Η Σάμος στις 78 στροφές (2009)

Επικαιρότητα
1

Ένα βιβλίο και δυο cd που διαπραγματεύονται τη μουσική ζωή στη Σάμο στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης.
Η μουσική ζωή της Σάμου που συντίθεται - όπως και στη Σμύρνη - από ετερόκλητα μουσικά είδη :
Από τις σαράντα έξι ηχογραφήσεις σε δίσκους 78 στροφών που συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση, τριάντα μία έγιναν στην Αμερική, ένδεκα στην Αθήνα, δύο στην Κωνσταντινούπολη, και δύο στο Κάιρο.
Από αυτές, στις είκοσι τέσσερις συμμετέχουν σαμιώτικης προέλευσης μουσικοί η τραγουδιστές, ενώ οι δώδεκα μπορούν να θεωρηθούν ότι είναι αμιγώς ή σχεδόν αμιγώς σαμιώτικες.

Μερικοί από τους μουσικούς που συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση:
Μαρίκα Παπαγκίκα, Κώστας Ρούκουνας, κα Κούλα, Γεώργιος Κανάκης, Χαρίλαος Περρής, Βασίλης Ντηνιακός, Γιώργος Βιδάλης, Ιωάννης Κυριακάτης, Ιωάννης Μούτσος, Γιώτα Λύδια, Αφοί Αντωνίου, Οδυσσέας Μοσχονάς, Διονύσιος Πόγγης κ.ά.
Επίσης, ο Μανώλης Καραπιπέρης, ο οποίος παίζει μπουζούκι και τραγουδάει πάνω σε ομοιοκατάληκτα ιαμβικά οκτασύλλαβα δίστιχα, δίνοντας την αίσθηση ενός «τροβαδούρου» που παίζει τζιβούρι σε ιδιωτικό γλέντι της παλιάς Σάμου, σαν αυτό του εξωφύλλου της έκδοσης. Πρόκειται για μία από τις πρώτες ηχογραφήσεις μπουζουκιού στην ιστορία της δισκογραφίας, και μάλιστα από Σαμιώτη οργανοπαίχτη. Παράλληλα, δημοσιεύονται – για πρώτη φορά– φωτογραφία και τα άγνωστα μέχρι τώρα βιογραφικά του στοιχεία.

Για περισσότερες λεπτομέρειες, για τα περιεχόμενα των cds αναλυτικά, ακόμα και για παραγγελία,
[b][u] εδώ.[/b][/u]

2

Αν και άχρηστο το μήνυμά μου, τώρα πια -μπράβο Ελένη για την ταχύτητά σου και το γούστο σου βέβαια- απλά παραθέτω τον κατάλογο των τραγουδιών που ακούγονται -έτσι για ευκολία:

CD Α
Α1. Ανάμνησις της Σάμου – [1929] Βασίλειος Ντηνιακός, τραγούδι
Α2. Χορός νυφιάτικος (Σαμιώτικος) – [1919] Οργανικό. Αδελφοί Αντωνίου
Α3. Νυφιάτικο Σάμου - συρτός – [1929] Χαρίλαος Περρής, τραγούδι
Α4. Σαμιώτικο συρτό – [c. 1920] Οργανικό. Δ. Πόγγης, βιολί
Α5. Σαμιώτικο - Νυφιάτικος – [c. 1929] Οργανικό. Ορχήστρα Μιχάλη Φελουζή
Α6. Σαμιώτικος συρτός, «Πλατανιώτικος» – [c. 1919] Κα Κούλα, τραγούδι
Α7. Το πλατανιώτικο νερό – [1956] Γιώτα Λύδια, τραγούδι
Α8. Χορός Καριώτικος - Σάμου – [1919] Οργανικό. Αδελφοί Αντωνίου [και δνις Σ. Μαρή]
Α9. Καριώτικο - συρτό – [δεκ. 50] Οργανικό. Γεώργιος Ποντικός, και η ορχήστρα Athenian
Ensemble
Α10. Καρλοβασίτισσα – [1926] Μαρίκα Παπαγκίκα, τραγούδι
Α11. Μικρή Σαμιωτοπούλα – [c. 1946-48] Γεώργιος Κανάκης, τραγούδι
Α12. Σαμιωτοπούλα – [1927] Μαρίκα Παπαγκίκα, τραγούδι
Α13. Σαμιωτοπούλα μου γλυκιά – [1929] Αρ. Αθανασίου, τραγούδι
Α14. Τα βάσανα - (Καρλοβασιώτικο, Σαμος) – [1919] Οργανικό. Αδελφοί Αντωνίου
Α15. Τα βάσανα - συρτός – [1934] Κώστας Ρούκουνας ή «Σαμιωτάκι», τραγούδι
Α16. Τα βάσανα - συρτό – [1937] Οργανικό. Κλαρίνο και ορχήστρα Αντώνη Σακελλαρίου
Α17. Γιάνναρος - ζεϊμπέκικο – [1929] Χαρίλαος Περρής, τραγούδι
Α18. Αϊβαλιώτικο ζεϊμπέκικο – [1929] Μανώλης Καραπιπέρης, τραγούδι και μπουζούκι
Α19. Κοντραμπατζήδες - ζεϊμπέκικο – [1935] Κώστας Ρούκουνας, τραγούδι
Α20. Όλα της Σάμου τα βουνά - τσάμικο – [1950] Οδυσσέας Μοσχονάς, τραγούδι
Α21. Στης Σάμου τα περίχωρα - τσάμικο – [1936] Κώστας Ρούκουνας, τραγούδι
Α22. Κάψαν τη μάνα των Γιαγιάδων - κλέφτικο – [1934] Κώστας Ρούκουνας, τραγούδι
Α23. Οι Γιαγιάδες - κλέφτικο – [1934] Κώστας Ρούκουνας, τραγούδι

CD Β
Β1. Σαμιώτισσα – [c. 1945] Οργανικό. Ορχήστρα Κώστα Γκαντίνη
Β2. Σαμιώτισσα – [1926] Γιώργος Βιδάλης, τραγούδι
Β3. Σαμιώτισσα – [1920] Μαρίκα Παπαγκίκα, τραγούδι
Β4. Η Σαμιώτισσα – [circa 1920] Κα Κούλα, τραγούδι
Β5. Σαμιώτισσα - συρτός – [1923] Οργανικό. Ιωάννης Κυριακάτης, κλαρίνο
Β6. Σαμιώτισσα – [1954] Άννα Χρυσάφη, τραγούδι – και χορωδία
Β7. Σαμιώτισσα – [1927] Ντούο • Τέτος Δημητριάδης-Χρ. Δημητρακόπουλος, τραγούδι
Β8. Σαμιώτισσα – [c. 1918-19] Εστουδιαντίνα Τζουναράκη
Β9. Σαμιώτισσα – [c. 1920] Ιωάννης Σαμιώτης [Μούτσος], τραγούδι
Β10. Σαμιώτισσα - συρτός – [c. 1948] Ντούο • Κούλα-Τζιβράς, τραγούδι
Β11. Γιατί, γιατί – Ελενάκι μου – Σαμιώτισσα – [1938] Αντ. Σίμος- Εμμ. Διαμαντής, τραγούδι
Β12. Ένα καράβι – [1920] Γιώργος Βιδάλης, τραγούδι – Εστουδιαντίνα Ελληνική
Β13. Χορός Βαοδιώτικος - Σάμου – [1919] Οργανικό. Αδελφοί Αντωνίου
Β14. Σαμιώτικο, «Παγώνδα» – [c. 1919] Οργανικό. Δ. Πόγγης – Μ. Μαυρογένης – Π. Λυμπέρης
Β15. Σαμιώτικος συρτός – [c. 1950] Οργανικό. Κλαρίνο και ορχήστρα Αντώνη Σακελλαρίου
Β16. Τά Βάσανα – [c. 1950] Οργανικό. Ανδρουτσόπουλος – Βουρλούμης
Β17. Τρεις ικαριώτικοι χοροί – [δεκ. 50] Οργανικό. Κλαρίνο και ορχήστρα Αντώνη
Σακελλαρίου
Β18. Όλα της Σάμου τα βουνά - τσάμικο – [c. 1955] Εύα Στυλ, τραγούδι
Β19. Μια Σαμιώτισσα μ’ έμπλεξε - ζεϊμπέκικο – [1934] Κώστας Ρούκουνας, τραγούδι
Β20. Χώρα - χασάπικο – [1929] Οργανικό. Βασίλειος Ντηνιακός
Β21. Μινόρε μανές – [c. 1950] Ιωάννης Μούτσος ή «Σαμιώτης», τραγούδι
Β22. Χαρά της πρώτης μου χαράς – [1929] Αρ. Αθανασίου, τραγούδι
Β23. Χριστός γεννάται – Θεός ων ειρήνης – [1929] [Ωδή α’ και ε’] Ψάλλει ο Αρ. Αθανασίου

Υ.Γ.: Και να πω το γνωστό -ίσως- ότι ο Χαρίλαος Περρής αναγράφεται ως Χαρ. Πυρρής στους δίσκους

3

Από το βιβλίο αυτό μια πληροφορία για έναν οργανοποιό :

ΟΡΓΑΝΟΠΟΙΕΙΟΝ “Η ΝΕΟΛΑΙΑ”
Θεόδωρος Καραμπάς (υπάρχουν η διεύθυνση και το τηλέφωνο), Νέα Υόρκη.
Λαούτα από $ 20 και άνω, μπουζούκια από 10 και άνω, μανδολίνα από 5 και άνω, κιθάραι από 5 και άνω, ταμπουράδες από 5 και άνω, καραμούζαι από 5 και άνω.

Δημοσιεύεται και μια φωτογραφία του ίδιου του οργανοποιού με μπουζούκι τρίχορδο στο χέρι.
Το μπουζούκι αυτό έχει ροζέτα τύπου λαούτου και τάστα μάλλον με μπερντέδες ;
Επίσης στη φωτό εικονίζονται βιολί, μαντολίνο, φυσαρμόνικα και λαούτο.

Χρονολογία: περίπου το 1919.

4

Μια και στο άλλο thread αναφερόμαστε στον Καραπιπέρη, ας τονιστεί εδώ η πολύ σημαντική δουλειά που έχει κάνει και σ’ αυτό το βιβλίο αλλά και στα άλλα που έχουν εκδοθεί από τις Μουσικές Εκδόσεις των «Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης» ο Νίκος Διονυσόπουλος.
Έχει επιμεληθεί πολλές μουσικές εκδόσεις, έχει συμμετάσχει σε ερευνητικές αποστολές και εκτός Ελλάδας, όπου υπάρχουν ελληνικές και ελληνόφωνες κοινότητες (Κάτω Ιταλία, Αλβανία, Κύπρο, Τουρκία, Συρία), όπου καταγράφει ένα τεράστιο και πολύτιμο μουσικό πλούτο, προχωρά σε εθνομουσικολογική έρευνα και μας το παραδίδει με υψηλή ηχητική και μουσική ποιότητα και σε καλαίσθητες εκδόσεις ! :slight_smile: :109:

Και χωρίς ίχνος άγχους για προσωπική προβολή (Ιανοί, Παράπλοι κλπ.)!:109:

[u]Και ένα ακόμα ΜΠΡΑΒΟ στο “δικό μας” Σταύρο Κουρούση για τον αγώνα του να συγκεντρώσει τα στοιχεία, τα σχετικά με τη ζωή του Μανώλη Καραπιπέρη, και όχι μόνο ! [/u] :110:

5

…

6

ΠΟΛΥ ΩΡΑΙΟ
:063:

7

Μια ερωτηση προς οσους εχουν το βιβλιο…
Μηπως δινονται καθολου στοιχεια για τα ατομα που απεικονιζονται στο εξωφυλλο του;…Περισσοτερο ρωτω για τον οργανοπαικτη.
Περα απο το βιβλιο γνωριζει καποιος στοιχεια για τη φωτογραφια αυτη;

8

Τα σχόλια για τη φωτό αυτή είναι τα εξής:

"Παρέα διασκεδάζει με τζιβούρι. Στο τραπέζι διακρίνονται κρασί, αχινοί και άλλα θαλασσινά.
Πρώτος από αριστερά, ο αρχιμάστορας της πέτρας Γιάννης Κ. Βουρούδης. Μεσαίο Καρλόβασι, Καθαρή Δευτέρα 1903.
(Φωτ. Καρ. Γκεδικιάν, οικογ. αρχείο Μαριάννας Βουρούδη) ".

Για τον οργανοπαίκτη ή για τα υπόλοιπα πρόσωπα τίποτε άλλο.

9

Για τη φωτογραφία αναφέρονται στο βιβλίο τα εξής:

Εξώφυλλο: Παρέα διασκεδάζει με τζιβούρι. Στο τραπέζι διακρίνονται κρασί, αχινοί και άλλα θαλασσινά. Πρώτος από αριστερά, ο αρχιμάστορας της πέτρας Γιάννης Κ. Βουρούδης. Μεσαίο Καρλόβασι, Καθαρή Δευτέρα 1903.
(φωτ. Καρ. Γκεδικιάν, οικογ. Αρχείο Μαριάννας Βουρούδη)

Σε συνομιλία μου με τον Ν. Διονυσόπουλο μου είπε ότι η φωτογραφία ήταν μαυρόασπρη και σε κακό χάλι. Η επεξεργασία της κράτησε μία εβδομάδα και φυσικά, τα χρώματα είναι πρόσθετα.

10

Η φωτογραφια ηταν οντως σε κακο χαλι.
Ο δισεγγονος του οργανοπαιχτη μου την ειχε πρωτοδειξει…αλλα ειχε μονο το κομματι με τον οργανοπαιχτη απο τη μεση και πανω.Αυτο το τμημα της φωτογραφιας υπηρχε στο πατρικο του στη Σαμο.

Μολις χτες ειδα τυχαια ολοκληρη τη φωτογραφια σε ενα τραγουδι στο youtube και θυμηθηκα τον οργανοπαικτη.Το επωνυμο του ειναι Πετριδης,το ονομα δεν το θυμαμαι.Δυστυχως ουτε ο φιλος μου ξερει πολλα για τον προπαππου του…και φετος εχει σκοπο να παει στο πατρικο και ενδεχομενως να ψαξει πληροφοριες για τον προγονο και το οργανο:)

Αν εχει καποιος φιλος πληροφοριες…ειναι κατι παραπανω απο ευπροσδεκτες!

Ωστοσο το οργανο αυτο ειναι “το τζιβουρι”…απλα καποιο ταμπουροειδες σωστα;
Ποια η διαφορα τους απο τους κλασσικους ταμπουραδες της εποχης;

11

Αυτό σηκώνει πάρα πολλή κουβέντα. Ναι, κάποιο ταμπουροειδές είναι και πολύ πιθανόν ικιτέλι, δηλαδή ταμπουράς με δύο χορδές, μπορεί και μία ακόμα ως μπουργκάνα. Την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν “κλασικοί” ταμπουράδες, όπως δηλαδή σήμερα υπάρχουν “κλασικά” μπουζούκια. Και να ξέρεις, το συγκεκριμένο όργανο στο συγκεκριμένο τόπο (τη Σάμο), μπορεί ένας να το έλεγε τζιβούρι, άλλος στη διπλανή γειτονιά μπουζούκι και ένας τρίτος, από άλλο χωριό, ταμπουρά ή γόνατο ή μπαγλαμά ή, ή…

Καλό ψάξιμο εύχομαι στο φίλο σου!

12

Αρκετά καθυστερημένα, ένα ωραίο άρθρο από το βιβλίο, διαθέσιμο από το academia.edu.

Samos 78 strofes.pdf (5,2 MB)

1 «Μου αρέσει»
13

Εντάξει, αλλά καλύτερο θα ήταν να ψάξει να βρεί κάποιος ολόκληρο το βιβλίο, ελπίζω να μην έχει εξαντληθεί…

14

Το βιβλίο είναι εξαντλημένο

15

Σοβαρά!; Καλό αυτό. Πάει να πει πως υπήρχε ενδιαφέρον.

Η έκδοση είναι σημαντική, σοβαρότατη, πολύ καλοδουλεμένη, αλλά οπωσδήποτε αντιεμπορική (π.χ. 6-7 ή και περισσότερες ηχογραφήσεις της «Σαμιώτισσας»…). Αυτό θα αντισταθμιζόταν αν το ίδιο το νησί ήταν πιο σουξεδιάρικο, αλλά Σάμος τώρα, ποιος την ξέρει… Για να εξαντλήθηκε, φαίνεται πως το μόνο αντιστάθμισμα ήταν η ποιότητα και το περιεχόμενο.

Το τι ελπίδες υπάρχουν για επανέκδοση, τώρα που το σιντί έχει πεθάνει, δεν το ξέρω…

16

Μπορούμε να κάνουμε προπαραγγελια;

17

Αν δεις παραπάνω το συγκεκριμένο δημοσιεύτηκε το 2009, απλα ανακινήθηκε ως θέμα ξανά και συζητιέται πάλι.