περίτεχνος “Ιταλικός” τετράχορδος ταμπουράς (colascione ΜΙ ΛΑ ΡΕ ΣΟΛ) του Bartolomeo Arnolfini ca1770
Toν οργανολογικό αυτό τύπο (colascione στα Ιταλικά) τον έχουμε δεί πριν πολλά χρόνια και εδώ (αναζητήστε τον σύνδεσμο του # 1). Θα έλεγα ότι η συγγένεια με όργανα της Ανατολής του τύπου των μακρυμάνικων λαουτοειδών (πανδουρίς) είναι προφανέστατη, κι ας τα θεωρούν ανήκοντα στην Mandolin family…
στο MUSICA POPOULARE
η περιγραφή για το οργανο ,αναφέρει .
< Italian four-stringed Colascione. It is a plectrum instrument, belonging to the family of long neck lutes, of Arabic derivation (tambur). The soundboard is in spruce, flat, enriched on the sides by a valuable inlay of bone and mother-of-pearl: in the middle there is a small oval harmonic hole, covered by a rosette in bone, carved with figures of flora and fauna. The body is pyriform, not perfectly ovoid but with a slightly pointed bottom, completely covered with a very rich decoration in ivory, bone and mother-of-pearl and a reinforcement in ivory tip carved with acanthus leaves. The neck is very long, semi-cylindrical, in maple, with inserts in ebony, ivory, bone and mother-of-pearl, without frets: there is no real pegbox and the pegs, at the back, are directly housed in the final part of the neck. The strings, made of metal or gut, are tuned in E, A, D, G and the nut is made up of two filaments of gut tied at the top of the neck, under the pegs, through which the strings pass. It is very difficult to establish the period because the instrument underwent an important restoration at the end of the 19th century probably by Leopoldo Franciolini and a recent one by Fabio Lissia: the bridge, the tailpiece and the nut seem to have been rebuilt while three of the four pegs have been repaired. The label inside the body there is the inscription: Bartolomeo Arnolfini Deuc, difficult to attribute to known violin makers. Dimensions: complete length of the fingerboard and case cm. 122; width of the fretboard at the top mm. 32, at the top mm. 47; length of the neck from the graft with the body cm. 88; complete pegbox mm. 90, diameter mm. 8; length of the case cm. 34, width cm. 24 and depth cm. 15. >
και η μετάφραση google .
(τα στριφτάρια βγήκαν μανταλάκια…)
<Ιταλικό τετράχορδο Colascione. Είναι όργανο , “πένας” που ανήκει στην οικογένεια των λαούτων με μακρύ λαιμό, αραβικής προέλευσης (ταμπούρ). Το ηχείο είναι από έλατο, επίπεδο, εμπλουτισμένο στα πλάγια με ένα πολύτιμο ένθετο από κόκκαλο και φίλντισι: στη μέση υπάρχει μια μικρή οβάλ αρμονική τρύπα, καλυμμένη από ροζέτα σε κόκκαλο, σκαλισμένη με φιγούρες χλωρίδας και πανίδας . Το σώμα είναι αχλαδόσχημο, όχι τελείως ωοειδές αλλά με ελαφρώς μυτερό πυθμένα, πλήρως καλυμμένο με πολύ πλούσια διακόσμηση σε ελεφαντόδοντο, κόκαλο και φίλντισι και ενίσχυση σε ελεφαντόδοντο άκρο σκαλισμένη με φύλλα άκανθου. Ο λαιμός είναι πολύ μακρύς, ημικυλινδρικός, σε σφενδάμι, με ένθετα από έβενο, ελεφαντόδοντο, κόκαλο και φίλντισι, χωρίς τάστα: δεν υπάρχει πραγματικό “μανταλάκι “και τα “μανταλάκια”, στο πίσω μέρος, στεγάζονται απευθείας στο τέλος του λαιμού. Οι χορδές, κατασκευασμένες από μέταλλο ή έντερο, κουρδίζονται σε E, A, D, G και το” παξιμάδι” αποτελείται από δύο νήματα εντέρου δεμένα στο πάνω μέρος του λαιμού, κάτω από τα μανταλάκια, από τα οποία περνούν οι χορδές. Είναι πολύ δύσκολο να καθοριστεί η περίοδος γιατί το όργανο υποβλήθηκε σε σημαντική αποκατάσταση στα τέλη του 19ου αιώνα πιθανότατα από τον Leopoldo Franciolini και μια πρόσφατη από τον Fabio Lissia: η γέφυρα, η ουρά και το παξιμάδι φαίνεται να έχουν ξαναχτιστεί ενώ τρία από τα τέσσερα μανταλάκια έχουν επισκευαστεί. Η ετικέτα μέσα στο σώμα υπάρχει η επιγραφή: Bartolomeo Arnolfini Deuc, δύσκολο να αποδοθεί σε γνωστούς κατασκευαστές βιολιών. Διαστάσεις: πλήρες μήκος ταστιέρας και θήκη cm. 122; πλάτος της ταστιέρας στο επάνω μέρος mm. 32, στην κορυφή χλστ. 47; μήκος του λαιμού από το μόσχευμα με το σώμα cm. 88; πλήρες κουτί στερέωσης mm. 90, διάμετρος mm. 8; μήκος της θήκης cm. 34, πλάτος εκ. 24 και βάθος εκ. 15.>
πάντως δεν το θεωρούν Ιταλικό οργανο (colascione),παρα, δάνειο εξ Ανατολών .
είναι αγνώστου κατασκευαστή , και επισκευάστηκε από τούς Bartolomeo Arnolfini και Fabio Lissia
Και το καπάκι (soundboard), από έλατο, έγινε ηχείο. Παρακάτω που λέει για το πραγματικό ηχείο, το «σώμα», είτε δεν μπόρεσαν να καταλάβουν τι ξύλο κρύβεται κάτω από όλη αυτή την επίστρωση διακοσμητικών υλικών είτε δεν έπαιζε πλέον κανένα ρόλο και δεν το ανέφεραν.
Μπουλγαρί!
2 «Μου αρέσει»
belonging to the family of long neck lutes
Έτσι, μάλιστα! Μακρυμάνικα λαουτοειδή, κανονικά. Εκείνο το «European Mandolin family», πού βρέθηκε;
Arabic derivation (tambur)
Εδώ κάνει λάθος, βεβαίως. Μεσοποταμιακή είναι η προέλευση και το όνομα.
there is no real pegbox and the pegs, at the back, are directly housed in the final part of the neck
Κάτι που ίσχυε για όλα τα όργανα αυτής της οικογένειας παγκοσμίως, εκείνη την εποχή.
(η μετάφραση είναι πολύ καλύτερη απ’ ό,τι θα περίμενα)
Σε δεύτερο χρόνο ίσως. Αν το δάνειο όργανο το υιοθέτησαν μουσικοί που ήξεραν το μαντολίνο και το προσάρμοσαν σε όσα ήδη ήξεραν. Δεν ξέρω αν όντως έτσι συνέβη στη συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά γενικά υπάρχουν όργανα υβριδικά, που να ανήκουν ταυτόχρονα σε δύο οικογένειες.
Πράγματι, η απώτατη προέλευση είναι μεσοποταμιακή. Ο άμεσος δανεισμός όμως πιθανόν να έγινε από τους Άραβες…
Δεν το είχα παρατηρήσει! Πράγματι, η «κεφαλή» είναι εντελώς ευθύγραμμη συνέχεια του μπράτσου, δεν υπάρχει κλίση των χορδών, και για να κάθονται στη θέση τους παρατηρώ αυτό το κόλπο που έχουμε δει συχνά σε παλιούς ελληνικούς ταμπουράδες, που δένουν τις χορδές από πάνω. Δεν ξέρω αν όντως ίσχυε παγκοσμίως αυτό, σήμερα πάντως όχι: τα σύγχρονα τούρκικα σάζια π.χ. έχουν την κεφαλή λίγο σπαστή.
Τι να εννοεί άραγε, από πάνω προς τα κάτω ή το αντίστροφο; Πέμπτες ή τέταρτες;
κατατάχθηκε εκει, για τον παρόμοιο τρόπο κατασκευής.
πάντα ξεκινάμε απο χαμηλά.
αν σου ζητήσουν να πεις τις νότες μιας κλίμακας δεν ξεκινας απο την κατάληξη.
ο μαέστρος μιας χορωδίας (οταν δινει τις φωνές), απο χαμηλά ξεκινάει.
ειναι δηλαδή οι 4 χαμηλές φωνές της κιθάρας.
Μα δεν είναι παρόμοιος ο τρόπος κατασκευής, το μαντολίνο έχει τσάκισμα στο καπάκι, κοντό μπράτσο, τάστα, καράουλο με μηχανικά κλειδιά… Εκτός κι αν παραδεχτούμε ότι όλα τα χορδόφωνα με σκάφος και μπράτσο, περίπου ίδια κατασκευή θα έχουν.
Επειδή δεν ξεκινάμε πάντα από χαμηλά, όσο κι αν αυτό θα φάνταζε λογικό, γι’ αυτό ρωτάω. Μι-Λα-Ρε-Σολ είναι και το βιολί, αλλά… από πάνω! (Ακόμα κι αν κανείς το έχει ακούσει ποτέ και ως Σολ-Ρε-Λα-Μι, δε χωράει αμφιβολία ότι λέγεται και το άλλο.) Η δε φράση «πρώτη χορδή» αρκετά συχνά σημαίνει την «έξω» χορδή, δηλαδή την πιο ψηλή σε ήχο και πιο χαμηλή σε θέση (την πιο κάτω, προς το έδαφος).
Ο Sparks στο “The guitar and its music” λέει ότι το έπαιζε ο Giacomo Merchi, που έπαιζε επίσης ναπολιτάνικο μαντολίνο και κιθάρα. Παραθέτει μια κριτική συναυλίας του 1753 στις Βερσαλλίες σύμφωνα με την οποία το όργανο είχε 2 χορδές κουρδισμένες σε διάστημα τέταρτης: ρε, λα.
1 «Μου αρέσει»