Ως ψιλοασχετος με την οργανοποιια και μιας και το έφερε η κουβέντα, να κάνω μια αφελή ίσως ερώτηση;
Η βέργα ξέρουμε ότι στα θετικά της έχει το ότι συγκρατεί το μάνικο και αυτό δε σκεβρώνει, λύνει ένα σοβαρό πρόβλημα δηλαδή.
Στα αρνητικά της, δηλαδή στους λόγους που δε θα πρέπει να χρησιμοποιείται κατά την άποψη κάποιων, ποιο επιχείρημα υπάρχει; Τι “κακό” προκαλεί δηλαδή και πρέπει να αποφεύγεται;
Δε ρωτάω “προβοκατόρικα”, πραγματικά δε γνωρίζω! :112:
Yπαρχει η αποψη οτι η βεργα προσθετει βαρος στο μανικι.
Αυτο ομως παυει να ισχυει γιατι στα μπουζουκια χωρις βεργα το μανικι γινεται απο πολλα κομματια
και βαζοντας στο κεντρο σκληρα ξυλα σιγουρα προστιθεται βαρος.
Με την βεργα απο οτι ξερω βαζεις μονο ελαφρυ ξυλο οπως φλαμουρι και ετσι γλυτωνεις βαρος!
Επισης υπαρχει η αποψη οτι αφου αφαιρειται ξυλο για να μπει η βεργα κατα καποιο τροπο επηρεαζεται ο ηχος!
Σιγουρα οι περισσοτεροι στο παρελθον ειμαστε αρνητικοι στην τοποθετηση βεργας.
Απο πολυ παλια ειχα δει καποια μπουζουκια του Ματσικα με βεργα τα οποια ηταν πολυ καλα!
Και αυτη η βεργα ομως σιγουρα θελει να πειραματιστεις πολυ για να πετυχεις ενα καλο αποτελεσμα!
Χρήσιμες ή όχι οι απόψεις αυτές, θα αξιολογηθούν από τον κάθε αναγνώστη ανάλογα. Όμως αυτές τις οδηγίες-κατευθύνσεις με ποια ιδιότητα τις λες φίλε Άταστε; (Όχι ότι έχω αντίρρηση σε όλα. Σε κάποια από τα λεγόμενά σου διαφωνώ.)
Τα λες λοιπόν, σαν απλός μπουζουξής (δηλώνεις βιολί μόνο) ή σαν οργανοποιός (2-3 χρόνια βοηθός κάπου); Επειδή τα έγραψες έτσι σαν να πρόκειται για …“ευαγγέλιο” και δεν χωράνε αμφισβήτηση!!!
Πάντως, δύο φράσεις δεν μού “κάθονται” καλά και είναι η αιτία για αυτό το μήνυμα: 1) το αφοριστικό …“κανένας σοβαρός κατασκευαστής δεν θα έβαζε βέργα σε ένα ακριβό όργανο”.
και 2) …“κάτι παραπάνω θα ξέρουν αυτοί” (οι ξένοι οργανοποιοί δηλαδή). Όλα τα ξέρουν καλύτερα ρε γαμώτο; Τότε να πάμε σε αυτούς να μάς φτιάξουν μπουζούκια!!!
Πάντα καλοπροαίρετα.
Είχα την εντύπωση οτι δεν υπάρχει βραζιλιάνικος παλίσανδρος, αφού ο παλίσανδρος προέρχεται απο βολιβία ή κάτι τέτοιο. Νομίζω οτι το βραζιλιάνικο είδος ονομάζεται Brazilian Rosewood και όχι Palisander. είχα επίσης την εντύπωση οτι έχει σχεδόν εκλείψει απο την οργανοποιεία…
ας με διορθώσει κάποιος, δεν είμαι σίγουρος…
Και ο ινδικός indian rosewood ονομάζεται.Έχει σχεδόν και όχι απόλυτα εκλείψει.
Καλα τα λες Δημητρη Ν.Το μπουζουκι ειναι μια κατασκευη που Δυσκολα θα φτιαχτει απο ξενους οργανοποιους.Κι αν φτιαχτει σιγουρα δεν θα ειναι της ιδιας κλασεως.δεν υπαρχουν δυστυχως η ευτυχως ουτε μετρα ουτε ορια στην κατασκευη του.Και εξελισεται πιστευω συνεχεια.αλλωστε σε μια τοσο ελευθερη κατασκευη αυτο που μετραει ειναι το χερι του μαστορα και η φιλοσοφια του.αυτα δεν μπορουν ουτε να γραφτουν ουτε να αποτυπωθουν σε κανενα βιβλιο.
ο βραζιλιανικος παλλισανδρος φιλε αλκ εχει σταματησει να κοβεται εδω και 20 χρονια.Οτι κυκλοφοραει στην πιατσα ειναι παλιασ κοπης και ειναι πανακριβος.ειναι ο λεγομενος παλλισανδρος ριο.Αυτος που χρησιμοποιειται τωρα ειναι ινδιας και θεωρειται ο ατοφιος παλλισανδρος.ολλα τα αλλα που κυκλοφορουν ειναι της ιδιας οικογενεις αλλα οχι ο γνησιος ινδικος η βραζιλιανικος.Και ο ινδικος ομως τινει να εκλειψει γαιτι ειναι ενα δενδρο που μεγαλωνει πολυ αργα.τα δαση που απεμειναν δεν εχουν πλεον δενδρα που να ειναι στο καταλληλο παχος για να κοπουν.οποιος προνοησε και αγορασε οταν υπηρχε τωρα ειναι μαγκας.Και η τιμη του ανεβαινει συνεχεια.Σε δυο τρια χρονια θα εχει φτασει σιγουρα στις 10000 ε το κυβικο ισως και παραπανω.
Υπάρχει βραζιλιάνικος παλίσανδρος (Dalbergia nigra, jacaranda, brasilian rosewood, palisander), αλλά έχει απαγορευτεί πλέον η υλοτόμησή του γιατί είχε φτάσει στα όρια της εξαφάνισης. Η ίδια απαγόρευση ισχύει και για το μπερναμπούκο εδώ και λίγα χρόνια. Αν δεν κάνω λάθος επιτέπεται η κοπή ελάχιστων ποσοτήτων βραζιλιάνικου παλίσανδρου κάθε χρόνο που χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την κατασκευή δοξαριών.
Άλλα είδη παλίσανδρου (ή rosewood εξαιτίας του κοκκινωπού χρώματος) που χρησιμοποιούνται στην οργανοποιία είναι ο παλίσανδρος Ονδούρας και ο ινδικός παλίσανδρος.
Αγαπητέ Δημήτρη Ν. γεια σου,
όπως δήλωσα το όργανο μου είναι το βιολί, ναι, μπουζούκι δεν παίζω πολύ ελάχιστα, ίσα - ίσα για να δοκιμάζω τα όργανα εκεί που δούλευα όντως βοηθός σε κάποιο οργανοποιίο περίπου τρία χρόνια.
Με την οργανοποιία δεν ασχολούμαι επαγγελματικά και γι’ αυτό και δεν το δήλωσα.
Αν και έχω φτιάξει δυο βιολιά για τον εαυτό μου και λίγα μπουζούκια τα οποία δεν τα κράτησα τα έδωσα, με τις επισκευές βιολιού όμως ασχολούμαι και επαγγελματικά, γιατί αυτό είναι το όργανο μου, το μεράκι μου και γνωρίζω καλύτερα την φυσιογνωμία του. Πέρα όμως από αυτά που έμαθα εκεί που δούλευα ως βοηθός, ψαχνόμουν πάντα και από μόνος μου, πειραματιζόμουν, αλλά και διαβάζα βιβλία για την οργανοποιία κυρίως του βιολιού, και όπως ξαναείπα, πιστεύω πώς τα κλασικά όργανα έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους όσον αφορά την κατασκευή. Να πω ως παράδειγμα ένα κοινό που έχουν: σε όλα το καπάκι μπαίνει συνήθως από έλατο.
Βέβαια πάντα ερχόμουν και έρχομαι σε επαφή και με κάποιους οργανοποιούς, ανταλλάσσουμε απόψεις, ιδέες, άσχετα αν δεν συμφωνούμε και σε όλα.
Τώρα όσον αφορά την βέργα δεν γνωρίζω όντως προσωπικά να την χρησιμοποιούν σε ακριβά όργανα - να το πω σοβαροί; να το πω ονόματα - κατασκευαστές; δεν ξέρω - και τα αρνητικά που γνώρισα κάποια από αυτά προσωπικώς και κάποια άλλα που μου τα είπαν άλλοι, είναι:
δεν κρίνεται σωστό (κυρίως στα κλασικά όργανα) να “παντρεύονται” ξύλα με μεταλλικά εξαρτήματα μαζί, πρέπει όσο το δυνατόν να αποφεύγονται. Στο βιολί για παράδειγμα οι κλασικοί βιολιστές δεν βάζουν ποτέ μεταλλική χορδιέρα αλουμινίου με 4 βιδάκια (γιατί υπάρχει και τέτοια και είναι πολύ εξυπηρετική στο κούρδισμα), παρά μόνο ξύλινες και με ένα μεταλλικό βιδάκι μόνο στην ΜΙ - χορδή γιατί εκεί είναι απαραίτητο. Αν βάλεις και τα άλλα 3 προσθέτει βάρος, αλλά και ο ήχος κάπως αλλάζει (σουρτινάρει).
η βέργα εμποδίζει το μάνικο να έρθει μπροστά (σκέβρωμα) αλλά σε κάποιες περιπτώσεις πιο σπάνιες, αν το μάνικο πάει πίσω (αντισκέβρωμα) η βέργα δεν μπορεί να το φέρει μπροστά γιατί προς μια κατεύθυνση σπρώχνει.
ο ήχος αλλάζει ελάχιστα, γιατί όπως ξαναείπα, το όργανο δουλεύει σαν σύνολο και είναι “πάντρεμα” ξύλου με μέταλλο, οπότε το πιο πιθανό είναι να χάνει μπάσσες.
από την πολύ χρήση μετά από χρόνια, σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να “κλωτσήσει” η βίδα.
προσθέτει στο μάνικο ένα μικρό βάρος.
μετά την χρόνια χρήση της, βίδωσε - σπρώξε, μπορεί να κλονήσει κάποια στιγμή και την σταθερότητα ολόκληρου του οργάνου, γιατί μιλάμε για όργανο με σκάφος και όχι ηλεκτρικό.
Τώρα όσον αφορά για το άλλο που είπα “κάτι παραπάνω ξέρουν αυτοί”, δεν εννοούσα ότι οι ξένοι ξέρουν να κατασκευάζουν μπουζούκια, αλίμονο, προς Θεού. Αλλά στο ότι είναι πιο ψαγμένοι και κατασταλλαγμένοι, για το ποια είδη ξύλου είναι τα πιο κατάλληλα και πρέπει να χρησιμοποιούνται για πλάτες και πλαινά. Και η τιμές τους νομίζω είναι μια ένδειξη για τις ποιότητες και τις αξίες τους.
Αγαπητέ Δημήτρη Ν., αυτά που αναφέρω με αυτήν την ιδιότητα και τις γνώσεις τα λέω που είπα και στην αρχή. Και τα γράφω στο φόρουμ από αγάπη και μεράκι για την τέχνη αυτή, χωρίς να έχω κανένα προσωπικό όφελος (μάλλον το αντίθετο).
Αλλά αφού αυτά που γράφω ακούγονται σαν “ευαγγέλιο” ή ανώφελα ή “αφοριστικά” πήρα την απόφαση να μην ξαναγράψω.
Καλά να είστε.
Φίλε ataste πιστεύω ότι είναι άδικο να μην ξαναγράψεις. Στα Φόρουμ γενικά οι απαντήσεις που δίνουμε για άλλους είναι ενδιαφέρουσες και για άλλους ανώφελες. Ο Δημήτρης εξέφρασε μία προσωπική άποψη. Εγώ για παράδειγμα βρίσκω το ποστ αυτό πολύ ενδιαφέρον.
Ο καθένας μας εκφράζει την άποψή του και από την στιγμή που την εκφράζει με όμορφο τρόπο και με παραδείγματα δεν υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα. Να είσαι καλά!!!
Κατ’ αρχήν να πω ότι ελλείψει γνώσεων, δεν μπορώ να απαντήσω στα 6 σημεία που ανέλυσες. Ίσως να είναι έτσι. Ας πάρει θέση κανένας πιο σχετικός από μένα.
Και φυσικά, αυτός είναι ακριβώς ο λόγος ύπαρξης του φόρουμ. Να υπάρξει συζήτηση, με τις όποιες διαφωνίες, ώστε να βγει ένα συμπέρασμα και να μπορέσουμε κι εμείς οι άσχετοι να μάθουμε κάτι. “Το φιλοσοφείν εστί τροφή του εγκεφάλου”.
Όσο για την απόφαση να μην ξαναγράψεις, τι να πω. Δικαίωμά σου. Απλά, νομίζω ότι δεν είναι δίκαιη επιλογή, μόνο και μόνο επειδή εξέφρασα μία ενόχληση (σαν απλός αναγνώστης, όχι σαν συντονιστής) από γραφόμενά σου.
Μα εγώ δεν είπα ότι δεν με ενδιαφέρει το θέμα και οι τοποθετήσεις του Άταστου. Ίσα-ίσα μάλιστα. Απλά, κάποιες απόψεις σε θέματα που είμαι παντελώς άσχετος, τις “φιλτράρω” πολύ καλά πριν τις υιοθετήσω.
Βλέπω πως πάλι, κατά τα συνήθεια μας, το θέμα ξεστράτησε…
Επικεντρώθηκε στα γνωστά και από παλιότερες συζητήσεις, βέργα η όχι βέργα, πόσο ψηλές είναι οι τιμές των οργάνων, κατά πόσο μπορεί να φτιαχτεί ένα όργανο από φτηνά ξύλα , πόσο καλοί η κακοί είναι οι μάστορες και τα υπόλοιπα, χιλιοειπωμένα.
Νομίζω πως αρχικά, το θέμα αφορούσε κάποια σύγκριση ανάμεσα στην ελληνική και τη διεθνή οργανοποιία. Και δε μπορούμε να το προσπερνάμε με την απλουστευμένη άποψη «οι ξένοι δεν ξέρουν να φτιάχνουν μπουζούκια». Όντως, δε φτιάχνουν μπουζούκια, φτιάχνουν όμως κάποιοι, υπέροχα άλλα μουσικά όργανα και από την τέχνη τους πολλά μπορούμε να διδαχτούμε, ακόμη και στην κατασκευή του μπουζουκιού.
Να επισημάνω λοιπόν, μερικές διαφορές που εγώ διακρίνω ανάμεσα στη διεθνή και την ελληνική οργανοποιία, που ίσως να αποτελέσουν αφορμή για παραπέρα συζήτηση.
2.Στην ελληνική οργανοποιία, στο μεγαλύτερο μέρος της, δεν υπάρχει η λεπτομέρεια , η ακρίβεια και η γνώση με την οποία συνήθως εργάζεται ένας σύγχρονος ξένος οργανοποιός. Ευτυχώς, μιά νέα γενιά ελλήνων μαστόρων, έχει δώσει καλά δείγματα σ` αυτό τον τομέα !
3.Στην Ελλάδα, επιβιώνει ακόμη το συντεχνιακό πνεύμα. Πολλοί ονομαστοί μάστορες αρέσκονται να δηλώνουν : «Εγώ είμαι και άλλος κανένας , γιατί εγώ ξέρω τα μυστικά». Εδώ , εγώ γελάω… Οι ξένοι οργανοποιοί, φτιάχνουν συλλόγους, συναντιούνται και ανταλάσσουν απόψεις, τεχνογνωσία, προσωπικές εμπειρίες, δημοσιεύουν με τη μεγαλύτερη λεπτομέρεια ότι καινούργιο δοκιμάσουν και μέσα από αυτή την ανταλλαγή γνώσης προχωρούν την τέχνη τους. Ότι εδώ δε γίνεται !
Βέβαια, η οργανοποιία ξεκίνησε και είναι εν πολλοίς εμπειρική τέχνη. Δεν έχει όμως τίποτα να χάσει, αντίθετα πολλά έχει να κερδίσει από την αντίστοιχη επιστημονική έρευνα. Στη χώρα μας, ο εμπειροτέχνης μάστορας, όχι μόνο δε χρησιμοποιεί, αλλά απαξιώνει δημόσια αυτή την προσέγγιση !
Οι περισσότεροι ξένοι οργανοποιοί, έχουν βαθύτερη γνώση και σεβασμό της ιστορίας , των παλιότερων υλικών και της τεχνολογίας της τέχνης τους. Στην Ελλάδα, μπορείς να ακούσεις από μάστορα και απόψεις (!) όπως :« Ο Σταθόπουλος, δεν ήξερε να φτιάχνει μπουζούκια ».:112: Ο καημένος !!!
Το παραφόρτωμα με ακριβά υλικά διακόσμησης, είναι αυτό που αυξάνει την αξία των οργάνων συνήθως στη χώρα μας. Στη διεθνή αντίθετα οργανοποιία, υπάρχουν άλλα, σημαντικότερα (έχω αναφερθεί και σε παλιότερες συζητήσεις) κριτήρια .
Τέλος, στην Ελλάδα, συνηθίζουμε να βάζουμε στο ίδιο καλάθι όλα τα είδη οργανοποιίας, που είναι σαφώς διαχωρισμένα (και απολύτως σεβαστά, το καθένα στα μέτρα του).
Μετά από μια σχεδον εβδομάδα από το τελευταίο μου μήνυμα, όπου προσπάθησα να επαναφέρω τη συζήτηση επι της ουσίας…άκρα του τάφου σιωπή!
Πως εξαντλήθηκε έτσι αυτό το (τόσο σημαντικό) θέμα;:080:
Και για να δείτε πως και στη χώρα μας (ευτυχώς!) αρχίζει να δημιουργείται σοβαρή επιστημονική έρευνα, για ρίξτε μιά ματιά και σε αυτό:
www.ionio.gr/~floros/thesis/MSc%20Thesis%20Chartofylakas.pdf
Πρόκειται για μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία του Λεωνίδα Χαρτοφύλακα, με θέμα: «Ακουστική και ηχητική ανάλυση των οργάνων της οικογένειας του μπουζουκιού». Γίνεται μάλιστα αναφορά και στη δική μου περιγραφή των τρόπων δόνησης του μπουζουκιού και το άρθρο μας, με τον Γιώργο Παντελιά, στην Κλίκα.
Μια και δεν είμαι οργανοποιός ομολογώ ότι έριξα απλά μια (κάπως προσεκτική) διαγώνια ματιά στην διπλωματική του Χαρτοφύλακα. Επιβεβαιώθηκε βέβαια μέσα από αυτήν η προφανής πρόγνωση για το αμέτρητο των παραμέτρων που υπεισέρχονται στο τελικό ηχητικό αποτέλεσμα ενός ξύλινου οργάνου όπως τα λαουτοειδή (είδη ξύλου, συνδυασμοί, κόλες, λούστρα, μεγέθη οργάνων, μέθοδοι κατασκευής, φυσικά ο ΟΡΓΑΝΟΠΟΙΟΣ, ο παίκτης, οι φιγούρες, κλπ, κλπ).
Προφανώς κάποια βασικά στοιχεία μπορούν να αντιμετωπίζονται ως στανταρντ (
αλλά μαζί με όλα τα άλλα; Ανάγκη λοιπόν ύπαρξης αυτού που λέμε “σχολή” σε κάθε είδους καλλιτεχνική ενασχόληση. Όπου μεγάλος αριθμός ανθρώπων κινούμενος πάνω σε βασικές αρχες κάνει μικροβελτιώσεις, μικροαλλαγές που μελετώμενες στην συνέχεια δίνουν το βέλτιστο. Άρα με “μυστικοπάθειες” και μικρούς αριθμούς παραγωγής, εξέλιξη δεν υπάρχει στο μέτρο που θα μπορούσε να υπάρξει!
Ακόμη η παιδεία των οργανοπαικτών πάνω στους φυσικά παραγώμενους ήχους θα μπορούσε μέσω της επιλογής να δημιουργήσει τέτοιες κατευθύνσεις. Και εδώ όμως βλέπουμε ένδεια μια και όλοι μίλάμε απλά για σκαστό, δυνατό, ρεμπέτικο κλπ ήχο. Εντυπωσιάζομαι από τους καλούς κλασσικούς κιθαρίστες ή βιολονίστες που όταν συζητούν για τον ήχο των οργάνων που χρησιμοποιούν είναι εξαιρετικά λεπτομερείς και εύγλωττοι. Πόσοι μπουζουκτσήδες είναι ικανοί να αναγνωρίσουν τον ήχο του ενός κατασκευαστή από τον άλλον;
Αν μάλιστα προσθέσουμε και την ροπή των καλών μπουζουκτσήδων στο ηλεκτρικό όργανο, τα πράγματα δείχνουν απέλπιδα στην κατεύθυνση αυτή. Βάλε και την αναζήτηση του φτηνού που αποτρέπει αλλαγές, δοκιμές κλπ νομίζω ότι απομακρύνεται ακόμα περισσότερο το ευκταίο.
Πιστεύω ότι σταδιακά οι οργανοπαίκτες θα “φτιάξουν” τους σωστούς οργανοποιούς και το ανάποδο. Μόνο που όλα αυτά είναι χρονοβόρα και μερακλήδικα.
μου φαινεται θα παρω μια <<βεργα>>και θα αρχισω να σας χτυπω ολους.:mad:
:230::230::230:
Νομίζω ο Γρηγόρης άγγιξε μια διαφορετική πλευρά του ζητήματος, με την οποία συμφωνώ
Εφόσων τέθηκε θέμα σύγκρισης με την οργανοποιεία στο εξωτερικό, ας συγκρίνουμε λοιπόν και τους μουσικούς, καθώς και την φύση της μουσικής γενικότερα:
Είναι, για μένα τουλάχιστον, πραγματικό θαύμα το ότι φτιάχνονται Ελληνικά όργανα τόσο υψηλού επιπέδου απο τη στιγμή που η λαϊκή μας μουσική είναι κατα μεγάλο βαθμό ερασιτεχνική. Προς Θεού δεν θέλω να υποβαθμίσω την μουσική μας, απλά τονίζω το ότι, ένας κατασκευαστης βιολιών θα έχει πελάτες μουσικούς ενώ ένας κατασκευαστής μπουζουκιού θα έχει πελάτες και μουσικούς, και δικηγόρους και γιατρούς και μπογιατζήδες, ακριβώς γιατι η μουσική μας, αφορά όλους όσους ενδιαφέρονται και όχι μόνο τους επαγγελματίες μουσικούς.
Και εδώ φτάνουμε στην ευθύνη του ερμηνευτή όσον αφορά και την ζήτηση αλλα και την διατήρηση του ίδιου του οργάνου.
Κακά τα ψέματα, όταν ένας κλασσικός μουσικός πάρει ένα νέο για εκείνον όργανο, θα περάσει 1-2 μήνες τουλάχιστον πρίν το πάρει στην πρόβα ή στην σκηνή γιατι ακριβώς ένα μεγάλο μέρος της μελέτης μας γίνεται για να διαμορφώσουμε τον τρόπο που θέλουμε να ακούγεται ένα όργανο, είτε απλά μελετώντας πάνω σε αυτό είτε με πειράματα στο ρυθμίσεις, χορδές και εξοπλισμό του. Υπάρχει μάλιστα και ειδική μελέτη να στρώσιμο οργάνου, μέρος της καθημερινής ρουτίνας πολλών μουσικών.
Ως αποτέλεσμα λοιπόν, και η τέχνη της οργανοποιείας έχει αναπτυχθεί ανάλογα: Στα έγχορδα, κάθε χώρα έχει λίγο διαφορετική προσέγγιση στα settings του οργάνου και υπάρχουν δεκάδες διαφορετικές μάρκες χορδών να επιλέψει κάποιος προκειμένου να έρθει λίγο ποιο κοντά στον ήχο που έχει στο μυαλό του.
Γυρνώντας πίσω στα Ελληνικά δεδομένα λοιπόν, δεν νομίζω οτι μπορούμε να έχουμε παρόμοιες απαιτήσεις αφού, οι ιδιοκτήτες Ελληνικών παραδοσιακών οργάνων που μπορούν πραγματικά να τα χρησιμοποιήσουν είναι μετρημένοι στα δάχτυλα. Οι υπόλοιποι είναι ερασιτέχνες (σαν και μένα),που χαιρόμαστε μια φορά τη βδομάδα να γρατζουνάμε 5 νότες και να γυαλίζουμε τις φιγούρες και τα όστρακα(το δικό μου δεν έχει όστρακα).
Μεγάλο μέρος λοιπόν των πραγματικά καλών οργάνων που κατασκευάζονται δεν καταλήγουν σε άξια χέρια, αλλα χέρια αδέξια (σαν τα δικά μου) άρα δεν “ανθίζουν” όπως τους αξίζει.
Για να απαντήσω λοιπόν και στους προβληματισμούς του Κυρίου Φρονιμόπουλου: Δεν φταίνε οι κατασκευαστές αλλα εμείς, οι πελάτες σας, που συχνά δεν μπορούμε να δικαιώσουμε την δουλειά σας, ειδικά στα αρχικά στάδια νέων οργάνων που ο ερμηνευτής έχει την δύναμη να “πλάσει” τα χαρακτηριστικά του ήχου.
Και επειδή ο Κύριος Νίκος μίλησε για παιδεία, εγώ πάλι θα το αντιστρέψω και θα πω οτι: καλύτερη μουσική παιδεία θα έχει σαν αποτέλεσμα καλύτερα όργανα.
Και δεν βγάζω τον εαυτό μου απ’έξω: έχω την τύχη να μου ανήκουν κάποια όμορφα Ελληνικά όργανα και σύντομα 1-2 ακόμη. Μπορώ όμως να έχω την απαίτηση το μπουζούκι μου να ακούγεται όσο καλύτερα γίνεται όταν κάποιες φορές περνάνε 2 μήνες για να το ακουμπήσω; Εχω φτάσει σε σημείο να κυνηγάω κόσμο να κρατήσει τον τζουρά μου όσο λείπω να του ρίχνει καμια πενιά…
Γιαυτό λοιπόν αρχικά διαφώνησα με το θέμα: γιατί πλέον δεν έχει νόημα να συζητάμε την τέχνη της οργανοποιείας χωρίς να την συσχετίζουμε με την τέχνη της ερμηνείας. Αυτό το κάναμε για αρκετό καιρό, είναι ώρα να κοιτάξουμε στον καθρέφτη και να δούμε εμείς που κρατάμε αυτά τα όργανα πως μπορούμε να βοηθήσουμε.
Για να ακολουθήσω την τροπή της συζήτησης, θα συμφωνήσω στο ότι μουσική και οργανοποιία είναι δύο τέχνες που αλληλοεπηρρεάζονται. Ο μουσικός και ο οργανοποιός, γνωρίζοντας ο καθένας σε βάθος την τέχνη του, βρίσκονται σε ένα διαρκή διάλογο και παράλληλη αναζήτηση. Ο επιστήμονας απο την άλλη, μπορεί να συνεισφέρει τα μέγιστα στην καταγραφή και την αποκωδικοποίηση των οργάνων και των τεχνικών τους χαρακτηριστικών , που σε κάθε εποχή προκύπτουν. Και φυσικά, όλα αυτά και μπορούν να γραφούν και να αποτυπωθούν σε βιβλία. Και βεβαίως, να διδαχτούν…
'Οταν βλέπουμε λοιπόν απόψεις μουσικών που θεωρούν το όργανο αναλώσιμο, τι άλλο μένει στον οργανοποιό παρά να κολακέψει τις απαιτήσεις του μουσικού γιά να βιοπωρισθεί. Το αντίθετο, χρειάζεται πολύ κουράγιο…Το ίδιο και χειρότερα, ισχύει και με την εικαστική πλευρά της τέχνης του (όταν ο οργανοποιός έχει και εικαστική άποψη)!
Και ένα παράδειγμα σχετικό με τη γνώση της ιστορίας των οργάνων, που προανέφερα :
'Ενας ξένος μουσικός, γνωρίζει πολύ καλά πως για να αποδοθεί το ύφος και το ηχόχρωμα της προκλασσικής για παράδειγμα μουσικής, εκτός από τα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά του παιξίματος, χρειάζονται και τα ανάλογα όργανα. Υπάρχουν λοιπόν μουσικοί και οργανοποιοί που ειδικεύονται στο είδος αυτό. Πάλι βιολί, γιά παράδειγμα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί, πρόκειται όμως για βιολί στην μπαρόκ μορφή του, που παίζεται βέβαια και με το ανάλογο (εντελώς διαφορετικό) δοξάρι. Και βέβαια, άλλα, παλιότερα όργανα.
Τώρα στα καθ`ημάς:
Πολλοί μουσικοί προσπαθούν, φιλότιμα,να αποδώσουν το ύφος των πρώτων ηχογραφήσεων του ρεμπέτικου ψάχνωντας τα παιξίματα, ακόμη και τα κουρδίσματα των μπουζουξήδων της εποχής…με ένα μπουζούκι, όπως έχει επικρατήσει να φτιάχνεται τα τελευταία χρόνια. Το ίδιο και οι κιθαρίστες.
Τα όργανα όμως της εποχής, είχαν εντελώς διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά στην κατασκευή τους, και φυσικά εντελώς διαφορετικό ηχόχρωμα !
Και σε λίγες ημέρες (υπομονή!), μιά έκπληξη:
Μόλις πάρω, θα δημοσιεύσω φωτογραφίες ενός μπουζουκιού (προ του 1900) μεγάλου Έλληνα μάστορα που, όπως με τον Κ.Γκέλη, ενώ γνωρίζαμε την ύπαρξη, δεν είχαμε δει σωζόμενο μπουζούκι του!
Υπάρχουν και χειρότερα! Θυμάμαι για παράδειγμα φίλους μπουζουκτσήδες (και καλούς και έντεχνους παρακαλώ) να προσπαθούν να “περάσουν” τα τραγούδια της “εκδίκησης της γυφτιάς” (Ρασούλης, Παπαζογλου κλπ) και να μην τους βγαίνει το ηχόχρωμα (μια και δεν χρησιμοποιείται παντού μπουζούκι αλλά και άλλα όργανα) και να αναφωνούν: “Πού έμαθε μπουζούκι αυτός ο κερατάς που παίζει; Στην Αίγυπτο;”
Περιμένοντας εναγωνίως σε ποιόν αναφέρεσαι;
Επ’ ευκαιρία για να δείτε τί σημαίνει μεράκι και καλλιτεχνική κατασκευή (χωρίς να θέλω να κολακέψω τον Ν. Φρονιμόπουλο - άλλωστε δεν υπάρχει λόγος) δειτε την λαουτοκιθάρα που έφτιαξε και δυστυχώς δεν πρόλαβα να την δω ζωντανα πρίν την παραλάβει ο μερακλής για τον οποίο φτιάχτηκε…
Μην είναι ο Δημήτρης Μούρτζινος;
Σε μια πρόσφατη συζήτηση με οργανοποιό στην Αθήνα ανέφερα το συγκεκριμένο θέμα. Η απάντηση που πήρα είναι οτι οι καινούργιες τεχνικές κατασκευής απλά έχουν καλύτερα ακουστικά αποτελέσματα, ιδιαίτερα στο θέμα όγκου ήχου, πράγμα που δέχομαι και σέβομαι.
Η ερώτηση όμως παραμένει: Γιατί δεν υπάρχουν αντίγραφα παλαιών οργάνων στην σημερινή αγορά; Γιατί αφού όπως λέτε τα ηχητικά χαρακτηριστικά είναι όντως διαφορετικά στα παλαιότερα όργανα και εφόσων τα παλαιά όργανα είναι μετρημένα στα δάκτυλα, δεν υπάρχει ενδιαφέρον για την κατασκευή πιστών αντίγραφων. Εμένα προσωπικά θα με ενδιέφερε να πιάσω στα χέρια μου ένα όργανο σχεδιασμού Σταθόπουλου ή Πολίτη ή οτιδήποτε,.Ο μόνος τρόπος για να κατανοήσω λοιπόν αυτή τη φιλοσοφία θα ήταν να πιάσω κάποια αντίγραφα, οπως και με τον ταμπουρά που επισκευάσατε στο παρελθόν. Και μάλιστα τα αντίγραφα θα απέδιδαν ποιό πιστά τον ήχο της εποχής αφού ο ήχος που ακούμε σε ηχογραφήσεις δεν προέρχεται απο όργανα 100ετίας αλλα καινούργια!
Και αφού το θέμα μας περιλαμβάνει αρκετές συγκρίσεις με την οργανοποιεία άλλων κρατών:Δεν υπάρχουν αρκετά αντίγραφα απο κιθάρες Torres; Η μήπως δεν υπάρχουν κατασκευαστές που ειδικεύονται μόνο σε μπαρόκ όργανα; Εμείς πως ξεπεράσαμε τους προτεργάτες της Ελληνικής οργανοποιείας τόσο γρήγορα;
Υπάρχουν γνώμες για αυτό;
Υπάρχουν άλλοι που θα ενδιαφερόντουσαν να αποκτήσουν αντίγραφο παλαιού οργάνου;
Αλέξανδρε, στη σκέψη μου βρίσκεται αυτό ακριβώς που λές: Να φτιάξω σύντομα κάποια όργανα πάνω σε παλιότερα μοντέλα επώνυμων μαστόρων που έτυχε είτε να επισκευάσω είτε απλά να μελετήσω, κρατώντας όλα τα απαραίτητα τεχνικά στοιχεία.
Οι νεότεροι μάστορες, τις περισσότερες φορές…ευλογάνε τα γένεια τους (που απέκτησα και γω τελευταία…:)). Εξ`άλλου ποιός μουσικός τους ζήτησε ποτέ μπουζούκι σε προπολεμικό μοντέλο; Εμένα τουλάχιστον,μέχρι στιγμής, κανένας ! Ο λαμπερός και μεγάλος ήχος είναι αυτός που πουλάει και αυτόν όλοι κυνηγάνε. Και εαν κάποιες κατασκευαστικές τεχνικές έχουν βελτιωθεί ( λεπτότερο μπράτσο, καλύτερες προσαρμογές κ.λ.π.) γιατί να μην τις εφαρμόσουμε και στην κατασκευή παλιότερων μοντέλων;