Λαϊκοί δρόμοι (2000 - 2006)

Να σημειώσω εδω, πως οι ονομασίες των τρόπων που αναφέρει ο Γιώργος, δέν είναι οι αυθεντικές(τις οποίες δεν γνωρίζουμε), είναι ονόμασίες που δόθηκαν κατα το μεσαίωνα προσεγγίζοντας τις ονομασίες που είχαν δωθεί στην αρχαία Ελλάδα, φυσικά με τον τρόπο που εξήγησε ο Γιώργος. Και πάλι βέβαια να πούμε πως αναφερόμαστε σε μια εποχή οπου ο συγκερασμός στην κλίμακα ήταν στα 60 μόρια(Πυθαγόρας) και όχι στα 12 ημιτόνια(που εδραιώθηκε κυρίως απο τον Bach). Παρότι το τροπικό σύστημα το μελετάμε στα 12 ημιτόνια.
Το ζήτημα μεταφοράς απο τον ένα συγκερασμό στον άλλο δημιουργεί και στην περίπτωση των μακαμ(60 μόρια) και στη περίπτωση των βυζαντινών ήχων(72 με το νέο σύστημα μόρια) πάντα τα ίδια προβλήματα.
Έτσι για παράδειγμα στη λαϊκή μουσική ονομάζουμε ουσακ τον τρόπο του Μί(Φρύγειος) ο οποίος αντιστοιχεί στον λεγετο ήχο της βυζαντινής μουσικής(Δ’), ενώ η κανόνική αντιστοιχέια είναι: μακαμ ουσάκ - Δώριος τρόπος(του Ρε) - Α’ 'ηχος.

Ο Άρης έχει δίκιο, αλλά φταίει το σύστημα. Μετά από κάποιο διάστημα χωρίς νέα μηνύματα (π.χ. 6 μήνες) θα έπρεπε να κλείνει από μόνο του ένα θέμα και να παραμένει μόνο για διάβασμα. Ό άπειρος καινούργιος δεν συνειδητοποιεί εύκολα το χάσμα του χρόνου. Μέχρι κα εγώ την πάτησα και, ξεκινώντας το διάβασμα είπα ά, ωραία συζήτηση, να μπώ και εγώ.

Πιάνοντας τώρα το θέμα από τη δεύτερη σελίδα του, να σχολιάσω ως εξής:

Οι ονομασίες Ιώνιος (όχι ιωνικός) κλπ. δεν έχουν καμμία απολύτως συσχέτιση με τη μουσική των αρχαίων και, όπως παρατηρεί και ο piniosblues δόθηκαν αυθαίρετα από δυτικούς θεωρητικούς / πρακτικούς της Αναγέννησης ή του Μεσαίωνα, δεν ξέρω ακριβώς, για τις ανάγκες της τότε εκκλησιαστικής μουσικής. Δεν προσεγγίζουν καμμία αρχαία ονομασία στην ουσία της και μόνο μπερδεύουν. Το γεγονός ότι κάποιοι τζαζίστες τις ανακάλυψαν σχετικά πρόσφατα τις ξαναέφερε στην επιφάνεια.

Ο πρώτος (και μόνος από ότι ξέρω) που προσπάθησε να καταπιαστεί με το δυσκολότατο θέμα των μακαμιών και των ονομασιών τους στο σύνολο της ανατολικής μουσικής, την οποία προσπαθεί να ταξινομήσει σε ελληνική («βυζαντινή»), τουρκική και αραβική είναι ο Μαυροειδής. Προσπάθησε μάλιστα να δή τις διαφορές μεταξύ των «κλιμάκων» του κάθε κλάδου και να αντιστοιχίση τα ονόματα. Μακάρι κάποιος να πάει το νήμα πιό πέρα, κάποτε.

Ο p. πάντως τα δίνει κάπως μπερδεμένα, άλλο πρώτος, άλλο λέγετος και άλλο τέταρτος ήχος, άλλο ουσσάκ στην παραδοσιακή μουσική και άλλο στη λαϊκή όπου ταυτίζεται με το ανατολικό κιουρντί. Επίσης, συγκερασμένη έχουμε αποδεχτεί να ονομάζουμε τη μουσική που βασίζεται στο 12φθογγο σύστημα ή απλά, στην ύπαρξη τόνων και ημιτονίων μόνο, όπου ο τόνος περιέχει ακριβώς δύο ημιτόνια. Και γενικώς, δεν γίνεται σε δύο τρείς γραμμές να αναφερθείς σε πράγματα για τα οποία άλλοι (πολλοί) έχουν γράψει τόμους.

Φυσικα Νίκο, εξαλλου δεν προσπάθησα να κάνω κάποια ιδιαίτερη ανάλυση, απλα βασίστικα στο παράδειγμα ενός μόνο δρόμου για να δείξω ακριβώς αυτο το μπέρδεμα που υπάρχει στην ορολογία που χρησιμοποιούμε στη λαϊκή μουσική.

Θέλω να κάνω μία διόρθωση στο προηγούμενο μου μήνυμα. Οι τρόποι που παραθέτω είναι σωστοί, με την μόνη διαφορά ότι οι συγκεκριμένοι δεν ήταν διαδεδομένοι στα διάφορα αρχαιοελληνικά φύλα. Τα ονόματα δόθηκαν στους συγκεκριμένους τρόπους από ένα θεωρητικό του Μεσαίωνα, τον Βοήθιο. Απευθύνονται δηλαδή στην δυτική εκκλησιαστική μουσική. Στην αρχαία Ελλάδα τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Οι τρόποι ήταν κατιόντες και όχι ανιόντες. Ο αρχαιοελληνικός δώρειος για παράδειγμα ήταν: μι ρε ντο σι λα σολ φα μι (και όχι ρε μι φα σολ λα σι ντο ρε όπως ονομάζεται ο δυτικός δώρειος τρόπος).

Εγώ είμαι σχετικά αρχάριος με την μουσική αλλά είμαι της γνώμης οτι οι δυτικές κλίμακες καλύπτουν τους δρόμους.
Όταν ρωτήθηκε κάποτε ο Τσιτσάνης ποιούς δρόμους ξέρει απάντησε “κανέναν” εκτός απο ματζόρε και μινόρε.
Γράψτε τα σχόλια σας
Γειά σας

Επειδή βλέπω ότι το χτεσινό μου μήνυμα κολλάει πολύ καλύτερα σ’ αυτήν εδώ την ενότητα, το ξαναδημοσιεύω… με την ελπίδα ότι δε θα με μαλώσουν οι αδμινάτορες!

Γεια σας,

Προσπάθησα να ανεβάσω ένα PDF μ’ ένα άρθρο του Γιάννη Ζάννο (Iannis Zannos), όπου επιχειρείται μια σύγκριση ανάμεσα στην ορθόδοξη εκκλησιαστική μουσική και την “κλασσική” οθωμανική, αλλά παραείναι μεγάλο.

Ο τίτλος είναι:

Intonation in Theory and Practice of Greek and Turkish Music

Yearbook for traditional music 1990

Πάντως, μπορώ να το στείλω σ’ όποιον ενδιαφέρεται να το διαβάσει. Ρίξε μου ένα μείλ στο:

eva.bromanassouchidis@telia.com

Εγώ δεν έχω καθόλου τις γνώσεις να κρίνω τα επιχειρήματα και τις θέσεις του συγγραφέα, πάντως το άρθρο περιέχει πληροφορίες από παλιά και μάλλον δυσεύρετα εκκλησιαστικά κείμενα περί μουσικής που μπορούν να ενδιαφέρον τους ειδήμονες εδώ.

Φιλικά, Εύα

Αν και νομίζω οτι το θέμα εχει εξαντληθει σε παλαιοτερες συζητησεις, θα ήθελα απλα να πω οτι δεν υπαρχει θεμα για το αν οι δυτ. κλιμακες καλυπτουν ή ξερω γω τι αλλο τους λαικους δρομους.
Οι κλιμακες ειναι κοινες για ολα τα ειδη της μουσικης. Απο 'κει και περα καθε λαος εχει τους δικους του δρομους τις δικες του παραλλαγες δηλαδη πανω στις μουσικες κλιμακες ωστε να προσαρμοστει η μουσικη με την κουλτουρα τους και το “αυτι” τους.
Δηλαδη θα μπορουσαμε χονδρικα να πουμε οτι οι κλιμακες ειναι ματζορε και μινορε απο εκει και περα καθε λαος καθε συνθετης μπορει να φτιαξει οτι γουσταρει εκει πανω.

Νομίζω πως είναι καθένας ελευθερος να παίζει οτι του αρεσει και να τη βρίσκει όπως γουστάρει… αλλα όταν μελετάμε(ή παρουσιάζουμε κομμάτια απο) ενα μουσικό σύστημα τότε μεσα σ αυτη τη μελέτη είναι και η μελέτη των κλιμάκων που χρησιμοποιούνται και με τον τρόπο που χρησιμοποιούνται. Απο εκει και πέρα βέβαια “όλα επιτρέπονται”.