Μουσική και χοροί της Κύπρου

Ένα άρθρο για τη μουσική της Κύπρου…από την σκοπιά ενός Τούρκου μουσικολόγου:

Τουρκοκύπριος μάλλον, όχι τούρκος, η κύρια πηγή του είναι μια έκδοση του HASDER και το βιβλίο του Σώζου Τομπολη. Δεν μας λέει τίποτε καινούριο, μάλλον συνοψίζει τη βιβλιογραφία. Ο κατάλογος των χορών που μάλλον έχουν ανατολίτικη προέλευση είναι ενδιαφέρων, αλλά υπάρχουν και οι χοροί-μουσικές μάλλον κωσταντινουπολίτικης προέλευσης, ο πολίτικος συρτός (που τον μεταφράζει “αστικό”, σιεχερλή όπως τον λεν οι τουρκοκύπριοι) η μάντρα κλπ. Αυτή η προέλευση όμως είναι μάλλον ρωμαίικη παρά τούρκικη (σε αντίθεση με τον αζιζιέ π.χ που τον αναφέρει) άρα δεν του είναι προφανής/γνωστή. Αγνοεί επίσης εντελώς την ελληνική λαϊκή μουσική π.χ. όταν αναφέρεται στη διαφορά του κυπριακού από τον ελληνικό ζεϊμπέκικο, ο ελληνικός είναι λαϊκός, άρα από άλλο ανέκδοτο. Το ίδιο όταν αναφέρεται στο βιολί σαν σολίστικο όργανο σε αντίθεση με το σάζι της Τουρκίας και το μπουζούκι της Ελλάδας (επίσης λαϊκό και από άλλο ανέκδοτο), ή όταν αναφέρει τη Ψαροπούλλα ανάμεσα στις μελωδίες που παίζονται για το συρτό χωρίς οποιοδήποτε σχόλιο.

Γεια σου Στέλιο
Σε άλλα topic έχεις γράψει για το Hicaz mandira ότι

Υπάρχουν αντίστοιχες εναλλακτικές εκδοχές για το Hicaz Sirto/Αζιζιέ/Ατζιδιέ/Σουλτανή το oπoίο επίσης αποδίδεται στον Abdul Aziz;

Δεν το έχω δει στο βιβλίο του Τσιαμούλη, άρα δεν αποδίδεται σε κανένα ρωμιό. Δεν ξέρω αν το διεκδικεί άλλος συνθέτης, τείνω να πιστέψω ότι είναι όντως δικό του. Έχει γράψει και βαλσάκια κλπ δες εδώ http://www.amazon.co.uk/European-Music-at-Ottoman-Court/dp/B0000542KD

υπαρχει και αυτή η πτυχιακή εργασία για την μουσική της Κύπρου.

“Δ η μ ι ο υ ρ γ ί α Σ τ α τ ι κ ο ύ
Ι σ τ ο τ ό π ο υ γ ι α τ η ν π α ρ ο υ σ ί α σ η τ η ς μ ο υ σ ι κ ή ς
π ο ρ ε ί α ς τ η ς Κ ύ π ρ ο υ”.

https://www.google.com/url?q=https://ikee.lib.auth.gr/record/303616/files/%25CE%2597-%25CE%25BC%25CE%25BF%25CF%2585%25CF%2583%25CE%25B9%25CE%25BA%25CE%25AE-%25CF%2580%25CE%25BF%25CF%2581%25CE%25B5%25CE%25AF%25CE%25B1-%25CF%2584%25CE%25B7%25CF%2582-%25CE%259A%25CF%258D%25CF%2580%25CF%2581%25CE%25BF%25CF%2585.pdf&sa=U&ved=2ahUKEwiC7L-Yj86EAxXY2wIHHdXyDboQFnoECAYQAg&usg=AOvVaw0811ljoYbV_K8F6vJRzB7a

Συγνώμη αλλά αυτό είναι επιστημονική εργασία ή πεζοτράγουδο εκφωνημένο από πολιτικό σε γιορτή του τοπικού Θ.Ο.Ι;

Η Κυπριακή δημοτική μουσική, ως αναπόσπαστο κομμάτι του Ελληνικού Πολιτισμού, είχε τις ίδιες γενικές καταβολές με την Ελληνικής παραδοσιακή μουσική, επιβίωσε, διαχρονικά, σε παρόμοια αχνάρια με εκείνα των υπολοίπων ελληνικών περιοχών και σε όμοιες ιστορικές προκλήσεις. Παρόλα αυτά κατάφερε και καλλιέργησε τις δικές της ιδιαιτερότητες
. Ο μουσικός πλούτος της Κύπρου κρατήθηκε ζωντανός και αλώβητος μέσα
στους αιώνες και αποτελεί την πεμπτουσία της ψυχής του λαού της. Η Κυπριακή λαϊκή κληρονομιά, μέσα σε αντίξοες συνθήκες αιώνων σκλαβιάς, δουλείας, και καταπίεσης αποτέλεσε το στήριγμα των κατοίκων του νησιού για εθνική επιβίωση, κρατώντας όρθιο το Ελληνικό πνεύμα, μέχρι και σήμερα.

Ξεκινούμε με την α πριόρι θέση, βάζουμε και ένα «ναι μεν αλλά» για να είμαστε καλυμμένοι. Δηλαδή αν η μουσική είναι η πεμπτουσία της ψυχής του λαού, οι Πόντιοι τι σχέση έχουν με τους Επτανήσιους;

Αν υπάρχει ψυχή ενός λαού αυτή σφυρηλατείται μέσα από την κοινή ιστορία, όπως έγινε στην Ελλάδα το 1940 καλή ώρα, αν και πάντα υπάρχουν παραφωνίες και ιδιαιτερότητες. (Λοιπόν είπα κι εγώ την πατριωτική μου κοτσάνα). Ο μουσικός πλούτος της Κύπρου διατηρήθηκε μέσα στους αιώνες, μέχρι που ήρθε ο ηλεκτρισμός και το μπουζούκι και τον έκανε κομματάκια, σε βαθμό πολύ πιο έντονο από αντίστοιχες αλλαγές στην ελληνική επαρχία, θυμίζοντας περισσότερο την κουβανική επίδραση στην αφρικανική μουσική. Αφού ερμηνεύουμε τα πάντα με εθνοψυχικούς όρους, τι μετάλλαξη ήταν αυτή;

Η πολιτική των Άγγλων για ανάπτυξη της Κυπριακής
νοοτροπίας και η επιθυμία τους για καταστολή του Ελληνικού χαρακτήρα του νησιού
οδήγησε στην επιβολή κυρίως της Δυτικής Μουσικής στο νησί και ελάχιστα της
Παραδοσιακής και Βυζαντινής Μουσικής

Αυτό ας πούμε είναι ολίγον τι αναχρονιστικό. Οι Άγγλοι σαφώς υποστήριξαν τον ελληνικό εθνικισμό στην Κύπρο για δεκαετίες, είτε γιατί θεωρούσαν τους Χριστιανούς πιο προοδευμένους από τους μουσουλμάνους, είτε γιατί το ελληνικό κράτος το ίδιο ήταν σε μεγάλο βαθμό υπό αγγλική προστασία, χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπήρξαν διαφωνίες με την τοπική εξουσία (εκκλησία). Μόνο με την εξέγερση του 1931 και μετά ο τοπικός ελληνικός εθνικισμός έδειξε ότι ήταν απειλή για αυτούς, (ο Βενιζέλος πάντως μας είπε να κάτσουμε φρόνιμα) αν και με τον ψυχρό πόλεμο κάπου αναθεωρήθηκε το θέμα με τη συμμαχία Άγγλων και ελληνοκυπρίων εθνικιστών ενάντια στην αριστερή απειλή. Το ελληνικό κράτος μόνο με το πέρασμα από αγγλική σε αμερικάνικη κηδεμονία επί εμφυλίου τόλμησε να θέσει κυπριακό ζήτημα. Τότε ναι, υπηρξε μια χλιαρή προσπάθεια να χρησιμοποιήσουν οι Άγγλοι την κυπριακή ταυτότητα, αλλά πια ήταν αργά.

Όσο για μουσική πολιτική των Άγγλων δεν υπήρχε, άλλωστε η αστυνομία επί Αγγλοκρατίας επανδρωνόταν από ντόπιους, οι Δήμαρχοι ήταν ντόπιοι, οι δημόσιοι υπάλληλοι ήταν ντόπιοι κλπ. Αν υποτίθεται ότι το ωδείο της αποικιακής κυβέρνησης ήταν προσπάθεια αφελληνισμού, η δημιουργεία του παραρτήματος του εθνικού ωδείου τι ήταν; Όταν ο Σόλωνας Μιχαηλίδης ο οποίος ξεκίνησε από το «κυβερνητικό» ωδείο, ανέβαζε το «Διδώ και Αινείας» με την μετέπειτα χορωδία του Άρη και την ορχήστρα Μότσαρτ, δούλευε για την πολιτιστική ανάπτυξη, για τους Άγγλους, και για τα δυο; Όταν γράφει την «Αρμονία της σύγχρονης μουσικής» στη δημοτική, σε μια εποχή που όλα τα επιστημονικά βιβλία και όλοι οι εθνοβαρεμένοι γράφουν στην καθαρεύουσα, και όλα τα μουσικά παραδείγματα είναι από έλληνες συνθέτες;

Όντας ένας θρύλος ή όχι, το βιολί αφομοιώθηκε στην κυπριακή μουσική και αντικατέστησε τη λύρα.

Αυτό ας πούμε τι σημαίνει, υπήρχε λύρα στην Κύπρο και αν ναι, που είναι τα στοιχεία; Η υπήρχε λύρα επειδή η Κύπρος είναι ελληνική Ο.Ε.Δ;

Από κει και πέρα είναι μια ετερόκλητη συλλογή από εγκυκλοπαιδικά στοιχεία μουσικής από Κυπρίους, μουσικής για την Κύπρο, μουσικής που είναι διεθνής, ή κυπριακή ή συνθέτει διάφορες τάσεις. Το ίδιο το κείμενο όμως δεν συνθέτει τα στοιχεία που παραθέτει, έστω για να δικαιολογήσει τον πρόλογο.

Πλάκα, πλάκα, ΄ντάξ’, να προσέχουμε όμως και στον δρόμο, μην και ο μαέστρος / τενόρος κάνει καμμιάν επίσκεψη κατά ΄δω και κατά λάθος, από υπέρμετρο ίσως ενθουσιασμό, μας χώσει καμμιά μαχαιριά στα άντερα….

Κομματάκια θα μας κόψει, με τη ππάλα (χασαπομάχαιρο)