53 χρόνια από το θάνατό της Μαρίκας Νίνου
της Μαρίνας Τομαρά
Υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές σε σχέση με τον τόπο και την ημερομηνία γέννησης της μοναδικής ερμηνεύτριας Μαρίκας Νίνου (Μαρίκας ή Ευαγγελίας Νικολαΐδου). Ο Πάνος Γεραμάνης, δημοσιογράφος, αναφέρει στο σημείωμα της συλλογής «Μαρίκα Νίνου - τα μεγάλα πορτρέτα» ότι η Μαρίκα Νίνου γεννήθηκε το 1918 στον Καύκασο. Ο Κώστας Χατζηδουλής στο βιβλίο του «Βασίλης Τσιτσάνης - η ζωή μου, το έργο μου», αναφέρει ως τόπο γέννησης την Κωνσταντινούπολη. Ο Πάνος Σαββόπουλος, σε σημείωμά του αναφέρει ότι η Μαρίκα Νίνου, αρμενικής καταγωγής, γεννήθηκε το 1922 πάνω στο καράβι «Ευαγγελίστρια» που έφερνε τη μάνα της και την οικογένειά της από τη Σμύρνη στον Πειραιά. Για αυτό και της έδωσαν το όνομα Ευαγγελία.
Ο πατέρας της Οβανές (Γιάννης) και η μητέρα της Γκιούλα (Τριανταφυλλιά) Αταμιάν γλίτωσαν από τη σφαγή του 1922 και ξεκίνησαν ξανά τη ζωή τους στην Κοκκινιά του Πειραιά-Οδός Μεγάρων 50-όπου πέρασαν πολύ δύσκολα χρόνια. Στο ντοκιμαντέρ “ΜΑΡΙΚΑ ΝΙΝΟΥ: ΤΙ ΠΑΡΑΞΕΝΗ ΚΟΠΕΛΑ ΕΙΣʼ ΕΣΥ…”, που πρόβαλλε την περασμένη εβδομάδα η εκπομπή Παρασκήνιο της ΕΤ1, ανάμεσα σε άλλα πρόσωπα του κύκλου της Μαρίκας Νίνου εμφανίζεται η Νούνια Γεραμιάν, μέλος της Αρμενικής Παροικίας της Ελλάδος, και μιλά για το κοριτσάκι που έψελνε κάθε μεγάλη εβδομάδα για τους συμπατριώτες της στην Αρμένικη εκκλησία τους στην Κοκκινιά, κερδίζοντας από τότε τον θαυμασμό της κοινότητας.
Το 1939 παντρεύτηκε τον συμπατριώτη της Μεσροπιάν και το 1940 γεννιέται ο πρώτος της γιος Οβανές. Χώρισαν αργότερα και παντρεύτηκε με τον ακροβάτη Νίνο Νικολαΐδη, η μητέρα του οποίου, θεατρίνα κι αυτή, της κόλλησε το όνομα Μαρίκα για να θυμίζει την Κοτοπούλη. Έκαναν μαζί παραστάσεις ακροβατικών με το όνομα «Ντούο Νίνο» ενώ όταν μπήκε και ο Οβανές στο σχήμα αυτό μετονομάστηκε σε «Δυόμισι Νίνο».
Σε κάποια εμφάνισή τους στο Ναύσταθμο Σαλαμίνας την ανακάλυψε ο Πέτρος Κυριακός και την γνώρισε στο Μανώλη Χιώτη. Την πρώτη ηχογράφηση την έκανε τον Ιούνη το 1948 με δύο τραγούδια του Χιώτη : “Ώρες σε κρυφοκοιτάζω” και “Θα σου πω το μυστικό μου”.
Τσιτσάνης-Μαρίκα
Λέγεται ότι η Νίνου είναι η πρώτη γυναίκα που τραγούδησε όρθια στο πάλκο γύρω στο 1951, παρότι σύμφωνα με άλλες πηγές η Λίτσα Χάρμα τραγούδαγε μόνο όρθια από το 1948 μαζί με τον άντρα της Τόλη Χάρμα. Η πρώτη της δουλειά σε πάλκο στη «Φλορίδα» στην Αλεξάνδρας στο Πεδίο του Άρεως, του Παναγιώτη Μελιτά, μαζί με τους Μιχάλη Γενίτσαρη, Λεμονόπουλο, Ανέστο Αθανασίου, Βούλα Δερέμπεη, ενώ μετά ήρθαν και οι Απόστολος Χατζηχρήστος και Γιώργος Λαύκας.
Παρʼόλα αυτά, το 1949 την βλέπει ο Τσιτσάνης και όπως λέει ο ίδιος στη βιογραφία του στον Χατζηδουλή «Την άκουσα και δεν άργησα να καταλάβω το ταλέντο της. Κατάλαβα πως με δουλειά θ’ άφηνε εποχή. Είχε μια ξεχωριστή ερμηνευτική ικανότητα, είχε το κάτι άλλο (…). Γίναμε ντουέτο και κάθε βράδυ στου «Τζίμη» γινόταν χαλασμός κόσμου(…). Η Μαρίκα στο πάλκο ήταν ασυναγώνιστη, οι κινήσεις της ήταν κάτι το συγκλονιστικό. Όταν τραγουδούσε είχε τέτοια εκφραστικότητα και τέτοια μεταδοτικότητα στο κοινό, που δεν πρόκειται να γεννηθεί άλλη (…). Το κέφι που δημιουργούσε η Νίνου στο πάλκο έφτιαχνε μια ατμόσφαιρα που μπορούσε να χαλάσει ο κόσμος στο μαγαζί. Αυτό ήταν έμφυτο. Ήταν γεννημένη για το πάλκο».
Η μεγάλη της επιτυχία και οι πολλές ίντριγκες με τον Τσιτσάνη, γίνονται αιτία να της δώσουν κι άλλοι συνθέτες σπουδαία τραγούδια, όπως ο Μητσάκης: “Στα μπουζούκια να με πας”, “Βαλεντίνα”, “Παλαμάκια” , ο Χιώτης: “Παράξενη κοπέλα”, “Έχασα τα μάτια τα ωραία”, ο Χατζηχρήστος: “Η μικρή του καμηλιέρη”, οι Ριτσιάρδης-Τραϊφόρος “Η ταμπακιέρα”, ο Στέλιος Κηρομύτης: “Πες μου γιατί άλλαξες”, ο Γιάννης Τατασόπουλος: “Το δέκα το καλό”, ο Σταύρος Τζουανάκος: “Φτάνει που θα μ’ αγαπάει”, ο Μιχάλης Σογιούλ “Ο μήνας έχει εννιά” και άλλα.
Ο Τσιτσάνης συνεχίζει να της γράφει τραγούδια που γίνονται τεράστιες επιτυχίες όπως: “Σεράχ”, “Είμαι μια δυστυχισμένη”, “Τα καβουράκια”, “Ζαΐρα”, “Απόψε κάνεις μπαμ”, “Παίξτε μπουζούκια”, “Στο Τούνεζι, στη Μπαρμπαριά”, “Γεια σου καΐκι μου Άη Νικόλα”, το συγκλονιστικό σε στίχους Κώστα Βίρβου, “Γεννήθηκα για να πονώ” το “Τι σήμερα, τι αύριο, τι τώρα” και άλλα πολλά. http://www.youtube.com/watch?v=0W0f2oMhyAg
Ταξίδι στην Πόλη. Η ρήξη με τον Τσιτσάνη
Τον Οκτώβρη του 1951 πηγαίνουν για ενάμιση μήνα με τον Τσιτσάνη και την Ευαγγελία Μαργαρώνη στην Πόλη για εμφανίσεις στο κέντρο “Καζαμπλάνκα”. Αυτό το ταξίδι στοιχειώθηκε από πολλές φημολογίες και για τους δυο τους με αποτέλεσμα να γίνει η αρχή του τέλους για την σχέση τους. Η Νίνου έστελνε χρυσές λίρες στον άντρα της με τις οποίες ξεκίνησε να φτιάχνει το σπίτι της στο Αιγάλεω. «Κάποτε έκλεισαν με τον Τσιτσάνη να πάνε να τραγουδήσουν στη Νέα Υόρκη. Η Νίνου πήρε βίζα. Ο Τσιτσάνης όχι, καίτοι είχε φίλο τον αρχηγό του ΙΔΕΑ. “Δεν θα πας” της είπε ο Τσιτσάνης. “Θα πάω” απάντησε η Νίνου. Και πήγε μόνη της. Κάποτε ξαναγύρισε. Ήταν άρρωστη. Ο Τσιτσάνης δεν της ξαναμίλησε. Δεν πήγε να τη δει στο νοσοκομείο. Ούτε στην κηδεία της πήγε…», λέει ο ο Λευτέρης Παπαδόπουλος.
Στην Αμερική
Στο τέλος της ενώ γνωρίζει ότι έχει καρκίνο στη μήτρα αποφασίζει να πάει στην Αμερική μια και ο δρόμος είχε ανοίξει από το 1953 με τον Παπαϊωάννου, ενώ ο Τσιτσάνης πρώτος είχε δεχτεί προτάσεις από το 1949, ωστόσο δεν ήθελε το υπερατλαντικό ταξίδι με το αεροπλάνο. Στην Αμερική πηγαίνει ευελπιστώντας να γιατρευτεί από την ασθένεια της αλλά τελικά δουλεύει.
Πρώτο ταξίδι είναι στις 29 Σεπτέμβρη του ‘54 και θα δουλέψει στο “Νέο Βυζάντιο” στη Νέα Υόρκη, ενώ μένει σ’ ένα δωμάτιο στους 42 δρόμους. Γυρίζει στην Ελλάδα σε άσχημη κατάσταση, ξαναπηγαίνει στου “Τζίμη”, και επίσης ηχογραφεί και το “Αγάπη που έγινες δίκοπο μαχαίρι” από την ταινία “Στέλλα” του Κακογιάννη. Επιστρέφει στην Αμερική, όπου την υποστήριξαν ο Κώστας Καπλάνης και η Ρένα Ντάλλια, η οποία μαζί με την Εύα Στυλ έκαναν κάθε βράδυ έρανο μεταξύ των θαμώνων στα κέντρα «Μπριτάνια» και “Βυζάντιο” για τα έξοδα του νοσοκομείου. Καταβεβλημένη γυρίζει στην Ελλάδα και αναγκάζεται να δουλέψει στου ʽʼΤζίμηʼʼ για μια παλιά οφειλή. http://www.youtube.com/watch?v=9iDFIzBYslg
Πεθαίνει στις 23 Φλεβάρη του 1957, ημέρα Σάββατο.
Ο Μάνος Χατζιδάκις τής αφιέρωσε το δίσκο του «Τα πέριξ» (1974), με ερμηνεύτρια τη Βούλα Σαββίδη, με τα λόγια: «Όλη η εργασία αυτή χαρίζεται στη μνήμη της ανεπανάληπτης Μαρίκας Νίνου, που δίχως να το ξέρει, με το μαχαίρι της φωνής της, χάραξε μέσα μας βαθιά τα ονόματα των θεών της ταπεινοσύνης και της βυζαντινής παρακμής».
tvxsteam