Οι πρώτοι μπουζουξήδες

1908, “Τριφυλλιακόν Ημερολόγιον”

"Ο Λυκούργος Τζανέας, ιδιοφυούς ικανότητας, μοναδικός μπουζουξής, τον οποίο οι Τριφύλλιοι και οι κάτοικοι των Γαργαλιάνων πάντα εγκωμιάζουν.
Τι είναι το μπουζούκι του;
Δεν είναι ο κουτσαβάκης εκείνος των μουσικών οργάνων που παίρνει το Αμάν - αμάν διαλαλών την δόξαν την βακχέβαχον σβραχοσυναχωμένος πάντοτε από παννυχίους μπατινάδες.
Το μπουζούκι τούτο εξευγενίσθη και προόδευσεν εις τας χείρας του κυρίου Τζανέα τοσούτον, ώστε ευλόγως πλέον να μην αναγνωρίζεται με όλον το άχαρι όνομα της φυλής των προγόνων του, των αγρίων Τζιγκ - Τζαγκ των οποίων διετήρησε εισέτι τον αρχέγονον οπλισμόν και τας χορδάς των βαρβάρων αδελφών του.

Το μπουζούκι στα χέρια του Τζανέα αφήνει τόνους εξόχως αρμονικούς δια να μην είπω ότι στενάζει, κελαηδεί, οργίζεται και ομιλεί ως έμψυχον.
Ηχούν μεθύει το ους και το κυλίει εις μυρίας αρμονίας ψάλλον και διαχέον τόν ους Αιολικής άρπας.
Η μουσική αυτή ανταποκρίνεται προς τας μυχίους διαθέσεις της ψυχής μου, διότι δι΄αυτής εδιδάχθην τους πρώτους και γλυκυτέρους μουσικούς φθόγγους".

Αυτό είναι ένα από τα κείμενα. Υπάρχουν κι άλλα δύο τουλάχιστον, τα οποία δεν έχω πρόχειρα αυτή τη στιγμή.

Βέβαια διαφαίνεται η προκατάληψη απέναντι στο μπουζούκι, ο τονισμός του “εξευγενισμού” του με ελλην ικά στοιχεία και η αποδοχή του από την τοπική κοινωνία, την οποία νιώθει την ανάγκη - μάλλον ο αρθρογράφος - να εξηγήσει.