Με πρόλαβες! Άρα δεν χρειάζεται να του γράψω κι εγώ. Πραγματικά, με ξενίζει λιγάκι η συγγένεια με τον Τέταρτο σκληρό, αλλά την αναφέρει ο Μαυροειδής και για το νιχαβέντ, και για το συγγενικό του μπουσελίκ. Για Σαμπά πάντως, δεν λέει τίποτα ούτε στο νιχαβέντ, ούτε στο μπουσελίκ. Αναμένομεν!
Το σαμπά δεν είναι Ήχος Πρώτος. Είναι Νάος, μία φθορά του Πλαγίου του Πρώτου.
Υπάρχει, Άνθιμε, αν το τραβήξεις λιγάκι: Θέμα του τραγουδιού είναι η Εθνική Αντίσταση και το απόσπασμα στην Καισαριανή, όπου κατέληγαν όσοι συλλαμβάνονταν. Αλλά, ποιάν ιδεολογικοπολιτική τοποθέτηση είχαν, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, αυτοί οι αγωνιστές; Σίγουρα δεν ήταν Χίτες, ούτε του Ζέρβα…
1 «Μου αρέσει»
Προσωπικά, δεν αισθάνομαι καλά να ξαναενοχλήσω (μέσω τρίτου μάλιστα), οπότε ας αφήσουμε θα έλεγα τα της βυζαντικής και ας έχουμε μια πρόσθετη πληροφόρηση σε επίπεδο δρόμου/μακάμ.
Νομίζω πως και ο κ. Μυστακίδης είναι μέλος εδώ, οπότε μπορεί να ενδιαφερθεί.
Το υπογραμμισμένο σημείο είναι αρκετό, δεδομένου ότι
Από κει και πέρα, η πλήρης τροπική ανάλυση του κομματιού είναι σίγουρα μεν ενδιαφέρουσα, αλλά δεν προσφέρει τίποτε περισσότερο στην ταύτιση αυτού του ακροάματος με τις περιγραφές που έδωσε με λόγια ο Μάρκος.
Προσωπικά, δεν θέλω να το τραβήξω καθόλου. Προτιμώ να μείνω στο περιεχόμενο των στίχων, που ακριβώς μας παραπέμπουν σε ΕΘΝΙΚΗ Αντίσταση κατά των Γερμανών κατακτητών. Δεν βλέπω τίποτα «σπόντες» του Μάρκου που να δίνουν λαβές άλλες (άλλωστε, από ό,τι διαβάζουμε στην Αυτοβιογραφία, μόνο φανατικό αριστερό δεν τον λες νομίζω…) Μάλιστα, το ίδιο το ποιητικό κείμενο εύκολα πιστεύω λαβαίνει χαραχτήρα συμβόλου, υπερβαίνοντας τα συγκεκριμένα τραγικά περιστατικά, δίνοντάς μας σε όλο το τραγικό βάθος το ποιο είναι το τίμημα του να μάχεσαι για την ελευθερία.
Έχει πολύ ενδιαφέρον, και το προτείνω ανεπιφύλακτα, το συγκλονιστικό μικρό βιβλίο του Κ. Σβολόπουλου («Χαϊδάρι, 8 Σεπτεμβρίου 1944: η Αόρατη Στρατιά στο απόσπασμα», εκδ. Πατάκη), που αναφέρεται με μεγάλη λεπτομέρεια στους τελευταίους 59 πατριώτες αγωνιστές που εκτελέστηκαν στο Χαϊδάρι. Εκεί λοιπόν διαβάζει κανείς και τη μαρτυρία του Πελτέκη (αρχηγού της μυστικής οργάνωσης Υβόννη): «Είμαστε όλοι κοινοί πολίτες. Καταπολεμηθήκαμε, λίγο ως πολύ, από όλα τα πολιτικά κόμματα […]»)
Εσύ.
Ο λογοκριτής όμως;
Και καλά ο πραγματικός λογοκριτής. Ο υποθετικός λογοκριτής;
Είσαι ο Μάρκος. Γράφεις το τραγούδι. Λες «να πάω να το υποβάλω για έγκριση. Αν μου πουν ετούτο; Αν νομίσουν εκείνο; Μπα, άσε, και τον λογοκριτή και τον γρύλο του…»
Ρεαλιστικό, νομίζω.
Και η Λέλα Καραγιάννη (και χιλιάδες άλλοι βέβαια), ΕΘΝΙΚΗ αντίσταση έκανε. Αλλά, μιας και με κάλυψε 100% ο Περικλής: πές το αυτό του λογοκρίτη, να δούμε αν θα αποδεχτεί τους στίχους του Μάρκου.
Περιμένοντας «να δούμε αν θα αποδεχτεί τους στίχους» ο λογοκριτής, να συμπληρώσουμε το παζλ αναφέροντας ότι οι στίχοι του τραγουδιού δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Το Ελληνικό Τραγούδι», τεύχος 20, Μάιος 1946 [«Χαϊδάρι» (Λαϊκό)]
1 «Μου αρέσει»
Αυτό θα μπορούσε να αποτελεί απόδειξη ότι το τραγούδι πέρασε από τον λογοκριτή και εγκρίθηκε. Φαντάζομαι σε άλλη περίπτωση δεν θα μπορούσε να δημοσιευτεί ο στίχος του… (1946 κιόλας, μια περίοδος που η λογοκρισία πρέπει να ήταν στα “πολύ” πάνω της!)
Να ρωτήσω.
Υπάρχει καμιά συγκεκριμένη υπόνοια ότι ο λόγος που δε δισκογραφήθηκε το τραγούδι ήταν άλλος;
Το σενάριο που (όχι ακριβώς υποστηρίζω αλλά) δε θεωρώ απίθανο, σχετικά με τη λογοκρισία, ότι δηλαδή μπορεί και να μην έφτασε καν να υποβληθεί για να μην μπλέξουμε, μπορεί τελικά να αποδειχτεί λανθασμένο. Όμως γιατί πρέπει να υπήρχε οπωσδήποτε κάποιος λόγος; Δεν υπάρχουν και τραγούδια που απλώς δεν έτυχε να φτάσουν στο στούντιο;
Σ’ εκείνα τα περίφημα ακυκλοφόρητα του Βαμβακάρη που τα μάθαμε πριν λίγα χρόνια, υπάρχουν αρκετά τραγούδια που δεν είναι καθόλου κατώτερα από τα κυκλοφορημένα. Και νομίζω ότι λίγο πολύ κάθε συνθέτης (μουσικός, τραγουδιστής κλπ.) ενδέχεται να έχει γράψει τραγούδια που δεν ευτύχησαν να δισκογραφηθούν.
Όχι, δεν υπήρχε λογοκρισία τότε. Ανασυστάθηκε νομίζω τέλη 1947 και βάλε.
2 «Μου αρέσει»
Καλησπέρα,
είχα μια εποικοδομητική συζήτηση με τον πάντα γενναιόδωρο Ευγένιο Βούλγαρη.
Ο Ευγένιος μου είπε ότι, εάν θέλουμε να δούμε την μελωδική συμπεριφορά της μουσικής των στίχων με μακαμική σκοπιά, τότε θα πρέπει να το εντάξουμε στο μακάμ μπουσελίκ.
Φυσικά, δρόμος μπουσελίκ, δεν ήταν γνωστός τότε, ο Μάρκος το έλεγε Νιαβέντι, έχοντας στο μυαλό του την εμπειρική συνδυαστική προσέγγιση του μακάμ Νιχαβέντ (με περάσματα/συμπεριφορές Νεβεσέρ) με την δυτική μινόρε κλίμακα.
3 «Μου αρέσει»
Ωραίος ο Μπάμπης, απευθύνθηκες στον πιο κατάλληλο άνθρωπο!
1 «Μου αρέσει»
Εδώ όμως μιλάμε για τραγούδι που είχε ήδη περάσει την βάσανον της αποδοχής του κοινού μετ’ επαίνων.
Μπορεί και τα άλλα, πού ξέρεις;
Βασικά, τι έπαιζε ο Μάρκος -και οι άλλοι- στα μαγαζιά; Προσωπικά είμαι βέβαιος ότι η απάντηση είναι «δεν ξέρουμε», εκτός από σκόρπιες περιπτώσεις που τυχαίνει να ξέρουμε.
Ε, όταν ένα κομμάτι έχει περισσότερες πιθανότητες, αυτό θα διαλέξεις πρώτο.
Τα πάντα, από Κομπαρσίτα ξεκινώντας.
1 «Μου αρέσει»
ισως δεν ηχογραφηθηκε διοτι το θεμα απλα δεν ηταν επικαιρο,αφου το εργοστασιο ανοιξε 2 χρονια μετα το τελος της κατοχης, και η λογοκρισια λεει ο τσιτσανης ηταν απουσα για λιγους μηνες, οπου προλαβαν και περασαν και καποια χασικλιδικα. το ματσακια πεντοχιλιαρα παραδειγμα, δεν ειχε αλλους στιχους το 43’ που το εβγαλε για τα χρηματα που εχασαν την αξια τους, και μετα το 47’ εβαλε αλλους στιχους σχεδον το ιδιο θεμα…? διοτι και το 47 υπηρχε πληθωρισμος, αλλα οχι οπως το 43’ 44’ που ξεφυγε τελειως η κατασταση. παρ’ολα αυτα ηχογραφηθηκε καποιο κομματι ατοφιο της κατοχης μετα τον πολεμο…? νομιζω κανενα… ο σαλταδορος ποτε βγηκε πρωτη φορα…?
Με τον Γενίτσαρη, νομίζω, πολύ αργότερα, το '76, όταν πλέον η αξία του ήταν καθαρά ιστορική, σε άλμπουμ - αναδρομή.
Με τον Κατσαρό το '47, κι εκεί πραγματικά δεν μπορώ να καταλάβω το σκεπτικό. Στην Αμερική έτσι κι αλλιώς Κατοχή δεν είχε. Για τους τυχόν καινούργιους μετανάστες που είχαν ζήσει Κατοχή στην Ελλάδα, ήταν ανεπίκαιρο. Πάντως βγήκε. Και σίγουρα ήταν η πρώτη κυκλοφορία (ακόμη κι αν για τον Γενίτσαρη κάνω λάθος και το είχε ξαναβγάλει πριν το '76).