Η έννοια της βίας και του βίαιου αποδίδονται διαφορετικά στα τουρκικά (: zor, şiddet, cebir, zorlukla , zorla, cebren και zorba, despot ).
Νομίζω επίσης πως ο γρήγορος δεν είναι κατ΄ανάγκη και βίαιος.
Πιο πιθανή μου φαίνεται η ετυμολογία από τη λέξη “sabikali” , μια και νοηματικά πλησιάζει περισσότερο: ο σεσημασμένος, αυτός που έχει λερωμένο ποινικό μητρώο, μπλέκει πιο εύκολα σε παρεξηγήσεις…
Και μια διόρθωση. στο λήμμα «μανταρόλια»..
Μάλλον πρόκειται για το " μετζαρόλια" από το : βεν. mezzaruola = φιαλίδιο με άμμο για τον κανονισμό των ωρών των δυτών , είδος κλεψύδρας.
Επίσης να προστεθούν οι λέξεις: Tαρσανάς : ναύσταθμος, ναυπηγείο.
[ τουρκ. tersane ]
Αν και δεν ξέρω Τουρκικά, ξέρω ότι τα φωνήεντα α και ε είναι συγγενικά (όπως και στα Αραβικά), άρα συχνά εναλλάσσονται μεταξύ τους. Πρόκειται για γλώσσες που επί αιώνες (τα Αραβικά ακόμα και σήμερα) στη γραφή σημείωναν μόνο τα σύμφωνα, όχι τα φωνήεντα. Άρα η εκφορά των φωνηέντων εμπίπτει στην προφορική παράδοση και τους κανόνες της, τουλάχιστον για προηγούμενες εποχές.
Αντώνη, καλώς ήρθες στο φόρουμ. Η συζήτηση δεν έχει την έννοια δημοψηφίσματος. Δεν θα καταλήξουμε αθροίζοντας απόψεις και βγάζοντας ποσοστά. Ότι ήταν να ειπωθεί ειπώθηκε, ο καθένας κρατάει πλέον την άποψή του.
Με την συμμετοχή μου στην συζήτηση, ούτε θεωρώ ότι ψήφιζα, ούτε πως άθροιζα απόψεις, ούτε και πως έβγαζα ποσοστά.
Μου φάνηκε πως με το στανιό είχε επικρατήσει μία εκκεντρική άποψη για τον στίχο.
Αυτό είπα και τίποτα περισσότερο.
:083:…και οψόμεθα.
για τη λιστα excel: ckdmt@otenet.gr. Ευχαριστώ εκ των πρωτέρων.
Στο θερμαστή του Μπάτη: για τα έξι καζάνια σαν αριθμό συμφωνώ, το έχω ακούσει αν και δεν το έχω δει προσωπικά σε βαπόρι… Παρ’ όλα αυτά να ρωτήσω: με έξι καζάνια ο ίδιος άνθρωπος;! Τα βαπόρια εκείνα είχαν τουλάχιστον πενήντα άτομα πλήρωμα. Δεν πρέπει να ήταν ο ίδιος θερμαστής που φτιάριζε γύρω γύρω κάθε καζάνι!
Ο αριθμός του πληρώματος μπορεί τους νέους να μας ξενίζει, σήμερα έχουν δεν έχουν ακόμα και τα μεγάλα βαπόρια είκοσι άτομα πλήρωμα. Εγώ πρόλαβα βαπόρι με τριάντα νοματέους, αλλά ιδιόμορφο, κάνοντας επισκευή σε κουβέρτα κα μηχανή εν πλω. Εκείνη την εποχή ωστόσο είναι καρατσεκαρισμένο ότι τα πληρώματα στα ατμόπλοια ξεπερνούσαν τη μισή κατοστάδα.
Για τον τσαμπουκά: η δασκάλα στους παραδοσιακούς χορούς μας έβαζε (για να χορέψουμε) κασέτα με παλιά (χιονισμένη) ηχογράφηση του δημοτικού χορού που κάνει αυτή τη φιγούρα και έλεγε κάποιος σχετικά καθαρά στο σημείο με τις φιγούρες αυτές: “ωχ, πρόσεχε, μου πάτησες τον τσαμπουκά!” Ετοιμολογικά δε βγαίνει, δε βρήκα λήμα σε λεξικό που να το αποδίδει… Επίσης μετά από τόσα χρόνια, δε θυμάμαι εκατό τα εκατό την ονομασία του χορού. Παίζει πολύ όμως να είναι ο Λουλουβίκος (=Λουδοβίκος), μου έχει μείνει χαρακτηριστικά το όνομα και η μουσική του από εκείνη τη χρονιά με τους θρακιώτικους.
σεργιάνι : περίπατος, βόλτα
[τουρκ. seyran `εκδρομή΄(από τα περσ.)]
Από το “Μια βραδιά στην Αμφιάλη”:
λούμπα : πέφτω σε (στημένη) παγίδα.
Επίσης, πέφτω θύμα απροσεξίας, συμπαιγνίας.
[αλβ. luba = λάκκος].
καλούμπα : ο σπάγγος του χαρταετού, που είναι τυλιγμένος σε ένα κυλινδρικό κομμάτι ξύλου , αλλά
και ως προτροπή σε κάποιον ( που πετάει αετό) , αλλά και για να παρακινήσουμε κάποιον να συνεχίσει κάτι που άρχισε.
[ < ιταλ. ή βεν. caloma, caluma `επιβράδυνση του καραβιού με δέσιμο σκοινιού΄ < υστ λατ. calauma < chalagma ]
Σίριαλ (ξανά-) γινε αυτό το έξη. Τέλος πάντων… Έτσι όπως το θέτει ο Μπάτης, μάλλον θα μιλάει για μικρό σχετικά καράβι, αφού ένας μόνο μηχανικός, ένας θερμαστής. Εκτός κι αν υπήρχε «αρχιθερμαστής» που δεν νομίζω.
Ελένη, αν τα παιδιά σου θελήσουν (του χρόνου πλέον) να τα βοηθήσεις στον αετό, μην κάνεις το λάθος και πάρεις κυλινδρικό ξυλαράκι για την καλούμπα, δεν θα δουλέψει με τίποτα. Τετραγωνική διατομή χρειάζεται, ώστε με την τριβή να «κάθεται» ο σπάγγος και να μην στριφογυρίζει ολόκληρη η καλούμπα γύρω από το κυλινδρικό ξύλο. Την είχα πατήσει και εγώ!
Και για όσους δεν καταλαβαίνουν πως επιβραδύνεται το καράβι με δέσιμο σχοινιού, είναι απίστευτο το πόσο πράγματι επιβραδύνεται, σηκώνοντας και την πλώρη συγχρόνως, έτσι και αμολύσεις από πρύμα ένα βαρύ και μακρύ κάβο την ώρα που ταξιδεύεις με χοντρό καιρό και, αν δεν κόψεις το δρόμο σου κινδυνεύεις να πάς φούντο από πλώρα. Για ειδικές περιπτώσεις υπάρχει και η κανονική «πλωτή άγκυρα».
Για το “Θερμαστή”.
Θα παρακαλούσα τον Άρη να το παίξει σε μια εκπομπή του, σε καθαρή εκτέλεση, ώστε να έχουμε την ευκαιρία να το ακούσουμε όλοι και να πειστούν και οι πιο δύσπιστοι της παρέας μας.
Νίκο, ευχαριστώ για τη συμβουλή σου σχετικά με το χαρταετό.
Γι΄αυτό και πιάνονται τα χέρια μας και τους χάνουμε σχεδόν πάντοτε…
Και μια πρόταση, όσον αφορά στο λεξιλόγιο.
Όχι βέβαια πως έχουμε τελειώσει με την καταγραφή του λεξιλογίου που αφορά στο ρεμπέτικο.
Καθόλου, μας μένουν πολλά ακόμα να διευκρινίσουμε.
Αλλά, τι θα λέγατε να επεκταθούμε και στο νεότερο λαϊκό μας τραγούδι;
Για παράδειγμα, οι στίχοι του Καββαδία από τα μελοποιημένα τραγούδια του θέλουν αρκετή διευκρίνιση για να γίνουν κατανοητοί και να μην υπάρχουν ασάφειες ή παρανοήσεις.
Να επεκταθούμε και προς τα εκεί;
Κλείνω το θέμα των καζανιών, μιας κι εγώ άρχισα την “αντιπαράθεση”…
Φίλε Αντώνη, λέει στα σίγουρα,“…με έξι φωτιές”.
Χρειάστηκε μόνο ένας 10ωρος ύπνος (μετά από πολύυυυ καιρό επιτέλους) και τα αυτιά μου “ξεμπούκωσαν”.
Ζητώ συγνώμη για το λάθος μου και τον χρόνο που σας “έφαγε” να απαντήσετε.
Μου επισημαίνουν μια διόρθωση στην ετυμολογία της λέξης “στόκολο”.
Προέρχεται μάλλον από την αγγλική stokehold = λεβητοστάσιο, θερμαστήριο.
Ας προστεθεί και η λέξη θεριακλής : κάποιος που του αρέσει κάτι υπερβολικά, π.χ. το κάπνισμα, ο καφές.
[ τουρκ. tiryaki < περσ. tiryak = όπιο].
Επίσης, η λέξη αρζάν: κατά λέξη, το ασημί χρώμα, το γκρι.
Κατ΄επέκταση, το χρήμα.
[γαλλ. argent < λατιν. argentum].
("… κι αν δεν τόχεις το argent,
θα σου πουν “allez vous en…” )
Επιμένω στο stow coal = χώρος εναπόθεσης του κάρβουνου στο πλοίο (καρβουναποθήκη) που βεβαίως βρισκόταν απέναντι από το λέβητα. Ηχητικά είναι πιο κοντά από το stokehold, το χί δεν μπορεί τόσο εύκολα να εξαφανιστεί. Πάντως πράγματι, stokehold είναι η θυρίδα τροφοδότησης του λέβητα. Το λάθος μου είναι βέβαια ότι είχα χρησιμοποιήσει την ορθογραφία cole και όχι coal για το κάρβουνο (επηρρεασμένος από τη γερμανική λέξη), και αυτό πρέπει να διορθωθεί.
Tiryak στο λεξικό μου είναι «αντίδοτο δηλητηρίου» και tiryaki θεριακλής, μανιώδης, τοξικομανής. Αξιοσημείωτο ότι δεν υπάρχει λάμδα (κατάληξη –λής). Μάλλον. λοιπόν, κατ’ αναλογίαν προστέθηκε το λάμδα κατά τη μεταφορά στην ελληνική γλώσσα.
Argent είναι το ασήμι ως μέταλλο, όχι ως χρώμα και βεβαίως και το χρήμα, κατʼ επέκτασιν, αφού τα παλαιότερα κέρματα ήταν ασημένια.
να προσθέσω άλλη μια λέξη που ακούγεται στο τραγούδι : “Στην Ταβέρνα του Γιαρέπι” του Τατασόπουλου.
(ποιος παίζει εδώ μπουζούκι
Κουμπουριά = πιστολιά
Πριν κάποιες μέρες είχαν αναφερθεί κάποιες λέξης Grenglish ( Ελληνοαμερικανικες).
Θυμόμουνα ότι κάπου στα βάθη του υπολογιστή μου είχα μια μικρή λίστα με Grenglish που είχα βρει πριν περίπου 4-5 χρονια.
ξέρω ότι δεν είναι τα “Grenglish” εδώ το θέμα μας, oποιος omos ενδιαφέρεται, εδώ η λίστα.
H λίσταείναι copy paste από Ιστοσελίδα που δυστυχώς δε θυμάμαι.
Εάν γνωρίζει κάποιος, ας μου πει.
Σας ενημερώνω ότι ο πίνακας με το ρεμπετολεξιλόγιο κυκλοφορεί σε sites και στην μπλογκόσφαιρα χωρίς να αναφέρεται η πηγή, το ρεμπέτικο φόρουμ.
Όσοι έχετε εργαστεί γι΄αυτό κοιτάξτε το.
Δεν έχω προς το παρόν τα sites αυτά, αλλά με ψάξιμο θα τα βρείτε εύκολα.
Αν ήταν δική μου μόνο η εργασία αυτή, η συγκέντρωση του ρεμπετολεξιλόγιου δηλαδή, καθόλου δεν θα με ένοιαζε.
Όσοι τη διαβάσουν, όσα και να ξέρουν και όσο μυημένοι κι αν είναι, όλο και κάτι θα κερδίσουν.
Όμως, η δουλειά αυτή ανήκει στο ρεμπέτικο φόρουμ και αυτό έχει την αποκλειστικότητα διάθεσής της.
Α, και μια λέξη που μας έχει διαφύγει και πρέπει και αυτή να την βάλουμε στον κατάλογο:
