Το “Χρονολόγιο” αναδημοσιεύει το άρθρο του κ. Ιωάννη Πλεμμένου που πρωτοδημοσιεύθηκε στην “Ελευθερία” της Καλαμάτας, με ημερομηνία 1/3/2015.
Είναι αλήθεια ότι εξεπλάγην όταν διάβασα το άρθρο αυτό, στην καλαματιανή εφημερίδα.
Ο κ. Πλεμμένος έχει εκδώσει βιβλία, τεκμηριωμένα και άψογα, ενώ σ’ αυτό το άρθρο, η υπόθεση την οποία υιοθετεί ως προς το πρόσωπο του Καπετανάκη κυρίως, αλλά και άλλα σημεία (στα οποία αναφερθήκατε ήδη) με έκαναν να ανταπαντήσω, πιο πολύ για να μη μένουν εσφαλμένες εντυπώσεις στους αναγνώστες.
Ένας λόγος παραπάνω που αναπαράγονται - όπως διαπίστωσα - τα άρθρα αυτά.
Αναφέρθηκα, αρχικά, γενικότερα στο θέμα της πατρότητας των λαϊκών μας τραγουδιών, στο οποίο οφείλουμε να είμαστε πολύ προσεκτικοί, δεδομένου ότι στην εποχή μας υπάρχουν και πηγές και ντοκουμέντα, ώστε να αποκαθίστανται ηθικά οι πραγματικοί δημιουργοί.
Στη συνέχεια, στάθηκα στο θέμα της πατρότητας των στίχων του συγκεκριμένου τραγουδιού.
Απέδειξα πως εδώ πρόκειται για συρραφή στίχων από την παλιότερη δημοτική μας παράδοση και τη ρεμπέτικη στιχουργία, όπως φανερώνει η δομή του τραγουδιού
[δυο δίστιχα 15συλλαβα και ενδιάμεσα τσακίσματα, τα οποία συνήθως δεν έχουν νοηματική συνάφεια με το ποιητικό κείμενο],
άρα το στιχούργημα δεν είναι του Π. Μιχαλόπουλου, ο οποίος φέρεται ως στιχουργός.
Ούτε όμως και η μουσική είναι του αναγραφόμενου στην ετικέτα, Λ. Μπουρνέλη:
η εισαγωγή έχει κοινά στοιχεία με το [b] “Παρασύρθηκες”[/b]
[που είχε ερμηνεύσει η Κασ. Βασιλείου],
ενώ κουπλέ και ρεφραίν με το [b] “Καταστράφηκα”[/b]
[του Γ. Ροβερτάκη, του 1957, με τους Στ. Σουγιουλτζή και Β. Γκίκα]
Όσον αφορά στο πρόσωπο του Καπετανάκη.
Κατά πρώτον, αποκλείεται να είναι ο Καπετανάκης της Μικρασιατικής εκστρατείας.
Όπως προκύπτει από τα βενιζελικά αρχεία, το πρόσωπο αυτό είχε τη δική του πορεία και είτε πρόκειται για συνωνυμία είτε για συγγένεια, πάντως δεν σχετίζεται καθόλου με το πρόσωπο του τραγουδιού, άρα είτε το αναφέρουμε και το αποκλείουμε
είτε (λόγω συντομίας - για άρθρο πρόκειται, όχι για διατριβή) το παραλείπουμε.
Έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι το τραγούδι αναφέρεται στον Καπετανάκη, το διευθυντή της φυλακής της Παλιάς Στρατώνας. Πρώτον, γιατί υπάρχουν τα ντοκουμέντα από τον παλαιότερο Τύπο, τα οποία τον κατονομάζουν και αναφέρονται και στο γνωστό περιστατικό βίας απέναντι στους ποινικούς κρατούμενους, μιας βίας η οποία διεκτραγωγήθηκε στο συγκεκριμένο τραγούδι.
Έπειτα, έρχεται η μαρτυρία του Ηλ. Πετρόπουλου ο οποίος το χρονολογεί γύρω στο 1924, με αναφορά στον Καπετανάκη, λέγοντας παράλληλα πως πρόκειται για διασκευή αδέσποτου, παλιού μουρμούρικου της φυλακής, του 19 ου αιώνα.
Έτσι, αποκλείεται εκ των πραγμάτων να αναφέρεται σε [u]νεότερο[/u] Καπετανάκη…
Ακόμα και η φράση “ντούγκλα το μουστάκι”, το περίφημο μουστάκι με τα τσιγκελωτά άκρα, με το οποίο είχε λανσάρει τον εαυτό του ο ηθοποιός Douglas Fairbanks παραπέμπει στην εποχή του 1920-1922, εποχή που μεσουρανούσε ο ηθοποιός, με τις ταινίες του. “Ντούγκλας” αντί για “Ντάγκλας” όπως ήταν το σωστό, λόγω ελλιπούς γνώσης της αγγλικής, το οποίο στο στίχο έγινε “ντούγκλα”.
Το 1978 που δισκογραφήθηκε το τραγούδι, θεωρείται αδύνατον να θυμόταν κάποιος τον Ντάγκλας και το μουστάκι του, ενώ την εποχή που μεσουρανούσε, γύρω στο 1920, λογικό είναι να επηρέασε τον άγνωστο δημιουργό.