Σχετικά με τον Μάρκο, τον θεωρώ ίσως τον κορυφαίο συνθέτη. Τα τραγούδια του είναι τόσο λιτά και απλά, αφού δεν έχουν 1000 νότες/sec, αλλά (κατά την γνώμη μου πάντα) περιέχουνε πολλά μπερδέματα δρόμων και αλλοιώσεις, που με 5 νότες κάνει το πιο μελωδικό άσμα.
Το ποσο δεξιοτεχνης ειναι καποιος στο οργανο, δεν σημαινει απαραιτητα οτι στη συνθεση θα ειναι και “φλυαρος”. Το θεμα ειναι περισσοτερο το υφος που χαρακτηριζει τη συνθεση, να το ακους και να λες “αυτο ειναι Χ”.
Νομιζω αποδειξη για τα παραπανω -περαν του Μαρκου ο οποιος αποτελει και την αφορμη της κουβεντας- ειναι ο Γιοβαν Τσαους. Ο ανθρωπος ηταν ισως ο μεγαλυτερος δεξιοτεχνης της εποχης του, κατι που αναγνωριζοταν και απο το συναφι (ειναι γνωστες οι αφηγησεις) αλλα και αντικειμενικα, για να εχει παιξει προσωπικα για τον ιδιο το σουλτανο και το χαρεμι του, ε δε μπορει να ηταν απλα μετριος. Χωρια που επαιζε και πολλα οργανα, ενω το μπουζουκι του με τα μορια απαιτει υψηλη τεχνικη για να παιχτει (και παλι εινια γνωστες οι αφηγησεις). Τα τραγουδια του ομως, οι συνθεσεις του, δεν ειναι τοσο πολυ φορτωμενες οσο εχουμε συνηθισει απο μεταγενεστερους μεγαλους μπουζουκτσηδες. Νομιζω ειναι θεμα αισθητικης αλλα και κοινου. Δε νομιζω οτι ο μεσος θαμωνας ενος τεκε, ή ενος κεντρου σαν τη μαντρα που επαιζε η τετραδα, πηγαινε εκει για να ακουσει 1000 πενιες/δευτερολεπτο ή επιδειξεις τεχνικης καταρτισης (οπως αργοτερα που πηγαιναν να δουν το Χιωτη), μαλλον κατι τετοιο θα τους ξενιζε και δε θα αρεσε ουτε και θα ταιριαζε με το χωρο. Οι Μικρασιατες δεξιοτεχνες αποτελουν μια παραδοξοτητα στο παραπανω, αλλα η εξηγηση ειναι εξισου απλη. Αρκετοι απο αυτους ηταν ηδη επαγγελματιες μουσικοι οταν ηρθαν στην Ελλαδα. Ειχαν σπουδασει μουσικη, ειχαν εντρυφησει στην παραδοση, ειχαν επαφες με παρα πολλα μουσικα στυλ και δεξιοτεχνες διαφορων εθνικοτητων κ παραδοσεων, ειχαν τις εστουδιαντινες, και γενικα ολες τις ευκαιριες και τις ανεσεις που προσεφερε η ευμαρεια κεντρων οπως η Σμυρνη ή η Πολη. Αυτοι και τα παιδια τους, απο αυτην την κατασταση βρεθηκαν στην προσφυγια, τη φτωχεια και ολα τα δεινα στον Πειραια της εποχης. Σαφως και η θεματολογια ηταν αλλη για τις νεες δημιουργιες, και το στυλ ισως, αλλα οταν πηγαινες να ακουσεις μικρασιατικη μουσικη με σαντουροβιολια, ουτια κλπ στο παραδοσιακο ρεπερτοριο, εκει οι μουσικοι εκτελουσαν οπως ηξεραν και οπως επρεπε. Ας μην ξεχναμε οτι ενας απο τους λογους που η σμυρνεικη σχολη εσβησε ηταν η δυσκολια αυτων των οργανων.
Αυτα περι δεξιοτεχνιας, υφους κλπ. Τωρα το αν ο Τσιτσανης ηταν καλυτερος μπουζουκτσης απο το Μαρκο, δεν ξερω να το απαντησω.
το ίδιο θεμα έχουμε και στο παρακάτω .