Ο στιχος στο ''Αιδινικο λεει ‘’
’
‘Ριξε τα μαλλια σου πλωρα ελληνικια τορπιλοφορα’.
Μα, σε εκτέλεση πάλι του Λεμπέση που έχω εγώ, λέει “τέλια”.
Πετάει η ομάδα, αυτό μόνο έχω να πώ, και μπράβο και πάλι μπράβο στο Σταύρο! Τώρα, μάλιστα! Όχι μόνο βγαίνει νόημα, αλλά και ζουμερό νόημα.
Υ.γ. όσο για τα τέλια, δεν έχω το δίσκο. Πάντως, στην παράθεση του youtube ο στίχος αυτός δεν τραγουδιέται.
Υ.γ. 2: Πρέπει επιτέλους να προμηθευτώ ακουστικά ποιότητος Άρη Νικολαΐδη…
Get this widget|Track details|eSnips Social DNA
Το “Αϊδίνικο” που ηχογράφησε ο Σαμιώτης μπουζουξής, Μανώλης Καραπιπέρης στην Αμερική το 1928 είναι ένα παραδοσιακό ζεϊμπέκικο της Μικρας Ασίας. Είναι ένα απο τα πρώτα 4 τραγούδια που γράφτηκαν αποκλειστικά με μπουζούκι, μετα την ηχογράφηση του Goerlitz στα 1917 με τον Καλαμάρα και τον Παπαδιαμάντη. Μέχρι τώρα το δεύτερο δίστιχο παρέμενε ανεξήγητο το τι λέει … Προσωπικα είχα ακούσει τις εκδοχές :
(α’ στίχος) Αντε ρίξε τα μαλλιά σου πλώρα
-
δεν είναι για ντροπη προχώρα
-
γίνε αντρο φυλλοφόρα
-
γίνε ασπρο φυλλοφόρα
και ο καθένας έβαζε ότι ήθελε και ότι άκουγε …
Χθες σε σχετική ατέρμονη συζήτηση σε ρεμπέτικο φόρουμ ο ερευνητής (πλέον) Σταύρος Κουρούσης απεκάλυψε στο Πανελλήνιο ότι ο στίχος λέει :
Αντε ρίξε τα μαλλιά σου πλώρα
Ελληνικιά τορπιλοφόρα
και όντως έτσι πρέπει νάναι !! Προσωπικα μόνο να συμπληρώσω ότι μάλλον έχει κάνει αναγραμματισμό ο Καρ. και λέει : τροπιλοφόρα αντι τορπιλοφόρα
Δεν πείθομαι. Με συγχωρείτε που το τραβάω λίγο αλλα για κάποιο λόγο, το υπόλοιπο τραγούδι δεν έχει λόγια ύφους ανάλογου του στοίχου Ελληνικιά τροπιλοφόρα(για όνομα), ίσα ίσα που είναι αρκετά σοβαρό και ρομαντικο…Δεν ειμαι rembetologist (σαν ειδικότητα γιατρού ακουγεται) αλλα παραθέτω άλλη υποθετική εξήγηση.
Πρωτον ο Καραπιπέρης διακομωδησε τον στοίχο, δεν ξέρω γιατί.
Δευτερον…Μια απο τις παλαιές ονομασίες απο το Αϊδινίου είναι Ανθέα (αν θυμάμαι καλά απο το σχολείο…πρέπει να το τσεκάρω)
Μπορεί λοιπόν (λέμε τώρα…μπορεί) είτε στην Αμερική είτε οπουδήποτε αλλού κάποιος να πε σε αυτή τη ευλογημένη κοπέλα οτι είναι όσο όμορφη όσο το Αϊδίνι ανθισμένο η κάτι τέτοιο (με μια καλή δόση αυτοσχεδιασμού και ποιητικής αδείας)
Ανθέα φυλλοφόρα
(το οποίο μας γυρνάει στην ποιό βοτανολογική εξήγηση που προτιμώ για κάποιο λόγο)
ε; πείτε κάτι…θα απογοητευτώ πολύ αν η μόνη εκδοχή είναι αυτή του πολεμικού ναυτικού…τόσο ωραίο τραγούδι.
1: Αλέξανδρε, μάλλον δεν το ξέρεις: Στο «φόρτε» των Βαλκανικών πολέμων, στις 18 Οκτ. 1912, ένα ελληνικό τορπιλοβόλο με κυβερνήτη τον Ν.Βότση έσπασε τον τουρκικό αποκλεισμό και βύθισε μέσα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το τουρκικό πολεμικό «Φετίχ Μπουλέν». Η επιτυχία αυτή του ελληνικού ναυτικού έγινε σχεδόν σύμβολο σε ολόκληρο τον Ελληνισμό και για πολλά χρόνια. Στην Αμερική μάλιστα, χτυπήθηκε (1916 ή 1917) και δίσκος της κ. Κούλας με τίτλο «το Μάρς του Βότση».
2:
Η τορπίλλη ήταν νεολογισμός και για γραμματιζούμενους, ακόμα και το 1929. Όταν η μυλωνού ακουμπάει με τα (μαύρα, ελλείψει μυλωνά) οπίσθιά της στις πασπαλισμένες με (άσπρο) αλεύρι επιφάνειες του μύλου, το αποτύπωμα δεν προκύπτει ιδιαίτερα καλλιγραφικό.
Βεβαίως, “ελληνικιά τορπιλοφόρα” [ή “τροπιλοφόρα”, ίσως από σαρδάμ της στιγμής]
λέει ο στίχος και επηρεάστηκε από την ανέλπιστη επιτυχία του Νικ. Βότση να βυθίσει μέσα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το τουρκικό πολεμικό “Φετίχ-Ι-Μπουλέντ”, όπως λέει και ο Νίκος.
Στο περιοδικό “Μετρονόμος” τεύχος Μάρτη 2003 υπάρχει μια αναφορά του Μ. Δραγούμη στο τραγούδι
“Μαρς Βότσης”, στην ιστορία του.
Οι στίχοι του:
"Τιμή στην οικογένεια, που έκανε το Βότση
τον άξιο το λεβέντη μας, γενναίο πατριώτη.
Που μπήκε στο ενδέκατο, μικρό τροπιλοβόλο
και το Φετίχ Μπουλέν χτυπά, και το βυθίζει όλο.
Οι Τούρκοι όταν άκουσαν, τέτοια βοή μεγάλη
ύστερα πʼ ανεθάρρησαν, τους ήρθε παραζάλη.
Και το πρωί σηκώνουνται, τρέχουνε και ρωτούνε
πού είναι το Φετίχ Μπουλέν, ζητούνε για να δούνε.
Μα εις μάτην ερευνούν, εις μάτην το ζητούνε.
Τρέχουνε και στο Καραμπουρνού, και τον Πασά ρωτούνε
«Τζάνουμʼ εμείς προσέχαμε, απʼ τη μεγάλη ντάπια
Ένα δελφίνι είδαμε, με δυο μεγάλα μάτια.»
Ήταν δελφίνι αφύσικο, και στην κοιλιά του ο Βότσης,
ο άξιος ο λεβέντης μας, γενναίος πατριώτης.
Που ʼβγαλε την απόφαση, ήρθε στη Σαλονίκη
και άρχισε ο στόλος μας, την πρώτη του τη νίκη.
Ζήτω του Βότση μας παιδιά, νέο θαλασσοπούλι,
ζήτω εις τον Κανάρη μας, και νέο Μιαούλη".
Ευχαριστώ για τα στοιχεία, ομολογώ οτι δεν γνώριζα την συγκεκριμένη ιστορία αλλα και πάλι, δεν είναι εθνικό εμβατήριο να βάλει μέσα και τα κανόνια του ναβαρώνε.Μου φαίνεται απλά εκτός θέματος και ύφους, και στο κάτω κάτω ακόμα και αν αποφάσισε ο ίδιος ο Καραπιπέρης να κάνει μια μικρή ανακύκλωση επηρρεασμένος απο τα ιστορικά γεγονότα, πάλι δεν ξέρουμε πόσο παλιό είναι το τραγούδι και πως έφτασε στα χέρια του( και αν υπήρχαν καν τορπίλες οταν γράφτηκε).Αλλα προφανώς αερολογώ. Η εξήγηση που δίνετε έχει νόημα.
Μα, και βέβαια ο “επίμαχος” στίχος προσετέθη πολύ αργότερα από τους υπόλοιπους, που μπορεί να έχουν και ηλικία κανα δυό αιώνων. Και κάτι ακόμα: Όταν ο πατέρας μου, πριν πάμπολες δεκαετίες μου «παρέδιδε» το γεγονός, προσέθετε με υπερηφάνεια και την εξής λεπτομέρεια:
Ο (τότε υποπλοίαρχος) Νικόλαος Βότσης (1877 – 1934), Υδραίος και απόγονος αγωνιστών του 21, παρασημοφορήθηκε για την απίστευτα παράτολμη ενέργειά του αυτή από την ελληνική πολιτεία. Αμέσως μετά την απονομή του παρασήμου, του επεβλήθη ποινή «δια παρατόλμους ενεργείας άνευ της εγκρίσεως του υφʼ ημάς Ναυαρχείου και έκθεσιν του υπʼ αυτόν πληρώματος εις κίνδυνον ζωής», η οποία ανηρέθη πάραυτα «λόγω ανδραγαθειών».
Σωστά!
Του “επεβλήθη ποινή” γιατί ενώ είχε βυθίσει το “Φετίχ -Ι-Μπουλέντ” μέσα στο κλίμα ενθουσιασμού που επικρατούσε και καθώς διέφευγαν με το τορπιλλοβόλο από το φρούριο του Καραμπουρνού, χωρίς κανένα λόγο και μόνο από …ενθουσιασμό …έριξε με το πολυβόλο εναντίον του φρουρίου, όπου βρισκόταν η τουρκική δύναμη εκθέτοντας έτσι σε κίνδυνο εκείνη τη στιγμή το πλήρωμα και χωρίς να έχει πάρει σχετική εντολή βέβαια.
Αλλά φυσικά και αναιρέθηκε η ποινή, γιατί χάρη στη δική του πρωτοβουλία ( και έγκριση βέβαια που πήρε) να βυθίσει το τουρκικό πλοίο, 400.000 Τούρκοι στρατιώτες έμειναν άπρακτοι να αγναντεύουν από τη Μικρασία το Αιγαίο, μια και η μεταφορά τους στη Μακεδονία και Θράκη προβλεπόταν να γίνει μέσω θαλάσσης και τώρα με την επιτυχία αυτή (και άλλες δυο ακόμα) η μεταφορά αυτή δεν ήταν εφικτή και έτσι λευτερώθηκε και η Θεσσαλονίκη μια ώρα αρχύτερα.
… και για την ακρίβεια, λίγες και μόνο ώρες αρχύτερα. Γιατί αν ο Καλάρης είχε υπακούσει τον Κωνσταντίνο, η Θεσσαλονίκη θα ήταν σήμερα Βουλγαρία.
(αλλά το παρακάναμε με την ιστορία, ρεμπέτικο φόρουμ είμαστε… σταματάω)
Βρήκα το cd.
ΚΑΡΑΝΤΟΥΖΕΝΙΑ ΤΟΥ ΤΖΟΥΡΑ με τον Γιάννη Λεμπέση Νο 2
12 ρεμπέτικα και “χασικλίδικα” τραγούδια
1.Αϊδίνικο ζεϊμπέκικο
2.Ντουντού
3.Η τράτα
4.Μπαγλαμάδες
5.Τούτον το μήνα
6.Μπουρνοβαλιός μανές
7.Πότε μαύρα - πότε άσπρα
8.Της τριανταφυλλιάς τα φύλλα
9.Ρίχνω ζάρια
10.Δε μου λέτε
11.Μπάτσοι και χωροφυλάκοι
12.Από κάτω απ’ τις ντομάτες
NEXT RECORDS HELLAS - ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΙΣΤΑ ΑΕ
Αγαπητε alk.
Δεν ξερω γιατι δεν σου κολλαει ο στιχος,εγω τον βρισκω παρα πολυ ωραιο,ως νησιωτης ο Καραπιπερης ειναι φυσικο να αναφερεται σε τετοια πραγματα στιχακια τετοια υπηρχαν σε ολα τα νησια και να εχει πολλα αδεσποτα στιχακια της παραδοσηςΤο κομματι το εχω σε παρθενα κοπια απο το δισκο και ακουγεται πεντακαθαρα εκει,απλα ο ιδιοματισμος τηε σαμιωτικης προφορας το κανει λιγο δυσκολο με το πρωτο ακουσμα.
Ε, ωραία! Και τι λέει; Ταίρια ή τέλια; (αν και δεν θα σκάσω ιδιαίτερα…)
…
άχι τα μαλλάκια σου κυρά μου, τέλια στο βραχνοτζουρά μου!
Μάλιστα εγώ ακούω “…τορπιλοφόρα”, δηλαδή σωστή σειρά στα γράμματα κι όχι σαν τα “αρεοπλάνα” του Γενίτσαρη.
Ας μην ξενίζει το κομπλιμέντο. Είναι συχνοί οι παραλληλισμοί της εντυπωσιακής κι επιβλητικής γυναίκας με μεγαλοπρεπή πλεούμενα. Θυμηθείτε τη …“φρεγάτα” του Κ. Χατζηχρήστου. Η δε χρήση της …τορπίλης έχει να κάνει με το εντυπωσιακό στήθος της γυναίκας. Αν και δε με πήραν τα χρόνια, πρόλαβα τους μάγκες στο λιμάνι να κορτάρουν με τέτοιες κουβέντες τις γκόμενες στην περατζάδα.
Γιατί και αν όντως ο στοίχος μπήκε απο τον Καραπιπέρη, εχω την αίσθηση οτι το τραγούδι υπήρχε και πρίν τα ιστορικά αυτά γεγονότα που( με εντυπωσιακότατο τρόπο) αναφέρει ο κύριος Πολίτης τα οποία φαίνονται να είναι αφορμή για την αναφορά του καραβιού.
Ο Καραπιπέρης δεν έγραψε το τραγούδι, είναι παραδοσιακό και πάρα πολύ παλιό. Απλά αναρωτιέμαι εαν ο στοίχος άλλαξε σε “ελληνικιά τροπιλοφόρα” κάποια στιγμή …τι έλεγε πρίν;
Με άλλα λόγια, το αϊδίνικο είναι παλαιότερο απο τα…τροπιλοφόρα.
Πάλι αερολογώ το ξέρω, απλά πολύ θα ήθελα να ξέρω εαν υπάρχει κάποια παλαιότερη καταγραφή των στοίχων σε χαρτί, πρίν τις ένδοξες μέρες του πολεμικού μας ναυτικού.
Το αϊδίνικο ζεϊμπέκικο είναι παλιό οργανικό κομμάτι, είχε μόνο μελωδία, όχι στίχους.
Πάνω σε αυτή τη μελωδία μπήκαν αργότερα οι στίχοι του τραγουδιού “Τα μαλλιά σου τα πλεγμένα…” για το οποίο συζητάμε.
Μπορεί βέβαια να υπήρχε και άλλη παραλλαγή στους στίχους, προγενέστερη απ’ αυτή με τον Καραπιπέρη, και να μη μας είναι γνωστή.
Όπως λέει και η Ελένη, το κομμάτι είναι αρχικά οργανικό και τούρκικο. Το Aydin Zeybegi το έχω σε καμμιά δεκαριά ηχογραφήσεις. Είναι παλαιά παράδοση στην Τουρκία οι (ελάχιστοι, εκτός ζεϊμπέκικων) χορευτικοί σκοποί να μην διαθέτουν στίχο, συνήθεια όχι δημοφιλή στους μουσουλμάνους ενώ αντίθετα, στην ελληνική παράδοση, ελάχιστοι είναι οι οργανικοί χορευτικοί σκοποί. Τα τουρκικά κομμάτια με στίχους είτε είναι αφηγηματικά, τα λεγόμενα asik, είτε επηρεασμένα από τις (ελληνο-) χριστιανικές συνήθειες.
Κάποιοι, μάλλον στον 20ό αιώνα, προσέθεσαν τους συγκεκριμένους στίχους κατά το μικρασιάτικο πρότυπο, που «συμπιλεί» δίστιχα συχνά χωρίς εννοιολογική σύνδεση μεταξύ τους ή, όπως εδώ, με κάποιο κεντρικό θέμα όπως π.χ. τα μαλλιά της κόρης. Η κόμμωση «μπαγιαντέρα» (φαίνεται πως έτσι είχε κομμένα τα μαλλιά της η πρωταγωνίστρια της ομώνυμης όπερας) παραπέμπει με σιγουριά στον 20όν αιώνα.
Το πιο πιθανό είναι να μην υπήρχε στίχος με μαλλιά «πλώρα» πριν τον τορπιλλισμό και να κατασκευάστηκε για να «στεγάσει» την ελληνική τορπιλοφόρα που αναζητούσε απαθανάτιση, αλλά βρισκόμαστε ακόμα στην εποχή της «ανώνυμης δημιουργίας» και είναι δύσκολο ως αδύνατο να βρεθούν στοιχεία.
Με τον τιτλο αιδινικο στην Ελλαδα και Αμερικη στην ελληνικη δισκογραφια υπαρχει ηχογραφημενο στις εξης εκτελεσεις
Vi-58028 Αϊδίνικο ζεϊμπέκικο Μανώλης Καραπιπέρης
CO-56100F Αϊδίνικος χορός Μαρίκα Παπαγκίκα
AO-2649 Αϊδίνικο Οργανικό
Vi-58073 Αϊδίνικος χορός Λαϊκή Ορχήστρα
Pan-8038 Αϊντίνικος καρσιλαμάς Κα Κούλα
Pan-80?
Αϊντίνικο ζειμπέκικο Kα Κούλα
Vi-81534
39867-2
[LEFT]Αϊντίν χαβασί
Αχιλλέας Πούλος[/LEFT]
Απο τουρκικες εκτελεσεις εχω περιπου 4 απο γραμμοφωνο
Συνηθως το aydin zeibek ειναι ο σκοπος του τραγουδιου’’ εμαθα πως εισαι μαγκας’’,ομως στις ελληνικες ειναι αλλος σκοπος και καμια φορα δεν εχει καμια σχεση ο ενας με τον αλλο.Μερικες φορες ειναι η γνωστη ‘‘Περγαμος’’ και αλλοτε το γκελ-γκελ.
Στις τουρκικες αλλες φορες ειναι το Κασαμπαλιωτικο και σε καποια αλλη εχει μουσικα περασματα του τραγουδιου δεν παω πια στο Γαλατα.Μηπως τελικα το Αιδινικο ειναι αποκλειστικα τροπος χορου και οχι απαραιτητα σκοπου?
Το κομματι του Καραπιπερη δεν εχει καμια σχεση με ολα τα υπολοιπα αιδινικα εχει δικους του ξεχωριστους στιχους και ερχεται απο αλλη παραδοση
Νικο Πολιτη μιας και αναφερθηκες στις διαφορετικες εκτελεσεις του τραγουδιου και ειπες για Μελκων Μαγκικου,Βιδαλη.
Ποια τραγουδια εννοεις? ,με τον τιτλο αιδινικο κανεις δεν το ηχογραφησε ,εκτος και αν εννοεις το “εμαθα πως εισαι μαγκας” η το ‘‘γκελ γκελ’’,αν θελεις γινε λιγο πιο σαφης σε αυτο.