(Μάρθα)
Συγνώμη που βάζω πολλές ερωτήσεις εδώ στο φόρουμ, μπορεί αυτό σας φαίνεται κουραστικά.
Αύριο θα δω έναν καθηγητή χορών που παλαιότερα μας νεύριαζε με μια πολύ περίπλοκη διδασκαλία του χασάπικου. Παραπονιόμουνα γιατί δεν πιστεύω καθόλου ότι οι μάγκες έκαναν τόσες πολλές μοτίβες. Αυτός απάντησε, ότι στο πανεπιστήμιο δεν το ξέρουν τελικά πως χορεύτηκε ο χορός τότε. Μάζεψαν πολλές μοτίβες, και μου είπε ότι ο καθένας μπορέι να δημιουργεί το δικό του χορό. Γι αυτό ζητώ πληροφορίες, μήπως μπορώ να τον ξαφνιάσω και φυσικά εγώ θέλω να το ξέρω.
Το χασάπικο όπως δηλώνει και το όνομα του ήταν ο χορός της «συντεχνίας» των χασάπηδων και όχι της Greek tavern souvlakos mouzaka.
Συγνώμη για το ύφος αλλά η άποψη μου για το θέμα των ελληνικών παραδοσιακών χορών (και γενικότερα για πάσης φύσεως παραδοσιακών χορών) είναι ότι αυτοί αντανακλούν και πηγάζουν από μια συγκεκριμένη κουλτούρα και τρόπο ζωής. Οι παραδοσιακοί χοροί δεν είναι μόνο βήματα και κινήσεις όπως το μπαλέτο ούτε έχει συστήματα (Graham χασάπικο).Το μπαλέτο διδάσκεται, το χασάπικο (και όχι το Hasapiko danse folklorique) όχι. Συχνά βέβαια γίνεται ένας συσχετισμός χασάπικο- μπαλέτο, ζεϊμπέκικο- μπαλέτο κ.λ.π. και έτσι βρίσκουν δουλειά οι δάσκαλοι χορού.
Τώρα βέβαια θα πεις «με αυτή τη λογική τίποτα το παραδοσιακό δεν πρέπει να διδάσκεται και φυσικά δεν πρέπει να αναπαράγεται. Πρέπει να σταματήσετε να παίζετε ρεμπέτικα γιατί δεν ζείτε το 20, πρέπει να σταματήσετε να χορεύετε ζεϊμπέκικο γιατί, γιατί,
.». Το θέμα της διδασκαλίας του παραδοσιακού είναι πολύπλευρο. Το αν πρέπει δηλαδή να διδάσκεται ή όχι.
Το πρόβλημα ξεκινάει από τη στιγμή που θεωρούμε κάτι ως παραδοσιακό. Αυτό σημαίνει ότι το συγκεκριμένο δημιούργημα έπαψε να αποτελεί έκφραση της καθημερινότητας αλλά επειδή είναι πολύ όμορφο και επειδή το θεωρούμε δική μας ταυτότητα δεν θέλουμε να το ξεχάσουμε και συνεχίζουμε να το αναπαράγουμε με τον όρο παραδοσιακό. Μέχρι να γίνει (αν γίνει) κλασικό.
Όλα φυσικά έχουν να κάνουν με την αντοχή τους στο χρόνο και την αναγνώριση τους ως δείγμα υψηλής τέχνης (εδώ δυστυχώς εμπλέκεται και το marketing αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία).
Μόνο που συχνά πυκνά συγχέουμε τον όρο παραδοσιακό με τον όρο παλιό. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος θα σου δώσω το ακόλουθο παράδειγμα.
Ένα σπίτι 150 χρόνων, ερείπιο, δεν είναι παραδοσιακό. Μπορεί να αποτελεί δείγμα μιας αρχιτεκτονικής τεχνικής που πριν από 150 χρόνια ήταν της μόδας αλλά δεν είναι παραδοσιακό. Παραδοσιακό θα γίνει από τη στιγμή που θα αναπαλαιωθεί, και κρατώντας εκείνα τα στοιχεία που το χαρακτηρίζουν ως τέτοιο, θα εξυπηρετήσει τις ανάγκες σημερινών ανθρώπων.
Η ελληνική γλώσσα από την άλλη δεν αποτελεί παραδοσιακό στοιχείο για τους έλληνες. Είναι η παράδοση τους. ʼλλο παράδοση και άλλο παραδοσιακό.
Η παράδοση χαρακτηρίζει τον κάθε λαό. Το παραδοσιακό λειτουργεί σαν souvenir της παράδοσης για να μην ξεχνάει ο κάθε λαός τις ρίζες του και να διατηρείται σαν σύνολο. Η παραδοσιακή μουσική, ζωγραφική, αρχιτεκτονική κ.τ.λ. μας θυμίζουν την διαφορετικότητα μας έναντι των υπολοίπων, η γλώσσα μας δίνει ταυτότητα και όλα μαζί συνθέτουν τον συγκεκριμένο ψυχισμό των ελλήνων, την παράδοση τους.
Έτσι τι να το κάνω εάν στα χαρτιά είμαι γάλλος; Αφού δεν μπορώ να περιμένω ούτε στην ουρά ούτε πάνω από 10 δεύτερα σε κόκκινο φανάρι. Αφού προτιμώ απ το να αποκτήσω και γώ μια κατσίκα σαν του γείτονα, να ψοφήσει η δική του. Αφού προτιμώ να σου αναφέρω μόνο τα αρνητικά μας (γιατί το θεωρώ και ελαφρώς μαγκιά!)
Και για να επανέρθουμε στο θέμα μας
ʼρα από τα παραπάνω φαίνεται ότι είναι καλό να διδάσκεται το παραδοσιακό (αντιφάσκω ε;).
Φυσικά και είναι καλό φτάνει να είναι όντως παραδοσιακό. Διότι οι χοροί που διδάσκονται στις κατά τόπους σχολές μόνο παραδοσιακοί δεν είναι.
Η μελέτη του παραδοσιακού πρέπει να εμβαθύνει για να ξεφύγει από τη σφαίρα του folklorique και να περάσει στο traditionnel. Γι αυτό πριν χορέψεις χασάπικο, διάβασε γι αυτό, μάθε τι ήταν, τι αντιπροσώπευε, από ποιους και γιατί και μετά πίστεψέ με θα τα καταφέρεις πολύ καλύτερα.
Γιάννης
Βεβαίως κι έχεις δίκιο, Γιάννη, αλλά πρέπει και να το δεις από την κοινωνική και ιστορική σκοπιά. Σήμερα, στις μεγάλες πόλεις της εμπορευματικής κοινωνία που ζούμε, ο χορός είναι ΘΕΑΜΑ. Και ασκείται από “επαγγελματίες χορευτές”.
Ο “παραδοσιακός” χορός, είναι ο χορός του ίδιου του ανθρώπου, που γλεντάει στο πανηγύρι. Όχι “γιά να τον δούνε”, αλλά γιά να το φχαριστηθεί ο ίδιος.
Αν θέλομε να βρούμε την αντιστοιχία αυτού του χορού στη σημερινή Δύση, θα πρέπει να ψάξουμε στα βαλς, τα ταγκό, τις ρούμπες-σάμπες-μάμπο, το ροκ το ποπ το ντίσκο το ντανς, τέλος το “συρτάκι”, το “χασάπικο”, τον “μπάλλο” και το… “ζεϊμπέκικο”. Το πρόβλημα είναι πως ενώ όλοι οι άλλοι “Ευρωπαϊκοί” χοροί είναι αυθεντικοί και χορεύονται “γιά πάρτι μας”, εμείς οι Έλληνες καταφέραμε να κάνουμε τους δικούς μας παραδοσιακούς χορούς, γιά το “θεαθήναι”, ή, ακόμα χειρότερα, γιά το “ψωνισθήναι” των τσιφτετελούδων πάνω στα τραπέζια. Ίσως είναι κι αυτό μιά… Υπέρβαση των Ελλήνων!
Γιάνννη,
Ο δάσκαλος διδάσκει πάρα πολύ καλά τους παραδοσιακούς χορόυς, αγαπάει, τους σπουδάζει κτλ…Έκανε και “θέσεις”, γιατί γι αυτόν ο χορός δεν είναι βήματα…
Αλλά δεν έχει σχέση με το χασάπικο και δεν ξέρει πολύ για το ρεμπέτικο και τους μάγκες. Το σκοπό μου ήταν να μάθω π ω ς χόρευαν αυτοί τότε, με ποιπον τρόπο.
Ο τρόπος είναι ο ίδιος, Μάρθα, ο ψυχισμός αλλάζει. Στη μία περίπτωση του αυθεντικού παραδοσιακού χορού (μάγκες) ο χορός “μαθαίνεται”, δηλαδή τον μαθαίνει μόνος του ο άνθρωπος, βλέποντας την οικογένειά του, τους φίλους του, τους άλλους να χορεύουν, και προσπαθώντας να τους μιμηθεί (“μίμησις πράξεως” κ.λ. κατά τον Αριστοτέλη). Γι αυτό και αυτός ο χορός είναι πιό ελεύθερος, πιό προσωπικός, και πιό αυθεντικός.
Ο άλλος χορός, του “θεάματος”, διδάσκεται από δασκάλους, γι αυτό και είναι τυποποιημένος, αυστηρά δομημένος, ψυχρός. Χρειάζεται κι αυτός, κατά τη γνώμη μου, αλλά πρέπει να ξέρομε γιά τι πράγμα μιλάμε. Ένας μπαλετοειδής ζεϊμπέκικος σ’ ένα πανηγύρι ή σ’ ένα κουτούκι ψυχαγωγίας, είναι παραφωνία.
Αγαπητέ Κώστα, ευχαριστώ για τις πληροφορίες για το χασάπικο σε σχέση με τη διδασκαλία, τις είπα και πως τις πήρα στον Γίαννη Δήμα, τον καθηγητή παραδοδιακών χορόν (πανεπιστήμιο Θεσσαλίας). Επίσης για την κουβέντα για την νοοτροπία κτλ… που κάναμε και το στίχο που εκφράζει τόσο ωραία την ουσία του ζειμπέκικου. Όλα αυτά του άρεσε πολύ. Χάρηκε , γιατί αυτός φυλάει τον ελληνικό πολιτισμο και τον αντιπρωσοπεύει και στον εξωτερικό, λέγοντας “το χορό δεν τον έχω στα παπούτσια, αλλά στην ψυχή μου”…
Με παρακάλεσε να σου πω, ότι σε εκτιμάει και σε σέβεται πάρα πολύ σαν καλλητέχνη. Το κάνω ευχαριστά και του ακολουθώ, και αν εγώ πρωσοπικά γνωρίζω μόνο τη ταινία .
Χασάπικο ; Σ’ αυτό το “ξεχασμένο” topic, ας μιλήσουμε γι’ αυτόν τον “ξεχασμένο” χορό. Ως ρεμπετομανείς, θεωρώ φυσικό να έχουμε όλοι (κατ’αρχήν) μια λόξα με το ζεϊμπέκικο. Δεν είναι όμως ο μόνος χορός. Μπορεί κάθε βράδι να πέφτουν χιλιάδες ζεϊμπεκιές στα κέντρα και στα γλέντια (ασχέτως αν οι περισσότερες από αυτές αποτελούν διασυρμό του ζεϊμπέκικου). Χασάπικο όμως, πόσο σπάνια βλέπουμε! Να μη μιλήσουμε για τη συνήθη γελοιότητα που χασάπικα χορεύονται από διάφορους κουραδομερακλήδες με φιγούρες ζεϊμπέκικου (ο “αυτοσχεδιασμός” ως σύμπτωμα ασχετοσύνης και παρακμής). Χρειάζεται να θυμίσω υπέροχα χασάπικα, τραγούδια που έχουν γραφτεί σ’όλη την πορεία απ’ την παράδοση, το Μάρκο μέχρι τον Άκη Πάνου ; Αξίζει αυτός ο χορός σε εξαφάνιση; Του αξίζει άραγε η σημερινή κατάσταση όπου ως χασάπικο νοείται η αισθητική τύπου “φεγγάρια” και “γοργόνες και μάγκες” ;
S.O.S. το (λαϊκό) χασάπικο σε λίγο δεν θα υπάρχει.
Υ.Γ. στο βαθύ μου γήρας (40 και κάτι), τόσα χρόνια, ομολογώ ότι κανονικό χασάπικο εχω δει στη ζωή μου μόνο δυο-τρεις φορές (Η τελευταία πριν πέντε χρόνια, στου Αρτέμη στον Πειραιά, από δυο απόμαχους ναυτικούς).
Το κακό με το χασάπικο είναι ότι δεν υπάρχουν κοινά βήματα, ο καθένας ξέρει τα δικά του. Πραγματικά είναι πολύ ωραίος χορός… Μήπως βγαίνουν και πραγματικά χασάπικα στις μέρες μας για να επιβιώσει και ο χορός;
Ξέρει κανέις ο κουλουριώτικος πώς χορεύεται; Εχω ακούσει ότι είναι είδος χασάπικου, 2/4 δηλαδή στο ρυθμό. Πώς ξεχωρίζει ότι είναι κουλουριώτικο όταν ακούσει κάποιος ένα κομμάτι;
Ο κουλουριώτικος είναι όντως είδος χασάπικου με προέλευση Σαλαμίνα και απώτερη - αν θυμάμαι καλά - προσφυγική…
Σε δυσκολία είναι σαφώς πιο πολύπλοκο από το απλό χασάπικο…που σημαίνει, ότι αν χάνεσαι μια με το κλασικό, σ΄αυτό τα χάνεις και μετά από 6μηνες πρόβες…
Η ομορφια του χασαπικου χορου σαν αδελφικος χορος, ειναι οτι ακριβως επειδη υπαρχουν τοσοι διαφορετικοι συνδyασμοι βηματων, οι δυο- τρεις χορευτες μεσα απο το χορο γιορταζουν και την αδελφικη τους σχεση , τον συγχρονισμο τους γιατι μονο αυτη ξερουν (τελος παντων…) την συγκεκριμενη εκδοχη.
Ένα ζήτημα προς συζήτηση πάνω σ’ αυτό το ξεχασμένο θέμα του χορού είναι το εξής: Στην δεκαετία του '60 κυρίως επικράτησε η αντίληψη της επιβράδυνσης του ρυθμού στις ηχογραφήσεις-επανεκτελέσεις (εκτός από τις διασκευές στα ζειμπέκικα που ξεχνάς το πρωτότυπο βλ.Αντιλαλούν οι φυλακές,Τα δυο σου χέρια πήρανε). Έτσι συγκλονιστικά χασάπικα που εκτελούντο γρήγορα και κοφτά(βλ.αντί πολλών Μάρκο:Φραγκοσυριανή,Μαύρα μάτια,Κάνω τσάρκα)καταντήσανε παιγμένα αργά,νωχελικά,βαρετά(κατα την ταπεινή μου γνώμη).Κι αν ακόμη οι εκτελέσεις έγιναν από σπουδαίους παίκτες( ή και με την εποπτεία των ίδιων των δημιουργών) προσωπικά τις απορρίπτω ως πρόδρομο(αθελά τους βέβαια) των κίτς βλαχομπαρόκ-τουριστίκ εκτελέσεων της Πλάκας( και της πλάκας!).Σε καμία περίπτωση η εκτέλεση της Φραγκοσυριανής του Μπιθικώτση (η οποία χορεύεται “κινηματογραφικά”)δεν μοιάζει με την πρώτη του Μάρκου. Ούτε η “Φραγκοσυριανή” του Μάρκου είναι δυνατό να χορεύεται με αργές περιστροφές όπως κάνουν τα μπαλέτα στον κινηματογράφο, ή με το αργό αλματάκι στο ένα πόδι που βλέπουμε συχνά σε ταινίες ή σήμερα στα μαγαζιά.Το συμπέρασμα είναι ότι υπήρξε μια αλλοίωση του ρυθμού και κατά αναπόφευκτη συνέπεια και του ίδιου του χορού. Προσωπικά δεν έχω δεί ποτέ πως χορεύεται η Πρώτη και ΑΞΕΠΕΡΑΣΤΗ Φραγκοσυριανή. Εξάλλου όταν παιχτεί όπως το '30 οι αμύητοι την μπερδεύουν με χασαποσέρβικο. Τι ήταν αυτό που οδήγησε από το '60 και μετά, καθιερωμένους χορούς στον μαρασμό.Προσθέτω ότι δεν έχω δεί ποτέ καμηλιέρικο, το οποίο λένε μιμείται την κίνηση της καμήλας(;)ενώ το απτάλικο μόλις τα τελευταία χρόνια έχει ανακάμψει.Στα υπόλοιπα ζειμπέκικα(ιδίως το παλιό) τα πράγματα χειροτερεύουν.Με το καινούριο κάτι γίνεται.Φανταστείτε κάποιον από αυτούς που χορεύουν στη πίστα όπου ο Πλούταρχος πχ άδει να χορεύει το Καραντουζένι του Μάρκου.Θα αναγνωρίσει ότι προκειται για ζειμπέκικο; Άλλο τόσο εγώ θα μιλήσω σανσκριτικά! Η απάντηση που δίνω(με επιφύλαξη) είναι ότι ίσως θέλησαν στις εταιρίες να ομογενοποιήσουν τα ακούσματα, τις μελωδίες, την μουσική γενικά,ώστε να διαμορφωθεί ένα κοινό με κοινά ακούσματα- γούστα, εύπλαστη μάζα για έυκολη εμπορική αξιοποίηση.Αποτέλεσμα να οδηγηθούμε σιγά σιγά σε ένα τύπο ζειμπέκικο( το καινούριο που λένε οι μπουζουκτσήδες) και ένα απονευρωμένο, νυσταλέο σαν λειτουργία χασάπικο.ΥΓ. Οι τίτλοι των τραγουδιών που χρησιμοποιώ ίσως δεν είναι οι σωστοί.
Η επιβράδυνση των ρυθμών, Παναγιώτη, έχει απασχολήσει και εμένα από αρκετό καιρό. Θα μπορούσε να είναι θέμα για διδακτορική διατριβή αν τα πανεπιστήμιά μας ασχολούνταν λίγο με την παράδοση και σε περιοχές άλλες από το στίχο των δημοτικών τραγουδιών.
Εγώ αποδίδω την επιβράδυνση (που ισχύει ακριβώς στον ίδιο βαθμό για τον χασάπικο όσο και για τον ζεϊμπέκικο) στην «μαγκοποίηση» που επιζητείται μέσω αυτού του προτσές, αφού ο μάγκας κατά την αντίληψη του αστού «σέρνεται». Όσο πιό αργό, τόσο πιό μάγκικο. Ακολούθησε μετά το «Ποτέ την Κυριακή» και το πράγμα ήρθε κι έδεσε.
Βεβαίως και δεν μπορούμε να ξέρουμε πως χορευόταν η Φραγκοσυριανή στη δεκαετία του 30, αφού δεν υπήρχε βίντεο, και φυσικά και δεν έστεκαν οι μπαλετοειδείς φιγούρες των χορογράφων του κινηματογράφου (και των επακολουθησάντων «δασκάλων»). Νομίζω πως πιό κοντά στην αρχική αντίληψη ήταν το λεγόμενο «κουλουριώτικο» χασάπικο και πάντως, εδώ πιάνω αδιάβαστο και εσένα, γιαυτό το μπερδεύουν με το σέρβικο (όχι το χασαποσέρβικο). Αρχικά είχε επικρατήσει να ονομάζεται χασαποσέρβικο ένας τρόπος να χορεύονται τα βήματα του χασάπικου, όχι του σέρβικου, σε πολύ γρηγορότερη ρυθμική αγωγή. Το σέρβικο πάλι είναι άλλος χορός, που αν δής να τον χορεύουν Σέρβοι θα σηκωθούν οι τρίχες της κεφαλής σου από τη ρυθμικότητα και τη χορογραφία του. Μόνο που δεν ξέρω αν αυτός ο «σέρβικος» είναι γνήσιος παραδοσιακός ή προϊόν χορογραφίας σοσιαλιστικής εποχής, μόδα που ήταν πολύ διαδεδομένη στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες με πρωτοχορευτή βεβαίως τη Σοβιετική Ένωση.
Και εγώ δεν έχω δή καμηλιέρικο και δεν ξέρω και αν υπάρχει, ώστε να δούμε αν μιμείται καμήλα που πολύ δύσκολο το βλέπω. Όσο για το ρόλο των εταιριών, δεν νομίζω ότι απασχολούν επαγγελματίες διαμορφωτές κοινής γνώμης (πρώτος διδάξας της σύγχρονης εποχής πρέπει μάλλον να θεωρηθεί ο Γκέριγκ). Μάλλον για αγαστή συνεργασία πρόκειται μεταξύ εταιριών, παραγωγών μουσικής και ιδιοκτητών νυκτερινών κέντρων, όπου η γενική μόδα όπως διαμορφώθηκε διαχρονικά από τη δεκατετία του 60 ως τις μέρες μας, δημιούργησε κάτι που τους βόλευε όλους και έτσι το εκμεταλλεύτηκαν.
Πράγματι δεν έχω ασχοληθεί βαθειά με το χορό.Στην αναζήτηση βρίσκομαι.Από την παρατήρηση μου γεννιούνται εύλογα ερωτήματα.Η χρήση του αδόκιμου όρου προήλθε από την πρακτική επικράτηση του συγκεκριμένου ρυθμού και χορού στα πάλκα και γενικά στο ευρύ κοινό ως “χασαποσέρβικου”.Ο Μπάμπης ο Γκολές λένε ότι χορεύει καταπληκτικό χασάπικο και καμηλέρικο(έτσι το λέει νομίζω).Πάντως σίγουρα υπάρχει ζήτημα διάσωσης της παράδοσης.
Η κουβέντα τό’φερε σε διπλανό τόπικ (τετράχορδος μπαγλαμάς, ποστ Κλιροδοτάκου και Φέρρη) για τις επανεκτελέσεις του Μάρκου το 60-τόσο, και βρίσκω αφορμή να επαναφέρω το θέμα.
Άραγε, πως χορεύονταν τα Χασάπικα προπολεμικά; Ή ακόμα, πώς χορεύονταν απ’τις απαρχές του ο χορός ετούτος; Νίκο Πολίτη απευθύνομαι κυρίως σε σένα, παρ’όλο που δηλώνεις άγνοια επί τούτου πιο πάνω (#199), ξέρω πως πρόσφατα ασχολήθηκες με το θέμα, ίσως μπορείς να μας διαφωτίσεις. Και κάτι ακόμα από μια κουβέντα που κάναμε προ καιρού: Ποιά τα χαρακτηριστικά του χορού στη Τουρκία τότε και σήμερα;
Πάνο, αυτά ακριβώς που λές με απασχολούν για μία εργασία που θέλω να γράψω. Αλλά δεν υπάρχει καθόλου βιβλιογραφία ή πηγές. Όποιος μπορέσει να με βοηθήσει με παραπομπή σε στοιχεία κλπ. τον ευχαριστώ εκ των προτέρων θερμά.
Ίσως τα γνωρίζεις ήδη, αφού έχεις ασχοληθεί με το θέμα αυτό, αλλά σου τα αναφέρω, μια και έχω σχετική εμπειρία από γνωστό μας που ερευνά αντίστοιχα θέματα. Αρκετά στοιχεία πήρε από τα βιβλία του Θ. Κοροβίνη. Επίσης, από βιβλίο ενός Τούρκου μουσικολόγου, του Bulent Aksoy (δεν θυμάμαι τον τίτλο, αυτή τη στιγμή) και του Βλαδίμηρου Μιρμίρογλου « Οι Δερβίσαι», εκδόσεις Εκάτη.
Επίσης ψάξε και το βιβλίο «Ελληνικοί Χοροί», του Γιώργου Ρούμπη, εκδόσεις Σμπίλιας, «Το Οικονομικό», Αθήνα 1993. Ο συγγραφέας είναι καθηγητής στο ΤΕΦΑΑ και το βιβλίο αυτό μοιράζεται στους φοιτητές. Μπορεί να βρεις στοιχεία σ΄αυτό ή να ανατρέξεις στη σχετική βιβλιογραφία, που πιστεύω θα έχει στο τέλος.
Στο θέμα με το οποίο καταπιαστήκατε, θα ήθελα να πω και εγώ ενα δικό μου βίωμα σε σχέση με τον χασάπικο χορό.
Η αδελφή της μητέρας μου η οποία έχει πια συγχωρεθεί και ο σύζυγός της που βιώνει το 87ο έτος της ηλικίας του, χόρευαν ένα καταπληκτικό χασάπικο, που όμοιό του δεν έχω ξαναδεί στα 36 χρόνια που ζώ.
Το ζευγάρι ήταν αγκαλιασμένο πολύ κοντά ο ένας στον άλλον (σα δυο φίλοι καρδιακοί) και κοιτούσαν συχνά πυκνά ο ένας τον άλλον ή ευθεία μπροστά. Ποτέ τα πόδια τους, με αποτέλεσμα ο χορός τους να είναι καμαρωτός.
Σου δίναν την εντύπωση πως εκείνη ακριβώς την ώρα, κάτι γνώριζαν που δεν το γνώριζε κανένας άλλος, μια περίεργη τέτοια αίσθηση που απλά πλανιόταν στον αέρα.
Σα να είχαν ενα μυστικό κώδικα επικοινωνίας.
Ενώ στο χασάπικο που γνωρίζουμε όλοι, το αριστερό πόδι βγαίνει μπροστά, εκείνοι ξεκινούσαν με το δεξί -κάτι που δεν κατάφερα εγώ ποτέ να ξεσηκώσω γιατί πάντα μπερδευόμουν- και οι “φιγούρες” ήταν ανεπαίσθητες, ίσα ίσα αντιλαμβανόσουν πως το ζευγάρι χορεύει.
Ολο κι όλο ένα τετραγωνικό χώρο χρησιμοποιούσε για να χορέψει το ζευγάρι και μάλλον περίσσευε.
Ενα σημαντικό στοιχείο είναι πως σηκωνόντουσαν να χορέψουν μόνο τα γοργά χασάπικα, λέγοντας πως τά νεώτερα και αργά σε ρυθμό, δεν ταίριαζαν με το βηματισμό τους, αφήστε που τα έλεγαν φιγουρατζίδικα.
Επίσης έλεγαν πως χόρευαν το “σφαγειώτικο χασάπικο” -κατοικούμε στα Νέα Σφαγεία, στον σημερινό Ταύρο και είμαστε πρόσφυγες απο την Καλλίπολη της Μικράς Ασίας- που λόγω των σφαγείων, η περιοχή αυθονούσε σε ταβέρνες και τεκέδες, που απο πάντα έτσι λέγαν το χόρευαν οι σε τσακίρ κέφι θαμώνες.
Ο θείος μου, έμαθε τα βήματα στη θεία μου, για να μπορούν να χορεύουν στα οικιακά τους γλέντια εφόσον οι γυναίκες απαγορευόταν “δια ροπάλου” να πλησιάζουν αυτά τα μαγαζιά.
Ζητώ συγνώμη για το “μακρύ” του λόγου μου και ευχαριστώ για τη φιλοξενία σας.
ΥΓ. Πάντως ο θείος μου, αναπολεί έντονα εκείνες τις χορευτικές στιγμές και θα έδινε τα πάντα για να ξαναχορέψει χασάπικο με την πρόσφατα χαμένη σύντροφό του, λέγοντας πως σαν την Ελένη του ζευγάρι στο χορό, δεν υπήρχε άλλο.
Αν Kyriaki δεν το μάθεις όσο ζει ο θείος σου για να το μάθεις με τη σειρά σου σε δικούς σου ανθρώπους,τότε πως θα διατηρήσουμε τους σωστούς χορούς?
Μάθε το όσο είναι ώρα.
proedre, έχεις δίκιο, ο θείος μου είναι μεγάλος πια και υποβαστάζεται, αλλα που ξέρεις, η δύναμη του ανθρώπου είναι μεγάλη, μπορεί να το σύρουμε καμμια μέρα το χορό και να το μάθω.
…παρεπιπτώντος, κάποιος μου είπε πως η φραγκοσυριανή χτυπήθηκε στο δίσκο τόσο γρήγορη για να χωρέσει στο κερί. Ποιος ξέρει κατι παραπάνω, αν αυτό ισχύει ή είναι φαντασιώσεις?
Οι δίσκοι της εποχής έπαιρναν άνετα τριάμισι (3:30) λεπτά. Ισως και μερικά ακόμη δεύτερα. Η “Φραγκοσυριανή” είναι 3:10. Κι όχι μόνο αυτό. Το τραγούδι, με τις τέσσερες στροφές του και τις πέντε εισαγωγές, διαρκεί μόλις 2:35! Ο Μάρκος αναγκάζεται να παίξει άλλη μία στροφή χωρίς λόγια στο μπουζούκι και μία έκτη (!) εισαγωγή για να γεμίσει το κερί. Δηλαδή μάλλον συνέβη το αντίθετο.
Μην ακούμε τώρα ό,τι “φαεινή” ιδέα έχει ο καθένας. Να σκεφτόμαστε λίγο.
Στην ίδια ταχύτητα ο Μάρκος παίζει τον “Μαστούρα”, το “Μάρκος ο Συριανός”, το “Χαρμάνη”, το “Χασάπη” και όλα του σχεδόν τα χασάπικα.
Το ίδιο κι ο Δελιάς (“Σούρα και μαστούρα”, “Ο πόνος του πρεζάκια”), το ίδιο κι ο Τσαούς στους “Πέντε μάγκες”.
Εχω την εντύπωση ότι έπαιζαν αργά μόνο τα χασάπικα που ήταν κλασικές καντάδες, αυτά δηλαδή που θα έλεγαν κάτω απ’ το παράθυρο της γκόμενας και όχι αυτά που έπαιζαν για να χορέψουν. Εχω την εντύπωση επαναλαμβάνω, δηλαδή το λέω αυτό σαν μια πιθανότητα, χωρίς να είμαι καθόλου σίγουρος για την ορθότητα της σκέψης μου…
