Η χρονική δϊάσταση απασχολεί πολύ τους φορουμίτες αφού παρόλο που σχεδόν όλοι παραδέχονται ότι είναι ανεπαρκή για το κλασάρισμα, όταν αρχίσουν να κατασκευάζουν κλάσεις ξαναγυρίζουν στην περϊοδοποίηση. Και αναφωνεί ο Aris : Μόνο αν κατηγοριοποιήσεις το τραγούδι συνολικά με βάση το ύφος και τη θεματική του μπορείς να φτιάξεις τέτοιες κατηγορίες.
Νομίζω ότι το το ύφος και η θεματική είναι τα κατεξοχήν επεξηγηματικά κριτήρϊα γκρουπαρίσματος. Δηλαδή ένας αμανές που συνθέθηκε το 1935 (αν υπάρχει) είναι πιο κοντά (μιάζει περισότερο με) σʼ έναν αμανέ του 1910 παρά σʼ ένα ρεμπέτικο του 1932. Ο χρόνος δεν είναι δυνατόν να μην χρησιμοποιηθεί σαν κριτήρϊο γιατί όπως όλοι συμφωνούν ότι οι δϊάφορες κατηγορίες δεν είναι χρονικά σταθερές :
-τα σμυρνέικα σιγά-σιγά εξαφανίστηκαν και για το ΝΠ συνθέτονταν μέχρι το 1940
-τα ρεμπέτικα για δϊάφορους λόγους (λογοκρισία, κατοχή, Καζαντζίδης για τον Aris) εξελίχθηκαν δηλαδή άλλαξαν ύφος και θεματική.
Συμφωνώ φυσικά με το ότι θα πρέπει να περϊοριστούμε στα ηχογραφημένα ντοκουμέντα αφού το υπονοούσα στην προηγούμενη συμετοχήμου στο θέμα προτείνοντας ένα πρώτο ρεμπέτικο. Νά και δυο άλλα πρώτα :
-ένας παραδοσϊκός αμανές πάντα με σέβας περπατώ που ηχογραφήθηκε το 1906 και τραγουδιέται απʼ τον Γιάνη Τσανάκα
-ένα σμυρνέικο πάλι παραδοσϊακό πληγές τραγουδημένο απʼ τον Γιάγκο Ψαμαθιανό που ηχογραφήθηκε στην Ισταμπούλ το 1910
-το Ελενάκι Ελενάκι συ με πότισες φαρμάκι ηχογραφήθηκε το 1909, αλλά δεν είμαι σίγουρος, και το τραγουδάει η εληνική εστουδιαντίνα Σμύρνης.
Στο γράφημα 2 [δες rebetklas2.doc (93 KB)] προσπάθησα να πάρω υπόψημου την πρόταση του Aris για τα μάγκικα. Το σχήμα δείχνει ότι ένα ρεμπέτικο-μάγκικο είναι πιο κοντά σʼ ένα μπουζουκορεμπέτικο απʼ ό τι σʼ ένα σμυρνέικο-μάγκικο. Αν συμβαίνει το αντίθετο πρέπει να ξαναγυρίσουμε στην πρόταση του ΝΠ (γράφημα 1). Το σίγουρο είναι ότι χρειάζεται να εκθεθούν τα κριτήρϊα κι όχι αόριστες φράσεις όπως κάποια σμυρναίικα, κάποια αδέσποτα, κάποια του Μάρκου, κάποια του Σκαρβέλη, κάποια…, ή τουλάχιστον ένα τραγούδι για κάθε «κάποια». Η τοποθέτηση αυτή απαιτεί τώρα ένα όνομα για τα άλλα σμυρνέικα.[/FONT]
Έβαλα τους αμανέδες σαν χωριστή κατηγορία αφού όλοι συμφωνούν.
Στη συμετοχήτου #50 ο ΝΠ εγκαταλείπει τελείως τα υφοθεματικά κριτήρϊα και ξαναγυρνάει στην περϊοδοποίηση, όμως αυτό τον φέρνει σε αδϊέξοδο : ΠΡΟΣΟΧΗ: η συγχώνευση σημαίνει ότι πλέον δεν παράγονται καινούργια Μάγκικα, Σμυρναίικα, Αμανέδες ή Δημοτικά, παρά μόνον Πρωτορεμπέτικα και Αστικά Λόγια. Παράγονται όμως, ποτέ δεν έγινε συγχώνευση, πολλοί συνθέτες ρεμπέτικων τραγουδιών και πρώτοι-πρώτοι ο Βαμβακάρης κι ο Τσιτσάνης έγραψαν δημοτικά. Μπορούμε όμως να δημϊουργήσουμε μια κλάση, ας πούμε, αστικοδημοτικά.
Η ταξινόμηση που προτείνει έγινε με πρώτο κριτήρϊο το χρόνο και περιγράφει δυο αντίθετες τάσεις. Απʼ το 1900 μέχρι το 1932 πολλαπλασϊάζονται οι κατηγορίες τραγουδιών που από κεί και πέρα αρχίζουν να εξαφανίζονται για να καταλήξουμε πάλι σε μια μόνο. Ένα δϊάγραμα με μορφή δέντρου δεν μπορεί να την περιγράψει. Προσπάθησα να βρω κάτι άλλο αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι το κατάφερα (γράφημα 3).
Στα γραφήματα 4α και 4β προσπάθησα να κάνω μια σύνθεση με τις προτάσεις του Aris του ΠΝ και μερικές δικέςμου :
-έβαλα ένα επίπεδο παραπάνω στο αρχικό δέντρο (γράφημα 1) θεωρώντας ότι οι κλάσεις δημοτικά και αστικολαϊκά είναι κοντινότερες μεταξύτους απʼ ό τι η καθεμιά με τα λόγϊα
-τα νεότερα εμφανίζονται σαν υποδϊαίρεση των ρεμπέτικων (4α) ή των λόγϊων (4β) οπότε χρειαζόμαστε έναν όρο για τα άλλα
-τα μάγκικα δεν έχουν υποδϊαιρέσεις
-οι αμανέδες αποτελούν ιδϊαίτερη κλάση
-δεν υπάρχει κλάση λογοκρισϊακά
-τα βασικά κριτήρϊα είναι υφοθεματικά και πρέπει βέβαια να βρεθούν και να δϊατυπωθούν
-ο χρόνος, όταν παίρνεται υπόψη στην κατασκευή της κλάσης, υπονοείται στη λέξη που την ορίζει (πρωτορεμπέτικα, μετακατοχικά) και, αν υπάρχει, η χρονιά της πρώτης γνωστής ηχογράφησης (αν δεν υπάρχει πρέπει να τη βρούμε)
-δεν υπάρχει κλάση αστικοδημοτικά γιατί νομίζω ότι το ύφος και η θεματικήτους πλησϊάζει αυτά τα τραγούδια περισότερο προς τα δημοτικά.