λοιπόν περικλή, ήρθε η ώρα να διαφωνήσουμε! για το μήνυμα #41 μιλάω, που το θεωρώ απλουστευτικό για 2-3 λόγους.
πρώτον, θεωρώ εντελώς ξεχωριστή (και αυθεντική όπως λες) την πρώτη εκτέλεση γιατί είναι η πιο άμεση έκφραση του δημιουργού (και εκτελεστή ταυτόχρονα). το παίζει γιατί μόλις το έγραψε, γιατί το γουστάρει και το νοιώθει. όχι γιατί έχει γίνει επιτυχία ή γιατί θέλει ποικιλία στο πρόγραμμα. επίσης η πρώτη εκτέλεση αποτυπώνει ακριβώς την αισθητική της εποχής, με ό,τι αυτό σημαίνει.
δεύτερον, υπάρχει μεγάλη διαφορά στην εποχή που γράφτηκε το μεγαλύτερο μέρος του ρεμπέτικου (μεσοπόλεμος/εμφύλιος), με την εποχή των δεύτερων εκτελέσεων (ανοικοδόμηση). όταν έχεις πόλεμο, φτώχεια, προσφυγιά, παρανομία, και η μουσική θα είναι πιο άμεση, πιο σκληρή, πιο λιτή. όταν πας να βάλεις τα μπουζούκια στα σαλόνια ή στα μεγάλα μαγαζιά, θα βάλεις και μεγάλες ορχήστρες με αντίστοιχη νεοπλουτίστικη αισθητική.
τρίτον, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν την δημιουργική τους περίοδο (συνήθως μέχρι τα 30/40) και μετά αναμασάνε και αναπολούν τα παλιά, χωρίς να μπαίνουν στη νέα εποχή που αλλάζει γύρω τους. δεν είναι τόσο κακό όσο ακούγεται αυτό, ανθρώπινο είναι. πιστεύω πως πραγματικά προτιμούσαν τον φυσικό ήχο από την ηλεκτρίλα, και γουστάρανε περισσότερο σε απλές καταστάσεις, όπως μεγαλώσανε (φαίνεται και από τις “ερασιτεχνικές ηχογραφήσεις” αυτό). το γιατί δεν αντισταθήκανε στην παρακμή, και πόσο το θεωρούσανε εξέλιξη ή αναγνώριση, είναι άλλο θέμα.
θα συμφωνήσω εν μέρει για το ισοπεδωτικό σχήμα μπουζούκι/κιθάρα. είναι τα πιο διαδεδομένα πλέον, ούτε μπαγλαματζή δεν βρίσκεις. ούτε βιολιά, ούτε σολιστικές κιθάρες, παρά μόνο από συγκεκριμένους μουσικούς. και τα πειραιώτικα μια χαρά βγαίνουν με μπαγλαμομπούζουκα, η κιθάρα μπήκε μέσα στην κολούμπια. ειδικά όταν έχουμε ντουζένια και συνηχήσεις στις ανοιχτές, η κιθάρα πρέπει να σωπαίνει. από την άλλη, παρέα είμαστε και παίζουμε για να γουστάρουμε, έτσι;
σημασία έχει να αντιλαμβανόμαστε την ουσία του τραγουδιού, από την πιστή επανεκτέλεση μέχρι την ευφάνταστη διασκευή. στην τελική και ο δούσας και ο κατσαρός στην αμερική με κιθάρα έπαιξαν τα παραδοσιακά, όπως τα θυμόντουσαν πριν ξενιτευτούν -είναι όμως απείρως πιο αυθεντικά (για να χρησιμοποιήσω πάλι τη λέξη σου) από τις μεταγενέστερες στημένες ηχογραφήσεις. και θεωρώ πιο αυθεντικά παιξίματα τα μπουζουκοκίθαρα σε μια παρέα που παίζει τα τραγούδια γιατί βιώνει τους στίχους, από τις πλήρεις ορχήστρες σε ένα αποστειρωμένο αφιέρωμα.