Με αφορμή τη μεγάλη καλοκαιρινή συναυλία του Μελωδία, “Ρεμπέτικα - Οι τέλειες ατέλειες” , Πέμπτη 11 Ιουλίου στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, ο Δημήτρης Μυστακίδης μάς μιλά για το Ρεμπέτικο τραγούδι.
https://www.melodia.gr/podcast-download/6997/o-dimitris-mystakidis-gia-to-rebetiko-tragoudi.mp3
https://www.melodia.gr/podcast/o-dimitris-mystakidis-gia-to-rebetiko-tragoudi
Ένδιαφέρον: Ο Δ. Μυστακίδης, στο «Μέρος Α΄, Πώς φτάσαμε στο Ρεμπέτικο» ξεκινάει την ομιλία του με αυτή τη φράση:
Αυτό που γνωρίζουμε σήμερα σαν Ρεμπέτικο είναι αυτό που έχει καταγράψει η δισκογραφία από το 1931 και μετά.
Με τα λόγια αυτά ο Δ. Μυστακίδης ουσιαστικά υιοθετεί, αν σωστά καταλαβαίνω, την ορολογία Ρεμπέτικο σε αναφορά μόνο για αυτό που είναι γνωστό ως «Πειραιώτικο ρεμπέτικο». αφήνει δηλαδή “απ’ έξω” το μεγαλύτερο μέρος του “Σμυρναίικου” καθώς και τα προηγηθέντα, τις ηχογραφήσεις δηλαδή Σμύρνης και Πόλης. Περιμένω με ενδιαφέρον να γνωστοποιηθεί το πρόγραμμα της συναυλίας, για να διαπιστώσουμε αν σωστά κατάλαβα.
Οι «Κασέτες του Μελωδία 99.2», τα θεματικά live του ραδιοσταθμού, κορυφώνονται γι’ αυτό το καλοκαίρι με μια μεγάλη συναυλία στο Ηρώδειο (11/7) που έχει τίτλο «Ρεμπέτικα - Οι τέλειες ατέλειες» και τη «φτιάχνει» ένας μετρ του είδους, ο κιθαρίστας (και καθηγητής της λαϊκής κιθάρας) Δημήτρης Μυστακίδης. Έτσι, τραγούδια που μιλούν για το «τσαλάκωμα», την αλήθεια και τις ατέλειές μας θα ακουστούν από τη Βελεσιώτου, τη Βιτάλη, τη Νέγκα, τον Νταλάρα, τον Β. Παπακωνσταντίνου, τον Περίδη, τον Σαββόπουλο και την Τσαλιγοπούλου, μαζί με τον Christian Ronig και τον Εισβολέα, σε μια συναυλία που είναι ήδη sold out.
Ο Δημήτρης Μυστακίδης είναι καθηγητής λαϊκής κιθάρας στο τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Ηπείρου και οι δύο πιο πρόσφατοι δίσκοι του, «Esperanto» και «Amerika» είναι υψηλής αισθητικής και έκδοσης. Όπως συνηθίζω να λέω, επιπέδου Smithsonian Institute!
- Μίλησε μου αρχικά για τη συναυλία.
Είναι συναυλία του «Μελωδία» - κάνουν όλο το χειμώνα συναυλίες που ονομάζουν κασέτες και καλούν έναν καλλιτέχνη για να φτιάξει ένα πρόγραμμα με δικές του επιλογές. Με κάλεσαν, λοιπόν, για να επιμεληθώ αυτή τη συναυλία για το ρεμπέτικο και, όπως είναι γνωστό, όπου επιλέγω να δουλέψω, δουλεύω με μια θεματική. Προσπάθησα κι αυτή τη φορά να βρούμε ένα ωραίο concept κι αυτό που σκεφθήκαμε είναι «Τέλειες ατέλειες» που σημαίνει πως το ρεμπέτικο με τέλειο τρόπο κατέγραψε τις ανθρώπινες ατέλειες και, σε δεύτερο επίπεδο συμβολισμού, είναι ΟΚ να μην είσαι τέλειος! Όλη η ουσία μας είναι οι ατέλειες που κουβαλάει ο καθένας μας!
- Σε ποια περίοδο/έκταση του ρεμπέτικου αναφέρεστε;
Πιάνουμε το ρεμπέτικο από το προπολεμικό ως το μεταπολεμικό – δεν πιάνουμε την πρώιμη περίοδό του. Επιλέγουμε τραγούδια που αναδεικνύουν το θέμα που έχουμε επιλέξει. Η δυσκολία ήταν ότι με κάθε καλλιτέχνη έπρεπε να βρούμε κομμάτια που να είναι στο concept αλλά και να του ταιριάζουν.
- Με βάση τη θεωρητική σου κατάρτιση και την επιστημονική σου γνώση, βλέπεις να υπάρχει κάποια σχέση του ρεμπέτικου με άλλα λαϊκά ιδιώματα όπως το μπλουζ;
Είναι ωραία ερώτηση για να πω πως αντιλαμβάνομαι εγώ τη μουσική. Το σημαντικό δεν είναι τα τεχνικά χαρακτηριστικά του κάθε είδους – είναι η αίσθηση που αυτό το είδος θέλει να μεταδώσει στον ακροατή. Σ’ αυτό το επίπεδο, το ρεμπέτικο έχει μεγάλη σχέση με το μπλουζ – στα τεχνικά του σημεία δεν έχει καμία! Αυτό που τελικά αφήνει, έχει μεγάλη σχέση – όπως και με το τάνγκο και με άλλες λαϊκές μουσικές που βγήκαν μέσα από ανάλογες κοινωνικοπολιτικές συνθήκες. Συνθήκες όπως καταπίεση, δύσκολη επιβίωση κ.λπ. Είναι η αίσθηση που αφήνουν όλα αυτά.
- Αυτό που διδάσκεις εσύ έχει να κάνει περισσότερο με την τεχνική; Η τεχνική μόνο δεν φτάνει για ένα δάσκαλο, όμως το τμήμα έχει βάλει ως δασκάλους ανθρώπους που είναι ενεργοί μουσικοί, πράγμα που λειτουργεί και ως πρότυπο για τους μαθητές: σε βλέπουν να παίζεις! Στα μαθήματα γίνονται και άλλα πράγματα, κουβέντες, αναλύσεις κ.λπ. Η μουσική δεν είναι μόνο τεχνική.
- Πως κρίνεις τους φοιτητές σου σαν καλλιτεχνικό δυναμικό;
Υπάρχει μια ποσόστωση (όχι πάρα πολύ μεγάλη) που φαίνεται πως θα ασχοληθούν σοβαρά με το θέμα τους και θα κάνουν πολύ ωραία πράγματα, υπάρχει ένα ποσοστό που θα ασχοληθεί με τη διδασκαλία και ένα μεγαλύτερο (δυστυχώς) ποσοστό που δεν θα έπρεπε να ασχολείται! Από του χρόνου όμως θα δυσκολέψουν τα πράγματα γιατί μπαίνουν πιο ειδικά μαθήματα.
- Η δική μου αρχή είναι πως «με όποιον δάσκαλο καθήσεις»!
Στην αρχή ζορίζονται γιατί νομίζουν πως είμαι πολύ απαιτητικός – όταν όμως ξανασυναντιόμαστε μετά από χρόνια, σκέφτονται ότι τους βοήθησε… Ούτως ή άλλως, κάποιος που έρχεται να μάθει λαϊκή κιθάρα είναι συνειδητοποιημένος. Ξέρει ότι θα κάνει ένα ιδιαίτερο όργανο με πολύ ειδικό ρεπερτόριο.
- Σαν ενεργός μουσικός τι κάνεις αυτή την περίοδο;
Τα τελευταία χρόνια έχω σταματήσει να παίζω με άλλους. Προσπαθώ να επικεντρωθώ στη δική μου δουλειά. Βέβαια, όταν τυχαίνει ευκαιρία με ανθρώπους που γουστάρω, όπως ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, πηγαίνω τρέχοντας! Δισκογραφικά, έχω ετοιμάσει μια δουλειά που θα κυκλοφορήσει τον Σεπτέμβριο – είναι διασκευές ρεμπέτικων και παραδοσιακών τραγουδιών – η οποία όμως είναι διαφορετική από αυτές που έχω κάνει. Έχω κρατήσει αυτό που για μένα είναι το πιο σημαντικό στα τραγούδια, τον λόγο, τους στίχους, και την αίσθηση που μου αφήνει εμένα το κάθε τραγούδι, προσπαθώ να την μεταδώσω με έναν άλλο τρόπο, αλλάζοντας το ηχητικό περιβάλλον. Δηλαδή, πως θα αντιλαμβανόταν ένας αμερικανός μπλούζμαν τους στίχους από ένα τραγούδι του Τσιτσάνη; Πως θα το έπαιζε; Πως θα μπορούσε να δώσει αυτή την αίσθηση; Έχω μπει σ’ αυτή τη διαδικασία, προσπαθώντας να μπω στη θέση μουσικών από άλλες κουλτούρες, για να δώσω αυτή την αίσθηση.
Ακούγεται σαν κάτι ανάλογο μ’ αυτό που κάνει ο Christian Ronig…
Ο Christian προχώρησε ένα βήμα παραπέρα γιατί έκανε και τη μετάφραση των τραγουδιών!
- Κάνεις καθόλου αφιερώματα σε μουσικούς, συνθέτες, πρόσωπα;
Τα αφιερώματα είναι περισσότερο εκπαιδευτικού χαρακτήρα για μένα, παρά ψυχαγωγικού. Έχει σημασία στην εκπαίδευση αλλά το να βγεις και να το παρουσιάσεις στον κόσμο μια Παρασκευή ή ένα βράδυ, δεν έχει πολύ νόημα.
- Για να επιστρέψουμε στη συναυλία, η ενορχήστρωση που κάνεις είναι σε στάνταρ λαϊκή μορφή;
Ναι! Μόνο σε κάποια κομμάτια θα συμμετέχει και ένα κουαρτέτο εγχόρδων.
- Τι έχεις να πεις για τους συνεργάτες σου σ’ αυτή τη συναυλία;
Τι να πω γι’ αυτούς τους ανθρώπους! Έχω μεγαλώσει με τα τραγούδια του Σαββόπουλου. Ο Διονύσης είναι σύμβολο! Τρέφω μεγάλο σεβασμό και για Νταλάρα, για Παπακωνσταντίνου και όλους… Κάθε ένας τους και κάθε μια τους είναι κορυφή σ’ αυτό που κάνει.
Τώρα που ήρθαν περισσότερες λεπτομέρειες, βλέπω ότι ο Δ. Μ. περιγράφει τα τραγούδια που έχει επιλέξει ως ανήκοντα «στο Ρεμπέτικο, προπολεμικό ως μεταπολεμικό», όχι από την πρώιμη περίοδό του. Ξέρει κάποιος, αν έχει ηδη γνωστοποιηθεί και το πρόγραμμα της συναυλίας;
Δε λέει ακριβώς αυτό:
- Σε ποια περίοδο/έκταση του ρεμπέτικου αναφέρεστε;
Πιάνουμε το ρεμπέτικο από το προπολεμικό ως το μεταπολεμικό – δεν πιάνουμε την πρώιμη περίοδό του.
Εμείς αυτά διαλέξαμε για το πρότζεκτ μας, αυτό καταλαβαίνω ότι εννοεί, κι όχι ότι αυτά μόνο υπάρχουν και καθετί άλλο ανήκει εκτός.
Παρεμπιπτόντως:
- Με βάση τη θεωρητική σου κατάρτιση και την επιστημονική σου γνώση, βλέπεις να υπάρχει κάποια σχέση του ρεμπέτικου με άλλα λαϊκά ιδιώματα όπως το μπλουζ;
Είναι ωραία ερώτηση για να πω πως αντιλαμβάνομαι εγώ τη μουσική. Το σημαντικό δεν είναι τα τεχνικά χαρακτηριστικά του κάθε είδους – είναι η αίσθηση που αυτό το είδος θέλει να μεταδώσει στον ακροατή. Σ’ αυτό το επίπεδο, το ρεμπέτικο έχει μεγάλη σχέση με το μπλουζ – στα τεχνικά του σημεία δεν έχει καμία!
Νισάφι μ’ αυτές τις κλισέ ξεπερασμένες ερωτήσεις! Κάποιος κάποτε διαπίστωσε ορισμένα κοινά σημεία του ρεμπέτικου με το μπλουζ, άλλα σωστά, άλλα όχι, κι έκτοτε όποιος καταπιάνεται με το ρεμπέτικο είναι υποχρεωμένος να το έχει επίσης ανακαλύψει αυτό. Άραγε ρωτάνε και τους μπλουζίστες το ίδιο πράγμα; Αμφιβάλλω…
Πάλι καλά που δεν τον ρώτησε και «Ανήκεις στην αξιέπαινη μερίδα όσων υποστηρίζουν ότι τελικά η μουσική είναι μία, ή μήπως τυχόν στους άλλους;»
Μα φυσικά, έτσι είναι.
Παρεμπιπτόντως: Βγήκε και διαφήμιση, βίντεο όπου όλοι μαζί οι συντελεστές τραγουδούν ένα από τα πασίγνωστα κομμάτια. Έπεσα πάνω της (και δεν έκανα skip ad!!) ψάχνοντας στο Γ Τ για τις Καραμπεσίνες.
Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Πέμπτης 11 Ιουλίου η συναυλία που διοργάνωσε ο ραδιοφωνικός σταθμός «Μελωδία 99,2» με τίτλο «Ρεμπέτικα - Οι τέλειες ατέλειες», στο πλαίσιο του κύκλου εκδηλώσεων «Οι κασέτες του Μελωδία 99,2». Η συναυλία ήταν sold out, πολλές μέρες πριν και δεν ήταν λίγοι αυτοί που δεν μπόρεσαν να προμηθευτούν το «μαγικό χαρτάκι».
Η καλλιτεχνική επιμέλεια ήταν του Δημήτρη Μυστακίδη και τραγούδησαν οι Φωτεινή Βελεσιώτου, Ελένη Βιτάλη, Γιώτα Νέγκα, Γιώργος Νταλάρας, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Ορφέας Περίδης, Διονύσης Σαββόπουλος, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Εισβολέας, Christian Ronig και ο ίδιος ο Δημήτρης Μυστακίδης.
Έπαιξαν οι μουσικοί: Νίκος Τατασόπουλος (μπουζούκι), Αρίστος Βαμβακούσης (μπουζούκι), Ηρακλής Βαβάτσικας (ακορντεόν), Απόστολος Τσαρδάκας (κανονάκι, βιολί, μπαγλαμά), Σάκης Καρακώστας (βιολί), Δημήτρης Τσεκούρας (κοντραμπάσο), Τάσος Μισυρλής (τσέλο), Κώστας Καλατζής (κρουστά) και Δημήτρης Μυστακίδης (κιθάρα)
Τον ήχο φρόντισαν ο Γιάννης Μπαξεβάνης και ο Αργύρης Λιανός και τους φωτισμούς ο Μενέλαος Ορφανός και η Χριστίνα Θανασούλα.
Λίγο πριν από τη σύνταξη του ολοκληρωμένου ρεπορτάζ από τη βραδιά, έχουμε έτοιμο ένα μικρό απόσπασμα με το φινάλε της συναυλίας, όπου όλοι οι τραγουδιστές (πλην του Διονύση Σαββόπουλου), με τη συνοδεία των χιλιάδων θεατών, τραγούδησαν το θρυλικό χασάπικο του Απόστολου Καλδάρα «Εβίβα ρεμπέτες, εβίβα παιδιά»…
Πηγή: ogdoo.gr
