Καλησπέρα σας. Μετά από μια μικρή έρευνα στο φόρουμ για τα μουρμούρικα έπεσα πάνω σε ενδιαφέροντα καινούργια πράγματα και μου δημιουργήθηκαν επιπλέον αποριες. Είδα λοιπόν να να αναφέρονται τα μάγκικα τραγούδια και μορτικα, ως διαφορετικες κατηγορίες (τυποποιημένες η άτυπες) καθώς και τα κουτσαβακικα. Τι ακριβώς ήταν όλα αυτά και ως προς τι διέφεραν -χρονολογία, ερμηνευτές, καταστάσεις που παίζονταν, στιχουργική;
(Επίσης, αν δεν κάνω λάθος, οι όροι είναι τελείως σημερινοί, όπως στα Ταμπαχανιώτικα λόγου χάρη όπου η λέξη αποτελεί σύγχρονο δημιούργημα, εμ άι Ράιτ;)
Ποιες ακριβώς συζητήσεις είδες; Παρατήρησες ημερομηνίες; Στο φόρουμ υπάρχουν νήματα που ξεκίνησαν και πριν από 20 χρόνια, εποχές που δεν ξέραμε κάποια πράγματα που ξέρουμε τώρα. Όσα νήματα όμως συνεχίστηκαν μέχρι και πρόσφατα χρόνια, ή είναι εξ αρχής πρόσφατα, πιστεύω ότι πρέπει να τις λύνουν όλες αυτές τις απορίες.
Όσον αφορά τα κουτσαβάκικα, την πήρε το μάτι μου τη λέξη κάπου εδώ, αλλά δε μπορώ να βρω που όσο κι αν ψάχνω.
Και ναι, σίγουρα όλα τα νήματα που είδα είναι αρκετά παλιά.
Ένα απόσπασμα από παλαιότερη εργασία μου με τίτλο «Σμυρναίικη Κληρονομιά» που είχε παρουσιαστεί το 2013 στο Μουσείο Λαϊκών Οργάνων στην Πλάκα:
“Εκτός όμως από αυτό το είδος μουσικής, υπάρχει και ένα άλλο είδος πιο λαϊκό, και απλούστερο στις απαιτήσεις ερμηνείας και ενορχήστρωσης, που εμφανίζεται σποραδικά στη δισκογραφία και καλλιεργείται σε μικρότερους, λαϊκότερους χώρους. Ένα τραγούδι των ανθρώπων που συνηθίζουμε να ονομάζουμε “του περιθωρίου” και το ονοματίζουμε μάγκικο, μόρτικο, σέρτικο ή σερέτικο, κουτσαβάκικο.”
Ας πούμε επιγραμματικά ότι δεν είναι ειδολογικές ταμπέλες (δεν είναι «είδη τραγουδιού»), απλώς χαρακτηρισμοί που διάφοροι κατά καιρούς θεώρησαν ταιριαστούς για τα παλιά ρεμπέτικα της προφορικής παράδοσης.
Ειδικά για τη λέξη «μουρμούρικα», της έχει αποδοθεί ένα συγκεκριμένο περιεχόμενο: αδέσποτοι σκοποί που τραγουδιούνται χωρίς να έχουν σταθερά λόγια. Δεν ξέρω αν όντως είχε αυτή τη σημασία στον καιρό της (βασικά δεν το νομίζω: υπάρχουν και οργανικά με τίτλο «Μουρμούρικο», υπάρχει και το «Θέλω να ‘μαι μουρμουράκι» που μας λέει ότι μουρμούρης ήταν χαρακτηρισμός κάποιου κοινωνικού τύπου…) αλλά, επειδή εξυπηρετεί να έχουμε μια λέξη γι’ αυτή την έννοια, κάποιοι τη δεχόμαστε και τη χρησιμοποιούμε.