Αυτή είναι μάλλον η εικόνα
Το σαντουροβιόλι τι είναι?
Είναι ένα όργανο… . Το σαντούρι και το βιολί…
1 «Μου αρέσει»
Βρε Σπύρο, καθαρότατα το λέει η σ. 66 (#32):
Υποσημείωση 3: *Λαουτοβίολο, bezeichnet die Instrumente Laute und Violine. (Ελληνιστί: περιγράφει τα όργανα λαούτο και βιολί). Αντί Σαν του Ρο βιόλι, Λαουτοβιόλι, που λένε.
Στο γνωστό παλιό ρεμπέτικο
“με βιολί σαντουροβιόλι
Θα χορέψουν οι διαβόλοι”
Εγώ “άκουγα” “με βιολί σαν του Ροβιόλη” και για πολλά χρόνια αναρωτιόμουν ποιος είναι αυτός ο “Ροβιόλης”…
1 «Μου αρέσει»
Όλοι μας κάποτε.
Υπήρξε κάποιος άγνωστος ευφυής και με χιούμορ που έγραψε ολόκληρο άρθρο στη Βικιπαίδεια με το φανταστικό βιογραφικό του Gianbattista Rovioli, σπουδές, επιρροές, πώς βρέθηκε στην Ελλάδα, με ποιους έπαιξε κλπ. Το κατέβασαν βέβαια, αλλά όσοι πρόλαβαν να το δουν ενώ πλέον είχαν λύσει τη σύγχυσή τους για τον στίχο με το σαντουροβιόλι, γέλασαν πολύ.
Καθαρότατα για σας που διαβάζετε γοτθικά 
Η θεωρία μου είναι ότι υπήρχε η κομπανία λαούτο λύρα ή και λαούτο βιολί στα περίχωρα της Κωσταντινούπολης το 19ο αιώνα, με λύρα γιατί όχι και πιο πριν. Από εκεί περνά στο Αιγαίο, την ηπειρωτική Ελλάδα και βαλκανική ζώνη επιρροής, τη Μικρά Ασία, την Κύπρο. Ίσως η κάθοδος των Φαναριωτών στην Ελλάδα με το 1821 να έπαιξε ένα ρόλο.
Στην Κωνσταντινούπολη την ίδια το λαούτο για να μπεί στη σοβαρή μουσική γίνεται λαύτα με 27 μπερντέδες. Μετά η μόδα αλλάζει, κυριαρχεί το ούτι, η λαϊκή χρήση του λαούτου ξεχνιέται και διατηρείται η λαύτα σαν απολίθωμα μιας παλιότερης κατάστασης. Εκτός Τουρκίας το λαούτο περνά από τις εντέρινες στις μεταλλικές χορδές και από τα στριφτάρια και ανάλογη κλειδιέρα στο μεταλλικό μηχανισμό.
3 «Μου αρέσει»
Δεν διατηρείται, ξεχνιέται σχεδόν εντελώς. Μετά τον Τζεμίλμπεη η λάφτα εξαφανίστηκε, αφού δεν μπορούσε να προσαρμοστεί στις αλλαγές των αρχών του 20ού αιώνα, που ζήταγαν πλέον τρανσπονάρισμα και η λάφτα, για να το κάνει αυτό πρέπει να μετακινήσει περντέδες, ενώ το ούτι δεν χαμπαρίζει από τέτοια. Η λάφτα επανήλθε βέβαια στην Τουρκία, αλλά μόνο τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
1 «Μου αρέσει»
Γνωστό δυστυχώς ναι, παλιό ευτυχώς όχι.
Μια που το συζητάμε οφτόπικ, να προσθέσω το εξαιρετικό σχήμα “Ροβιόληδες”, καθώς και το κόμικ με σχετικό θέμα από τα “Κουραφέλκυθρα”.
Emc, δεν ξέρω τι μπορεί να γινόταν στη Ρόδο π.χ. που ήταν μεγάλο νησί, αλλά στα περισσότερα 12νησα η λύρα παιζόταν μόνη της ή με τσαμπούνα μέχρι και εποχές που έχουν καταγραφεί, ενώ η νεότερη ζυγιά βιολί-λαούτο υπήρχε ήδη, στις δε Κυκλάδες παρόμοια λύρα με τουμπάκι. Ακόμη και στην Κρήτη, λύρα σκέτη ή με τουμπάκι (νταούλι το λένε εδώ αλλά είναι τουμπάκι), και αργότερα με μαντόλες, μαντολίνα, μπουζούκια και διάφορους άλλους πειραματισμούς μέχρι να επικρατήσει το λαούτο. Στην Κρήτη το λαούτο ξεκίνησε από τα Χανιά (όπου μάλιστα θεωρείται ότι έφτασε από τον …Πειραιά!), αλλά με βιολί, όχι με λύρα.
Γενικά στο Αιγαίο η λύρα ήταν σπιτικό όργανο, ιδιοκατασκευασμένο και εραστιτεχνικής χρήσης, και έκανε παρέα με όργανα της ίδιας κατηγορίας, ενώ τα αγοραστά όργανα (βιολί, λαούτο, κλαρίνο, σαντούρι, σε διάφορους συνδυασμούς μεταξύ τους) πάλι ήταν χώρια παρέα. Τα στεγανά ανάμεσα στα δύο είδη ζυγιάς δεν κατέρρευσαν παρά πολύ πρόσφατα.
Νομίζω δε ότι η κύρια διαφορά ανάμεσα στα νησιά και την ηπειρωτική Ελλάδα ήταν ότι επί μακρόν η επαγγελματική λαϊκή μουσική, δηλαδή η δεύτερη από τις ως άνω παρέες (δεύτερο στρώμα), δεν υπήρχε ολωσδιόλου στα νησιά. Κάποια συγκεκριμένα νησιά βέβαια μπορεί να αποτελούσαν εξαίρεση, πιθανόν π.χ. η Μυτιλήνη, η Σάμος, αλλά έτσι κι αλλιώς αυτά δεν ήταν ποτέ προπύργια του λαούτου.
αλλά κυρίως: Όχι ρεμπέτικο, ρεμπετικοειδές.
1 «Μου αρέσει»
Έτσι πρέπει να είναι τα πράγματα αν και μου κάνει μεγάλη εντύπωση πώς ένα οργανωμένο αστικό περιβάλλον μπορέί να χάσει τόση πληροφορία και γνώση.
Ο Μανόλ πάντως έκανε λαύτες με κολλάτζα σα λαούτα. Μήπως αυτό είναι στοιχείο για το ότι το λαούτο και η λαύτα ιστορικά ήταν κοντά (ή το ίδιο όργανο);
Κατασκευαστικά πάντως, η λαύτα δεν νομίζω να άλλαξε απο το λαϊκό όργανο στο όργανο που παίζαν οι Κυριαζήδες.Η διακόσμηση μπορεί, άντε να χε και κάνα περντέ παραπάνω.
Η μεγάλη αλλαγή δείχνει να 'ναι το σύγχρονο λαούτο.
Το άλλο που μου κάνει εντύπωση είναι το ότι μιλάμε για 4χορδα όργανα, το οποίο δείχνει να είναι εξαίρεση στο περιβάλλον της Πόλης και ίσως ένα αντιδάνειο απο τη δύση όπως και το ίδιο το όνομα του οργάνου.
Αν αυτό αληθεύει,αναρωτιέμαι αν η 4χορδη λαύτα όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, δημιουργήθηκε το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, όταν έχουμε και κάποια δυτικά όργανα στο παλάτι.
2 «Μου αρέσει»
τα εχω δει αρκετες φορες και απο κοντα κυριε σπυρο, στην αθηνα στο μουσειο. οπως επισεις και κατι μπουζουκια που εχει εκει, και μου κανει εντυπωση οτι δεν αναφερονται και πολυ σε αυτα τα οργανα στο μουσειο, που φυσικα μας λενε πολλα για την ιστορια
Το κατεβασμένο πλέον άρθρο της Βικιπαίδειας έχει διασωθεί σ’ αυτή τη δημοσίευση (ενημερωθείτε υπεύθυνα). Τελικά ο μεγάλος αυτός μουσικός δεν είχε έρθει στην Ελλάδα, λάθος θυμόμουν.
Ζητώ συγγνώμη για την παραπληροφόρηση.
1 «Μου αρέσει»
Ευφυέστατο! Προτιμώ να διαβάζω για την ζωή του Rovioli, παρά για τις συναντήσεις του Χιώτη με τον Χέντριξ και του Κατσαρού με τον Αλ Καπόνε…
Ωραία, αναθεωρώ τη θεωρία, υπήρχε το δίδυμο λαύτα/ λαούτο και λύρα στην Πόλη, άλλαξε σε δίδυμο βιολί και λαούτο στην Πόλη, και με το ρεπερτόριο του (συρτός πολίτικος, συληβριανός, καροτσέρης, ο ταταυλιανός μαντηλάτος που έγινε η κυπριακή μάντρα κλπ) διαδόθηκε προς νότο.
Νομίζω οι ρωμιοί της Πολης ήταν σε μια περίεργη «ενδιάμεση» θέση, κάποια στοιχεία του λαϊκού/προφορικού μουσικού πολιτισμού των μεϋχανέδων κλπ πέρασαν στην κλασσική τουρκική μουσική και διατηρήθηκαν εκεί, κάποια ταξίδεψαν το Αιγαίο από παλιά ή τα έφεραν μαζί τους και μπήκαν στην ελληνική μουσική και δισκογραφία, κάποια δεν ταίριαζαν/δεν καταγράφτηκαν ούτε εδώ ούτε εκεί και μας έχουν μείνει κάτι ακαταλαβίστικα ίχνη όπως η περίπτωση της λαύτας. Κάτι τέτοιο έγινε και με άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις π.χ. των Εβραίων του Ιράκ και άλλων αραβικών χωρών.
Χμ, έτσι ακούγεται καλό. Θα μπορούσε κανείς και πάλι να προβάλει ορισμένες επιφυλάξειςμ εκυριότερη το «γιατί όχι Σμύρνη;», αλλά πάντως φαίνεται να έχει σοβαρές πιθανότητες να είναι έτσι.
Θυμίζω και σχετική συζήτηση (των ίδιων συζητητών! ) εδώ: