τζουρομπαγλαμάδες: 109-110
ντουζένια: 264-270
Ευχαριστώ Άνθιμε. Θα τα ξανακοιτάξω να έχω ακριβέστερη εικόνα.
Επιστρέφοντας στον Γενίτσαρη και στα όργανά του, εδώ ο @John88 τον ξανανέβασε σ’ ένα άλλο παίξιμο. Αυτή τη φορά κρατάει έναν κανονικό τζουρά. Κανονικό για μας σήμερα εννοώ. Έχουμε καμιά μαρτυρία πώς το ονόμαζε ο ίδιος αυτό το όργανο;
Δε θα με εξέπληττε να το έλεγε μπουζούκι ή μπουζουκάκι ή κάτι παρόμοιο, καθώς συχνά σε παλιές φωτογραφίες βλέπουμε μπουζούκια τόσο μικρότερα από τα σημερινά ώστε να έρχονται μάλλον προς τζουρά, χωρίς όμως οι παλιοί να τα θεωρούν διαφορετικό όργανο αλλά κανονικά μπουζούκια.
Όλα αυτά για να δω αν στέκει η υπόθεσή μου ότι
Ότι δηλαδή η ίδια η έννοια «τζουράς» είναι πρόσφατη, χωρίς κανένα αντίσοιχο στους παλιούς, και ότι άρα η λέξη «τζουράς» σήμαινε άλλο πράγμα απ’ ό,τι σήμερα…
2 Likes
Ο Γενίτσαρης πώς τραγουδάει έτσι το “Στα Τρίκαλα στα δυο στενά”; Τι ακριβώς συμβαίνει; Το τραγούδι του Τσιτσάνη δεν είναι αυτό.
Ο Τσιτσάνης έφτιαξε δικό του τραγούδι, με στίχους όπως εκείνος τους ήθελε και μελωδία όπως εκείνος την σκέφτηκε. Αυτό που τραγουδάει ο Γενίτσαρης (και το είχε παρουσιάσει και ο Φέρρης σε κάποιαν παραγωγή του για την τηλεόραση) είναι λαϊκή μελωδία, κλασικό «μουρμούρικο» με θέμα τη δολοφονία του Σαρκαφλιά, που προϋπήρχε. Δεν ένοιωσε ο Τσιτσάνης (και καλά έκανε, βεβαίως) την ανάγκη να ακολουθήσει ακριβώς τη μελωδία ή την στιχουργική του ήδη τότε υπάρχοντος σχετικού μουρμούρικου.
1 Like
Επομένως, τα μουρμούρικα δεν έχουν επώνυμο δημιουργό, αν καταλαβαίνω καλά;
Βέβαια, τα μουρμούρικα είναι, κατά κάποιον τρόπο, συνέχεια των μεθόδων τις οποίες ακολουθούσε το δημοτικό τραγούδι, που και εκείνο (με ελαχιστότατες εξαιρέσεις) δεν έχει επώνυμους δημιουργούς.
1 Like
Δεν συγχεω την τζουρα του καπνισματος με κατι στο μυαλο μου.
Ο Αλεξανδρης ο οργανοποιος λεει τζούρα ως το πολυ μικρο μπαγλαμαδακι σαν αυτα πανω κατω των φυλακων. Μαλιστα εχει κατασκευασει καποιες και τυγχανει να εχω την τζουρα του στην κατοχη μου αυτη την περιοδο.
Ο Πετροπουλος αν θυμαμαι καλα στο αγιο χασισακι εχει μια ζωγραφια με απεικονισεις οργανων (αρκετα καλες) και εχει και τις κατηγοριες μπαγλαμαδακι, τζουρα-της φυλακης κλπ κλπ. Και ειναι ενας ορος που εχω ξανακουσει. Μπορει να ειναι φθορα ή λαθος χρηση, αλλα δεν μπερδευα καμια τζουρα του καπνισματος!
Φιλε ΚΕΠΕΜ, τα μουρμουρικα ανηκουν στη ανωνυμη δημιουργια, αλλα μεσω της φθορας του χρονου και του θανατου των τελευταιων αυθεντικων συνεχιστων, εχουμε τα δειγματα με την προσωπικη πινελια της επωνυμης δημιουργιας. Αλλα σαν τραγουδια δεν μπορουμε να ξερουμε απο που κρατει η σκουφια τους. Ειναι τραγουδια της μικροπαρεας και της μοναξιας. Του δωματιου. Εχουν ριζες απο κλεφτικο και δημοτικο, κυριως στο στιχο και παιζονται σχεδον ολα ζεμπεκικο. Η αυθεντικη τους εικονα κατα την αποψη μου, ειναι βολικα κουρδισματα που βολευουν καποιες μελωδιες και στιχο στο λεπτο αποτι τραγουδι ειχαν σταυτια τους και στο μυαλο τους οι συμμετεχοντες. Χαρακτηριστικο τραγουδι του Μπατη, σουχει λαχει. Πεταει και το μου παρηγγειλε το αηδονι.
Ο Σακαφλιας που παιζει ο γενιτσαρης ειναι η αρχικη μελωδια που παιζαν οι μαγκες απλα το εχει εμπλουτισει πολυ ο γενιτσαρης που ηταν δεξιοτεχνης στα ντουζενια με συνηχισμους και τετοια.
Ολα εικασιες ειναι παντως…
Θέμα διατύπωσης.
Σήμερα που εκτός από τα τραγούδια της δισκογραφίας (που πολλές φορές είναι παραλλαγές το ένα του άλλου) έχουμε πρόσβαση και σε βιντεάκια Κηρομύτη ή Μουφλουζέλη, σε ακυκλοφόρητες εγγραφές σαν αυτές του Σταύρου κλπ., είναι αρκετά εφικτό να ξεχωρίσουμε τι είναι πινελιά του κάθε συγκεκριμένου ερμηνευτή και τι είναι σταθερό στο τραγούδι.
Η προσωπική πινελιά πάντα και αναπόφευκτα υπάρχει. Κι αν ζούσαμε την εποχή που αυτό το είδος άκμαζε, και ακούγαμε κάθε μέρα μουρμούρικα στην παρέα από αυθεντικούς γνώστες, ο καθένας θα το έλεγε έτσι όπως το λέει ο ίδιος, αφού σταθερή τυποποιημένη μορφή δεν υπήρχε (γιατί αν υπήρχε δε θα 'ταν μουρμούρικα!).
Και αν δεν το έλεγε ένας αλλά ολόκληρη παρέα, και πάλι, τη στιγμή που ο καθένας παίρνει τον λόγο κάνει την προσωπική του παρέμβαση.
Πλέον όμως σήμερα είναι πλήρως γνωστοί οι τρόποι και οι κώδικες με τους οποίους ένα τραγούδι που δεν έχει συγκεκριμένη μορφή υλοποιείται κάθε φορά που παίζεται και έτσι αποκτά τη μορφή που το είπε μια παρέα χτες το βράδυ, την άλλη μορφή που το είπε μια άλλη παρέα σήμερα το πρωί, και, ανάμεσα σ’ όλες αυτές, και τη μορφή που το ηχογράφησε κάποιος στον δίσκο.
Όσο για την τζούρα:
Οκέι, δεν τα μπερδεύεις, αλλά αυτό που περιγράφεις εμένα μου φαίνεται σαν να τα μπερδεύει ο Αλεξανδρής, και μάλλον σαν να τα μπέρδεψε αρχικά ο Πετρόπουλος και να συμπαρέσυρε και όσους τον διάβασαν.
Γιατί επιμένω; Επειδή:
α) έχουμε μια λέξη, «η τζούρα», που όλες οι υπόλοιπες χρήσεις της δεν έχουν καμία σχέση με μικρό όργανο
β) έχουμε μια άλλη λέξη, «ο τζουράς», διαφορετικής ετυμολογίας, που όλες οι υπόλοιπες χρήσεις της δηλώνουν ακριβώς αυτό, το μικρό όργανο.
Δεν είναι δύσκολο να μπερδευτεί κανείς.
1 Like