Ρόζα Εσκενάζυ - Προπολεμικά, ρεμπέτικα & παραδοσιακά τραγούδια Ψαθά Δέσποινα

Μια μελέτη της φωνητικής τεχνικής και ερμηνείας & καταγραφή της σε παρτιτούρα

2 «Μου αρέσει»

Φαίνεται ενδιαφέρον. Πιθανώς κάπως εξειδικευμένο (παρτιτούρες που να δείχνουν όχι απλώς τη γενική μελωδία αλλά την ερμηνεία, όσο τέλος πάντων είναι εφικτό αυτό, θα διαβάζονται δύσκολα).

Δεν μπορώ να καταλάβω τη λογική της δίγλωσσης έκδοσης. Ποιο τάργκετ γκρουπ θα ενδιαφερόταν να το διαβάσει και στα ελληνικά και στα αγγλικά; (Και γιατί όχι και σε 5-6 γλώσσες ακόμη;) Χίλες φορές μονόγλωσση και, αν προκύψει ανάγκη και δυνατότητα, ξεχωριστή έκδοση σε μετάφραση.

Περικλή μου θα συμφωνήσεις, φαντάζομαι, ότι ουδαμού του κόσμου υπήρξε ή θα υπάρξει παρτιτούρα που να δείχνει τον τρόπο ερμηνείας της από τον οποιονδήποτε καλλιτέχνη, οργανοπαίκτη ή τραγουδιστή / -ρια.

η περιγραφή λεει Φωνητική τεχνική οπότε ίσως η παρτιτούρα είναι αναλυτικό εργαλείο που εξυπηρετεί αυτό το σκοπό

Αλέξανδρε, έχεις δεί εσύ παρτιτούρες που να παρουσιάζουν, ή έστω να προσδιορίζουν “φωνητικές τεχνικές”; Επτά μόνο φθόγγους μπορεί κάθε παρτιτούρα να δείξει, τίποτα παραπάνω.

όχι δεν έχω δει αλλά δε σημαίνει οτι δεν γινεται να προσαρμοστεί κάποια γραφή για ένα συγκεκριμένο ερευνητικό σκοπό. Η προσαρμογή γραφής αποτελεί μεγάλο κεφάλαιο στην εθνομουσικολογία και ο κάθε ερευνητής καλείται να επινοήσει σχεδόν τα δικά του εργαλεία.Δεν θα καταδίκαζα την προσπάθεια πριν τη δω.:slightly_smiling_face:

2 «Μου αρέσει»

Το θεωρώ το πιο λογικό, να γραφτεί στην Ελληνικη και δώσεις την δυνατότητα να διαβαστεί και στην παγκόσμια γλωσσα.

Εχθες ειχα συζήτηση σε ενα οργανοποιειο με εναν Ολλανδο, που μενει στην Γερμανια με 12 χρονια βιογραφικο στην Παρο και παιδι στην Αθήνα, κατι σαν αφίσα της Benetton η ζωη του, και μου έλεγε οτι ως DJ ηλεκτρονικής μουσικής εχει μαγευτει απο την ελληνική λαϊκή μουσική και το μπουζούκι που προσπαθεί να ανακαλύψει αλλα ζορίζεται γιατι τα Ελληνικα τα μιλαει καλα αλλα δεν τα διαβαζει…

Φανταζομαι τετοιες περιπτωσεις καλυπτονται απο την αγγλικη εκδοχη, το να το βγάλεις σε 5 γλώσσες πάλι δεν νομιζω οτι εξυπηρετεί αφου δεν μιλαμε για εμπορικό μυθιστόρημα.

1 «Μου αρέσει»

Χαιρετώ την παρέα.
Υπάρχει μια συζήτηση γύρω από το βιβλίο μου και ήμουν απόλυτα βέβαιη για τα συγκεκριμένα σχόλια που προέκυψαν.

Μπορούν ίσως να λυθούν κάποιες απορίες για το βιβλίο σε αυτό εδώ το βίντεο: Ρόζα Εσκενάζυ (Βιβλίο - Δέσποινα Ψαθά) - YouTube

Στη συνέχεια μπορείτε να δείτε/ακούσετε τι εννοούμε ιστορική ερμηνεία και εκτέλεση στο αφιέρωμα και διπλωματικό ρεσιτάλ που πραγματοποιήθηκε για την Εσκενάζυ το 2017. Η έρευνα κυκλοφορεί από το 2018 και ειναι σύγγραμμα σε δυο μουσικές σχολές: Δέσποινα Ψαθά - Το γλυκό φιλί (αφιέρωμα στη Ρόζα Εσκενάζυ) - YouTube

Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου περιλαμβάνει παρτιτούρες και σίγουρα είναι αναλυτικές με ειδικά σύμβολα. Οι παρτιτούρες όμως, δεν γράφτηκαν για να καθίσει κάποιος να μελετήσει την εκτέλεση μέσα από την παρτιτούρα, αλλά να ακούσει την εκτέλεση και συμπληρωματικά να δει γραμμένη την ερμηνεία και να έρθει πιο κοντά στην κατανόηση της ερμηνείας και τεχνικής. Βέβαια, το βιβλίο απευθύνεται περισσότερο σε άτομα που είναι τραγουδιστές ή σπουδάζουνε φωνητική γιατί είναι εξειδικευμένο. Εδώ και χρόνια, υπάρχουν αντίστοιχες εκδόσεις στο εξωτερικό απ’ όπου εμπνεύστηκα να κάνω κάτι παρόμοιο για την Εσκενάζυ. Τέτοιο σύστημα γραφής πρώτη φορά δημιουργείται στην Ελλάδα και συνεχίζω προσωπικά να το εξελίσσω ακόμη και σήμερα.
Γι΄αυτό λοιπόν και η δίγλωσση έκδοση, μιας και στο εξωτερικό αυτό αποτελεί σημαντικό κομμάτι και υπάρχει κοινό που μπορεί να το καταλάβει.

7 «Μου αρέσει»

modified stave λοιπόν.
εχω ντουζίνες ερωτήματα αλλα θα πάρω το βιβλιο πριν σε ζαλίσω. Αυτό τον καιρό ασχολούμαι με τα εργαλεία μετάδοσης τροπικών παραδόσεων της μεσογείου και το ερώτημα που θέτω είναι κατα πόσο οι ιστορικές ηχογραφήσεις έχουν πλέον λαβει μια θέση meşk δηλαδη ακουστικής μετάδοσης απο δάσκαλο προς μαθητή. Χαίρομαι που υπάρχει έρευνα προς αυτή την κατεύθυνση.

Χρησιμοποίησες δυτική γραφή ή rauf yekta;
Ασχολήθηκες καθόλου με την απόδοση διαστημάτων, έλξεις και γενικότερο κούρδισμα;

Αναρωτιέμαι επίσης αν έχει γίνει σύγκριση με άλλους της εποχης οπως Νταλκας, Βιδαλης ή ακόμα και Παγιουμτζης όσων αφορά τις τεχνικές τους και αν υπάρχει κοινό έδαφος.

2 «Μου αρέσει»

Μπορώ να πω πως εάν δουλέψει κανείς συστηματικά με τις ηχογραφήσεις, μπορεί να λειτουργήσει αυτό που ρωτάς. Στο βιβλίο μπορείς να δεις ποια μεθοδολογία χρησιμοποιήθηκε. Προσωπικά, χωρίς να έχω την Εσκενάζυ μπροστά μου ως φυσική παρουσία - πράγμα αδύνατο - μέσω των ηχογραφήσεων και αποδομώντας την φωνή και τεχνική της μπόρεσε να υπάρξει αυτή η σχέση μετάδοσης από «δασκάλα» προς «μαθήτρια». Μακάρι να ζούσε για να υπάρξει και ζωντανό δείγμα, για να αποδομηθεί ακόμη καλύτερα η τεχνική και ερμηνεία της. Βοήθησε έστω και το οπτικοακουστικό υλικό της το οποίο υπάρχει σε αυτή την εκπομπή, για να ακούσει κανείς το πως τραγουδούσε σε μεγαλύτερη ηλικία και να παρατηρήσει π.χ. την άρθρωση, τεχνική, μετατόνιση της φωνής από την πρώτη εκτέλεση κ.ο.κ. : Χαρικλάκι - YouTube

Οι παρτιτούρες γράφτηκαν σε ευρωπαϊκό σύστημα γραφής, σε δυτική γραφή και με ειδικά σύμβολα για να είναι κατανοητά σε όλους, σε μια κοινή γλώσσα.
Στο νέο σύστημα που χρησιμοποιώ τελευταία, έχω δοκιμάσει και την τουρκική εκδοχή, πάλι όμως προσαρμοσμένο στη φωνή και τεχνική, καθώς και με νέα σύμβολα εμπνευσμένα από το IPA (International Phonetic Alphabet) : https://www.ipachart.com/

Ακόμη δεν έχουν γίνει συγκρίσεις άλλων φωνών. Προσωπικά μελετάω αυτή την περίοδο στο διδακτορικό μου την φωνητική τεχνική και ερμηνεία των Ρόζα Εσκενάζυ και Ρίτα Αμπατζή. Σίγουρα μπορούν να προκύψουν και άλλες συγκρίσεις και άλλων αξιόλογων ερμηνευτών και ερμηνευτριών της εποχής και να προκύψουν σπουδαία συμπεράσματα.

7 «Μου αρέσει»

Συμφωνήσω - δε συμφωνήσω, λίγη σημασία έχει. Το θέμα είναι ποια ήταν η στόχευση της συγγραφέως. Πράγμα το οποίο άλλωστε μας εξηγεί η ίδια, οπότε για έναν παραπάνω λόγο περιττεύει η δική μου γνώμη.

Κατ’ αρχήν πάντως, όχι, δεν το θεωρώ αδύνατο. Αρκεί να έχουμε συμφωνήσει στο τι θεωρούμε ερμηνεία. Εκτός από τοποθέτηση και εκφορά της φωνής, τόσο γενικά όσο και σε κάθε επιμέρους νότα και συλλαβή, και εκτός από διάφορα άλλα τυχόν στοιχεία ερμηνείας που ούτε πάει ο νους μου, το πώς ακριβώς εκτελείται μια δεδομένη μελωδία μπορεί επίσης να είναι στοιχείο ερμηνείας, και αυτό είναι κάτι που γράφεται σε νότες. Προσωπικά το έχω κάνει, στη μελέτη για τις τσαμπούνες, καταγράφοντας καμιά 15ριά εκτελέσεις του ίδιου κομματιού από μουσικούς ισάριθμων διαφορετικών νησιών, προκειμένου να φανούν τα διαφορετικά τοπικά ύφη. Και το θεωρώ πιο αντιπροσωπευτικό απ’ ό,τι για τα υπόλοιπα νησιά, από τα οποία δε βρήκα το ίδιο κομμάτι κι έτσι έβαλα άλλα, όπου αναπόφευκτα δείχνω και το ύφος αλλά και την ίδια τη σύνθεση, και πρέπει ο αναγνώστης να τα ξεχωρίσει μόνος του.

Εξακολουθώ να μην το καταλαβαίνω. Ωραία, το θέμα ενδιαφέρει και μη Έλληνες. Αφού έγινε που έγινε η μετάφραση (=κόστος, χρόνος, δουλειά…), γιατί να μην εκδοθεί χώρια, αντί να διπλασιάζεται ο όγκος της μιας έκδοσης, τη στιγμή που κανέναν δεν αφορά το σύνολο των όσων είναι γραμμένα, δηλαδή εξίσου και το ελληνικό και το αγγλικό κείμενο, αλλά μόνο το ένα ή μόνο το άλλο;

1 «Μου αρέσει»

Η συντριπτική πάντως πλειοψηφία των καθαρά ερασιτεχνών τραγουδιστών / οργανοπαικτών που (σχετικά νωρίς) ασχοληθήκαμε με το “Σμυρναίικο”, είδαμε ακριβώς τις ηχογραφήσεις σαν “δάσκαλο”, αφού, τίποτα άλλο δεν υπήρχε τότε (τον Νταλάρα, τον είχαμε αποκλείσει από χέρι…).

2 «Μου αρέσει»

Ετσι και γω κύριε Νίκο, δεν υπάρχει άλλος τρόπος

2 «Μου αρέσει»

Βέβαια ένας καλός δάσκαλος/α μπορεί να μας μάθει να ακούμε με πολύ πιο αποδοτικό τρόπο, πράγματα που ήταν μπροστά μας και δεν μπορούσαμε να τα εντοπίσουμε.
Ελπίζω το βιβλίο αυτό (που φαίνεται σοβαρή προσπάθεια, από τα λεγόμενα της συγγραφέως) να συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση.

1 «Μου αρέσει»

Δεν καταλαβαίνω το πρόβλημα με τη δίγλωσση έκδοση. Η ιδέα της δίγλωσσης έκδοσης προτάθηκε από τον εκδοτικό οίκο. Είδαν λοιπόν πως αξίζει η έρευνα να κυκλοφορήσει εξ αρχής δίγλωσση και να βγει ένα βιβλίο το οποίο να περιλαμβάνει και τα δυο κείμενα, πράγμα που συμβαίνει και σε πολλές άλλες εκδόσεις.

6 «Μου αρέσει»

Η ερμηνεία συνδέεται με την τεχνική και επηρεάζεται και από τον στίχο. Για παράδειγμα: η Εσκενάζυ για να αποδώσει έναν αμανέ, χρησιμοποιεί διαφορετική «μάσκα» και ενδεχομένως πιο κλειστή άρθρωση, προσομοιάζοντας στα πρότυπα μιας τουρκικής τοποθέτησης. Πέρα από αυτό, για να δώσει ένα έντονο δραματικό στοιχείο, κάνει περισσότερα glissando (γλιστρήματα στη φωνή από νότα σε νότα) και πραγματοποιεί κοφτές ανάσες για να δώσει την αίσθηση του λυγμού. Είναι και τόσα άλλα στοιχεία που θα μπορούσα να γράψω και τόσες πολλές λεπτομέρειες που προσωπικά ακούω και παρατηρώ με τα δικά μου αυτιά, τα οποία έχουν εξασκηθεί στο κομμάτι αυτό. Περισσότερα παραδείγματα μπορεί να δει κανείς στα συμπεράσματα του βιβλίου.

4 «Μου αρέσει»

Εγώ πάντως, με τον Περικλή θα συμφωνήσω: Τί θα πείραζε, αντί για τη δίγλωσση έκδοση να βγούν δύο βιβλία, στη μισή τιμή και βάρος το καθένα; Όλοι όσοι καλύπτονται από το δίγλωσσο βιβλίο, θα καλυφθούν και με το ένα απ’ τα δύο, και τα έσοδα απ’ τις πωλήσεις θα ήταν τα ίδια ακριβώς.

@dpsatha προσωπικά θα σε ευχαριστήσω που μπήκες στην διαδικασία να απαντησεις και να εξηγήσεις διαφορες απορίες με την συμμετοχή σου στο φορουμ.
Το θεωρώ τιμή για το φόρουμ να υπάρχουν μέλη μουσικοί όπως εσυ καθώς και ο Κύριος που σε συνοδεύει με το μπουζούκι του.
Οσο για την δίγλωσση έκδοση θεωρώ ότι κάτι καλύτερο θα ξέρουν οι εκδοτικοί οίκοι που δεν θα έχουμε σκεφτεί εμείς.

5 «Μου αρέσει»

εγώ ας πούμε ως πιθανός πελάτης θα βολευόμουν με το 2γλωσσο γιατί το ελληνικό θα έχει μια αμεσότητα για εμένα και το αγγλικό θα μπορούσε να δώσει πρόσβαση στους καθηγητές που με βαθμολογούν.
όχι οτι αντιπροσωπεύω μεγάλη μερίδα πληθυσμού…

2 «Μου αρέσει»