Παιζω εδω και 1.5 χρονο αλλα ενω τεχνικα θεωρω οτι ειμαι σε ενα αξιοπρεπες επιπεδο το να βγαζω κομματια απο το youtube με το αυτι μου φαινεται δυσκολο ακομα.Υπαρχει καποια ασκηση/τροπος για να βελτιωθω?Η καποια “ευκολα” κομματια που να αρχισω απο κει.
καλώς ήρθες!
δύσκολη ερώτηση… μπορείς να τραγουδήσεις την μελωδία; αν ναι, κανονικά θα πρέπει να μπορείς να την περάσεις και στο όργανο. έχεις μάθει τους δρόμους, τις θέσεις, τους ρυθμούς; δοκίμασε με κάποιο προγραμματάκι για να ακούς τα τραγούδια πιο αργά ή από πιο βολική τονικότητα (πχ amazing slow downer).
εννοείται πως στην αρχή πρέπει να διαλέξεις απλές και καθαρές μελωδίες με ομαλή εξέλιξη. άκουσε τις πολλές φορές μέχρι να σου εντυπωθούν στο μυαλό και μετά δες τον σκελετό τους -πού αρχίζει κάθε φράση, που τελειώνει, ποιές είναι οι ισχυρές νότες που πέφτουν πάνω στον ρυθμό. το αυτί είναι κάτι που θέλει συνεχή εξάσκηση και διατήρηση σε φόρμα, εξίσου και για το κούρδισμα.
καλή μελέτη!
νίκος
Εδώ ίσως θα ήταν μια καλή ευκαιρία να φλυαρίσω για ένα θέμα που με απασχολεί καιρό.
Έχω απόλυτο αυτί,εν μέρει λόγω εκπαίδευσης.Δηλαδή ως ερμηνευτής μονοφωνικού εγχόρδου,αναγνωρίζω απόλυτο τονικό ύψος σε έγχορδα,πνευστά και φωνές (παραδόξως δυσκολεύομαι σε ηλεκτρονικούς ήχους,δεν ξέρω γιατί).Σε συγχορδίες δυσκολεύομαι να εντοπίσω αναστροφές κλπ γιατί δεν έχω εξασκηθεί σε πολυφωνικό όργανο.
Κατά την μετάβαση μου σε Οθωμανικά,ρεμπέτικα κλπ,το πρώτο πράγμα που έμαθα είναι πως ο απόλυτος τρόπος ακοής,όχι μόνο δεν χρησιμεύει,αλλα εμποδίζει.
Δυστυχώς είναι κάτι που δεν μπορώ να ξεπεράσω:έχω μάθει να παίζω κυρίως Μπολαχένκ,το οποίο έμαθα απομνημονεύοντας το συγκεκριμένο τρανσπόρτο σαν να είχα ένα νέο κλειδί στο πεντάγραμμο(το κλειδι του ντο στην 5τη γραμμη,που πρακτικά δεν υπάρχει).Δηλαδή δίδαξα τον εαυτό μου να βλέπει σολ και να “ακούει” ρε.Στο χαμηλό μου επίπεδο,έχω μάθει να αναγνωρίζω 4χορδα 5χορδα και το χρώμα του καθενώς.
Τώρα,υπήρξαν περιπτώσεις αλλαγής βάσης και,ομολογώ πως,όχι μόνο έπρεπε να ξαναμάθω το κομμάτι απο την αρχή,αλλά συχνά δεν αναγνώριζα το χρώμα των 4χορδων-5χορδων. Χθες κούρδισα το όργανο 1 τόνο κάτω και διαπίστωσα πως μου ήταν δύσκολο,μηχανικά να παίξω κομμάτια που γνώριζα γιατί το χρώμα δεν ήταν εκεί.
Ακόμα λοιπόν και στην ίδια θέση με ολική μεταφορά κουρδίσματος,δεν μπορώ πάντα να ξεγελάσω τα αυτιά μου απο τον απόλυτο τρόπο ακοής.
Θα ήθελα λοιπόν να θέσω αυτό το θέμα συζήτησης:γίνεται μέσω εξάσκησης να βελτιώσει κάποιος το “σχετικό” του αυτί;
Αν ναι,αυτό θα ήταν εις βάρος του “απόλυτου”;
Μα, τί θα πει “σχετικό” και τί “απόλυτο” αφτί; Να απαντήσω πρώτα εγώ και με διορθώνετε ανάλογα: Για μένα, το απόλυτο αφτί “υποκαθιστά” κατά κάποιον τρόπο το εργαλείο που ονομάζουμε “Διαπασών”, με την έννοια ότι αν ζητήσει κάποιος ένα Λα και του το δόσουμε, συνήθως με κάποιο όργανο, είναι σε θέση να μας πει “αυτό το λα δεν βρίσκεται στα 440, είναι οξύτερο ή βαρύτερο. Το σχετικό αφτί, ενώ δεν μπορεί να κάνει αυτό το (για μένα δυσκολότατο ως ακατόρθωτο) πράγμα, μπορεί όμως να αναγνωρίσει ότι “αυτό το λα” είναι οξύτερο ή βαρύτερο από το λα κάποιου άλλου οργάνου. Γενικότερα τώρα, ένα “μουσικά εξασκημένο αφτί” μπορεί να καταχωρίσει στο μυαλό του ένα μελωδικό πέρασμα που μόλις άκουσε, μεγαλύτερο ή μικρότερο ανάλογα με την εξάσκηση, και να το επαναλάβει σωστά στο όργανο ή στο τραγούδισμα, κυρίως σε ότι αφορά τα τονικά διαστήματα (γιατί τα θέματα ρυθμού είναι πολύ ευκολότερο να απομνημονευτούν και αναγνωριστούν). Γιατί λοιπόν, αν κάποιος έχει το χάρισμα, όπως εγώ το βλέπω, να διαθέτει απόλυτο αφτί, να κολλάει στο θέμα “ναι, το λα εντάξει, αλλά το ρε; τι γίνεται εκεί”. Ή, το ίδιο περίπου πράγμα είναι, το λα της πιό κάτω ή της πιό πάνω οκτάβας; Αναγνωρίζοντας το λα, ή μία τελοσπάντων οποιαδήποτε νότα, είναι απο κεί και πέρα, κατά τη δική μου τουλάχιστον άποψη, το ευκολότερο των πραγμάτων να πεις, “α, επομένως, μία τέταρτη πιό κάτω, το ρε θα ακούγεται “έτσι” ή, μιαν οκτάβα παρακάτω, το λα θα ακούγεται πάλι ανάλογα.
Καλημέρα κύριε Νίκο και ευχαριστώ
Μιλώντας για Σχετικό τρόπο ακοής, εννοώ την ικανότητα κάποιου να αποδίδει χρώματα κάθε τρόπου-μακάμ, ανεξαρτήτως τονικής βάσης (το οποίο συχνά σημαίνει οτι ο ίδιος συχνά δεν γνωρίζει καν την τονική βάση, απλά πιάνει κάτι που τον βολεύει και χτίζει διαστήματα).
Δεν είμαι σίγουρος οτι ο απόλυτος τρόπος ακοής είναι χάρισμα: όπως το βιώνω, αυτό σημαίνει οτι αν ακούσω ΛΑ είναι ΛΑ… το οποίο επίσης μπορει να είναι και το νεβά περντέ (γιατι οκ αυτό το έμαθα) στη λύρα μου. Αλλά αν το νεβά γίνει σόλ…δεν ακούω νεβά ούτε άλλους περντέδες…ακούω σκόρπιες νότες…
Θα κάνω μια προσπάθεια, δεν ξέρω αν θα βοηθήσει καθόλου, το ελπίζω πάντως:
«Σχετικό αφτί» δεν είναι να αναγνωρίζεις τα διαστήματα;
Υποθέτω ότι ένας κλασικός μουσικός, όσο κι αν έχει απόλυτο αφτί, δεν έχει πρόβλημα να αναγνωρίσει π.χ. τον τόνο, είτε είναι Σολ-Λα, είτε Ντο-Ρε, είτε Ντο ξεκούρδιστο - Ρε εξίσου ξεκούρδιστο.
Στα μακάμια τα βασικά διαστήματα είναι οργανωμένα σε ένα μικρό σύνολο υπομονάδων: τετράχορδα, πεντάχορδα και μερικά τρίχορδα, δηλ. σταθερές ακολουθίες τριών, τεσσάρων ή σπανιότερα δύο διαστημάτων. Το πλήθος των μακαμιών δημιουργείται από τους διαφορετικούς συνδυασμούς αυτών των υπομονάδων. Για παράδειγμα, αν παίζουμε μακάμ Ραστ από Σολ, έχουμε 5χ ραστ από Σολ και 4χ Ραστ από Ρε. Άρα, ήδη συναντάμε την ίδια ακολουθία διαστημάτων σε διαφορετική βάση. (Σε άλλα μακάμια βρίσκουμε υπομονάδες Ραστ σε διαφορετικές βάσεις, ή άλλες υπομονάδες στις ίδιες βάσεις, κ.ο.κ…) Φαντάζομαι ότι μετά από αυτό, το να μεταφέρουμε ολόκληρο το μακάμι σε άλλη βάση δεν είναι παρά ένα μικρό βήμα.
Γενικά, στα μακάμια η πραγματική (απόλυτη) νότα έχει ελάχιστη σημασία. Σημασία έχει μόνο το διάστημά της από τις υπόλοιπες. Και μάλιστα, όχι μόνο το διάστημα ανάμεσα σε μία νότα και τις διπλανές της, αλλά -κυρίως- η μικρή ακολουθία δύο, τριών ή τεσσάρων διαστημάτων που συνιστούν την υπομονάδα.
(Όλα αυτά χωρίς να ληφθούν ακόμη υπόψιν οι περαιτέρω αλλοιώσεις λόγω έλξεων κλπ.: μέχρι εδώ κοιτάμε τα μακάμια σε μια εντελώς στοιχειώδη, θεωρητική βέβαια, μορφή, που μάλλον δεν απαντά στην πράξη αλλά υπονοείται ωστόσο παντού.)
Ομολογώ ότι δεν έχω κανένα κλου για το πώς είναι να έχεις απόλυτο αφτί, ν’ ακούς μια νότα και να την ταυτίζεις αυτόματα μ’ ένα συγκεκριμένο τονικό ύψος: μπορεί αυτό να είναι εμπόδιο στο να εστιάσεις στα διαστήματα;
Δεν λέω οτι δεν γίνεται.
Για μένα όμως, αυτό σημαίνει πως πρέπει συνειδητά να μαθαίνω κάθε τονικότητα ΑΠΟΛΥΤΑ. Δηλαδή άλλο χρώμα το χιτζάζ απο Μι, άλλο χρώμα αν κουρδίσω τη λύρα μου 1 τόνο κάτω.Και το μπολαχένκ το έμαθα ως τρανσπόρτο (αφου παίζεις μια τέταρτη κάτω απο ότι διαβάζεις), άντε να μάθω και τα άλλα βασικά 3 σε λίγα χρόνια αλλά είναι διαδικασία χρονοβόρα και, απο ότι καταλαβαίνω, εκτός του ήθους της μουσικής.
Αναρωτιέμαι αν υπάρχουν τρόποι εξάσκησης ή αν εγώ το προσεγγίζω κάπως στραβά.
Ανοίγετε ένα θέμα που με απασχολεί πολύ (θα ήθελα να έχω απόλυτο αυτί)
Το απόλυτο αυτή έχει την δυνατότητα να αναγνωρίζει σε έναν ήχο το τονικό ύψος. Αυτό δεν γίνεται με βάση την ικανότητα να ακούς το τονικό ύψος, αλλά από δύο πράγματα:
- Μια μικρή δυνατότητα “απομνημόνευσης” που προέρχεται από συνεχή “τριβή” με προσδιορισμένους ήχους (δηλαδή το να έχεις παίξει από μικρός πολλές κλίμακες, ωθεί τον εγκέφαλο να “αποστηθίζει” έναν ήχο*
2)Από την ικανότητα να αντιλαμβάνεσαι το “χρώμα” της κάθε νότας (όπως υπάρχουν χρώματα και αποχρώσεις που τα μάτια μπορούν και διακρίνουν και προσδιορίζουν, έτσι και τα εξασκημένα αυτιά, αναγνωρίζουν “χρώμα” ήχων. Γι αυτό και οι μεγάλοι συνθέτες διάλεγαν τονικότητες για τις συμφωνίες τους, γιατί και κάθε τονικότητα έχει το χρώμα της, σε όποιο όργανο και αν παιχτεί…
Πολλοί μουσικοί έχουν απόλυτο αυτί ΜΟΝΟ στο όργανό τους (ιδίως αυτοί που ανήκουν στην πρώτη περίπτωση (ίσως και ο alk, γι αυτό να μην αναγνωρίζει τους ηλεκτρονικούς ήχους), ενώ άλλοι (της δεύτερης κατηγορίας) σε όλα.
Ωστόσο, ένα απόλυτο αυτί δεν σημαίνει ότι είναι και μελετημένο και αποτελεσματικό: έχω γνωστή που έκανε μικρή πιάνο και ό,τι νότα της παίξεις σου λέει ποιά είναι (έχει το απόλυτο αυτί) αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί και να παίξει καλό πιάνο (σταμάτησε κάποια στιγμή) ή ότι μπορεί να κάνει μουσική ανάλυση μιας συγχορδίας…
Θέλω να πω ότι ο συνδυασμός απόλυτου αυτιού με μια καλή εκπαίδευση, είναι ό,τι καλύτερο. Έχω Γαλλίδα κολλητή που μπορεί να αποστηθίσει συμφωνίες και να τις γράψει σε παρτιτούρα, λόγω απόλυτου αυτιού και τρομερής μουσικής παιδείας. Έπαιρνε 20/20 στην dictee στο πανεπιστήμιο, σε αποσπάσματα από ατονάλ έργα κτλ κτλ… της βαράς 20 νότες στο πιάνο ταυτόχρονα και σου λέει ποιές είναι!
Ένα σχετικό αυτί, σαν το δικό μου, πρέπει να χτίσει κώδικες που θα το βοηθήσουν να αποκρυπτογραφήσει τη μουσική.
Υπάρχουν δύο τρόποι: Η πλέον κατάλληλη άσκηση είναι 1) το σολφέζ, πολλών ειδών σολφέζ, και η θεωρητική κατάρτηση για τα “λόγια” είδη μουσικής, αλλά και 2) η μίμηση του ήχου χωρίς αναφορές, η οποία απευθύνεται στις λαϊκές μουσικές.
alk, εφόσον έχεις απόλυτο αυτί, είναι πολύ δύσκολο να αποβάλλεις τα αποτελέσματα. Γίνεται να πάθεις μουσική αμνησία; Και ποιο το νόημα;
Για τον timetraveller θα πρότεινα το δεύτερο:
πιάνεις το όργανο και νότα νότα προσπαθείς να το βγάλεις.
Εντοπίζεις την τονική (η τελευταία νότα του τραγουδιού στη συντριπτική πλειοψηφία της μουσικής), μετά εντοπίζεις την πρώτη νότα που ξεκινάει το τραγούδι και στη συνέχεια, προσπάθησε να ανακαλύψεις το διάστημα ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη νότα, τη δεύτερη και την τρίτη κοκ…
Αν μελετήσεις τα διαστήματα, μέσω ασκήσεων, θα σε βοηθήσει. Εξοικειώσου ιδιαίτερα με τα διαστήματα τόνος-ημιτόνιο, τέταρτη καθαρή, πέμπτη καθαρή, τρίτη μεγάλη, τρίτη μικρή, οκτάβα. (σε αυτό μπορεί να σε βοηθήσει μέχρι και application τύπου intervall recognition, χαζοπαιχνιδάκι αλλά καλό)
Επίσης, για τον ρυθμό και τον τονισμό της μουσικής (αν παίζεις π.χ, μπουζούκι) για την πένα βοηθάει να ακούς τη σχέση που έχουν πάλι η πρώτη και η δεύτερη νότα, η δεύτερη και η τρίτη κοκ… θα είναι ή μή-λο (κάτω-πάνω η πένα) ή μη-λό (πάνω-κάτω)
*: μικρός άκουγα μανιωδώς guns n roses και η πρώτη μου επαφή με κιθάρα ήταν να προσπαθώ να μάθω τα τραγούδια τους. Έλα όμως που όλο τους το ρεπερτόριο είναι κουρδισμένο ένα ημιτόνιο κάτω (για να μπορεί να τσιρίζει ο Axl?). Έτσι, άκουγα ας πούμε το χαρακτηριστικό G αρπέτζιο του knocking on heavens door, ως σόλ, ενώ στην πραγματικότητα ήταν F#. Ε, όποιος μου παίζει ένα αρπέτζιο σε G, σε όποιο τονικό ύψος και να είναι κουρδισμένη η κιθάρα, θα καταλάβω ότι είναι το συγκεκριμένο πιάσιμο της συγχορδίας…
Επίσης, υπάρχουν πολλές θέσεις στο μπουζούκι με πολύ χαρακτηριστικό χρώμα, π.χ. μελετώντας το “Τώρα γυρνάς στις γειτονιές” του Τσιτσάνη, αποκτάς μια πολύ καλή ηχητική εικόνα του χρώματος του Bb στο μπουζούκι… που είναι πολύ αναγνωρίσιμο.
Αναφέρω τα δύο παραδείγματα για να πω πως υπάρχουν "σχετικά αυτιά που τείνουν προς το “απόλυτο”, αναγνωρίζοντας μεμονωμένα χρωματικά φαινόμενα, αλλά που δεν διαθέτουν εγκαίρως κατ εμέ τους κώδικες για να “απομνημονεύσουν”…
ΥΓ: υπάρχουν βέβαια και “ασχετικά” αυτιά που τείνουν προς το “άπλυτο” 
1 «Μου αρέσει»
Το μακάμ χιτζάζ, μάλιστα. Το 4χ/5χ χιτζάζ όμως, ήδη το παίζεις από διάφορες τονικότητες, αφού σε διαφορετικά μακάμια εντός του ίδιου «κουρδίσματος» (εδώ το μπολαχένκ) το βρίσκουμε να έχει βάση σε διάφορες βαθμίδες. Εκεί τι λέει το αφτί σου, το αναγνωρίζει ως ίδιο ή ως διαφορετικό;
Σε context Μπολαχένκ, έχω μάθει να αναγνωρίζω την “γεωγραφία” της τονικότητας…
Δηλαδή στο χιτζάζ έχουμε χιτζάζ απο ντουγκιάχ,
το οποίο έχει άλλο χρώμα απο το χιτζάζ απο ράστ στο Χιτζασκιάρ,
το οποίο έχει άλλο χρώμα απο το 4χορδο χιτζάζ απο νεβά στο νιχαβέντ…
το οποίο επίσης έχει άλλο χρώμα απο το 4χορδο χιτζάζ απο χουσεινι, σε περίπτωση ζιργκιουλελί χιτζάζ.
όχι πως αν κουρδίσω την λύρα κάτω 1 τόνο θα ακούσω Χιτζασκιάρ 5χορδο αντι για χιτζάζ…απλά δεν ακούω το χρώμα το ίδιο έντονα, εκτός των περιπτώσεων που έχω διδάξει τον εαυτό μου να αναγνωρίζει τις τονικότητες.
το απόλυτο αυτί είναι όντως χάρισμα που πολύ το ζηλεύω. το σχετικό σίγουρα εξασκείται και μαθαίνεται, ή έστω βελτιώνεται κατά πολύ. υπάρχουν και σειρές μαθημάτων για ηχολήπτες, όπου στο τέλος αναγνωρίζεις συχνότητες (από όποιοδήποτε ήχο, μουσική, θόρυβο, τα πάντα) με ακρίβεια 1/3 της οκτάβας (καθώς και άλλες παραμέτρους, όπως βάθος κλπ).
το σχετικό αυτί είναι απαραίτητο αν παίζεις μουσική, τελεία και παύλα. αλλιώς παπαγαλίζεις παρτιτούρες και παραδίνεσαι σε ψηφιακά κουρδιστήρια. το απόλυτο αυτί το έχω δει σε άνθρωπο ως ευλογία, να βάζει δεύτερες όπου γουστάρει και να παίζει άγνωστα κομμάτια επί τόπου. αλλά και το ανάποδο, όπως το περιγράφει ο αλέξανδρος -να μπερδεύει σε περιπτώσεις που δεν συμφωνούν με λα=440.