλις ζυγώνουν σε εκκλησιά, ενώ ακούγεται το βρόντηγμα της πλάκας που τον ξαναδέχτηκε. Πριν συμβεί το αισχρόν. Και πεθαίνει και κείνη, μαζί κι η μάνα.
Το τραγουδι του Σκαρβελη ειναι κομματαρα…περα απο αυτο οταν το πρωτακουσα εφτιαξα σεναριο με μανα και δυο κορες…η μια εφαγε τον αγαπητικο της αλλης και ηρθε η εκδικηση.Αυτο που λετε με τον αδερφο,μαλλον ευσταθει καλυτερα…ουτε καν το σκεφτηκα:)
Για αιμομιξια στο κομματι ουτε καν το παραμικρο…που εντοπιστηκε απο οποιον εντοπιστηκε;
Που υπαρχει αιμομιξια στη ρουσα παπαδια;
Επειδη μεταχειριζεται το στιχο “σαν δε φιλιουνται ζωντανα φιλιουνται πεθαμενα;” ή στο οτι μεσα στη γλυκομηλια ειναι δυο αδελφια αγκαλιασμενα;
Εγω ξερω οτι αυτο το κομματι αναφερεται σε πλημμυρα και ατυχημα που ειχε γινει παλια οταν δυο αδερφια πηγαν να περασουν ενα ποταμι φουσκωμενο…
Εχω ακουσει και αλλους να του δινουν αλληγορικη σημασια,οτι μιλα για πολεμο κλπ…αλλα ποτε αιμομιξια.
— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 13:11 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 13:07 —
Δε μου εδωσε ποτε “του νεκρου αδελφου” τετοια εντυπωση…θελω βοηθεια να το δω με αλλο ματι!
Μπλέκο, στην ελληνική παραλλαγή δεν θα βρείς τίποτα να σε βοηθήσει. Ούτε και στη σέρβικη ή τη βουλγάρικη. Σε κάποιες όμως ευρωπαϊκές παρόμοιες ιστορίες, ο νεκρός δεν είναι ο αδελφός και το ταξίδι των δύο πάνω στο άλογο δεν έχει προορισμό το πατρικό (μητρικό) σπίτι της Αρετής. Ο νεκρός είναι ο αρραβωνιαστικός (και μέλλων εραστής) της κοπέλας και το ταξίδι γίνεται προς τη νυφική παστάδα. Είναι ο μύθος της Λενόρας (Ελεονόρα, Εleanor, Leonora κλπ.). Συγγενική ιστορία είναι του Νεκρού εραστή (The dead lover). Και στις δύο ιστορίες, η κοπέλα τρομαγμένη ρωτάει τον καβαλάρη, γιατί τρέχει τόσο γρήγορα και εκείνος απαντάει “έτσι ιππεύουν οι πεθαμένοι”. Τελικά, αντί για τη νυφική παστάδα καταλήγουν αντάμα κάτω απ’ την πλάκα. Πρόκειται λοιπόν για έναν “γάμο με το θάνατο”, που μοιάζει πολύ με την απόληξη και των ελληνικής, σερβικής και βουλγάρικης παραλλαγών, όπου η Αρετή / Γέλιτσα / Πετκάνα πεθαίνει και αυτή, μόλις ο Κωσταντής / Γιοβάν / Λάζαρ εξαφανίζεται κάτω απ’ την πλάκα.
Δυνατά τα λόγια, ναι, αν και κάπως άτεχνα, τα βρίσκω εγώ τουλάχιστον. Δεν γίνεται, νομίζω, να είναι και οι δύο γυναίκες, ο κώδικας είναι σαφέστατος: την ευθύνη για τη συμπεριφορά ανύπαντρης αδελφής έχει μεν όλη η οικογένεια αλλά, υπεύθυνος για την τιμωρία σε περίπτωση παράβασης του κώδικα είναι ο μεγαλύτερος αδελφός, αν βέβαια πατέρας είτε δεν υπάρχει είτε είναι πολύ γέρος. Αν λοιπόν κάνουμε την υπόθεση ότι ο φονιάς είναι και αυτός γυναίκα, πρώτον οι γυναίκες (των καθωσπρέπει οικογενειών) δεν έχουν φίλο και δεύτερον, δεν γινόταν μιά γυναίκα να φύγει κρυφά στα ξένα, πώς θα ζούσε χωρίς χρήματα, σπίτι κλπ. κλπ. Μόνο ως πόρνη, αλλά αυτό θα το βροντοφώναζε, στο τραγούδι, για να δείξει τον εξευτελισμό και την τιμωρία τη δική της, που ίσως λειτουργήσει ως εξαγνισμός.
Αντε, πραγματικά, σενάριο θα βγάλουμε τελικά… Τίτλος: “Η κατάρα της μάνας” ή, “Ατιμασμένη και σφαγμένη”. Μήπως και “Αι δύο αδελφαί;”
