Στην κιθάρα τα ντουζένια χρησιμοποιούνται συχνότερα 'η σπανιότερα Νίκο; Έχω διαβάσει ότι και εκεί υπάρχουν εναλλακτικά κουρδίσματα. Λογικά θα δένει καλύτερα μια κατεβασμένη κιθάρα με ένα επίσης κατεβασμένο μπουζούκι, ισχύει αναγκαστικά αυτό 'η όχι απαραίτητα; Όσο για τον κόσμο θεωρώ πιθανό σε αυτή την περίπτωση να μην αντιληφθεί καν αυτό το κατέβασμα.
*Έχω δει συχνά να κατεβαίνει το μι σε ρε, παραπάνω οι απορίες μου έχουν να κάνουν με εξολοκλήρου ή κατά το μεγαλύτερο δυνατό (?) να ‘‘πειραχτεί’’ το στάνταρ κούρδισμα.
στην ελλάδα γενικώς τα εναλλακτικά κουρδίσματα χρησιμοποιούνται ελάχιστα πλέον. σε άλλα είδη μουσικής όμως είναι πολύ συνηθισμένα, πχ μπλουζ-ροκ-μέταλ. τα έχουμε γράψει εδώ, συνήθως είναι στην λογική του να κουρδίσεις την κιθάρα σε μια ανοιχτή συγχορδία.
τα κουρδίσματα έχουν κυρίως την λογική της αυτοσυνοδείας, δηλαδή να παίζεις την μελωδία στα καντίνια και να έχεις τα μπάσα που θέλεις σε ανοιχτές χορδές. οπότε δεν σε νοιάζει να έχεις άλλο όργανο να ταιριάξει (εκτός από μπαγλαμά-μπουζούκι στο ίδιο ντουζένι). αν τύχει να έχεις κιθάρα-μπουζούκι δεν έχει καμία σημασία αν είναι κατεβασμένα, το θέμα είναι να είναι και τα δύο κουρδισμένα για να παίξουν πχ σολ ματζόρε.
αυτό με την υποτονική, το είχα παρατηρήσει σε σχέση με τον θερμαστή και την προύσα. όπως έχεις ερευνήσει περικλή, έχουν κοινή καταγωγή οι μελωδίες τους. όμως η προύσα χρησιμοποιεί τον προσαγωγέα ενώ ο θερμαστής όχι. πολύς κόσμος βάζει προσαγωγέα στον θερμαστή, και φυσικά δεν ακούγεται άσχημα -δεν είναι όμως στον δίσκο. η απορία μου λύθηκε όταν έβγαλε ο σταύρος το κούρδισμα: απλά δεν υπάρχει ο προσαγωγέας στο ρε-σιb-σιb.
μια παρόμοια απορία έχω και στον μεμέτη, την είχαμε ξανασυζητήσει κάποια στιγμή. κλείνει χρησιμοποιώντας την 6η κάτω από την βάση, που δεν συνηθίζεται στον πειραιώτικο/χιτζασκιάρ. να την πούμε υποτονική του προσαγωγέα ; λοιπόν, στο συριανό ντουζένι που χρησιμοποιείται για πειραιώτικο/χιτζασκιάρ από σιb, ταιριάζει ταμάμ αυτό το κλείσιμο σολ-λα-σιb.
Σε μελωδίες με τονική τη βαθμίδα ραστ (δηλ. σε δρόμους ραστ, νιγρίζ, νιαβέντ) συμβαίνει συχνά να μη χρησιμοποιείται ο προσαγωγέας, αλλά να μπορεί να προστεθεί ως προαιρετικό ποίκιλμα. Αντίθετα, σε τονική δουγκιάχ (δρόμοι ουσάκ, χιτζάζ, σαμπάχ κλπ.) η υποτονική σχεδόν πάντα υπάρχει, ως κανονική κίνηση της μελωδίας (όχι ποίκιλμα), χώρια που πολλές φορές γίνονται και στάσεις εκεί.
Αυτό λοιπόν έχει και την αντιστοιχία του στα κουρδίσματα των παλαιών οργάνων. Υπάρχουν όργανα που τη νότα κάτω από το ραστ δεν την έχουν καθόλου, ή την πιάνουν δύσκολα, αλλά όχι όργανα που να μην έχουν καθόλου νότα ραστ.
Από αυτά συνάγω ότι η περίπτωση της Ατσιγγάνας είναι μια τυχαία εξαίρεση: συμβαίνει να μη χρησιμοποιεί υποτονική, όχι γιατί έτσι είναι ο δρόμος αλλά απλώς γιατί δεν είναι δα και υποχρεωτικό να την παίζεις σε κάθε χιτζάζ ανελλιπώς. Και περαιτέρω συνάγω ότι ίσως ο Μπάτης, εκμεταλλευόμενος αυτή την ιδιαιτερότητα του σκοπού, να τον τρανσπορτάρησε σε βάση που δεν είναι η φυσική του.
(Εκτός αν συμπεράνουμε το άλλο: ότι τελικά είναι Χιτζαζκιάρ, που το συζητάγαμε και την άλλη φορά και δεν είχαμε καταλήξει! Σ’ αυτή την περίπτωση μια χαρά τοποθετημένη στη σωστή βάση είναι. Με ελκύει πολύ ένα τέτοιο ενδεχόμενο: πόσα υπάρχουν ακόμη που θέλουν να μας μιλήσουν αλλά περιμένουν να τα κατανοήσουμε!)
νομίζω υπάρχει η λογική που λέει ότι το αυτί θέλει να ακούσει διάστημα πέμπτης καθαρής για ολοκληρωμένο άκουσμα. όταν έχεις 5χορδο δεν χρειάζεται απαραίτητα προσαγωγέας/υποτονική (πχ δυο μάγκες μες τη φυλακή), αλλά στα 4χορδα είναι απαραίτητη η υποτονική (πχ όσο βαρούν τα σίδερα).
λόγω των ισχυρών βαθμίδων ντο-σολ, με βάση το ντο σχηματίζονται 5χορδα ενώ με βάση το ρε σχηματίζονται 4χορδα (που μπορούν να επεκταθούν σε 5χορδα).
Λόγω της τσαμπούνας (που έχει 6 νότες, Σολ - Μι όλο κι όλο), είμαι πολύ εξοικειωμένος με σκοπούς που, όντως, αποτελούνται βασικά από ένα 4χ Ουσάκ + ένα τόνο πάνω άπό την κορυφή και/ή έναν κάτω από τη βάση.
Ωστόσο νομίζω ότι υπάρχουν και σκοποί που περιορίζονται μόνο στο 4χ.
Νομίζω ότι οι ονομασίες τετράχορδο, πεντάχορδο κλπ. ανάγονται στις αρχαίες λύρες, όπου κάθε χορδή ήταν μία μόνο νότα (όπως στις άρπες) και που, σε πολύ αρχαία μοντέλα, ήταν όντως 4χορδες, μετά 5χορδες κ.ο.κ., και άρα έπαιζαν μελψδίες που περιορίζονταν σ’ αυτές τις νότες. Άρα, η πολύ μικρή έκταση είναι όντως σημάδι παλαιότητας, αν και δε νομίζω ότι ως «αρχαίο» εννοούσες, Νίκο, τόσο αρχαίο!
Από κει και πέρα έχω παρατηρήσει ότι αρκετά συχνά οι μελωδίες των ηπειρώτικων πολυφωνικών περιορίζονται σε μια 4η (τονική-τέταρτη, χωρίς υποτονική), σε ό,τι αφορά την κύρια μελωδία, του παρτή -της πρώτης φωνής δηλαδή. Και τα ηπειρώτικα πολυφωνικά γενικά θεωρούναι πολύ αρχαίας προέλευσης είδος.
Τουλάχιστον μία φορά έχω πετύχει και τραγούδι με έκταση μιας τρίτης. Καθώς μάλιστα μιλάμε για ανημίτονες κλίμακες (αυτές που συνήθως τις λέμε 5τονικές), το τραγούδι είναι γραμμένο σε δύο νότες!!
Στου Καρά, πεντάχορδα δεν υπήρχαν. Για μία κλίμακα χρειάζονταν δύο 4χ και ένας τόνος, αλλά ποτέ τόνος και 4χ δεν ονομάζονταν 5χ. Με την έννοια αυτή, το 4χ είναι πιο αρχαίο αφού και ο Καράς ήταν ήδη αρκούντως αρχαίος…
Όσο για τα ηπειρώτικα πολυφωνικά, Ευρωπαίος φίλος τότε σπουδαστής της μουσικής, όταν του τα γνώρισα (δεκαετία 60) βρήκε ομοιότητες με την παλαιά Ευρωπαϊκή μουσική.
επαιξα μια φορα σε ενα μαγαζι 300 ατομων στο τελος της βραδιας λογω παραγγελιας το πειραιωτικο ντουζενι μονος χωρις την ορχηστρα… γεμιζε το μαγαζι μπουζουκι αλλη καυλα να το ακους απο τον ενισχυτη…!
Διάβαζα το άρθρο του Σταύρου σχετικά με τα κουρδίσματα, στο Συριανό λέει χιτζασκιάρ/πειραιώτικο. Τυχαία δοκίμασα τη μόρτισσα του Μάρκου και βγαίνει καλά, τουλάχιστον στα δικά μου αυτιά. Ποια η γνώμη σας για το σαμπάχ στο συριανό πάει ή έτυχε το κομμάτι (ή το έπαιξα λάθος;) ;
φυσικα και παιζεται. αφου ολο το κουρδισμα ειναι ενα σολ μινορε ανοιχτο, αν εχεις αφησει την κατω ρε και δεν την αλλαξες. οταν θα καταληγεις στο σολ το ανοιχτο στην δευτερη χορδη βαλε τον αντιχειρα στο 4ο ταστο στην μουργκανα. και χιτζαζ μπορεις να παιξεις, οπως τον ‘‘ξενυχτη’’ του χατζηχρηστου.
Μορτισα χασικλου ειναι ομωςσαμπαχ, ενω το συριανο ντουζενι ειναι ματζοροκουρδισμα. Παιζει χιτζασκιαρ και πειραιωτικο πιο πολυ. Το μορτισα χασικλου, βγαινει περιφημα στο ρε σολ ρε, απο μι σαμπαχ. Ειναι βσκ ταμαμ!
Το συριανο δεν ειναι σολ μινορε ανοικτο. Ο βασικος τονος που παιζεις ειναι το σι υφεση (πειραιωτικο κλπ).
Για ραστ σεγκιαχ χουζαμ, το πιο ωραιο ντουζενι ειναι φυσικα το αραμπιεν. Ειναι δυσκολο και λιγο πιο βυζαντινο αν θα μπορουσα να το πω.
Διορθωση. ΤΟ συριανο εννοω οχι δεν ειναι σολ μινορε ανοικτο, απλα παιζει με κυριο τονο το σι υφεση. Λογω μουργκανας ξεκαθαρα
Ευχαριστώ παιδιά για την ανταπόκριση. Έτσι το πήγα @basilas απλά χωρίς τα κόλπα στην μπουργκάνα.
Θα δοκιμάσω και αυτό που λες Μιχάλη με τον αντίχειρα, γενικά ακόμα δεν τα πολυξέρω και αντίχειρα σε κανένα κομμάτι δεν έβαλα.
Ισχύει για ρε-σολ-ρε, και το ανοιχτό σολ να προσθέσω που δοκίμασα άλλη φορά, και το ρε-σολ-φα κάθονται ωραία!
μια χαρα παιζει το συριανο και απο σολ. θελουν ψαξιμο δεν ειναι τοσο απλα οσο φαινεται. αναστροφη του σολ μινορε ειναι, οπως και το αραμπιεν αναστροφη του σολ ματζορε, αν τα παρουμε βαση της δυτικης θεωριας. στο αραμπιεν ομως ολοι παιζουμε κομματια ελληνικα που συνοδευονται με σολ ματζορε απο την κιθαρα η καποιο αλλο οργανο. κανεις δεν κραταει σι οπως οπως ειναι κανονικα. εξ ου και το αραμπιεν, αραβικο δλδ. αλλα με το σι στα αυτια μας δεν ακουγεται καλα διοτι ειναι μαθημενα αλλιως, σε αλλο ηχοχρωμα. ειναι το μπασο της μουργκανας που σε καθηλωνει εκει. στο μπαγλαμα η στο τζουρα που εχουν πιο πριμο ηχο αλλαζουν τα πραγματα. ο τονος της μουργκανας δεν ειναι κατι βασικο για ολα τα ντουζενια. ο αντιχειρας παραδειγμα στο 4ο ταστο ειναι μια βασικη κινηση καταληξης που γινεται και σε ενα αλλο ντουζενι προκειμενου να παιζεις σε αλλο τονο απο αυτον της μουργκανας.
δε διαφωνω στα πιο πολλα, αλλα ο τονος της μουργκανας ειναι ο βασικος σε οσα ντουζενια ξερω. εννοειται οτι αλλα ζεις τονους μεσα. Στο αραμπιεν μεταφερεσαι και σε σολ, αλλα παλι η τονικη η βασικη ειναι αυτη της μουργκανας
Κοίτα αυτά τα έκανα πριν 6 χρόνια που ήμουν στην αρχή του ψαξιματος. Τώρα που τα ακούω δε μου πολυαρέσουν, μάλλον θα τα έβγαζα και θα το έπαιζα χωρίς πολλά χτυπήματα. Επίσης έπαιζα και με το μικρό δάχτυλο που τώρα βγήκε στη σύνταξη.
Στο Συριανό παίζονται πολύ ωραία από σιb στη μεσαία χορδή μονόχορδα κατά κύριο λόγο χτυπώντας ανοιχτά μουργκάνα και καντίνι. Το αραμπιέν όπως λες είναι λίγο μυστήριο. Αισθάνομαι να με περιορίζει πάρα πολύ. Σα να μου λέει “φίλε εδώ που ήρθες δεν έχει κόλπα, θα παίζεις ότι σου λέω εγώ”. Είναι μαγευτικό όμως…
Πολύ ωραία τα λες. Το αραμπιέν είναι ρε σολ σι και έχουμε και το ντουζένι ρε σι σολ που ουσιαστικά αλλάζει η μεσαία με τη μουργκάνα θέση. Δηλαδή μπορείς να παίξεις και πειραιώτικο στο αραμπιέν όπως το σκύλα μ έκανες και λιώνω κάνοντας απλά κάποιες μυστήριες κινήσεις από καντίνι σε μπουργκάνα και μετά μεσαία κτλ. Εντάξει αυτά είναι για τους πιο περπατημένους ντουζενοπαίκτες δεν ξέρω john88 αν σε μπερδεύω.
; λοιπόν, στο συριανό ντουζένι που χρησιμοποιείται για πειραιώτικο/χιτζασκιάρ από σιb, ταιριάζει ταμάμ αυτό το κλείσιμο σολ-λα-σιb.