Μια από τις πρώτες εκτελέσεις αυτού του τραγουδιού άκουσα τυχαία στο sealabs.Πηγαίνετε στο παρακάτω λινκ και βρείτε το: Ζεϊμπέκικο Αϊβαλιώτικο του 1923. Με κλαρίνο παρακαλώ.Στο κλαρίνο ο Γιάννης Κυριακάτης. Ηχογράφηση στην Αμερική. Δίσκος Victor VI 68637.
http://rebetiko.sealabs.net/display.php?date_rec_earliest=1920&order_by=date_rec
Εκτός από πάμπολλες κυριολεκτικά εκτελέσεις από τον Ζαγοραίο και λοιπούς συγγενείς, υπάρχει και στο youtube δημοσιευμένη η εκτέλεση του τραγουδιού από τον Κασιμάτη:
http://www.youtube.com/watch?v=TxD275gCxhU
Το Αϊβαλιώτικο υπήρξε ένα αρχέτυπο ζεϊμπέκικο, κι άλλες παραδοσιακές ή μη μελωδίες σε δρόμο σαμπάχ ξεπήδησαν με βάση αυτή τη φόρμα.
Όμως από κει και πέρα σε καμία περίπτωση δε μπορούμε να πούμε πως ο “μάγκας του Βοτανικού” είναι μετεξέλιξη του Αϊβαλιώτικου ή κάτι τέτοιο.
Μετά το παρακάτω, νομίζω ότι το “Εντελαμαγκέν” θα φαντάζει ως πρωτόλειο ρεμπέτικο (ζητώ προκαταβολικά συγγνώμη για το μαγάρισμα του forum…):
Άλλη μια χρήσιμη επιβεβαίωση του ότι δεν υπάρχει πάτος τελικά.
Α ρε Κλεφτογιώργηδες… πού θα πάει… δε θα γυρίσει ο τροχός;
Έψαξα στο google να βρω από που βγαίνει η λέξη μάγκας.Η Βικιπαιδεία αναφέρει:
[ul]
[li]από τη μάγκα = ενωμοτία άτακτων πολεμιστών (Αλβ.)[/li][li]από το Λατινικό mango, -onis ( Ν. Ανδριώτης)[/li][li]από το manika κατά τον Γ. Μπαμπινιώτη με την ερμηνεία ότι υπήρχε η συνήθεια να δίνονται σε ευγενείς ιππότες τα μανίκια των κυριών της αυλής.[/li][/ul]
Ο Παναγιώτης Κουνάδης στο ένθετο που κυκλοφορεί από τα Νέα αναφέρει πως η λέξη μαγκιόρος προέρχεται από την λατινική λέξη maggiore(majeur στα γαλλικά, major στα αγγλικά) και σημαίνει τον πολύ καπάτσο,τον μερακλή,αυτόν που ξέρει να ζει καλά.
Νομίζω πως αυτές οι δύο λέξεις είναι συγγενείς και πως προέρχονται από μία λέξη.Δεν γνωρίζω ακριβώς από που βγαίνει η λέξη.
Και μία παρατήρηση.Ξεκίνησε αυτό το ένθετο του Κουνάδη στα Νέα και το είχαν μαζί με την εφημερίδα στα 3,5? μόνο για το πρώτο τεύχος.Πιθανόν να είδαν μεγάλες πωλήσεις στην εφημερίδα.Τα υπόλοιπα τεύχη τα έβγαλαν από την εφημερίδα και το πουλάνε ξεχωριστά για 7,5?.Ντροπή τους.Ελληνική κουτοπονηριά.Τίποτα άλλο δεν έχω να πω.
Μπα Gilles!
Το είχαν προαναγγείλει για την διαφορά της τιμής και για την ξεχωριστή, από την εφημερίδα, πώληση της σειράς…
Απόλυτα σίγουροι δεν μπορούμε να είμαστε, νομίζω, Αποστόλη.
Οι Τούρκοι με το “manga” εννοούν “μικρό στρατιωτικό σώμα”, με την έννοια του “άτακτου πολεμιστή” απαντά και στη χώρα μας, αρχικά.
Πιθανό όμως είναι η λέξη “μάγκας” - με την έννοια που της προσδίνουμε και που δεν έχει καμιά σχέση με τη στρατιωτική ζωή - να προέρχεται από την αλβανική λέξη “menge = μανίκι”, με την εξής έννοια:
Οι Αρβανίτες αρχικά και μετά και οι Έλληνες συνήθιζαν και όταν χόρευαν και όταν πολεμούσαν, για λόγους πρακτικούς, να βγάζουν το δεξί μανίκι του πανωφοριού τους, να ελευθερώνουν έτσι το δεξί τους χέρι, πράγμα που τους έδινε ευελιξία στις κινήσεις, είτε χόρευαν είτε χρησιμοποιούσαν όπλο.
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά και στις δυο περιπτώσεις και έτσι η χρήση της λέξης μάγκας διαφοροποιήθηκε από οποιαδήποτε στρατιωτική χροιά και απέκτησε άλλο νόημα.
Πέρα από την ετυμολογία, η έννοια του μάγκα είναι αρκετά πολυσήμαντη και διαφοροποιημένη, ανάλογα με τις εποχές.
Αν δούμε τις αφηγήσεις των παλιότερων,(Μάθεσης) ο μάγκας έπρεπε να χειρίζεται με επιδεξιότητα το κούφιο, τη δίκοπη μαχαίρα κ.λπ.,κυρίως όμως να προκαλεί σε καυγάδες, να αναμετριέται με ονομαστούς νταήδες, να ακολουθεί ένα αυστηρό κώδικα ενδυματολογικό, γλωσσικό, αντιεξουσιαστικό κ.λπ.
Στα χρόνια του Μάρκου όμως αποδοκιμάζεται και απορρίπτεται ειδικά αυτή η αναίτια επίδειξη δύναμης.
Ο μάγκας πια αναμετριέται με τη ζωή, δεν σπαταλιέται σε επίδειξη δύναμης, είναι προσεκτικός στη συμπεριφορά του, ανδροπρεπής χωρίς υπερβολές, έχει φιλότιμο, αναγνωρίζεται η αξία του από το σινάφι του και είναι σεβαστός σε αυτό.
Καθώς προχωρούμε προς τη δεκαετία του '40, ο μάγκας έχει πιο μποέμικο χαρακτήρα, αποζητά τη διασκέδαση και τις απολαύσεις της ζωής.
Λιντζερίνος;;;
Απο το τραγουδι του Γ. Κατσαρου: “Αν είχα εκατο”.
…[i]“θα σου ειχα έναν λιντζερίνο,να σου τραβαει επουλί μου τα κουπια”’
[/i]Μπιτιρίνι;;;
Απο το τραγουδι του Τούντα με τον Ρουκουνα: “Το Μπαρμπούτι”
…"όλο μπαρμπουτήδες φίλοι,άιντε στ’ Αργυρού το μπιτιρίνι"
…" Αιντε να ζήσουν τα παιδιά του μπιτιρίνι"
Φίλε Ληξουριώτη, το μπιτιρίνι υπάρχει ήδη στο γλωσσάρι.
Σημαίνει το στήσιμο τυχερών παιχνιδιών, η μπαρμπουτιέρα.
[Από το τουρκ.: bitirim yatagi: στέκι, καταγώγιο, χαμαιτυπείο
bitirimci: μπαρμπουτιέρης
bitirim: μάγκας, αλητάκι, τσακάλι, καταπληκτικός, περίφημος].
Το λιντζερίνος όμως όχι (και σ’ ευχαριστώ για την επισήμανση).
Αλιτζερίνος και λιτζερίνος από το ιταλικό Algerino σημαίνει Αλγερινός και έχει την έννοια του πειρατή, του κουρσάρου. Απ’ ό,τι βλέπω (από το στίχο που παραθέτεις) έχει και την έννοια του κωπηλάτη, αν και κατ’ επέκταση λιτζερίνος σημαίνει σκληρός, βάναυσος και κακόπιστος άνθρωπος.
Ευχαριστώ τα μέγιστα Ελένη,αλλά πως μπαινουμε στο γλωσσάρι;
βασικα απο το φυτο δεν καπνιζεις τα φυλλα καπνιζεις την φουντα που βρισκετε στο κοτσανι του φυτου
αλλα δεν μας ενδιαφερει
Αγαπητοί φίλοι,
Επαναφέραμε - έστω και πρόχειρα - το ρεμπέτικο γλωσσάρι, για να είναι προσβάσιμο από όλους μας.
Η συζήτηση για τη σημασία των λέξεων θα συνεχιστεί κανονικά σ’ αυτό το thread.
Να είστε όλοι καλά και ένα θερμό ευχαριστώ - εκ μέρους της Συντονιστικής Ομάδας - για τη συμμετοχή σας στην προσπάθεια αυτή, να συγκεντρωθεί το ρεμπέτικο λεξιλόγιο.
Συμπλήρωση για το γλωσσάρι.
Από “Το λεξικό του μάγκα” του Π. Κυριακού.
Κεσάτι : η αναδουλειά, η πτώση της εμπορικής κίνησης και δραστηριότητας
[τουρκ. λ. Kesat]
Αλμπάνης : αδέξιος, άπειρος στη δουλειά του, ατζαμής, ( συνήθως λέγεται για τεχνίτες και γιατρούς).
[< από το (ν)αλμπάν(τ)ης < τουρκ., περσ. nalbant < nalbent = πεταλωτής]
Μπερεκέτι: αφθονία αγαθών, πλούτος. Επίσης, γονιμότητα και μεταφορικά ευλογία.
[τουρκ. λ. bereket = αφθονία, ευλογία]
Έκανα ένα μικρό searching στο Φόρουμ για να βρω τι σημαίνει η λέξη τζιλβέδες.Στο google,το βρήκα στο kithara.vu ,όπου κάποιος χρήστης αναφέρει :
cilve (τουρκ.): νάζι, καμώματα, ακκισμός
Εμείς εδώ στην Νίκαια λέμε τζι(λ)βετζιλίκια, εννοώντας τα καμώματα.
Ακριβώς αυτή είναι η έννοια της λέξης. “Στη σκάλα π’ ανεβαίνεις και στα σκαλώματα, πολλούς τζιλβέδες κάνεις, Θωμαή μ’, πολλά καμώματα”. Επίσης το γύρισμα: “Έλα, ντελίδικο, μικρό και τζιλβελίδικο”.
Επίσης, παράγωγα: cilvelenmek: κάνω νάζια, cilveleşmek: φλερτάρω, cilveli: παιχνιδιάρης, ναζιάρης, χαδιάρικος αλλά και λαγγεμένος.
Γειά σου,
Μήπως μπορείς να μου πεις σε ποιό τραγούδι και ποιός ήταν ο στίχος όπου συνάντησες τη λέξη;
Ευχαριστώ
Η λέξη “τζιλβέδες” απαντά σε δημοτικά τραγούδια και σε μαντινάδες.
Τη χρησιμοποίησε και ο Βάρναλης στον “Τρελό” από τους “Σκλάβους πολιορκημένους”, 1974. Το τραγούδι μελοποίησε ο Ν. Μαμαγκάκης και το ερμήνευσε η Μ. Δημητριάδη.
“…Να’ στε γεροί, να’ στε καλά,
με τα τσαπράζια τα πολλά
και τα μεγάλα ονόματα,
κοτζαμπασήδες όλοι πρώτης,
και με τους διάκους ο δεσπότης
τζιλβέδες και καμώματα…”
Ο τίτλος του τραγουδιού είναι: “Στην σκάλα π’ανεβαίνεις” και το βρήκα στο cd: “Στα’μορφα τα καπηλειά”. Αυτό το cd περιέχει τραγούδια από την Αρετσού της Μικράς Ασίας.Το τραγουδάει ο Κάρολος Κουκλάκης.