Καλησπέρα, είμαι καινούργιος στο φόρουμ και άρχισα να ασχολούμαι με τη ρεμπέτικη και τη παραδοσιακή μουσική φέτος. Παίζω ακορντεόν, και άκουγα το κομμάτι οσμάν αγά από τη Γλυκερία τον Τέτο Δημητριάδη και τον Κουτσαγγελίδη , και θα ήθελα να ρωτήσω την άποψή σας πάνω στον ρυθμό του κομματιού. Από ότι μπορώ να ακούσω θα έλεγα ότι είναι συρτός. Παρόλα αυτά θα ήθελα μία ακόμη άποψη. Ευχαριστώ πολύ!
Καλωσόρισες φίλε στο φόρουμ, καλές συζητήσεις να έχουμε!
Από την εκτέλεση με τον Τέτο Δημητριάδη ακούγεται συρτό. Όμως από όσο ακούω η ορχήστρα σε κάποιες στιγμές επιβραδύνει τον ρυθμό ακολουθώντας την φωνή του Δημητριάδη. Δηλαδή ψιλοχάνουν τον ρυθμό κάποιες στιγμές.
1 «Μου αρέσει»
εμένα μου κάνει περισότερο για μπάλλος, λόγω ταχύτητας και αίσθησης “στον αέρα”. επίσης, θα έλεγα ότι οι επιτυχημένες αλλαγές τέμπο πιο πολύ δείχνουν καλή συνεννόηση των μουσικών παρά το αντίθετο.
1 «Μου αρέσει»
Εγώ θα τολμούσα να πω ότι είναι καρσιλαμάς. Τουλάχιστον τα τσακίσματα φέρνουν στα πόδια κάτι αντίστοιχο (με βάση τα ακούσματα που έχω από τη Λέσβο). Από εκεί και πέρα ας μιλήσουν και οι εμπειρότεροι.
Όσον αφορά τις αλλαγές στο τέμπο, θα συμφωνήσω με τον “προλαλίσαντα” ότι εγώ τις θεωρώ επιτυχημένες και μάλιστα αναδεικνύουν την καλή ποιότητα της ορχήστρας και πόσο καλή συνεννόηση υπάρχει μεταξύ τους!
1 «Μου αρέσει»
Υπάρχει και η εκτέλεση με τον Γ. Βιδάλη, 1927, Σέμσης στο βιολί. Τέμπο περίπου κοντά σ’ αυτό του Δημητριάδη, του οποίου την ηχογράφηση κι εγώ βρίσκω πολύ καλή και είναι όντως δυσκολότερο να προσαρμόζεσαι σωστά απ’ το να ακολουθείς ένα σταθερό ρυθμό όταν ο τραγουδιστής σου δεν λέγεται Μάρκος Βαμβακάρης. Άλλη παλιά ηχογράφηση στο αρχείο Μανιάτη δεν βρήκα.
Το κομμάτι, μουσικολογικά, είναι τεσσάρι συρτό αλλά, νομίζω ότι δεν είναι για χορό, μάλλον τραγούδι του κεφιού πρέπει να ΄ναι. Το τέμπο εγώ θα το προτιμούσα εκεί κοντά στις δύο πρώτες ηχογραφήσεις, η Γλυκερία παραείναι γρήγορη και ο Κουτσαγγελίδης …. Άσε, ας μην σχολιάσω. Πάντως, δύσκολα θα συμφωνήσω με την άποψη του Αλέξανδρου για καρσιλαμά, αφού ο καρσιλαμάς προϋποθέτει εννιάσημο μέτρο. Εκτός κι αν στη Μυτιλήνη υπάρχει κάποια ιδιαιτερότητα που εγώ δεν την γνωρίζω.
Εγώ θα έλεγα ότι είναι ξεκάθαρος συρτός, απλώς χωρίς η ορχήστρα του Βιδάλη να δίνει ιδιαίτερη έμφαση σ’ αυτό το γεγονός.
Στην εκτέλεση του Δημητριάδη, ιδίως η εισαγωγή δεν αφήνει αμφιβολία ότι είναι συρτός. Στο τραγούδι κάποιες στιγμές η συνοδεία πάει πιο πολύ με τις συλλαβές του τραγουδιού, παρά με τα βήματα του χορού. (Τις επιβραδύνσεις δεν τις αξιολογώ ιδιαίτερα - δεν υπάρχει κανένας νόμος ότι πρέπει να ακολουθούμε τον μετρονόμο, ακόμη και στον χορό.)
Στου Βιδάλη πάλι, το πρώτο μέρος της κάθε τραγουδιστής στροφής έχει μια περίεργη τσιφτετελοειδή συνοδεία, ενώ το δεύτερο και η εισαγωγή, χωρίς η συνοδεία να ακολουθεί κάποιο από τα τυπικά ρυθμικά σχήματα του ενός ή του άλλου χορού, είναι ωστόσο, βάσει μελωδίας, συρτός.
Βασικά, δεν έχει και τόσο νόημα να ψάχνουμε την άκρη βάσει της ρυθμικής συνοδείας. Η μελωδία είναι που λέει σαφώς «συρτός». Νομίζω ότι όποιος το τραγουδήσει μόνος του, χωρίς όργανα από πίσω, θα πειστεί ότι αυτό που ακούει από τον εαυτό του είναι συρτός.
Μπα, αυτό δε θα το συζητούσα καν. Δεν είναι δομή μπάλου αυτή, με τραγούδι που έχει Α και Β και «εισαγωγή» που είναι ξανά το Β σε οργανική εκδοχή.
Ο μπάλος με τον συρτό δεν έχουν διαφορετικό ρυθμό (μην ακούτε τους σύγχρονους που λένε κάτι αστήριχτα με το ένα ταγκαταγκατάν παραπάνω που έχει δήθεν ο μπάλος, αυτά είναι αυθαιρεσίες στηριγμένες σε τυχαιότητες, που με το λέγε-λέγε επικράτησαν). Έτσι κι αλλιώς, σε όσες τοπικές παραδόσεις υπάρχει όντως κάποιο ρυθμικό σχήμα για τη συνοδεία αυτών των χορών (που δεν υπάρχει πάντα και παντού), είναι ίδιο μεταξύ συρτού και μπάλου αλλά διαφορετικό από τόπο σε τόπο.
Η διαφορά είναι στη μελωδική δομή. Ο συρτός έχει ένα σχετικά απλό στροφικό σχήμα (ΑΒ ή ΑΒΑΒ ή το πολύ πολύ να υπάρχει κι ένα Γ κάπου) που επαναλαμβάνεται για κάθε δίστιχο. Ο μπάλος έχει γραμμική, παρατακτική δομή χωρίς κύκλους. Ο συρτός είναι χορός της τάξης και της ομαδικότητας, ο μπάλος είναι ατομικό αυτοσχεδιαστικό ξέσπασμα. Και η μουσική τους αυτό εξυπηρετεί αντίστοιχα. Βλ. σχετικά και εδώ.
(Συμπλήρωσις μετ’ ολίγον)
Νομίζω ότι είναι ο ίδιος σκοπός μ’ ένα μικρασιάτικο τραγούδι που αντί για Οσμάν Αγά λέει Γιαρ γιαρ γιαρ αμάν, που είναι γνωστό και από σύγχρονες ηχογραφήσεις, ίσως με Κατερίνα Παπαδοπούλου ή κάτι παρεμφερές. Δεν μπορώ να θυμηθώ ούτε στίχους ώστε να το αναζητήσω, ούτε την αρχή της μελωδίας για να βεβαιωθώ αν είναι ίδια, το τέλος όμως που το θυμάμαι είναι χονδρικά το ίδιο. Αν το αναγνωρίσει κανείς (και είναι όντως το ίδιο, αλλιώς δε μας νοιάζει), θα φωτιστούμε κι από άλλες εκτελέσεις.
2 «Μου αρέσει»
Βεβαίως, κι εμένα μου ήρθε στο μυαλό αυτό το κομμάτι.
Και ποιο είναι βρε Νίκο; Εσύ το θυμάσαι;
Μου 'ρθε και μια άλλη φλασιά τώρα: Μωρέ μήπως είναι τούρκικο;