American Blues Meets Greek Rebetiko: Νέα σειρά μαθημάτων από το New York University

Τα μπλουζ είναι τροπική μουσική αναμεμειγμένη με την δυτικοευρωπαϊκή αρμονία, όπως και το ρεμπέτικο, όπως και ένα σωρό άλλες τοπικές παραδόσεις. Αλλά από κει και πέρα δεν υπάρχουν πολλά κοινά.

no problem, don’t worry, i know all the differences

1 «Μου αρέσει»

Tο μπλούζ είναι μουσική καθαρά μαύρη, που διαμορφώθηκε στη σημερινή της μορφή την ίδια περίπου εποχή, αλλά υπό συνθήκες εντελώς, μα εντελώς διαφορετικές από εκείνες του δικού μας δημοτικού τραγουδιού, αποκλειστικά από Αφροαμερικανούς. Είναι μουσική των μαύρων. Οι λευκοί διαμόρφωσαν, την ίδια περίπου εποχή, μια μουσική που ονομάστηκε Country Music, που μουσικολογικά δεν έχει καμμία συγγένεια με το μπλουζ, εκτός βέβαια από το ότι και τα δύο είδη χρησιμοποιούν τους ίδιους επτά μουσικούς φθόγγους. Η μουσική αυτή καλλιεργήθηκε στις κεντρικές πολιτείες, ενώ στις δυτικές πολιτείες δημιουργήθηκε μία παρεμφερής μουσική που ονομάστηκε Western. Η Country και η Western γρήγορα συνδέθηκαν μεταξύ τους από τη μουσική βιομηχανία, η οποία κατασκεύασε το μουσικό είδος Country & Western. To μουσικό είδος Rhythm and Blues δεν είναι blues, είναι ένα κατασκεύασμα της μουσικής βιομηχανίας και αυτό.

Νίκο μου, συμφωνώ απόλυτα με τις κριτικές σου για το κλισέ “intertwining” ανάμεσα στο ρεμπέτικο και την μπλούζ μουσική. Όμως νομίζω ότι οι σχέσεις ανάμεσα στο blues και country and western είναι αρκετά στενές και ότι ο μεταγενεστερός διαχωρισμός των δύο σε εντελώς διαφορετικά είδη είναι και αυτός στην πραγματικότητα “ένα κατασκεύασμα της μεταγενέστερης μουσικής βιομηχανίας”. Και δεν το λέω μόνο εγώ…το λένε και ερευνητές πολυ πιο ειδικοί από μένα! :slightly_smiling_face:

Επίσης θα έλεγα ότι το όνομα Country and Western είναι λίγο παραπλανητικό, γιατί και country music σαν είδος έχει τις ρίζες της στο νότο της Αμερικής (“the South”). Πριν αρκετό καιρό διάβασα ένα πολυ ενδιαφέρον βιβλίο που αναλύει διεσδυτικά τις σχέσεις ανάμεσα στην country και την εργατική τάξη του Νότου:

Και ένα ντοκιμαντέρ όπου μιλάνε μουσικοί και τραγουδιστές για τις κοινές μουσικές και κοινωνικές/πολιτιστικές ρίζες της μουσικής τους:

Στην soul μουσική (που έχει κρατήσει αρκετά στοιχεία από τη blues/rhytm and blues μουσική), υπάρχει μία ξεχωριστή υποκατηγορία που λέγεται country soul. Είναι μία από τις πιο αγαπημένες μου μουσικές, και εγώ τουλάχιστο νιώθω ότι υπάρχει ένα ωραίο intertwining σε τραγούδια όπως τα παρά κάτω!

Θα έλεγα ότι η διαφορά από τις πρωτότυπες country εκδοχές είναι στην ενορχήστριση και στον τρόπο που τραγουδάνε, που είναι καθαρό gospel. Το παρακάτω τραγούδι είναι ένα πρωτότυπο, αλλά για μένα θα μπορούσε να είναι country and western:

Τελικά, θα έλεγα ότι οι σχέσεις ανάμεσα στο “λευκό” cοuntry and western και “μαύρο” blues/soul είναι πολύ πιο στενές από τις σχέσεις ανάμεσα στο blues και ρεμπέτικο…

2 «Μου αρέσει»

Eύα μου, θα συμφωνήσω βεβαίως απόλυτα μαζί σου. Country and Western, Rhythm and Blues, soul και, σε ένα βαθμό, και το blues το ίδιο, έχουν κάποιες σχέσεις μεταξύ τους, μουσικολογικά, ενώ βεβαίως blues και ρεμπέτικο δεν έχουν την παραμικρή μουσικολογική συγγένεια, εκτός βέβαια από τους επτά φθόγγους της μουσικής. Country and Western και Rhythm and Blues άκουγα μετά μεγίστης μανίας ως teenager (όπως μας ονόμαζε ο Jack Fenema, o εκφωνητής της εκπομπής “Teen time” στον “Αμερικάνικο”, τον ραδιοσταθμό των Αμερικάνων στρατιωτικών της Αθήνας των ’ 50. Το “Top 20” του περιοδικού Billboard magazine το παρακολουθούσα ανελλιπώς και δεν μου ξέφευγε τίποτα, το μεγάλο πρόβλημα ήταν πως πολλά από τα “top hits” της Αμερικής δεν έρχονταν στην Ελλάδα να τα αγοράσεις ως δισκάκια.

Ειδικά για το blues πάντως, ασχολήθηκα πολύ σοβαρότερα απ’ το κυνήγημα των χίτς του Τζάκ Φένεμα, και απ’ εκεί οδηγήθηκα στην τζάζ κλπ…

3 «Μου αρέσει»

Dear Niko, I would also like to write something about this:
I was 16 and had a four-track tape recorder, analogue. Ca. 1970.

When I knew how the blues scheme worked, 12 Takte, three chords, I recorded a blues on four tracks. with saxophone, guitar and percussions. It was the beginning. I had understood the structure of blues. And with it, later on, everything that followed in pop music.
If I now try to play a rembetiko in blues style or in Jazz on baglamas or tzouras, it doesn’t work. I’ll try it on the saxophone, a Rembetiko in Jazz style. Let’s see.

Translated with DeepL Translate: The world's most accurate translator (free version)

Πάνω στο θέμα μας, με τον Δημήτρη Μυστακίδη:

Dialnet-FingerstyleRebetiko-7693555.pdf (1,3 MB)

1 «Μου αρέσει»

i put my new article in this thread (Deutsch and greek language)
kalo sawatokiriako
xairetismata apo stoutgardi :heart_eyes:

1 «Μου αρέσει»

Κάποια από τα γραφόμενα δεν με πείθουν εντελώς. Π.χ. η άποψη ότι το μπουζούκι παίζεται με τρέμολο, εντάξει για Ζαμπέτα ή κάποτε και για Τσιτσάνη, όχι για Μάρκο και λοιπούς προπολεμικούς.

The bouzouki is always played with a plectrum and one of the predominant characteristics of its sound is the tremolo picking

Ή όταν διαπιστώνει ότι ο Μυστακίδης αποκλείνει από το παίξιμο του Κατσαρού και πλησιάζει τους μπλουζίστες, εγώ νομίζω ότι μάλλον ο Κατσαρός αποκλείνει από το ορθόδοξο παίξιμο και ο Μυστακίδης τον «διορθώνει»

. During the verses, he only plays the tonic with his thumb in such a way that resembles the Texas blues monotonic bass (Grossman, 1992: 198-199). There is a distinction between his and Katsaros’s version, as the latter plays the tonic with his thumb repeatedly on each bar, like a pedal point, so Mystakidis’s fingerstyle tends to have a stronger connection with the blues techniques.

Άλλωστε μας τα είπε αρκετά ξεκάθαρα ο ίδιος εδώ στο φόρουμ εξηγώντας την προσέγγιση του με αφορμή τον ίδιο δίσκο

1 «Μου αρέσει»

Ο Κατσαρός είναι εμφανές ότι αλληλεπιδρούσε με τους (αφρο-)αμερικάνους μουσικούς γύρω του, ειδικά στα “αμερικάνικα” τραγούδια του (Πετζάμες, Κορίτσια μην πιστεύετε, κλπ).

Και η 5τονη κλίμακα στα blues τροπικά την σκέφτονται…

Επίσης ο κατσαρός πάντα έπαιζε με τον ρυθμό “πίσω” όπως κάνουν όλοι οι Αμερικανοί που παίζουν jazz και blues…

τροπικότητα σημαίνει ότι κάθε φθόγγος στο συγκεκριμένο μουσικό σύστημα γίνεται και διαφορετικός τρόπος (ματζόρε, μινόρε, χρωματικός κλπ.)

Μερικές φορές όμως, έβγαινε 100% εκτός ρυθμού, τσαλαβούτημα κανονικό…

Εννοείς το τόνισμα 2-4;

Αυτό συμβαίνει και στην πεντατονια, στα ηπειρώτικα και στα μπλουζ.

Γίνεται όντως στα μπλουζ; Έχω την εντύπωση ότι έναν τρόπο έχω ακούσει μόνο, αυτόν που θα λέγαμε του Λα ή του Ρε (σαν ουσάκ χωρίς τα ημιτόνια).

Στα ηπειρώτικα ναι, αλλά με αρκετά αυστηρή κατανομή: τα πολυφωνικά είναι πάντα στον ως άνω τρόπο, εκτός από ένα ξεχωριστό είδος βλάχικης πολυφωνίας που είναι στον τρόπο ένα τόνο κάτω (σαν ραστ χωρίς τις ίδιες νότες). Τα μοιρολόγια επίσης σ’ αυτόν τον τρόπο, τον δεύτερο. Κ.ο.κ.

@liga_rosa όχι το 2 4 αλλά λίγο πίσω από το μέτρημα και όχι αυτό που εννοεί ο φίλος ότι έβγαινε εκτός ρυθμού… Για να το καταλάβεις άκουσε πως ο Django πήγαινε λίγο πίσω και ενίοτε μπροστά.

Νομίζω ότι είναι η καλύτερη προσέγγιση

1 «Μου αρέσει»

Νομίζω κατάλαβα ότι εννοείς το παιχνίδισμα με τον ρυθμό, θες να δώσεις 1-2 παραδείγματα;
Μια και πήγε η κουβέντα στην τροπικότητα, θεωρώ ότι από φυσικού τους οι λαϊκές/παραδοσιακές μουσικές είναι τροπικές. Ας πούμε έχεις μια φλογέρα με συγκεκριμένα διαστήματα, και στέκεσαι κάθε φορά σε άλλη τρύπα οπότε φτιάχνονται διαφορετικά συναισθήματα.

2 «Μου αρέσει»

Να το εκφράσω σαφέστερα:

Τροπικότητα σημαίνει ότι κάθε φθόγγος στο συγκεκριμένο μουσικό σύστημα είναι και η βάση για την ανάπτυξη ενός μουσικού τρόπου.

Σε αυτό, όλοι φυσικά συμφωνούμε.