Μου δημιουργείται συχνά η απορία περί του ζητήματος για τον κορυφαίο Έλληνα τραγουδιστή, φυσικά μιλάμε για το ρεμπέτικο, ελαφρύ και αργότερα λαϊκό τραγούδι αλλά και ότιδηποτε έχει ο καθένας στο μυαλό του. Σε διάφορες συζητήσεις περί του θέματος ακούγονται ονόματα όπως Καζαντζίδης, Μπιθικώτσης, Στρατός, Μητροπάνος, Νότης και άλλοι πολλοί που πιθανόν μου διαφεύγουν αυτήν την στιγμή. Η ερώτηση που θέλω να θέσω ποια είναι η γνώμη σας ( αν υφίσταται ο μεγαλύτερος Έλληνας τραγουδιστής και ποιος είναι για εσάς) αλλά και ποια είναι να τα κριτήρια για να κερδίζει κάποιος αυτόν τον τίτλο. Το θέμα είναι προφανώς υποκειμενικό καθώς εξαρτάται από τις προτιμήσεις του καθενος. Αν τώρα θέλουν να το δούμε αντικειμενικά το μόνο που μπορεί να κοιτάξουμε είναι οι πωλήσεις σε δίσκους και τραγούδια, που αν βέβαια δει κάποιος την λίστα τώρα εμπορικοτερων ελληνικών δεν νομίζει ότι αντιπροσωπεύει τους μεγαλύτερους τραγουδιστές. Θα χαρώ να ακούσω τις γνώμες σας.
ΥΓ. Είναι το πρώτο μου ποστ προφανώς θα έχει λάθη και ζητώ συγνώμη για αυτό εκ προοιμίου
Ο Δρόμος – Μίμης Πλέσσας και Λευτέρης Παπαδόπουλος
Δεν αντιλέγω πως συμπεριλαμβάνονται σπουδαίοι τραγουδιστές εδώ μέσα, αλλά πολλά μεγάλα ονοματα δεν βρίσκονται παραδόξως εδώ. Επομένως αποτελεί αυτή η λίστα το ορθότερο κριτήριο για αυτόν το τίτλο;
Απτήν άλλη άμα δειτε προβολές σε YouTube και Spotify, τα αριθμητικά δεδομένα είναι τελείως διαφορετικά. Επομένως τι απτά δύο πρέπει να λάβουμε υπόψη;
Τέλος, καταλαβαίνω ότι ίσως να μην υπάρχει κορυφαίος. Ωστόσο να το θέσω αλλιώς. Ας υποθέσουμε πως η Ελλάδα συμμετέχει μια εκδήλωση μουσικής παγκόσμιου βεληνεκούς και πρέπει να επιλεχθεί ένας καλλιτέχνης για εκπροσωπήσει το ελληνικό τραγούδι, από όλη την ιστορία της ελληνικής μουσικής. Ποιος θα ήταν αυτός ο οποίος χαρακτηρίζει την Ελλάδα; Τι πρέπει να αναλογιστούμε σχετικά με το ποιόν θα επιλέξουμε;
Καλώς όρισες στο φόρουμ, Πελεκάνε!
Κατά καιρούς έχουν μπει διάφορα τέτοια θέματα, αλλά για μένα είναι εξαρχής άστοχο το ερώτημα. Δεν έχει νόημα να βρούμε τον ένα και μοναδικό τραγουδιστή/τραγουδίστρια/συνθέτη/μπουζουξη/κλπ, δεν είναι αυτό το νόημα της μουσικής (και γενικότερα). Εξάλλου, μπορεί την μια μέρα να έχω ανάγκη να ακούσω Νταλγκά και την άλλη νύχτα να ακούσω Χασκήλ. Οπότε, ας χαρούμε την μουσική που μας ταιριάζει σε κάθε στιγμή μόνοι μας ή με την παρέα, και ας αφήσουμε τις λίστες και τις αξιολογήσεις.
α) Προφανώς θα είναι ΛΠ - σιντί. Μέχρι και το '60 όμως κυριαρχούσε το σιγκλάκι, είτε σε μορφή πλάκας γραμμοφώνου αρχικά είτε 45ριού αργότερα. Ήδη καταργείται η δυνατότητα σύγκρισης!
β) Από τους τραγουδιστές της λίστας, τον Μπιθηκώτση τον θεωρώ φωνητικό φαινόμενο. Αλλά αν ο εμπορικότερος δίσκος του είναι το Άξιον εστί του Θεοδωράκη σε ποίηση Ελύτη, προφανώς δεν πουλάει μόνο χάρη στον Μπιθηκώτση. Το ίδιο άλλωστε ισχύει για τον καθένα: κάθε τραγούδι που πουλάει, πουλάει ολόκηρο: στίχοι, μουσική, ενορχήστρωση, φωνή. Άρα δεν δίνει μέτρο αξιολόγησης των φωνών μόνων τους.
γ) Πρέπει να σου έκανε κάτι με την αρίθμηση η αυτόματη μορφοποίηση του φόρουμ. Όσο γράφεις, να κοιτάς και το κουτάκι της προεπισκόπησης. Κάποια πράγματα ρυθμίζονται με το έτσι θέλω, και αν δεν μπορεις να τα βγάλεις όπως θέλεις θα πρέπει αναγκαστικά να υποκύψεις στις επιλογές του συστήματος…
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
Πέρα από οτιδήποτε άλλο, νομίζω ότι δεν μπορούμε να συγκρίνουμε γυναικείες φωνές με αντρικές, ακόμη και με ίδιο ρεπερτόριο και ίδια όλα.
Για τον καθέναν μας μπορεί να υπάρχει κάποιος «καλύτερος», ακόμα κι αν το ρεπερτόριό του θεωρηθεί ανεξάρτητο από κάποια (ή κάποιες) παραμέτρους. Το να καθόμαστε να συζητάμε «ποιος είναι (αντικειμενικά) ο καλύτερος» είναι, φυσικά, χάσιμο χρόνου.
Προς Θεού δεν προσπαθώ να φέρω διχόνοιες και καυγάδες. Και εννοείται ότι κανείς δεν ακούει μόνο έναν τραγουδιστή, εξάλλου κάτι τέτοιο είναι πολύ μονόπλευρο. Η μεγάλη ποικιλομορφία των ελληνικών φωνών είναι αυτή που κάνει την ελληνική μουσική κορυφαία και δίνει νόημα στο τραγούδι γενικότερα. Απλά είχα την απορία ΑΝ υπάρχει κορυφαίος Έλληνας τραγουδιστής, ποιος θα μπορούσε να ήταν αυτός.
Εδώ διαφωνώ μαζί σου. Στην επιλογή ενός τραγουδιστή για αυτόν τον ρόλο, πρέπει να κοιτάξεις και την αρεσκεία του ελληνικού λαού. Καλός ο Ξυλούρης άλλα ονόματα όπως η Μπιθικώτσης και ο Καζαντζίδης απαιτείται βρίσκονται στις επιλογές, καθώς αυτοί οι δύο αντιπροσωπεύουν όσον το δυνατόν καλύτερα το τραγούδι του τόπου μας
Τα κριτήρια που μπορεί να σκεφτεί ο καθένας είναι πάρα πολλά. Και ο κάθε τραγουδιστής, ανάλογα με την όλη μουσική του υπόσταση, μπορεί να ανταποκρίνεται (καλά-καλύτερα-χειρότερα κλπ.) μόνο σε ορισμένα, π.χ. θαυμάζω τη δωρικότητα στις ερμηνείες του Βαμβακάρη που τα λέει όλα ασυγκίνητος και αφήνει το τραγούδι να μιλήσει μόνο του, αλλά άλλοι είναι καλοί ακριβώς για τον αντίθετο λόγο.
Πέρα απ’ αυτό όμως. Έστω ότι περιορίζαμε την ερώτηση βάσει πέντε συγκεκριμένων κριτηρίων: όχι ο καλύτερος γενικά, αλλά ο καλύτερος σ’ αυτά τα πέντε σημεία.
Έτσι θα μπορούσε, ίσως, να γίνει μια σύγκριση κάπως πιο μαζεμένη, αλλά ποιος θα ήταν ο σκοπός της; Διαφωνώ με την ποσοτικοποίηση της τέχνης. Γιατί να κηρυχθεί κάποιος Νο 1;
Ακριβώς! Θα συμφωνήσω απόλυτα. Ίσως αυτό να είναι και το διδακτικό μύνημα αυτού του ποστ, ότι ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ να υφίσταται καλύτερος τραγουδιστής. Εκτιμάμε τον καθένα ξεχωριστά για το μοναδικό του ταλέντο.
Ωστόσο παρατηρήσα κάτι . Όταν ρώτησα γενικά και αόριστα αν υπάρχει καλύτερος τραγουδιστής όλοι απαντήσατε σχεδόν το ίδιο: “Δεν υπάρχει και χρειάζεται να υπάρχει”. Όταν όμως ρώτησα αυτό:
Τότε είδα ονόματα και τις γνώμες του καθενός. Παρόλο που είναι η ίδια ερώτηση απλά σε άλλο πλαίσιο. Τελικά όλοι έχουμε γνώσεις περί καλύτερων απλά σε τέτοιου είδους ερωτήσεις βγάζουμε έναν εαυτό λίγο παρηγορητικό και “μην αφήσουμε κανεναν στην άκρη”
Δεν βγάζω τον εαυτό μου απέξω και εγώ ο ίδιος το έκανα
Προσωπικά μου 'ρχεται πιο εύκολο (σχετικά πιο εύκολο: και πάλι δύσκολο είναι!) να ξεκινήσω από την απάντηση: μου αρέσει ο τάδε επειδή…, και ο δείνα επειδή… . Και όχι «καλός είναι όποιος έχει ζεστή χροια / συγκινητική ερμηνεία / ευρύ ρεπερτόριο / επηρέασε / εκφράζει μεγάλη μερίδα του κόσμου» κλπ.
Το να διαλέξω μόνο έναν, είναι σαν να πετάω στα σκουπίδια την μελέτη που έχω κάνει πάνω στην ιστορία της Ελληνικής μουσικής τα τελευταία 100 χρόνια
Βέβαια τα τελευταία 20 χρόνια τουλάχιστον, δεν έχουμε καν μουσική, οπότε θα μπορούσα να πω 80, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα
Όλοι έχουν βάλει το λιθαράκι τους, κάποιοι είναι πολύ γνωστοί, άλλοι λιγότερο, όπως ο Τζουανακος, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως η προσφορά τους δεν ήταν μεγάλη
Προσωπικά και μιας το ζητάει ο Πελεκάνος, θα πω δυο ονόματα με χαρακτηριστική φωνή και που σίγουρα είναι μέσα στην 5αδα ανεξάρτητου ρεπερτορίου
Νομίζω, είτε μας αρέσει είτε όχι, μερικοί από τους πιο λαοφιλείς και εμπορικούς διαχρονικούς λαϊκούς (με την ευρεία έννοια) τραγουδιστές είναι οι Καζαντζίδης, Μπιθικώτσης, Νταλάρας, Πουλόπουλος, Αλεξίου, Μοσχολιού, Πόλυ Πάνου κ.α.
Τώρα αυτό, δεν σημαίνει τίποτα, σήμερα πεθαίνει ο πιο τελευταίος τραγουδιστής και λένε τα ΜΜΕ “πέθανε ο σπουδαίος, έφυγε ο μεγάλος, έκλαψε η Ελλάδα για την μεγάλη κυρία” και αναφέρονται σε περιορισμένης ευθύνης pedigree “σκυλάδες”.
Αν μιλήσουμε για “ρεμπέτικο” (και την προσωπική μας γνώμη με βάση την “λογική”)
έχω μια τάση να θεωρώ το Στελλάκη Περπινιάδη πολύ σημαντικό, με την έννοια ότι τραγούδησε επί πολλά πολλά χρόνια πολλές εποχές/σχολές του ρεμπέτικου τόσο σε μαγαζιά όσο και σε δισκογραφία, τόσο σε πρώτη αλλά και ως εξαιρετική 2η φωνή.
Για τις φωνητικές τους “ικανότητες” ποιόν να πρωτοβάλεις; Νταλγκά; Ρούκουνα; τον τρισμέγιστο Παγιουμτζή;
Τη Ρόζα; Τη Ρίτα; Τη Νίνου;
και τους δημοτικούς; Παπασιδέρη; Καρναβά; Νησιώτες; Αιμιλία Χατζιδάκι;
