Ελάχιστοι δίσκοι έχουν πάνω τους ημερομηνία ηχογράφησης.
Ο γενικός κανόνας είναι αριθμοί μήτρας και κυκλοφορίας. Πέρα από αυτούς όμως, έχουμε αριθμούς αδείας από την στιγμή που οργανώθηκαν οι επιτροπές λογοκρισίας, αριθμούς σειράς π.χ. ODEON.
Ο μόνος κώδικας είναι ο ίδιος ο αριθμός μήτρας/ηχογράφησης.
Οι μόνοι αριθμοί που μας δείχνουν κάτι σε σχέση με τις ημερομηνίες ηχογράφησης είναι οι αριθμοί μήτρας. Από αυτούς και μόνο μπορούμε να δούμε πότε ηχογραφήθηκε ένα κομμάτι.
Για παράδειγμα.
Γνωρίζουμε ότι ο Τσιτσάνης ηχογράφησε το τραγούδι «Ο ασυρματιστής» (Τάγμα τηλεγραφητών) στις 14/6/1938, μόλις δύο μήνες αφού παρουσιάστηκε στον στρατό.
Το τραγούδι πήρε τον αριθμό μήτρας, GO-3063, από την ODEON.
Αφού γνωρίζουμε το πότε ηχογραφήθηκε το τραγούδι του Τσιτσάνη (το πως το γνωρίζουμε εξηγείται στη συνέχεια), μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι όσα τραγούδια της ODEON-Parlophone έχουν αριθμό μήτρας μεγαλύτερο του GO-3063, ηχογραφήθηκαν μετά τις 14/6/1938 και όσα έχουν μικρότερο πριν από τις 14/6/1938.
Αυτό σαν γενικός κανόνας, αλλά όσο πίσω πάμε σε ηχογραφήσεις των δύο (2) πρώτων δεκαετιών του προηγούμενου αιώνα, τόσο το πράμα δυσκολεύει.
Αυτός που έψαξε στα αρχεία της Columbia στην Αγγλία είναι ο Charles Howard. Από αυτόν προέρχονται οι πληροφορίες σχετικά με τις ηχογραφήσεις του Μάρκου και του Τσιτσάνη.
Ο Μανιάτης στηρίχτηκε πάνω στις πληροφορίες του Τσάρλι.
Και ο Ορδουλίδης είχε πρόσβαση σε αυτά τα στοιχεία, απ΄ευθείας από τον Τσάρλι, για αρκετά από τα τραγούδια της ηλεκτρονικής του βάσης για τις ηχογραφήσεις του Βασίλη Τσιτσάνη.
Ένα τέτοιο έγγραφο παρουσίασε ο Σταύρος Κουρούσης, από την συλλογή του Charles Howard, και αφορά την «Μόρτισσα Χασικλού» του Μ.Βαμβακάρη.
Σε αυτό το έγγραφο, εφαπτόμενο της λέξης Department, διαβάζουμε ότι η “Μόρτισσα Χασικλού” ηχογραφήθηκε τον «December 1933». Έχει επίσης τον αριθμό μήτρας και κυκλοφορίας, τον τίτλο του τραγουδιού, το όνομα του Βαμβακάρη κ.α…
Με αυτές τις φόρμες και μέσω του Charles Howard, έχουμε στοιχεία για ημερομηνίες ηχογραφήσεων.
Επίσης, ο Dick Spotswood, παρουσίασε μία ηλεκτρονική βάση με ηχογραφήσεις της σειράς Ε της Αμερικάνικης Columbia. Σε αυτή περιέχονται εκατοντάδες ηχογραφήσεις Ελληνικού ενδιαφέροντος.
Εδώ μπορείτε να δείτε αυτή την δουλειά του Spotswood.
https://78records.files.wordpress.com/2020/05/msp-spottswood_col-e-series.pdf
Πέραν όλων αυτών, πληροφορίες αντλούνται από φύλλα ηχογραφήσεων, λογιστικά φύλλα, από ετήσιους ή συμπληρωματικούς καταλόγους δίσκων των δισκογραφικών εταιρειών, εφημερίδες, περιοδικά.
Για να μην μακρηγορώ, η ημερομηνία ηχογράφησης (και όχι μόνο) είναι μία σύνθετη αναζήτηση, από κάθε δυνατή πληροφορία.