Οι συζητήσεις σε αυτό το φόρουμ γιά τα μουσικά όργανα, και κύρια το μπουζούκι, έχουν επικεντρωθεί -και κορεσθεί- γύρω από την αγορά του, την τιμή του και τους κατασκευαστές.
Μιλάμε πολλές φορές γιά «καλό ήχο», θεωρώντας τον σαν κάτι δεδομένο, χωρίς να έχει διευκρινιστεί το τι εννοεί ο καθένας με αυτό τον όρο.
Από την άποψη της κατασκευής αλλά και της έρευνας, η απάντηση στο ερώτημα για το τι θεωρούμε ως «καλό» (αλλά και «κακό») ήχο, είναι κεφαλαιώδης. Η ψυχοακουστική έρευνα, με διάφορα πειράματα γύρω από το πώς αντιλαμβάνεται το ανθρώπινο αυτί τον ήχο των μουσικών οργάνων, πολλά έχει προσφέρει στον τομέα αυτό. Δυστυχώς, δεν έχουν γίνει οργανωμένα τέτοια ψυχακουστικά πειράματα που να αφορούν τα Ελληνικά παραδοσιακά όργανα.
Έχοντας ασχοληθεί για πολλά χρόνια με το θέμα, έχω διαμορφώσει ήδη κάποια άποψη. Μιά και όλοι λίγο-πολύ σε αυτό το φόρουμ ασχολούμαστε με κάποιο μουσικό όργανο, νομίζω πως θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να πούμε πως -κατά την προσωπική μας άποψη- αντιλαμβανόμαστε και προσδιορίζουμε οτι ένα όργανο έχει «καλό ήχο». Και αναφέρομαι αποκλειστικά στον ήχο του οργάνου, και όχι στα υπόλοιπα (σημαντικά) χρηστικά χαρακτηριστικά του ( τονικά σωστό, μαλακό, ευκολόπαιχτο, σταθερό χωρίς τριξίματα κ.λ.π.).
Περιμένοντας να διαβάσω τις απόψεις σας, ανοίγω αυτό το καινούργιο θέμα. Σίγουρα πιστεύω πως στο τέλος της συζήτησης, όλοι θα διαπιστώσουμε πως υπάρχουν πολλές αντικειμενικές, αλλά και ακόμη περισσότερες υποκειμενικές παράμετροι.
ο καλός ήχος του μπουζουκιού έχει μυρωδιά από γιασεμί κι αγιόκλημα με λίγο από ασβέστη και ζεστό καρβέλι, έχει γεύση γλυκόπικρο νεραντζάκι του κουταλιού και χρώματα φθινοπωρινά…
Θελω το καλο οργανο να μπορει σε ενα ρε μινορε πχ να ξεχωριζουν οι νοτες , να μην γινεται πλαδαρος ο ηχος , επισεις θελω να βρω μπουζουκι που να τεσταρω τις 3 μι και να ειναι το ιδιο αρμονικες ειδικα η πανω ψηλα αλλα αυτη ειδικα η νοτα αλλιωνετε παντα με το χαμηλωμα . και επισεις θελω να μην τριζει με τιποτα (λογικα δεν οφειλετε στο καπακι ) επησεις θα ηθελα να παιξω ενα μπουζουκι που να ειναι οσο ποιο κοντινη η χροια στις νοτες ρε - λα δηλ να μην καταλαβαινεις οτι παιζεις στη χορδη λα (θα ητανε φανταστικο αν δε κανω λαθος κατι τετοιο λεει οτι το εχει καταφερει ο Βαρλας αλλα… )
Κακο ηχο θεωρο τα ακριβως αντιθετα.
Πολύ ωραία η εισήγησή σου Νίκο, ΜΠΡΑΒΟ!. Δεν θα πατήσω όμως το σχετικό κουμπί γιατί, όσο συχνότερα πατιέται τόσο περισσότερο απαξιώνεται η χρήση του και πατιέται πολύ, τελευταία.
Η δική μου συμβολή είναι από προσωπική εμπειρεία: όταν πριν δεκακάτι χρόνια εξήγησα στον Παναγιώτη Καφετζόπουλο ποιον ήχο περιμένω από το μπουζούκι που παρήγγειλα, είχα πεί:
Θέλω ήχο βροντομπούζουκου, να παίζω στην ταβέρνα και να μη σκεπάζεται. Θέλω καθαρότητα σαν να παίζει ο Τσιτσάνης. Θέλω μουρμούρισμα σαν να παίζει ο Μάρκος. Θέλω όταν παίζω μικρασιάτικα να ακούγεται σαν να είχε ροζέτα.
Και κάτι άλλα ευκολότερα, όπως μαλακό, ευκολόπαιχτο, σταθερό κλπ.
Δεν είχα πεί: θέλω να μην τρίζει, θέλω να μην σκεβρώσει, θέλω να μη χάνει το κούρδισμα, θέλω στην οκτάβα να μη φαλτσάρει, θέλω να μην έχει ατέλειες, θέλω να μην κοστίσει πάνω από 200.000.
Δεν έτριξε, δεν σκέβρωσε, δεν έχασε κούρδισμα, δεν φαλτσάρει στην οκτάβα, δεν έχει ατέλειες, κόστισε δυό φορές και κάτι περισσότερο από 200.000 αλλά, όσα ζήτησα τα πήρα. Αυτά για μένα είναι «καλός ήχος».
(Ά, και κάτι ακόμα: Είπα: Δεν θέλω καθόλου, μα καθόλου στολίδια. Και βεβαίως, δεν πήρα κανένα στολίδι.)
Ωραία η συζήτηση Νίκο! Θα συμφωνήσω με τους προλαλήσαντες με το δικό μου τρόπο… Σε οποιοδήποτε όργανο,είτε αυτό λέγεται μπουζούκι,είτε τζουράς,είτε ούτι,είτε σάζι,είτε κλαρίνο,είτε βιολί: ο ήχος να μαρτυρεί με κλειστά μάτια το ηχόχρωμα του καθε οργάνου. Να ακούω ούτι και να λέω: αυτό μάλιστα, είναι Ούτι. Παρόλο π.χ που προσομοιάζει με της Λάφτας! Να ακούω μπουζούκι και να λέω: αυτό είναι Μπουζούκι. Γενικά μιλώντας πέρα από την εστίαση στο μπουζούκι.
Να με καθηλώνει με τον τρόπο του το καθένα…
Αυτός για μένα είναι καλόςήχος.
Δεν μπορώ να συγκροτήσω την σκέψη μου για να δώσω μια γρήγορη απάντηση. Το θεωρώ ενδιαφέρον αλλά πολύ δύσκολο (κατ ʽεμε ) θέμα αυτό που άνοιξες! Ειλικρινά αυτή η ερώτηση με ʽκόλλησεʼ γιατί είναι τόσες οι παράμετροι που…
Ε ρε φωτιά που μας άναψες!!!
Καλό όργανο είναι αυτό που αποτελεί συνέχεια των χεριών μας,που κάθεται ωραία στο σώμα μας ,και που μας μιλάει όπως του μιλάμε,που δεν στομώνει όταν το χτυπάμε ,δεν κοιμάται όταν το χαϊδεύουμε,δεν παθαίνει ρευματικά με την πρώτη υγρασία δεν δεν δεν δεν(ας βάλει ο καθένας ότι δεν…)Θέλω να καταλήξω στο ότι το καλό όργανο είναι τελείως προσωπική υπόθεση.
Μάλλον πρέπει να είναι από τις πιο δύσκολες ερωτήσεις. Για μένα αποτελεί το 50% ο ήχος και το υπόλοιπο η δεξιοτεχνία ενός μουσικού. Βέβαια μάλλον είναι εντελώς υποκειμενικά τα κριτήρια . Προσωπικά μου αρέσει να έχει δυνατή και λαμπερή καθαρή φωνή,κάμποσα πρίμα και αρκετό sustain.:230:
Να διευκρινίσω ξανά, πως η ερώτηση δεν αφορά το τι θεωρούμε «καλό όργανο», αλλά «καλό ήχο» ενός οργάνου.
Διότι το καλό όργανο, πρέπει να διαθέτει και περισσότερα άλλα στοιχεία , εκτός από τον καλό του ήχο.
Αυτή η επισήμανση αγαπητέ Νίκο, καθορίζει το πόσο σχετικός είναι ο «καλός» ή «κακός» ήχος. Κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται και δέχεται με διαφορετικό τρόπο την κάθε συχνότητα και τη χροιά του μουσικού ήχου.
Ο ήχος ενός μπουζουκιού π.χ. που σε κάποιον φαντάζει εξαιρετικός σε κάποιον άλλον ίσως να αφήνει αμφιβολίες.
Άλλωστε το ξύλο σαν ζωντανός οργανισμός, πιστεύω επηρεάζεται από την διάθεση, την ψυχή και τις ικανότητες του οργανοπαίχτη.
Από τεχνικής πλευράς θα συμφωνήσω απόλυτα με τον oxtaxordo για την εναλλαγή από την ΡΕ στην ΛΑ όπου σε πολλά μπουζούκια τα οποία ενώ έχουν καθαρό ήχο καταλαβαίνεις τη διαφορά όταν περνάς από τη μία στην άλλη χορδή και είναι πολύ άσχημο ακουστικά.
Δεν έχω ούτε τις γνώσεις ούτε τα φόντα, ούτε την εμπειρία να προσπαθήσω να χαρακτηρίσω τον καλό ήχο ενός οργάνου. Λυπαμαι που δεν μπορώ να ξεχωρίσω συχνότητες, ιδιοσυχνότητες, και λοιπούς τεχνοκρατικούς όρους, ώστε να χαρακτηρίσω αν ο ήχος ένος οργάνου είναι καλός ή όχι.
Πιστεύω παρόλαυτα ότι ο παίχτης κάνει τον ήχο που ακούμε και ως εκτούτου είναι αυτός που με συγκινεί.
Θυμάμαι την πρώτη φορά που άκουσα αυτό το ταξίμιτου γερο-Καπλάνη με τη μπαχατέλα που κρατάει στα χέρια του, έμεινα!
Μου’χει μείνει επίσης πόσο διαφορετικό ακούγεται το μπουζούκι μου στα χέρια του Βασίλα ή θ’ ακουγόταν στα χέρια του Βλάχου ή του Πάπου ο οποίος ένα βράδυ μας πήρε τα μυαλά με ένα μπουζούκι που κάθε δεύτερο τραγούδι του έφευγε ο καβαλλάρης.
Επίσης δε θα ξεχάσω ποτέ μα ποτέ την πρώτη φορά που άκουσα τον Κάρολο Μιλάνο στη Σκάλα να παίζει. Κένταγε. Ο ήχος έρεε. Η άθλια κατασκευή που κράταγε στα χέρια του σίγουρα δεν έπαιζε κανένα μα κανένα ρόλο.
Ισαάκ έγραψες! Έχω δεκάδες παρόμοιες εμπειρίες. Το ήχο τον φτιάχνει ο μπουζουξής.
'Η, τέλος πάντων, το τελικό αποτέλεσμα από αισθητικής πλευράς που λέγεται “άσμα” ή “ταξίμι”, πεπερασμένη σχέση έχει με το πόσο καλός (που δεν ξέρω τι είναι αυτό) είναι ο ήχος της ξύλινης κατασκευής που φέρει το όνομα ‘μπουζούκι’. Δε λέω ότι είναι όλως διόλου άσχετο, αλλά δεν το θεωρώ και κεφαλαιώδες.
Σα να πει κανείς ότι το Αλφα PC επειδή έχει υπερτριπλάσιες επιδόσεις από το Βήτα, ότι θα επηρεαστεί και η ποιότητα των υπολογισμών. Δε νομίζω. Είναι θέμα χειριστή σε ποσοστό > 75%.
Δεν θα ξεχάσω τέλη του '80 που ένας φίλος είχε εταιρεία PA (την έχει ακόμα) και κάλυπτε συναυλίες. Πήγα να “βοηθήσω” για την πλάκα μου και βρέθηκα σε ένα container με ντραμς, μικρόφωνα κ.λπ. και σε μια γωνιά, ξάπλωναν οι κιθάρες του Νταλάρα και του 'ΑλντιΜέολα (θα παίζανε σε λίγες ώρες στο στάδιο). Ανοιξα τη θήκη, πήρα να ρίξω μια πενιά με την ακουστική (ovation) του Νταλάρα και διεπίστωσα ότι ήταν ένα μπαλωμένο με κοινό σελοτέϊπ ανοσιούργημα, τάστα φαγωμένα και ήχος πνιχτός έως ανύπαρκτος. Με αυτή τη κιθάρα όμως, το ίδιο βράδι έριξε κάτι απίστευτα σόλα, και δεν τον πολυ-παραδέχομαι και για δεξιοτέχνη.
Τι να πεις;
Ο Ανδρικόπουλος ή Ανδριτσόπουλος (νομίζω το δεύτερο) στου FIX δεκαετία '70. Ο επωνομαζόμενος και “Σουηδός” γιατί εμοιαζε με Βίκινγ: Ηταν κοντός, χοντρός και μαυριδερός με τρίχες ακόμα και στην παλάμη του. Ηταν Ρομά δηλαδή.
Ο Σουηδός σπάνια έπαιζε παρτίδες με αντίπαλο. Κυρίως φτωχομπινεδιάρικα στοιχήματα για 50 και 100 δραχμές. Ενα απ’ αυτά ήταν και αυτό που λέει ο Αρης. Οσοι τον ξέραμε, αποκλείεται να βάζαμε στοίχημα εναντίον του. Θα το κέρδιζε 100% γιατί ήταν πάντα διαβασμένος (ήτοι: το είχε προπονηθεί απ’ την προηγουμένη και ήξερε ότι ήταν στα μέτρα του - εμείς που ήμασταν καθημερινοί εκεί, τον βλέπαμε τι έκανε)
Επαιζε δε πάντα με ένα μάλμπορο στο στόμα. Το κwλοτσίγαρο του έτσουζε το αριστερό μάτι (αφού δάκρυζε και το βλέπαμε όλοι) αλλά ποτέ κανείς δεν κατάφερε να τον πείσει να το βγάλει απ’ το στόμα τουλάχιστον όταν σημάδευε. Μπορούσε να κερδίσει παγκόσμιο προωτάθλημα αν χρησιμοποιούσε το τασάκι. Αλλά οι Ρομά έχουν αγύριστο κεφάλι.
Ο ιδανικός ήχος μπουζουκιού για μένα έχει τα εξής χαρακτηριστικά.
“Βάθος”: δηλαδή είναι πλούσιος σε αρμονικές, έχει ποιότητα σαν να έχει φυσικό “reverb”, αντηχεί, βγαίνει μέσα από όλο το όργανο, δεν είναι κούφιος/τζούφιος/τενεκεδένιος.
“Σκάσιμο”: η νότα να ακούγεται ξεκάθαρα, στρογγυλά, να έχει όγκο όταν παράγεται και μια κάποια “διάρκεια ζωής” πριν αρχίσει να “σβήνει”
“Ελαστικότητα”: να είναι ευαίσθητος στις δυναμικές χωρίς να χάνει την φυσική έντασή του (όχι μόνο από την ένταση του καρπού, αλλά και από το σημείο που παίζεις (κοντά στην τρύπα, κοντά στον καβαλάρη…) κτλ).
Ομοιομορφία στις περιοχές: να μην νομίζουν όταν αλλάζεις οκτάβα ότι άλλαξες όργανο (Ωστόσο δεν θεωρώ κακό ότι η λα χορδή έχει “άλλον” ήχο από τη ρε. Δεν το έχω αντιμετωπίσει ως “πρόβλημα” αλλά ως μέρος του παιχνιδιού)
Καθαρότητα: ο ήχος να είναι λαμπερός, όχι μουντός, είτε είναι μπάσσο είτε πρίμο το όργανο.
Προσωπικότητα: εδώ είναι το πιο δύσκολο απ’όλα. Να έχεις ένα μπουζούκι το οποίο ηχητικά να μην είναι συμβατικό, δηλαδή να μην μοιάζει με τα “άλλα”. Να νοιώθεις ότι έχει ιδιαίτερο ήχο, κάτι που θα σε κάνει σε συνδυασμό με το προσωπικό σου παίξιμο να διαμορφώσεις το δικό σου ήχο.
Εντάξει, αλλά μην το παρατραβήξουμε κιόλας, προς τη συναισθηματική πλευρά. Για να αγγίσει την ψυχή μου ο ήχος ενός οργάνου (και βεβαίως ο Νίκος Φρονιμόπουλος έχει στο νού του έναν υποψήφιο αγοραστή που δοκιμάζει όργανα), τι ήχο πρέπει να βγάζει το όργανο; Όταν παίζει ένας πολύ καλός καλλιτέχνης, το τελευταίο που θα εξετάσω είναι αν είναι καλής ποιότητας το όργανο που κρατάει. Ο νούς μου εκείνη τη στιγμή δεν πάει σε αυτό, στο συναίσθημα πάει και αυτό που ακούω με αγγίζει ή όχι. Δεν ακούω όμως μόνο ήχο, ολόκληρη τη στιγμή ζώ, από την ατμόσφαιρα του περιβάλλοντος ως τη δική μου συγκεκριμένη διάθεση, όλα παίζουν.
κ Νικο θα μου επιτρεψεις επειδη τα ερωτηματα της δημοσκοπησης εχουν μπει ορισμενα με σαφη τροπο δηλαδη
καλος μαστορας=καλο οργανο και καλος παιχτης=καλος ηχος καπου απουσιαζει ο παραγοντας των α υλων… που μεσα του κρυβει και αυτο το κατι απο μυστηριο η κατι απο τυχη που καμια φορα απο ερασιτεχνικα χερια βγαινουν αριστουργηματα…
Τωρα κοστολογικα αν ψαξεις στο Ιντερνετ για καπακια εξαιρετικης ποιοητητας κοστιζουν καπου στα 150-250 τα πολυ ακριβα, 80-150 η επομενη ποιοτητα, 40-80, 1-40 τα πολυ οικονομικα