exo mia erotisi. Kserei kaneis an o Minos Matsas, o diethintis tis omonimis etairias diskon, itan ebraikis katagogis. Rotao dioti to onoma Matsas einai malon ebraiko (den eimai apoluta sigouros), kai episis o Minos Matsas katagontan apo ta Giannena, gnosti estia ton Romanioton Ebraion (oi protogeneis ebraioi tou Elladikou xorou se antithesi me tous Sefardites pou irthan argotera). H Amalia Baka geia paradeigma eixe katagogei apo ta Giannena kai itan ebraia. To patriko tis onoma itan Matsa (les na eitan kai syggeneis?).
Απ’ ό, τι ξέρω η οικογένεια Ματσας είναι Ρωμανιώτες Εβραίοι. Όπως λες το όνομα Μάτσας είναι (και) εβραίικο (μπορεί να υπάρχουν και Χριστιανοί Έλληνες με αυτό το όνομα). Υπάρχει και ο Μιχάλης Μάτσας που έχει γράψει για το Ολοκαύτωμα στην Ελλάδα. Βρήκα τις παρακάτω ιστιοσελίδες που δίνουν αρκετές πληροφορίες για τους Ρωμανιώτες.
θέτω ένα ερώτημα. Υπάρχουν αναφορές πως ο Μάτσας χρησιμοποιούσε 9 διαφορετικά
ψευδώνυμα στα τραγούδια που φέρουν την υπογραφή του.
Εκτός από τα:
Τσάμας
Μ. Σαλαχώρας
Μ. Μαργαρίτης
Π. Οικονόμου
Γ. Φωτίδας
[τα οποία θυμάμαι αμυδρά, από τον Κουνάδη]
ποια είναι τα υπόλοιπα ψευδώνυμα που χρησιμοποίησε;
Χθές, ψάχνοντας στον Μανιάτη, είχα εντοπίσει αρκετές (περίπου 40) καταχωρίσεις στη στήλη «Στιχουργός» με τα στοιχεία ΜΜ. Σε 8 από αυτές, τα τραγούδια είναι «Ξένο» ή «Ελαφρό» και Ταγκό, χαβάγιες ή ρούμπα, ενώ οι συνθέτες είναι άγνωστα σ’ εμένα ξενικά ονόματα. Μάλλον καταλαβαίνουμε τί ακριβώς συνέβη, μόνο που φαίνεται πως δεν το πήραν χαμπάρι οι κάτοχοι των ξένων ονομάτων, όπως το πήρε ο συνθέτης του Αντόνιο Μπάρκας Χερέδια ελ Χιτάνο…. Σε άλλες, αναφέρεται ως συνθέτης ο Βαγγέλης Γρυπάρης («Χαβάγιες Γρυπάρη», 3 κομμάτια), ο (τραγουδιστής!) Γιώργος Βιτάλης απ’ τη Σμύρνη (ελαφρά όλα, φοξ ή ταγκό, 9 κομμάτια), επίσης Γιώργος Μορφέσης, Ζοζέφ Κορίνθιος, Θεόδωρος Παπαδόπουλος, Ιωάννης Ιωαννίδης, Ιωσήφ Μουράτης, Σώσος Ιωαννίδης, όλα ελαφρά και ταγκό ή χαβάγιες, και τα υπόλοιπα Νίκος Σταθερός. Όλα τα κομμάτια βγήκαν σε δίσκους Οντεόν ή Παρλοφόν. Επομένως, σίγουρα πρόκειται για ακόμα ένα “ψευδώνυμο” του Μίνο Μάτσα, θα έλεγα.
"…Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί ο Γ.Φωτίδας είναι πρόσωπο υπαρκτό και σύζυγος μιας εκ των συνεργατών του Μίνου Μάτσα, της Αθηνάς Φωτίδα-Παγκαλάκη.
Τα πνευματικά δικαιώματα για τα τραγούδια που φέρονται στο όνομά τους εισπράττονταν από τους ίδιους, όσο ζούσε ο Γ.Φωτίδας (έφυγε από τη ζωή το 1952) στη συνέχεια από τη σύζυγό του και μετά το θάνατό της, από τα ανήψια τους. Πριν από 25 χρόνια επιχείρησα να συνομιλήσω με τους απογόνους του, που κατοικούσαν στο Χαλάνδρι, αλλά απέτυχα στην προσπάθεια να βρω τον δημιουργό αυτόν, του οποίου το όνομα αναγράφεται σε αρκετά διάσημα τραγούδια. Μετά από την τελευταία έρευνα για να προσεγγίσω τα βιογραφικά του Μίνου Μάτσα και των συνεργατών του, διεπίστωσα ότι κανείς από τους επιζώντες συνθέτες που φέρονται να έχουν γράψει μουσική σε στίχους του Γ. Φωτίδα, δεν τον γνώριζε. Αντίθετα μάλιστα σε 2 περιπτώσεις καταγράφηκαν γεγονότα που αποδεικνύουν ότι τους στίχους των τραγουδιών, τους έγραψε λίγο πριν από την ώρα της ηχογράφησης ο Μίνως Μάτσας. Όμως αντί του Μ.Μάτσα στην ετικέτα του δίσκου αναγράφεται το όνομα του Γ.Φωτίδα. Επίσης καταγράφηκαν γεγονότα που σχετίζονταν με μακρόχρονα προβλήματα υγείας της Αθηνάς Φωτίδα-Παγκαλάκη. Αξιοπερίεργο επίσης παραμένει το γεγονός ότι όλα τα τραγούδια με το όνομα Γιώργος Φωτίδας ή Αθηνά Παγκαλάκη έχουν εκδοθεί στις εταιρίες που διηύθυνε ο Μ.Μάτσας. Αυτό δεν συνέβη με κανέναν από τους γνωστούς και πολυγραφότατους στιχουργούς της ελληνικής δισκογραφίας όπως ο Χ.Βασιλειάδης, ο Κ.Κοφινιώτης, ο Γ.Πετροπουλέας, ο Κ.Βίρβος, η Ευτ.Παπαγιαννοπούλου και τόσοι άλλοι. Όλα τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν μέχρι τώρα κατατείνουν στην άποψη ότι πιθανότατα πρόκειται για δημιουργίες του Μ.Μάτσα, που για κάποιους λόγους, όπως η συμπαράσταση προς την οικογένεια της συνεργάτιδός του Αθηνάς, γράφτηκαν και παρέμειναν στο όνομα του Γιώργου Φωτίδα, ο οποίος έφυγε νωρίς από τη ζωή, ώστε να βοηθήσουν τα οικονομικά της συζύγου του Αθηνάς. ‘’
Από το βιβλίο “Ο ΑΙΝΙΓΜΑΤΙΚΟΣ Κος ΜΙΝΩΣ”, του Κουνάδη, εκδόσεις ΚΑΤΑΡΤΙ.(*)
Επομένως, πίσω από το “Γ. Φωτίδας” βρίσκεται ο Μάτσας.
Μένει να δούμε ποια είναι τα υπόλοιπα ψευδώνυμα του Μάτσα.
[* Λόγω της κατάστασης, δεν έχω πρόσβαση στο βιβλίο. Το παραπάνω απόσπασμα είναι από αναφορές στο έργο του Μάτσα από το διαδίκτυο].
Καταρχάς να επισημάνω και το σχετικό άρθρο του Ηλία Βολιότη-Καπετανάκη («Γιώργος Φωτίδας –λίγα αλλά όμορφα και δημοφιλή άσματα», ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ 18, 2005) όπου αξιοποιούνται στοιχεία από τον ανιψιό του Φωτίδα, τον οποίο συνάντησε ο Βολιότης-Καπετανάκης. Στο άρθρο αυτό δεν γίνεται ο παραμικρός λόγος για Μάτσα κλπ ως προς την πατρότητα των στίχων. Ενδιαφερουσα είναι η πληροφορία ότι δούλευε εμποροϋπάλληλος απέναντι από το κατάστημα που είχε ο Μάτσας ως αντιπρόσωπος της Οντεόν και έτσι γνωρίστηκε ο Φωτίδας με την κατοπινή γναίκα του την Αθηνά (που δούλευε εκεί στον Μάτσα)
Κατά δεύτερον, να προσθέσω μια παράγραφο που λείπει από το κείμενο του Κουνάδη που παρέθεσε η Ελένη. Συνεχίζει λοιπόν ο Κουνάδης:
«Χωρίς να θέλω να υποτιμήσω την πιθανή προσφορά του Γ.Φ., στην ακραία περίπτωση που αυτός ήταν ο στιχουργός, απεφάσισα να παραθέσω τα 42 τραγούδια της συλλογής μου που φέρονται ως δημιουργίες του Γ.Φ. στον κατάλογο των τραγουδιών του Μ.Μ., για να είναι δυνατόν να γίνουν οι σχετικές υφολογικές και πραγματικές παρατηρήσεις από μελλοντικούς ερευνητές, έως ότου βρεθούν πληρέστερα στοιχεία που θα δικαιώσουν τη μία ή την άλλη άποψη. Άλλωστε δεν υπάρχει κανενός είδους διεκδίκηση, οικονομική ή άλλη από τους από τους απογόνους του Μ.Μ.»
Οπότε, κατόπιν των παραπάνω, διατηρώ πολλές επιφυλάξεις για τη βεβαιότητα με την οποία η Ελένη έγραψε: «Επομένως, πίσω από το “Γ. Φωτίδας” βρίσκεται ο Μάτσας.»
Για μένα - αλλά και για τον Κουνάδη…- το ζήτημα δεν είναι δυνατόν να τελεσιδικήσει, υπό τα δεδομένα στοιχεία που έχουμε.
Για να καταλάβουμε γιατί ο Μ.Μ. έγραψε τραγούδια στη γραμματέα του, Πιπίτσα Οικονόμου:
Στην παρουσίαση του βιβλίου “Πίσω από τη μαρκίζα” ο γιος του Μίνωα, Μάκης Μάτσας, αναφέρει πως σ’ αυτή τη γυναίκα (τη γραμματέα του πατέρα του) χρωστάει τη ζωή της όλη τους η οικογένεια, πώς τους φυγάδευσε, μέσα στην Κατοχή, σε ανταρτοκρατούμενο χωριό, με αποτέλεσμα να γλιτώσουν από κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης, με τη γνωστή κατάληξη…
Πιστεύω πως έχει ενδιαφέρον (πέραν από τη συγκεκριμένη αναφορά, στο 8:00 ’ περίπου) η αναφορά στην πορεία της εταιρείας “Μίνως Μάτσας και Υιός” η οποία διαδραμάτισε τόσο σημαντικό ρόλο στη μουσική σκηνή του τόπου μας:
