Η προσωπική σχέση Μάρκου Βαμβακάρη - Θάνου Βελλούδιου

Προσωπικότητες
1

Δύο ενδιαφέροντα τεκμήρια της προσωπικής σχέσης που φαίνεται πως είχε αναπτύξει ο Βελλούδιος με τον Μάρκο.

Το πρώτο είναι τμήμα επιστολής που ο Βελλούδιος έστειλε στις 23/1/1970 στον Βασίλη Κυριαζόπουλο και απόκειται στο βιβλίο του τελευταίου, Ελληνικά παραδοσιακά κεραμικά, εκδ. ΕΟΜΜΕΧ 1984: σελ. 75, σημ. 29.
Τον Ιούλιο του 1925 ο Βελλούδιος, καθʼ οδόν προς την ανεύρεση της κατοικίας του λαϊκού καλλιτέχνη του πηλού Δημήτρη Μυγδαληνού, σπεύδει για πληροφορίες στον Μάρκο λόγω περιοχής: «…έσπευσα την άλλην ημέραν διά τυχόν πληροφορίας εις τα Άσπρα Χώματα δια να ερωτήσω τον εκεί κατοικούντα Μάρκο Βαμβακάρη, μελαψόν Φραγκοσυριανό μακελλάρη, λαϊκό μουσικοσυνθέτη, μπουζουκτζή, άσσον της διπλοπεννιάς, της ζεϊμπεκιάς ως και του ρεμπέτικου ανδροπρεπούς χασάπικου χορού, του νοθευθέντος μετέπειτα εις ένα σαχλό σερμπετλίδικο φακλανικό συρτάκι, διά “φλώρους” βουτυροπρεπείς, και μου έδωσε μερικές αόριστες πληροφορίες για τους εκεί αγγειοπλάστες».

Το δεύτερο τεκμήριο είναι πάλι από επιστολή του Βελλούδιου στην οικογένεια Κουτσίνα στις 4/5/1976, και απόκειται στο βιβλίο ʽΕργα και ωραίες ημέρες του Φίλιππου Κουτσίνα, (επιμ. Ε. Πλέσσα), εκδ. Δεκ. 2013: σελ. 98.
«Όταν προ πολλών ετών επήγαινα πάντοτε ως χασισοκαθάρτης και Ελληνευρέτης σε ένα κουτουκάκι στα Άσπρα Χούματα (εκ του χους χοός) κοντά στα Καμίνια του Πειραιώς σε μια γωνιά στην Κοκκινιά […] ο Μάρκος Βαμβακάρης, ένας από τους πρώτους προμάχους του ελληνικού λαϊκού ρεμπέτικου τραγουδιού είχε συνθέσει και συνόδευε με το αλησμόνητο μπουζούκι του το τραγούδι:
Ο Θάνος μάνγκας καθαρός, σωστός αριστοκράτης
τρανός και πολυγράμματος σαν ο σοφός Σωκράτης
Θάνε μου με το πέταγμα ετρόμαξες τον χάρο
σαν Αχιλλεύς που έσερνε τον Έχτορα με κάρο
Κόπιασε έλα γρήγορα κυρ Θάνο στον τεκέ μας
νʼ ακούσεις φίνο μπαγλαμά και τις διπλοπεννιές μας
Να σου φύγουν οι καημοί, να σπάσεις νταλκαδάκι
και να φουμάρεις το λουλά με Προυσαλιό μαυράκι»

2

Πρώτα πρώτα, κάτι δεν πάει καλά στην πρώτη παράγραφο: μήπως το ψάξιμο για τον αγγειοπλάστη έλαβε χώραν και αυτό το 1970 ή εκεί κοντά, και όχι τον Ιούλιο του 1925; Το 1925, ο χορός “συρτάκι” δεν υπήρχε.

Στην ουσία τώρα, πράγματι, το συμπίλημα που παραθέτει ο Βελλούδιος μας οδηγεί να υποθέσουμε ότι κάποιου είδους φιλική ή έστω κοινωνική σχέση είχε αναπτυχθεί μεταξύ των δύο. Εντάξει, το σημειώνουμε, αλλά τίποτα παραπάνω.

3

Μια χαρά πάνε όλα στην πρώτη παράγραφο: το 1970 που γράφει στον Κυριαζόπουλο (αφηγούμενος τι είχε συμβεί το 1925) το «συρτάκι» μεν υπήρχε, Μυγδαληνός πλέον όχι…

Επί της ουσίας, τώρα, πράγματι, αυτή τη σημείωση ήθελα να κρατάει από χθες το Διαδίκτυο, καθώς δεν υπήρχε στο τεφτέρι του. Τίποτα παραπάνω.

4

Η μεταφορά των στίχων είναι ορθή, αλλά ας μη σπουδαιολογήσουμε άλλο την ανάρτησή μου. Τα είπαμε, τα συμφωνήσαμε: μια σημείωση, μόνο, τίποτα παραπάνω.

Όσο για την «κακή ανάγνωση», αυτά έχει η ζωή: στη φούρια μας να βρούμε ψεγάδι στον άλλο, πάει και κάνα βόλι ξέσκουρα –ή και αυτεπίστροφα.

5

Ίσως κάποια μέλη να θυμούνται που είχα κάνει λόγο (σε άλλη θεματική) για ένα αφιέρωμα στον Βελλούδιο που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Ιανουάριο-Φεβρουάριο στον χώρο του Beton7.

Ε, να που το καινούργιο τεύχος του καλού περιοδικού «Ο ΦΑΡΦΟΥΛΆΣ», που μόλις κυκλοφόρησε, είναι αφιερωμένο στον Βελλούδιο και η ύλη του αντλείται κατά κύριο λόγο από τις ομιλίες και συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν στη διάρκεια των σχετικών εκδηλώσεων. Αυτά τα ενημερωτικά για όσους δεν παρέστησαν τότε και τυχόν ενδιαφέρονται πάντως για την περίπτωση Βελλούδιου.

Αλλά έχει και κερασάρα η τούρτα, που άπτεται κατάφωρα του εδώ Φόρουμ. Εκεί λοιπόν που έχω αρχίσει και ξεφυλλίζω και ψιλοδιαβάζω δώθε κείθε ορεξάτος, πέφτω στη σελίδα 27 σε κειμενάκι του Νώντα Τσίγκα (ιατρού νευρολόγου, συγγραφέα και blogger) με τίτλο «Θάνος Βελλούδιος και Μάρκος Βαμβακάρης». ʽΟπα, λέω μέσα μου, εδώ είμαστε, κι αρχίζω και διαβάζω. Διαβάζω…διαβάζω…διαβάζω, και σε μια φάση τρώω φλασιά («άστραψε φως κι εγνώρισεν ο νιος τον εαυτό του»…) και λέω -απέξω μου τώρα πια: «βρε αυτά που διαβάζω, σα να μου φαίνεται ότι εγώ τα έχω γράψει!».

Και πράγματι, ανατρέχοντας εδώ στον οικείο τόπο του Φόρουμ, διαπιστώνω το ειδεχθές έγκλημα: ο κ. Τσίγκας έχει αντιγράψει την ανάρτησή μου ως έχει (και έχει βάλει από κάτω όμορφα-όμορφα το όνομά του, χωρίς –εννοείται- οιαδήποτε μνεία άλλου τινός), με μια διαφορά: το πρώτο τετράστιχο του Μάρκου δεν είναι έτσι όπως το παρουσιάζω εγώ, που το αντιγράφω από το βιβλίο όπου και παραπέμπω, αλλά παραλλαγμένο, κατʼ αντιγραφή από χειρόγραφο του Βελλούδιου που εικονίζεται στην επίμαχη σελ. 27 του περιοδικού.

Δηλαδή, πέραν της απρέπειας για την οποία πρόκειται, μιλάμε και για αυτογκόλ που εκθέτει και από άλλη άποψη τον διαπράξαντα: ενώ παραπέμπει, υποτίθεται, στην ίδια σελίδα του ίδιου βιβλίου όπου παραπέμπω κι εγώ, το πρώτο τετράστιχο δεν είναι παρμένο από εκεί όπου «παραπέμπει» (μέσω εμού…) ο διαπράξας, αλλά σε παραλλαγή αντιγραμμένη από χειρόγραφο…

Τα σχόλια δικά σας…

ΥΓ: Α, και μια άλλη διαφορά οφείλω να ομολογήσω (για να μη τον αδικώ τον άνθρωπο -αρκετά αδικήθηκε από μόνος του…): το δικό μου κείμενο αρχίζει «Δύο ενδιαφέροντα κείμενα κλπ κλπ», ενώ του κ. Τσίγκα αρχίζει «Υπάρχουν δύο ενδιαφέροντα κείμενα κλπ κλπ».

— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 23:41 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 23:34 —

Διόρθωση ΥΓ: “Δύο ενδιαφέροντα τεκμήρια”, όχι “κείμενα”…

6

Να ενημερώσω όσους ενδιαφέρονται (και κυρίως τους υπεύθυνους του Φόρουμ) για τη συνέχεια που είχε η όχλησή μου στο εν λόγω περιοδικό εξαιτίας του περιστατικού που περιέγραψα:

“Έχετε δίκιο, και να σας πω πως περίμενα την διόρθωσή σας όταν ο ίδιος ο κύριος Τσίγκας μου επεσήμανε μόλις χτες το λάθος όσο αφορά την πατρότητα του κειμένου. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι δεν έγινε εσκεμμένα, δεν θα υπήρχε λόγος άλλωστε, αφού οι πληροφορίες που παραθέτετε στο κείμενό σας είναι γνωστές από τις πηγές που ήδη αναφέρετε. Στο επόμενο τεύχος θα γίνει ασφαλώς η γραπτή διόρθωση και έχει γίνει και στην ανάρτησή μας στο blog.
Δεχτείτε την ειλικρινή μου συγνώμη για το άσκοπο λάθος. Για το πώς έβαλε ο δαίμον την ουρίτσα του μπορείτε να επικοινωνήσετε ξανά τηλεφωνικά μαζί μου, και χωρίς απόκρυψη, για να σας δώσω και τις επαρκείς «τεχνικού χαρακτήρα» εξηγήσεις.
Φιλικά και με κάθε ειλικρίνεια
Διαμαντής Καράβολας
22 Ιουλίου 2015”
https://www.blogger.com/comment.g?blogID=7618439281454574250&postID=1826929008

7

Να παραθέσω από το περιοδικό κι ένα σπάραγμα διαλόγου του Γ. Πανουσόπουλου (σκηνοθέτη) με τον Βελλούδιο, που πολύ μου «μίλησε»:

Πανουσόπουλος: Τι θα γίνει Θάνο με τη γλώσσα;
Βελλούδιος: Μην ανησυχείς για τη γλώσσα, δεν είναι το παν η γλώσσα.
Πανουσόπουλος: Δεν είναι το παν, ποιο είναι το παν;
Βελλούδιος: Τα 9/8

8

Πολύ ενδιαφέροντα όλα αυτά και ευτυχώς που σ’ αυτή την περίπτωση αναγνωρίζεται το λάθος και αποκαθίσταται η πραγματικότητα.

Διορθώνω μόνο το link στο μήνυμα του Παρασάνταλου, για να παρακολουθήσει όποιος θέλει τη συζήτηση: