Όχι, δεν χρειάζεται άνοιγμα άλλου θέματος: μιλώντας για λαϊκή μουσική, αστική ή αγροτική, μιλάμε ουσιαστικά για ήθη και έθιμα πολιτιστικού ενδιαφέροντος: μουσική, χορός, όργανα και τα συναφή.
Για μένα, ακριβώς το αντίθετο. Ναι, φυσικά και μας ενδιαφέρει η προβολή και ανάδειξη των πολιτισμικών μας ιδιαιτεροτήτων, άλλο τόσο όμως ενδιαφέρει αυτό και τους (κατά σειρά εκ δυσμών προς ανατολάς) Μαροκινούς, Αλγερίνους, Τυνήσιους, Λύβιους, Βόσνιους, Σέρβους, Αλβανούς, Βούλγαρους, Αιγύπτιους, Ρουμάνους, Ουκρανούς, Μολδαβούς, Τούρκους, Σύριους, Κούρδους, Ιρακινούς, Αζέρους, Πέρσες, Αφγανούς και ίσως και άλλους. Και, το χειρότερο, όλους μας ενδιαφέρει, σε πρώτη προτεραιότητα, η κατοχύρωση, χωρίς την οποία θα μας λείψουν τα απαραίτητα διαπιστευτήρια.
Δυστυχώς, όλοι οι σημερινοί λαοί της ευρύτερης ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου, αντί να ψάχνουμε για τα στοιχεία που καταδεικνύουν τα κοινά σημεία των άρρηκτα μεταξύ τους περιπεπλεγμένων πολιτισμών των επί μέρους λαών, τρέχουμε να προφτάσουμε να κατοχυρώσουμε “στο δικό μας όνομα” όσα στοιχεία μπορούμε, πριν μας προλάβει κάποιος άλλος. Έτσι έγινε και με τον Καραγκιόζη, έτσι και με τον “τούρκικο” ή “αραβικό” ή “ελληνικό” (κλπ, βλέπε λίστα λαών πιό πάνω) καφέ, έτσι και με τη Φέτα (εδώ μπαίνουν βέβαια κυρίως οικονομικού ενδιαφέροντος διαστάσεις), έτσι και με το τραγουδάκι “Από ξένο τόπο” που παρουσίασε, πριν λίγα χρόνια, η Βουλγάρα Αντέλα Πέεβα στην ωραιότατη ταινία της, έτσι, έτσι, έτσι, έτσι, δεν θα έχει τελειωμό η λίστα. Έτσι θα γίνει, σίγουρα, και με τα μπουζούκια και συναφή όργανα, ανεξαρτήτως πλήθους χορδών.
Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι η υπερηφάνειά μας ως Έλληνες έχει κάτι να κερδίσει, έτσι και συλλέξουμε (σαν να ήταν μετάλλια ολυμπιακών αγώνων) έναν αξιοπρεπή αριθμό από αναγνωρίσεις “πολιτιστικών προϊόντων”. Ποιός θα κρίνει κατά πόσον το μπουζούκι έχει τις προϋποθέσεις να ονομαστεί “Διακριτό Ελληνικό Πολιτιστικό Προϊόν”; με ποιούς κανόνες; σίγουρα πάντως όχι με αυτούς που θα χρησιμοποιούσαμε εσείς κι εγώ (η συντριπτική πλειοψηφία των αναγνωστών μας εδώ στο φόρουμ, δηλαδή) καθώς και κάποιες ακόμα χιλιάδες (ή έστω δεκάδες χιλιάδες) ανθρώπων που έχουν ακούσει κάποια ταξίμια τα αυτιά τους και έχουν μάθει να συγκινούνται από κάτι, ενώ δεν συγκινούνται από κάτι άλλο. Διότι αυτοί οι άνθρωποι συμβαίνει να είναι κυρίως Έλληνες και βεβαίως δεν θα ήταν σωστό να διαλεχτούν οι “κριτές” για ένα ελληνικό προϊόν ανάμεσα από Έλληνες.
Όμως, ας σκεφτούμε λιγάκι: Τι αναδεικνύει ένα μουσικό όργανο; ο καλλιτέχνης μήπως; ο οργανοποιός; ο σχεδιαστής του οργάνου (αν συμβεί να είναι ένα μόνο πρόσωπο); κάτι άλλο; Όλοι αυτοί μαζί, στους οποίους πρέπει ίσως να προσθέσουμε και το κοινό που ακούει και τέρπεται; Και κατά πόσον θα ευχαριστηθεί καλύτερα ο συγκεκριμένος (μη Έλληνας, θυμίζω) κριτής, από τον κύριο Πολυκανδριώτη, τον Μανώλη Πάππο ή το Σπύρο Γκούμα (τα δύο επιπλέον ονόματα διαλεγμένα εντελώς τυχαία);
Και για να τελειώνουμε: Ποιός θα αναγνωρίσει ότι τα όργανα αυτά είναι Ελληνικά και όχι Τουρκικά, Συριακά, Αιγυπτιακά, Αλβανικά, Αζέρικα ή, ακόμα ακόμα, σουμεριακά ή ασυρριακά; Εμείς, ή η Διεθνής Κοινότητα; Γιατί, αν πρόκειται για την δεύτερη, καλύτερα να ψάξουμε να βρούμε σε ποιό όργανο παίχτηκαν τα “Παιδιά του πειραιά” ή το “Σήκω, χόρεψε συρτάκι”. Αυτά ξέρει η Διεθνής Κοινότητα. Άντε και τον Ζόρμπας δε γκρίκ.